Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 EKİM 2009 ÇARŞAMBA 16 KÜLTÜR kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B DEFNE GÖLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Baskılar Tarihi Fikret Hakan, bütün öykülerini topladığı Joe Brico Masumdur adlı kitabının kapağına babası A. Gaffar Güney’in Sansaryan Han’da çekilmiş bir fotoğrafını koymuş. Galatasaray Lisesi edebiyat öğretmeni ve Rusçadan yaptığı çevirilerle tanınan A. Gaffar Güney, komünistlik suçlamasıyla gözaltına alınıp o zamanlar “tabutluk” denilen işkence merkezinde yaşadıklarından sonra, acı dolu gülümsemeye çalışmış fotoğrafta. Bir süre sonra da kendi eliyle canına kıyacaktır. Olayın bütününü düşündüğünüzde öyle çok şey anlatıyor ki o fotoğraf... Onurlu bir insanın yalnızca onurunun kırılmış olması bile yetmez mi yaşamını bitirmeye! Kitaba adını veren öykü, “tabutluk”ta yaşananları anlatıyor. 1940’lı, 50’li yıllarda aydın olup da oralara yolu düşmeyen neredeyse yok gibidir. İşkencelerde aklını yitirenler, dünyaya küsenler saymakla bitmez. Buna karşın onca zalimliklerden sonra da hayatla bağlarını sürdürebilmiş, kendini iyileştirebilmişler de çoktur. Yöntemler değişse de, 70’ler, 80’ler de çok farklı olmadı. Yine işkenceler, ölümler, baskının bin bir türü... Hep düşünmüşümdür, Nâzım Hikmet’ten Rıfat Ilgaz’a, Aziz Nesin’den Ruhi Su’ya, yıllar boyu, bütün bu aydın kuşakları nasıl dayanabildiler bunca baskıya, nasıl her badireden sonra yeniden doğar gibi dönebildiler hayata? Binlerce, belki onbinlerce insan geçti o işkence tezgâhlarından. Çağdaş edebiyatımızdan yapılacak seçmelerle çok etkili bir “İşkence Edebiyatı Antolojisi” hazırlanabilir. Nâzım Hikmet’in Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim romanından başlanıp Kaan Arslanoğlu’nun Devrimciler’ine dek yapılacak seçmeler, bu kapkara geçmişimizi bugünün kuşaklarına en etkili biçimde gösterebilir. Bugün, orasından burasından çekiştirilerek girişilen tarihi sorgulama çabaları, ona haksızlık ettik, buna haksızlık ettik sözlerinden öteye geçemiyor. Oysa bütünlüklü bir bakışla yaklaşıldığında iki temel sorun çıkıyor ortaya: Demokrasi ve hukukun yokluğu. Bu iki unsur, birbirinin bütünleyicisidir. Biri olmadan ötekinin varlığından söz edilemez bile. Bir ülkede tam bir demokrasinin varlığı, ülkenin bütün bireyleri için tam güvenlik içinde bir yaşamın güvencesi demektir. O dili konuştun, bunu konuşmadın, o görüşü savundun, bunu savunmadın... Bunlar demokratik toplumların tartışma konuları olamaz. Demokrasi, en aykırı düşünceleri savunan tek bir kişi de olsa, onun söz, düşünce ve özgürce yaşama hakkının güvencede olduğu, bu güvenceyi toplumun bütün bireylerinin varlıklarında duyumsadıkları düzenin adıdır. Demokrasi, toplumun çeşitli kesimlerinin, katmanlarının, bireylerinin