Katalog

CMYB C M Y B 8 ŞUBAT 2009 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MÜZİK [email protected] Flüt sanatçõsõ Şefika Kutluer, son albümü ‘Mevlana’da Azeri ve Türk bestecilerinin eserlerini yorumluyor: Flütün büyüsü, Mevlana’nõn felsefesi HATİCE TUNCER F lüt sanatçõsõ Şefika Kutlu- er, son albümü Mevlana’da yorumladõğõ eserleri “Bu- ram buram Anadolu kokan eser- ler. Anadolu’nun bozkırlarını, şifalı sularını, yeşilliklerini ve ya- şanmışlıklarını, kutsal ruhların nefeslerini, enerjilerini ve renk- lerini hissediyorum” diye anlatõyor. Geçen yõl tüm dünyada ve Tür- kiye’de piyasaya çõkan Mevlana albümündeki eserlerde Kutluer’e Prag Virtüözleri eşlik ediyor. Azeri besteci İlyas Mirzayev’in ‘Mevlana’dan Günümüze’ flüt konçertosu ile “Yunus Emre Uvertürü” ve İsmail Dede Efen- di’nin “Gülnihal” adlõ eserlerini yorumlayan Kutluer, Arif Meli- kof’un Flüt Konçertosu ile Ek- rem Zeki Ün’ün “Yunus’un Mezarında” adlõ eserine de yeni bir nefes veriyor. Türk bestecile- rini konserinde yorumlamaya özen gösteren Kutluer, sohbeti- mize Mevlana’nõn düşüncelerinin önemini anlatarak başladõ: “Mevlana’nın felsefesine her zamankinden daha çok ihtiyaç duyduğumuz bugünlerde hayran olduğum Dede Efendi, Tanburi Cemil Bey gibi zamanını aşmış ve dönemini çok olumlu etkilemiş ünlü Türk bestekârlarının eser- lerini klasik müzik formunda tekrar canlandırmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Onları ta- nıtmak, aslında Türk insanının, birçok başka konuda olduğu gibi, müzik konusunda da dünyaya ne ölçüde katkıda bulunduğunu anlatmak anlamına geliyor.” Kutluer için özel Azeri besteci İlyas Mirzayev, Mevlana Flüt Konçertosu’nu Kut- luer için özel olarak bestelemiş: “Birinci bölüm Mevlevi olan Dede Efendi’nin 4. selamı ile baş- lıyor. Tasavvuf müziği öğelerini taşıyan 4. selam andante (yavaş- ça) olarak çalınıyor. Bu bölüm, se- ma töreninde Allah’a ulaşmanın mutluluğu ve daha sonra tekrar geri gelmeyi ve bu yolculuğu an- latıyor. Konçertonun birinci bö- lümü bir saray müziği olan ve sa- ray konserlerinde genellikle son bölüm olarak çalınan saz semai- si formunda allegretto (oldukça hızlı) olarak devam ediyor. Mir- zayev burada Tanburi Cemil Bey’in vals ritmindeki Saz Se- maisi’nden yararlanmış. Tanbu- ri Cemil Bey’in aksak ritimleri kullanması çok güzel bir renk ka- tıyor bu konçertoya. Daha sonra Tanburi Cemil Bey’in Vals rit- mindeki melodisi ile 1. bölüm bi- tiyor. Konçertonun ikinci bölümü orkestranın girişini takiben çalı- nan flüt kadans’ı ile başlıyor. Bu bölümde bir anonim halk şarkı- sı olan Naz Barı lento rubato (yavaş - değişken) olarak seslen- diriliyor. 3. bölümde ise çok ha- reketli bir halk şarkısı olan Elmas kullanılıyor. Allegretto modera- to (orta çabuklukta) olarak ses- lendirilen bu bölüm aynı zaman- da bir dans olan Elmas’ın coşku- su ile sona eriyor.” Yunus’un mezarında Mirzayev’in Yunus Emre Uver- türü ve Ekrem Zeki Ün’ün, “Yu- nus’un Mezarında” eserine söz geldiğinde Kutluer, “Anadolu bu- güne kadar birçok haksızlığa ve adaletsizliğe uğradı ama yine de insanlığa karşı sevgisini ve hoş- görüsünü yitirmedi” diyor ve an- latmaya devam ediyor: “Bu eseri ilk yurtdışı kariyeri- me başladığım yıllarda dünya medyasına tanıtırken Yunus Em- re’nin insana verdiği değeri ‘Ya- ratõlanõ hoş gör Yaratan’dan ötürü’ sözleriyle vurguladım. Anadolu insanının ne kadar hoşgörü ve sevgi dolu olduğunun göstergesi olarak, tüm dünya insanlarının eşit ve aynı değerde olduğunu vurgulayan bir filozoftur Yunus. Böyle bir felsefi ruha sahip bir topraktan geliyor olmaktan gurur duyuyorum. Yunus Emre’nin fel- sefesi daima benim yoluma ışık tutmuştur.” Kutluer, Dede Efen- di’nin ‘Gülnihal’ adlõ eserini de çoksesli düzenlemeye daha uygun olduğu için ve halk tarafõndan çok sevildiği için albümünde bir kez da- ha yorumlamõş: “Dünya çapındaki konserle- rimde ve albümlerimde bu büyük Türk bestekârların eserlerinden esinlenerek yapılmış klasik müzik bestelerini çalarak, hem bu büyük bestekârlarımızı hem de onlara esin kaynağı olmuş Mevlana ve Yunus gibi değerlerimizi tanıt- maya çalışıyorum. Uluslararası