Katalog

CMYB C M Y B 26 ŞUBAT 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr Obama’dan sosyal vaatler ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Baş- kanõ Barack Obama durgunluk- taki ülke ekonomisinin iyileşece- ği ve krizden daha güçlü olarak çõ- kacaklarõ vaadinde bulundu. Obama, başkanlõk koltuğuna oturmasõndan sonra ABD Kon- gresi’ne hitaben yaptõğõ ilk ko- nuşmasõnda ağõrlõklõ olarak eko- nomik krizle mücadele konusunu ele alõrken seçim kampanyasõ dö- neminde de en büyük vaatleri ara- sõnda bulunan eğitim ve sağlõkta ciddi reformlarõn yaşama geçiri- leceğinin altõnõ çizdi. Ekonomik durgunluğun etkile- rinin “gerçek” olduğunu ve her yerde hissedildiğini söyleyen Oba- ma, “Ekonomimiz zayıflamış ve güvenimiz sarsılmışken zor ve belirsiz bir dönemden geçme- mize karşın bu gece her Ameri- kalının şunu bilmesini istiyo- rum: Yeniden inşa edeceğiz, to- parlanacağız ve ABD eskisinden daha da güçlü olarak ortaya çı- kacak” diye konuştu. Obama, Amerikalõlara zorluk- larla yüzleşme ve sorumluluk alma çağrõsõ da yaptõ. Krizle mücadeleye yönelik öncelik- lerini sõralayan Obama, ekonomik teşvik paketinin ener- ji, sağlõk sistemi, eğitim ve vergi indirimi gibi unsur- larõ kapsadõğõnõ anlattõ. Obama paketteki harcamala- ra yönelik katõ bir denetim mekanizmasõ da öngörül- düğünü belirtti. Mali sektörde kredi akõşõnõn sağlan- masõ için bankalar için de kurtarma planõ hazõrlandõ- ğõnõ söyleyen Obama’nõn, hükümetin yardõm ettiği ban- kalarõn attõklarõ adõmlarõn izleneceği ve paranõn nasõl kullanõldõğõnõn hesabõnõn sorulacağõ sözleri ayakta al- kõşlandõ. Kötü kararlar vermiş bankalara yardõm et- menin çok hoş karşõlanmadõğõnõ bildiğini kaydeden Obama, “Bu bankalara yardım etmek için değil, in- sanlara yardım etmek için” dedi. Obama Kongre’ye bankacõlõk sektörüne yönelik “ge- ri kalmış düzenlemeleri yenileyecek yasaları” ge- çirme çağrõsõ da yaptõ. ABD Başkanõ, devlet harca- malarõnda israfõn önleneceğini savundu. Otomotiv sek- töründeki krize de değinen Obama “Otomobili icat etmiş bir ulusun otomotiv endüstrisini yok etme- yeceğine inanıyorum” dedi. Temsilciler Meclisi ve Senato’nun ortak oturumunda konuşan Obama, eko- nomik krizin temelinde “Kısa vadeli kazanım ama- cının uzun vadeli refahın önüne geçmesi”nin yattõ- ğõnõ söyledi. Savunma bütçesinde reforma gidilecek Kongre’ye kõsa süre içinde federal bütçeyi de su- nacağõnõ belirten Obama, yeni bir önlem olarak tüke- ticilere ve küçük iş sahiplerine kredi sağlayacak bir fo- nun kurulacağõnõ açõkladõ. Obama, Irak ve Afganistan sa- vaşlarõnõn maliyetinin tamamõnõn da ilk kez bütçede yer alacağõnõ, öde- nen bedelin artõk gizli tutulmaya- cağõnõ söyledi. Irak’a yönelik iha- leler konusunda daha sõkõ bir de- netim yapõlacağõ mesajõ veren Oba- ma şu ifadeleri kullandõ: “Savun- ma bütçemizde reforma gidece- ğiz ve kullanmadığımız Soğuk Savaş dönemi silah sistemleri için para harcamayacağız.” Konuşmasõnda ABD’nin dõş po- litikasõna da değinen Obama, “Hem sözlerimizde hem de eylemleri- mizde dünyayla ilişkilerimizde yeni bir dönemin başladığını gös- teriyoruz” diye konuştu. Ortadoğu özel temsilcisi George Mitchell’in bölgede halihazõrda temaslarõna başladõğõnõ belirten Obama, yöne- timinin “İsrail ve komşuları ara- sında güvenli ve sürekli bir barı- şın oluşması amacıyla ilerleme sağlamaya çalışacağını” kaydetti. Eğitime vurgu yapan Obama Amerikalõlara okuyun çağrõsõ yap- tõ. ABD’nin endüstrileşmiş ülkeler içinde liseden ayrõlanlarõn en yük- sek oranda olduğu ülkeler arasõnda bulunduğuna dikkat çeken Obama, bu konuda hükü- metin yanõ sõra vatandaşlara da büyük sorumluluk düş- tüğünü belirtti ve eğitimde yapõlacak reformlarõn ül- ke geleceğine yatõrõm anlamõna geleceği mesajõnõ ver- di. Obama, herkesin temel eğitim ve sağlõkta eşit hak- lara sahip olmasõ gerektiğini belirtti. Temiz enerji tek- nolojisi konusunda yeni araştõrmalarõn desteklenece- ğini, halkõn en büyük sorunlarõ arasõnda gösterilen sağ- lõk sistemi konusunda reformlara gidileceğini kayde- den Obama, bu çerçevede kanser tedavisi konusunda büyük bir girişim başlatõlacağõnõ duyurdu. Yapõlan yorumlarda Kongre’den seslenişi sõrasõnda bir rock yõldõzõ gibi yoğun ilgi gören Obama’nõn yak- laşõk 45 dakika süren konuşmasõnõn Demokratlarõn yanõ sõra birçok Cumhuriyetçi tarafõndan da olum- lu bulunduğu belirtiliyor. Çekilme takvimi netleşiyor WASHINGTON (Cumhuriyet) - ABD Başkanõ Barack Obama, Irak savaşõnõn “sorumlu bir bi- çimde bitirilmesi” için yakõnda bir plan açõklayacağõnõ söyledi. ABD Kongresi’ndeki konuşmasõn- da Obama, “Ulusal güvenlik eki- bim ve ben şu anda iki savaşa yönelik politikamızı gözden geçi- riyoruz. Irak’ı kendi halkına bı- rakacak ve bu savaşı sorumlu bir biçimde bitirecek bir yönte- mi yakında açıklayacağım” dedi. Obama’nõn Irak’tan 19 ay içinde muharip güçleri çekeceğini açõkla- masõ bekleniyor. AP’ye konuşan kaynaklara göre Obama ordu ko- mutanlarõnõn kendisine sunduğu 16, 19 ve 23 aylõk çekilme planlarõ arasõnda 19 aylõk planõ tercih ede- bilir. Buna göre Ağustos 2010 tari- hi çekilme için öne çõkõyor. Irak’tan çekilme kararõna karşõn ülkede Irak güvenlik güçlerini eği- tecek ve yabancõ terör örgütlerini “avlayacak” 30 bin ila 50 bin ara- sõnda ABD askeri kalmasõ da plan- lanõyor. ABD’nin Irak’ta 142 bin askeri bulunuyor. Obama Kon- gre’deki konuşmasõnda ayrõca dostlarõ ve müttefikleriyle birlikte Afganistan ve Pakistan’a yönelik El-Kaide’yi yenmek ve köktendin- cilikle mücadele için yeni ve kap- samlõ bir strateji geliştirdiklerini söyledi. Obama, “Dünyanın baş- ka bir ucundaki sığınaklarda Amerikan halkına karşı terörist- lerin saldırı planlamasına izin vermem” diye konuştu. Kökten- dincilikle mücadelede değerlerin de önemine değinen Obama, bu yüzden Guantanamo’yu kapatma emri verdiğini ifade etti. Obama, “Bu gece burada istisnasız ve kaçamaksız ABD’nin işkence et- meyeceğini söylüyorum. Bu gece bu taahhüdü verebilirim” dedi. Irak’ta görev yapan ABD’li komu- tan General John Kelly, “Irak’ta şiddet olaylarının azaldığını ve bu ülkedeki Amerikan askerleri- nin ülkenin büyük bölümünden sorunsuz çekilebileceğini” söyle- di. ABD’nin Irak’õn batõsõndaki güçlerini komuta eden Kelly, Amerikan güçlerinin Irak’taki bazõ bölgelerden 16 ay içinde çekilebi- leceğini belirtti. Kelly, “Irak’ta durumun iyi olmadığı yerler de var, ancak ülkenin genelinde du- rum iyi. Bu hassas bölgelerde de 2011’e kadar