türlü isteklerinin yerine getirilmesi değildir; tersine herkes için bütün özgürlük ve güvencelerin tam ve eksiksiz olmasıdır. Bunun sağlanması yasalar ve o yasaların uygulandığı hukuk düzeniyle sağlanır ancak. Ülkemiz bugün, türlü nedenlerle demokrasi ve özgürlükler konularında tartışmaların içinde. Bu tartışmalardan benim görebildiğim ortada gerçek bir demokrasi isteğinin bulunmaması: Siyasetçi kendine göre, işadamı kendine göre, farklı toplumsal kesimler kendine göre bir demokrasi istiyor. Oysa acılar, sorunlar birimizin, beşimizin, onumuzun değil, hepimizin. Demokrasi, herkes için, eksiksiz demokrasi olabildiğinde ülkenin bütün insanları kendilerini güvende, özgür duyumsayabilir. Ötesi, göstermelik bir demokrasiden ileriye geçemez. turgay@fisekci.com Uluslararasõ Frankfurt Kitap Fuarõ bu kez politik tartõşmalarla açõldõ Kültür Servisi - Frankfurt Kitap Fuarõ, dün 100’den fazla ülkeden yaklaşõk 7 bin yayõncõnõn katõlõmõyla açõldõ. Geçen yõl Türkiye’nin onur ko- nuğu olduğu fuarõn bu yõlki onur konuğu Çin. Tür- kiye ise bu yõl fuara 6’sõ çocuk yayõnlarõ bölümünde olmak üzere 40 yayõneviyle katõlõyor. Türkiye’den bu yõl 8 telif haklarõ ajansõnõn da fua- ra katõlõmõ sağlandõ. Telif ajanslarõ özellikle Türk yazarlarõna, yayõncõlarõna ve çevirmenlerine yeni bağlantõlar kuracak ve dõşa açõlmanõn en büyük aya- ğõnõ oluşturan TEDA Projesi’ne katkõ sağlayacak. Kültür ve Turizm Bakanlõğõ’nõn koordinasyo- nunda Türkiye Yayõncõlar Birliği, Basõn Yayõn Bir- liği, Türkiye Yazarlar Sendikasõ ve Türkiye Ya- zar Birliği temsilcilerinin yer aldõğõ ulusal orga- nizasyon komitesi tarafõndan hazõrlanan program çerçevesinde, her gün fuar alanõnda paneller, okuma etkinlikleri, kültürel ve sektörel tanõtõmlar gerçekleştirilecek. Bu yõlki etkinliklere aralarõn- da Oya Baydar, Gülten Dayıoğlu, Ayşe Kulin, Mario Levi, İskender Pala, Beşir Ayvazoğlu, İl- ber Ortaylı, Gül İrepoğlu, Metin Celâl, Deniz Kavukçuoğlu, Şebnem İşigüzel’in de bulundu- ğu 22 yazarõmõz katõlacak. Bu arada, dünyanõn en büyük kitap fuarõ olarak bilinen Frankfurt Kitap Fuarõ öncesinde, Çinli mu- halif yazarlarla ilgili bir kriz yaşandõ. Fuar kap- samõnda düzenlenen sempozyuma davet edilen Çinli muhalif yazar Bei Ling ve araştõrmacõ ga- zeteci Dai Qing’in davetleri, iddiaya göre Çin hü- kümetinin fuar yetkililerine yaptõğõ baskõ sonucunda iptal edildi. Frankfurt Kitap Fuarõ yöneticileri ise iptal kararõnõ doğrulamakla birlikte, kendilerine bir baskõ olmadõğõnõ ileri sürdüler. Bunun üzerine söz konusu yazarlar sempozyuma resmi çağrõlõ olarak değil, sade vatandaş olarak katõldõlar. Yaptõklarõ konuşma sõrasõnda ise Çin heyeti salonu terk et- ti. Yazar ve şair Bei Ling 2000 yõlõnda “yasadı- şı yayınlar” dolayõsõyla tutuklanmõş; çevre akti- visti gazeteci Dai Qing