Katalog

CMYB C M Y B İstanbul Haber Servisi - Ulu Önder Mus- tafa Kemal Atatürk’ün ölümü, dünya ba- sõnõnda da geniş yankõ uyandõrdõ. Dünya ba- sõnõnõn 11 Kasõm 1938 tarihli sayõlarõ şu baş- lõklarla çõktõ: Tahran gazetesi: Atatürk gibi insanlar, bir nesil için doğmadõklarõ gibi belli bir devre için de doğmazlar. Onlar önderlikleriyle yüzyõllarca milletlerin tarihinde hüküm sürecek insanlardõr. Atatürk gibi dehalar yalnõzca görünüşte ölür- ler. Oysa, gerçekleştirdikleri eserlerle daima hayatta kalõrlar. Eleyyam gazetesi (Suriye): Atatürk’ün ölümü yalnõz Türk ulusu için değil, onun ör- neğine çok muhtaç olan bütün Doğu uluslarõ için de büyük kayõptõr. El-Mısri gazetesi (Mısır): Atatürk’ün yaptõklarõ insanoğlunun kolay kolay yapa- bileceği şeylerden değildir. O, büsbütün başka bir insandõ. Chicago Tribune: Dünya sahnesinden tarihin en dikkatli, çekici adamlarõndan bi- ri geçti. Times: Padişahlarõn gösterişini, halifeli- ğin çekiciliğini umursamayõp bakõşlarõnõ, or- dularõnõn belkemiği olan Anadolu çiftçisine sev- giyle yöneltti. Daily Telegraph: Atatürk, Türk Milleti’nin ruhunda Türk Bayrağõ gi- bi dalgalanan bir baştõ. Massager D’Atha- nes (Yunanistan): Çok, pek çok devrimciler gö- rüldü. Fakat hiçbiri Ata- türk’ün cesaret ettiği ve muvaffak olduğu şeyi ya- pamadõ. Beobahter gazetesi: Atatürk bütün dünyanõn hayran kaldõğõ bir kalkõnma yapan ilk devlet başkanõ olmuştur. Pester liyod gazetesi: Dünya, bu savaş ve barõş kahramanõ büyük adamõn ölümü ile yoksul düşmüştür. Spectator: Avrupa, savaştan sonra be- lirmiş az sayõdaki yapõcõ devlet adamlarõn- dan birini kaybetti. İzvestia gazetesi: Atatürk’ün ölümü gerek Türkiye için gerekse bütün dostlarõ için derinliği ölçülmez bir kayõptõr. Massegero gazetesi (İtalya): Çökmüş bir ülkeye geçmişin tarihsel değerini geri ve- ren Atatürk olmuştur. Daily Mail (İngiltere): Hiçbir modern li- der Atatürk’ün karşõlaşmõş olduğu fiziksel ve sosyal güçlüklerle karşõlaşmamõştõr. Fakat Atatürk kendi rõzasõ ile bu güçlüklere karşõ savaşmayõ seçip Türkiye’nin batõk ve tü- kenmiş kalõntõlarõnõ önce kurtarõp sonra ül- keyi tekrar inşa etme işine girişti. Chicago Daily Tribune: Türkiye Cum- huriyeti Cumhurbaşkanõ Mustafa Kemal Ata- türk’ün ölümüyle, tarihin tanõdõğõ en dikkate değer insanlardan biri daha dünya sahnesin- den çekilmiş oluyor. Türkiye’nin modernleş- mesi insanlõk tarihinin en çarpõcõ sayfalarõn- dan biridir ve bu sayfayõ yazan Atatürk’tü. İstanbul Haber Servisi - Dağõlmõş bir impa- ratorluktan bir ulus yaratan Ulu Önder Musta- fa Kemal Atatürk’ün 10 Kasõm 1938’de ölü- münü dünya liderleri de büyük bir üzüntüyle karşõladõ. ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt: Benim üzüntüm, bu adamla tanõşmak hususun- daki şiddetli arzumun gerçekleşmesine artõk imkân kalmamõş olmasõdõr. ABD Başkanı John F. Kennedy: Çö- küntü halinde bulunan bir imparatorluktan öz- gür Türkiye’nin doğmasõ, yeni Türkiye’nin öz- gürlük ve bağõmsõzlõğõnõ şerefli bir şekilde ilan etmesi ve o zamandan beri korumasõ, Ata- türk’ün, Türk halkõnõn işidir. Şüphesiz ki, Tür- kiye’de giriştiği derin ve geniş inkõlaplar kadar bir kitlenin kendisine olan güvenini daha başarõ ile gösteren bir örnek yoktur. İngiltere Başbakanı Winston Churc- hill: Savaşta Türkiye’yi kurtaran, savaştan sonra da Türk Milleti’ni yeniden dirilten Ata- türk’ün ölümü, yalnõz yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayõptõr. Fransız Cumhurbaşkanı Albert Lebrun: Akõllõ ve barõşçõ yöntemlerle gerçekleştirdiği eseri halklarõn tarihinde izlerini bõrakacaktõr. Sovyet Başbakanı Mikhail Kalinin: Şöhreti bütün cihana yayõlmõş olan tecrübeli başkanõn yönetimi herkesin sevgi ve saygõsõnõ çeken büyük Türk Milleti’nin milli bağõmsõzlõ- ğõnõ devamlõ bir başarõyla kuvvetlendirmiş ve yeni milli yapõsõnõ yaratmõştõr. Yunanistan Başbakanı General İoan- nis Metaksas: Atatürk yalnõz Türk tarihinin büyük bir simasõ değil, aynõ zamanda bir bü- yük barõş adamõdõr. Onun yeni Türkiye’yi ya- ratan eseri, yüzyõllara intikal eden bir anõt ola- rak kalacaktõr. Yugoslavya Elçisi Branko Aczemovic: Atatürk’ün dehasõ, tarihte Türk Milleti’nin taşõ- dõğõ ruhun faziletine en yüksek örneklerinden birini teşkil edecektir. Afgan Kralı Emanullah Han: Atatürk, yal- nõz Türkiye’nin değil, bütün Şark’õn Atasõ idi. Alman General Liman Von Sanders: Ser, dayanõklõ ve mücadeleci. Bence harika bir subay. Kelimenin tam manasõyla mükemmel bir yönetici. Fransa Başbakanı Eduard Daladier: Fransa, kendisine pek çok dostluk belirtileri göstermiş olan bu büyük adamõn anõsõnõ daima canlõ tutacaktõr. Fransa Milli Meclis Başkanı Eduard Herriot: Atatürk’ün askerlik tarafõna hayret etmiyorum. Her meslekte deha sahibi insanlar vardõr, buna şaşõlmaz. Fakat İsviçre Medeni Kanunu’nu kabul etmek ve Türkiye’de yürür- lüğe koymak! Bu adeta dehanõn da üstünde bir şey. İşte buna hayranõm. Hint Parlamento Heyeti Başkanı Suc- heta Kripalani: Atatürk, yalnõz Türk Mille- ti’nin değil, özgürlüğü uğruna savaşan bütün milletlerin önderiydi. Onun direktifleri altõnda siz bağõmsõzlõğõnõza kavuştunuz. Biz de o yol- dan yürüyerek özgürlüğümüze kavuştuk. İsrail Başbakanı Ben Gurion: Atatürk, kuşkusuz 20. yüzyõlda dünya savaşõndan önce yetişen en büyük devlet adamlarõndan biri, hiç- bir millete nasip olmayan cesur ve büyük bir inkõlapçõ olmuştur. Lübnan Başbakanı Raşit Kerama: Türk Milleti’nin başõndaki büyük ve dâhi Atatürk, politika ve savaş alanlarõnda yõlmayan büyük ve yurtsever bir insandõ. Pakistan Cumhurbaşkanı Eyüp Han: Kemal Atatürk, yalnõz bu yüzyõlõn en büyük adamlarõndan biri değildir. Biz Pakistan’da, onu geçmiş bütün çağlarõn en büyük adamla- rõndan biri olarak görüyoruz. Askeri bir deha, doğuştan bir lider ve büyük bir yurtsever. ‘Tüm çağların büyük adamı’ DÜNYA BASININDA ATATÜRK Bambaşka bir insandõ 21 Kasım 1938 tarihinde Ata’nın naaşını getiren tren An- kara Garı’na girmek üzere ilerliyor. Trenin geçtiği her is- tasyonda on binlerce yurttaş naaşı gözyaşlarıyla uğurluyor. Çanakkale’de Atatürk’e karşı savaşan İngiliz Mareşali Birdword saygı duruşunda. Ankara Garı’ndan ayrılan kortej Ulus yönünde Millet Meclisi’ne doğru hareket halinde. Törene katılan yabancı devlet misyonları ve temsilcileri. 1953 yılına kadar kalacağı geçici istirahatgâhı Etnografya Müzesi’nde. İlerleyen kortej ve tören için gelenler 21 Kasım 1938 tarihinde Ankara’nın ana caddelerini doldurmuştu. (Fotoğraflar: Cumhuriyet Arşivi, 10 Kasım 1938 VEDA - Konak Belediyesi 2008)