durumun düzele- ceğini düşünüyorum” dedi. Dış Haberler Servisi - Afganis- tan’daki İngiliz askerlerinin Tali- ban’a destek amacõyla ülkeye gi- den cihat yanlõsõ İngilizlerle de sa- vaşmak zorunda kaldõğõ bildirildi. İngiliz Independent gazetesi, istih- barat örgütü M15’in hazõrladõğõ ra- pora dayandõrdõğõ haberde, Hel- mand eyaletinde ve ülkenin pek çok yerinde Müslüman İngiliz gençlerinin Taliban’la birlikte sa- vaştõğõnõ ve İngiliz askerleriyle Müslüman İngilizler arasõndaki sa- vaşõn “küçük çapta gerçeküstü bir iç savaşa” dönüştüğünü yazdõ. Sayı artıyor Raporda özellikle Pakistan ve So- mali’ye gitmeyi tercih eden cihat yanlõsõ İngilizlerin sayõsõnõn arttõğõ, askeri eğitim almak üzere Pakis- tan’a ve Afganistan’a giden Müslü- man İngilizlerin sayõsõnõn 4 bini bulduğu belirtildi. Son döneme ka- dar yurtdõşõnda eğitim alan aşõrõ dinci İngilizlerin ülke içinde terör eylemi düzenlemesi endişesi bulun- duğunu kaydeden Independent, an- cak şimdi bu kişilerin yurtdõşõndaki İngiliz ve Batõ hedeflerine yönelik saldõrõlar düzenlemeye hazõrlandõ- ğõnõ bildirdi. Bazõ Somali kökenli İngilizlerin El Kaide gibi terör ör- gütlerine katõldõğõnõ yazan gazete, Somali’nin Baidoa kentinde bir İn- gilizin düzenlediği intihar saldõrõ- sõnda 20 kişinin öldüğüne değindi. İngiliz aksanlı militanlar Afganistan’da ise İngiliz askerleri- nin Taliban’õ destekleyen kendi yurttaşlarõyla “doğrudan” karşõ karşõya geldiği belirtilen haberde, askeri uçaklarõn Taliban militanlarõ arasõndaki konuşmalar sõrasõnda İn- giliz aksanõyla konuşan militanlarõ da duyabildiği ifade edildi. İngiltere Dõşişleri Bakanõ David Miliband’õn geçen hafta Helmand ziyaretinde Taliban’õn kullandõğõ patlayõcõlarda- ki bazõ elektronik malzemelerin İn- giltere’de üretildiğine işaret ettiğini yazan gazete, ABD’nin İngiltere’yi radikal Müslümanlarõ engellemek için yeterince çaba göstermekle eleştirdiğini aktardõ. AFGANİSTAN İngilizler İngilizlere karşı AİHM İŞARET ETTİ: KKTCyargı organlarıyasal İngiliz istihbarat örgütü M15’in raporuna göre, Afganistan’da Taliban militanlarõ arasõndaki konuşmalarda İngiliz aksanõyla konuşanlarõn sayõsõ artõyor. PAKİSTAN’DA GERGİNLİK TIRMANACAK Şerif kardeşlere seçim yasağı geldi Dış Haberler Servisi - Pakistan’da muhalefet lideri Navaz Şerif ve kar- deşi Pencap Eyaleti Başbakanõ Şah- baz Şerif’e seçim yasağõ kesinleşti. Yüksek Mahkeme, Şahbaz Şerif’in ge- çen yõl Pencap eyaleti başbakanõ ola- rak seçimini iptal ederken, eski Baş- bakan Navaz Şerif’e getirilen seçim yasağõnõ onayladõ. Navaz Şerif’in ülkenin en zengin eyaleti Pencap’ta güçlü olan partisi, ge- çen yõl şubatta yapõlan seçimlerden ikinci sõrada çõkmõştõ. Yasaklõ olan Şe- rif kardeşler seçime katõlamamõş, Şah- baz Şerif daha sonra yapõlan ara se- çimlerle yeniden seçilmişti. Başbakan olduğu dönemde Genelkurmay Baş- kanõ Pervez Müşerref tarafõndan as- keri darbeyle devrilen Şerif ise hü- kümlü olduğu için genel seçimlere ka- tõlamamõştõ. Seçim komisyonu daha sonra aldõğõ bir kararla, Navaz Şerif’in ulusal meclis için yapõlacak ara se- çimlere katõlmasõna izin vermiş, ancak daha sonra yeniden yasak getirmişti. Borsada yüzde 4.2 oranõnda düşüşe ne- den olan kararõn iktidardaki