müzik kariyerimde, yıllardır, Türk değerlerini dünyaya tanıt- mayı kendime ilke edindim. Bü- yük Türk düşünürlerini, Türk bestecilerini, Türk eserlerini, övünç kaynağımız olan ya da ol- ması gereken bütün değerleri- mizi dünyanın dört bir yanında yılmadan, usanmadan tanıtma- ya çalışıyorum.” Ortak ezgiler Kutluer, Flüt İçin Konçerti- no’sunu yorumladõğõ Arif Meli- kof’un müziğini çok seviyor ve Rus ekolünde yetişmiş, yaşayan en değerli ve önemli bestecilerden bi- ri olduğunu vurguluyor. Kutluer daha önce de “Romantik Flüt” al- bümünde Melikof’un “Komde’nin Hayalleri” eserini çalmõş ve çok iyi kritikler almõştõ: “Bu konçertino Azeri ve Türk halk müziğinin ortak ritim ve ezgilerini taşıyor. Azeri besteciler hem geleneksel hem de çoksesli eğitim aldıkları için kendi halk müziklerini çoksesli müzik içinde çok rahat kullanabiliyorlar. Be- nim için Azeri bestecilerle çalış- mak çok keyifli. Bir eseri çalarken aldığım haz ve duyduğum heye- can çok önemlidir, bu konuda çok seçiciyimdir. Aksi takdirde haz al- madan çaldığınız bir eserden se- yirci de hoşlanmaz. Bestecinin hem geleneksel hem çoksesli tek- niği kullanırken ruhunu besteye ne kadar kattığı benim için çok önemlidir. Ben Türk ve Azeri bestecilerin eserlerinde Anadolu motiflerini, o ruhumuzun derin- liklerinden gelen güzel melodile- ri evrensel müzik tekniği ile dün- yaya taşımayı hedefledim.” İlkokul üçüncü sõnõfta aile dostu Ulvi Cemal Erkin’in yön- lendirmesiyle konservatuvara başlayan Kutluer, ilkokulu biti- rene kadar piyano çalar. Daha sonra komisyon tarafõndan flüte yönlendirilir ve böylece devam ettiği yolunda “Sihirli Flüt” di- ye anõldõğõ kariyere kadar uzan- dõ. Klasik müzik repertuvarõnõn en zor eserlerini Berlin Filar- moni ve Royal Filarmoni gibi dünya çapõnda ünlü orkestra- larla seslendirip CD kayõtlarõ yapan Kutluer, klasik müziğin dõşõnda değişik projelere de im- za atmaktan çekinmiyor. Ünlü tangolarõ senfonik orkestra eşli- ğinde seslendirerek “Tangolar” albümünü kaydeden Kutluer, Bach’õn eserlerini caza uyarla- yarak 2 CD’lik çalõşma yaptõ. Dünya piyasasõnda 15 albümü bulunan Kutluer, Carmen Fan- tasy ve Ninniler Dünyasõ adlõ iki değişik çalõşmasõyla da ilgi çek- ti: “Flüt mitolojide de Tanrıla- rın çalgısı olarak bilinir, her zaman kutsallığa ve büyüye sa- hip olduğu anlatılır. Gerçekten de doğaüstü bir güce sahiptir. Rönesans müziğinde çok kulla- nılan flüt için barok dönem bence en renkli eserlerin beste- lendiği dönem olmuş. Flütün sesi benim için de ruhsal evi- min kapısını açan bir sihirli anahtardır.” Sihirli anahtar Kiev’den Londra’ya konserler K utluer, önümüzdeki aylarda Kiev Filarmoni Orkestrasõ ile Kiev’de, İngiliz Royal Filarmoni ile Londra’da konser verecek. Fransa, Almanya ve Amerika’da çeşitli konser planlarõ olan Kutluer, yeni CD kayõtlarõnõ tamamlamaya çalõşõyor. Kutluer geçen yõl haziran ayõnda Prag’da Rudolfinum konser salonunda UNESCO Pontes Festivali’nin açõlõşõnda Mevlana Konçertosu’nu çalmõştõ. Türkiye’deki UNESCO korumasõ altõndaki kentleri de festival kapsamõna aldõrdõğõnõ anlatan Kutluer, Türkiye’de yapõlan ilk UNESCO Festivali çerçevesinde İstanbul’da Aya İrini’de sahne aldõ. Kutluer’in 26 Aralõk 2008’de şef Erol Erdinç’in yönettiği St. Petersburg Akademik Filarmoni Orkestrasõ ile verdiği konser, sanat hayatõnõn en anlamlõ konserlerinden biri olmuş: “Bu konserde flüt repertuvarının en önemli, en zor ancak en gösterişli eseri olan J. Ibert’in Flüt Konçertosu’nu seslendirdim. St. Petersburg Filarmoni’nin salonu, bir müzisyenin hayatında çok önemli bir yerdir. Bu önemli salonda Rachmaninof’un çaldığını, Çaykovski’nin yönettiğini düşünmek, onların oturduğu koltukta oturmak ve bir zamanlar bu mekânda yaşanmış olan duyguları, o enerjileri hissetmek çok heyecan vericiydi. Klasik müzik dünyasının bu önemli kentinden kimler geçmemiş ki… Çaykovski, Rahmaninof, Prokofief, Şostakoviç bu efsanevi sanatçılardan sadece birkaçı. Çok köklü bir kültürden gelen, böylesine önemli müzisyenleri dinlemeye alışmış 1500 Rus müzikseverin dakikalarca ayakta alkışlaması benim için çok gurur verici bir tablo oldu.”