Pakistan Halk Partisi ile muhalefetteki Pakistan Müslüman Birliği arasõndaki gergin- liği tõrmandõrmasõ bekleniyor. Başkanlõk koltuğuna oturmasõnõn ardõndan ilk kez Kongre’de konuşan Obama, ekonomik krizin çözümüne ilişkin planlarõnõ açõklarken sağlõk, enerji ve eğitimde köklü reformlara gidileceğinin altõnõ çizdi Obama’nın konuşmasını Biden’la Pelosi de sık sık alkışladı. (Fotoğraf: AP) Karar, düzenlenen gösterilerle de protesto edildi. (Fotoğraf: AP) ABD: Türk hükümeti yargõyõ baltalõyor Haber Merkezi - Kuzey Kõbrõs Türk Cumhuriyeti’ne (KKTC) izin- siz geçiş yapmak isterken gözaltõna alõnarak para cezasõna çarptõrõlan bir Rum vatandaşõ, Avrupa İnsan Haklarõ Mahkemesi’nde (AİHM) Ankara’ya karşõ açtõğõ davayõ kay- betti. AİHM, KKTC yargõ organla- rõnõn yasal, tarafsõz ve bağõmsõz ol- duğuna karar verdi. KKTC güvenlik güçleri, 1989’da Kõbrõslõ Rumlarõn Türkiye alehinde yaptõğõ gösteride, Yeşil Hattõ zorla geçme teşebbüsünde bulunan 111 ki- şiyi gözaltõna almõştõ. Bu kişiler ara- sõnda yer alan Eliade Protopapa, Lefkoşa Mahkemesi’ndeki yargõlama sonunda 2 gün hapis ve 50 Kõbrõs po- undu para cezasõna mahkûm edilmiş- ti. Konuyu AİHM’ye taşõyan Proto- papa, adil yargõlanmadõğõ, işlenme- miş bir suç için yargõlandõğõ, hakkõn- daki mahkeme hükmüne KKTC mahkemeleri önünde itiraz şansõnõn bulunmadõğõ ve Rum olduğu için kendisine ayrõmcõlõk yapõldõğõ iddia- larõyla Ankara’dan davacõ oldu. AİHM, Protopapa’nõn şikâyetini des- tekleyecek kanõt bulamadõğõ gerekçe- siyle reddetti. Davacõnõn yakalanõşõ- nõn yasal olduğuna hükmeden AİHM, KKTC mahkemelerinin da- vacõ hakkõnda verdiği kararõ da Avru- pa İnsan Haklarõ Sözleşmesi ile uyumlu buldu. AİHM, davacõnõn “Rum olduğu için kendisine ayrım- cılık yapıldığı” tezini de reddetti. İnsan Haklarõ Raporu’nda Ergenekon davasõnda uzun tutukluluk süresine dikkat çekildi, AKP’ye sert eleştiriler yöneltildi AİHM, 1989’da Lefkoşa Mahkemesi’nde yargõlanan Eliade Protopapa’nõn şikâyetini reddetti. AİHM, KKTC mahkemelerinin tarafsõz ve bağõmsõz olduğuna hükmetti. ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Dõşişleri Ba- kanlõğõ’nõn 2008 İnsan Haklarõ Raporu’nun Türkiye bölümünde Ergenekon davasõnda uzun tutukluluk süresine dikkat çekilir- ken, AKP hükümetinin yargõyõ baltalama- ya çalõştõğõ, ifade ve basõn özgürlüğü üze- rinde kõsõtlamalarõ sürdürdüğü belirtildi. ABD Dõşişleri Bakanõ Hillary Clinton ta- rafõndan açõklanan raporda, isim verilmeden Başbakan Tayyip Er- doğan’õn basõna yönelik suçlama- larõna da yer verildi. Raporun Türkiye’ye yönelik “Tu- tuklama ve Gözaltı” başlõklõ bölü- münde aralarõnda üst düzey askeri yetkililerin, iş dünyasõ ve basõndan kişilerin de yer aldõğõ 90 kişinin “Er- genekon Ağı” şeklinde nitelenen ör- gütün üyesi olarak kargaşa çõkarmak ve se- çilmiş hükümeti devirmekle suçlandõğõ be- lirtildi. Bazõ gazetecilerin ve hükümet kar- şõtlarõnõn Ergenekon iddianamesinin siya- si olduğu yönündeki görüşlerine de yer ve- rilen raporda, “Bazı kişiler iddianame açıklanmadan önce ve resmi suçlama ol- maksızın bir aya yakın süre tutuklu kal- dı” ifadeleri yer aldõ. Raporda Türk yasa- larõna göre tutuklularõn suçlama ve davala- rõn hõzlõ yapõlmasõ taleplerinin hakkõ oldu- ğunu ancak bazõ yargõçlarõn bazõ şüpheliler hakkõnda “mahkeme olmadan süresiz” tu- tuklu kalmasõ kararõnõ verdiği de vurgulandõ. Raporda “Mahkeme öncesi uzun süreli tu- tukluluk hali sorun oluşturdu” denildi. Yargõnõn bağõmsõzlõğõ konusunda Türki- ye’ye ağõr eleştirilerin getirildiği raporda, “Hükümet ve devlet bürokrasisindeki yet- kililerin yargının bağımsızlığını baltala- maya çalıştığı yönünde bilgiler de var” de- nildi. “Yargının bazen dış etkilere açık ol- duğu ve yolsuzluk yaşandığına” dikkat çe- kilen raporda, “Yasalar hükümetin yargı faaliyetlerine ilişkin emir ve tavsiyelerde bulunmasını yasaklıyor, ancak hükü- met kendisini ve devlet yapısını eleştiren bazı yargıçlar hakkında resmi soruş- turmalar başlattı” ifadeleri yer aldõ. Türkiye’de mahkeme kararõyla telefon dinlenmesine izin verildiğinin ifade edildi- ği raporda aralarõnda yüksek mahkeme yargõçlarõ ve politikacõlarõn da bulunduğu ki- şilerin telefonlarõnõn dinlendiği şikâyetinde bulunduklarõ bilgisine de yer verildi. Türkiye’de yasalarõn ifade ve basõn öz- gürlüğünü korumasõna karşõn hükümetin bu özgürlükleri sõnõrlamayõ sürdürdüğü vur- gulanarak, “Bazı üst düzey hükümet yet- kilileri basını güçlü bir biçimde eleştiren açıklamalar yaptı” ifadeleriyle üstü kapalõ olarak Başbakan Erdoğan’a atõf yapõldõ. Hükümetin yolsuzlukla mücadele yasa- larõnõ etkin bir biçimde uygulamadõğõna işa- ret edilen raporda AKP’nin yolsuzlukla suçlanan kendi milletvekillerinin dokunul- mazlõklarõnõ kaldõrmamasõ- nõn muhalefet tarafõndan sert bir dille eleştirildiği de be- lirtildi. Türkiye’de işkence, da- yak ve güvenlik güçleri ta- rafõndan kötü muamelenin arttõğõna dikkat çekilirken, hapishane ko- şullarõnõn kötü olduğuna ve tutuklularõn avu- katlarõyla hemen görüştürülmediği vurgu- landõ. Raporda geçen yõl 1 Mayõs’ta polisin “abartılı güç” kullanmasõ da eleştirildi. Müslüman olmayan dini gruplarõn iba- det, mülk edinme ve din adamõ yetiştir- me konularõnda sõnõrlamalarla karşõlaş- tõklarõnõn belirtildiği raporda ülkede ka- dõnlara karşõ şiddet, namus cinayetleri ve tecavüzün yaygõn bir sorun olmayõ sür- dürdüğüne işaret edildi. Dışişleri Bakanı Clinton tarafından açık- lanan raporda AKP’nin medyaya baskısına yer verilirken hükümetin yolsuzlukla mü- cadele yasalarını uygulamadığı vurgulandı. İşkencenin arttığına ve kadınlara şiddetin yaygın bir sorun olduğuna dikkat çekildi. ABD Başkanı Barack Obama’nın Ortadoğu Özel Temsilcisi Geor- ge Mitchell, ertelediği Ankara ziyaretine dün başlarken, Ortado- ğu’da Türkiye’nin üstleneceği role ilişkin en üst düzeyde zemin yokladı. Mitchell, Ankara’da ilk olarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüştü. Çankaya Köşkü’ndeki görüşmeye ABD’nin An- kara Büyükelçisi James Jeffrey de katıldı. Görüşmede Mitchell’in, Gül’e “Ortadoğu konusunda Türkiye’nin görüşlerine ve desteğine ihtiyaçları olduğunu” söylediği öğrenildi. Mitchell, Dışişleri Baka- nı Ali Babacan ile de akşam yemeğinde bir araya geldi. Mitc- hell’in, Ankara’dan sonra Tel Aviv, Kudüs, Abu Dabi, Ramal- lah’a gitmesi ve ABD Dışişleri Bakanı’na, Şarm El Şeyh’te yapıla- cak, Gazze’nin imarı toplantısında eşlik etmesi bekleniyor. (AA) Mitchell zemin yokladı