ise yazdõğõ kitaplar yü- zünden hapis cezasõna çarptõrõlmõştõ. Bu yõlki onur konuğu Çin’in “Gelenek ve Ye- nileşme” sloganõyla katõldõğõ Frankfurt Kitap Fuarõ boyunca, Çin heyeti ile Çinli muhalif yazarlar arasõndaki çelişkilerin fuar yöneticilerine zor an- lar yaşatmasõ bekleniyor. Geçen yõlõn onur konuğu Türkiye bu yõl fuara 40 yayõneviyle katõlõyor. Bu yõlõn onur konuğu Çin’in muhalif yazarlara uyguladõğõ baskõlarõn Frankfurt’ta yeni tartõşmalara yol açmasõ bekleniyor. İ S M E T K Ü N T A Y T İ Y A T R O Ö D Ü L L E R İ S A H İ P L E R İ N İ B U L D U Kültür Servisi - İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri, önceki gece İBŞT Fatih Reşit Nuri Sahne- si’ndeki törenle sahiplerine su- nuldu. Geleneğe bağlõ olarak bu kez de ‘Çıkmaz Sokak’ oyunu- nun galasõ öncesinde yapõlan tö- rende, “Şehir Tiyatroları’nın Türk tiyatro geleneğinde çok önemli bir yere sahip olduğu ve bu ödüllere destek olarak da bunu açıkça gösterdiği” vur- gulandõ. Geceye damga vuran, ‘İsmet Küntay Tiyatro Özel Ödülü’nü alan ‘Atuan Mezar- ları’nõn bu yõl yeterli alana ve teknik donanõma sahip bir yer bu- lunamamasõ nedeniyle sahne- lenmeme olasõlõğõyla karşõ kar- şõya kalmasõydõ. Oyuncular Ti- yatro Grubu adõna konuşan Sel- ma Köksal, AKM’nin de kapa- lõ olmasõnõn bunda etken oldu- ğunu sözlerine ekledi. Ödül alan herkes, tiyatro ge- leneğimizin oluşmasõnda büyük emeği olan İsmet Küntay’a ve orada bulunan eşi Nadide Kün- tay’a şükranlarõnõ sundu. Hayati Asılyazıcı, 95 yaşõndaki Şehir Ti- yatrolarõ geleneğinin bir parçasõ olmaktan onur duyduğunu be- lirtti. Usta oyuncu Macide Ta- nır da törene şaka- larõyla ve sõcak tavrõyla renk kat- tõ. Ortaoyuncu- lar adõna 2019 adlõ son oyun- larõyla ‘En İyi Yapım’, ‘En İyi Yönet- men’ ve ‘En İyi Erkek O y u n c u ’ ödüllerini alan Ferhan Şen- soy da bir ekip olabilmenin önemine ve bunu 30 yõldõr başarmanõn bugün ulaştõklarõ noktada ne denli etkili olduğuna değindi. Garajistan- bul, gecenin öne çõkan toplu- luklarõndan olurken Mustafa Avkıran, topluluk olarak bu- güne dek kendilerine inanan her- kese çok teşekkür etti. Mitos Yayõnevi olarak çõkardõğõ tiyat- ro kitaplarõyla Onur Ödülü’nü alan Yılmaz Öğüt de 27 Mayõs’õ yaşamõş biri olarak ‘insan ol- mayı, dünya görüşünü tespit etmeyi’ İsmet Küntay, Güner Sümer gibi isimlerden öğrendi- ğini söyledi. Cemal Süreya Şiir Ödülü Kültür Servisi - Usta şair Cemal Süreya’nõn anõsõna Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği tarafõndan düzenlenen Cemal Süreya Şiir Ödülü için başvurular başladõ. Seçici kurulunda Egemen Berköz, Enver Ercan, Mustafa Öneş, Müslim Çelik ve Sennur Sezer’in bulunduğu yarõşmaya adaylar, Ekim 2008 başõ ile Eylül 2009 sonu arasõnda yayõmlanmõş şiir kitabõ ya da bir kitap hacminde olan şiir dosyasõyla katõlabilecek. Adaylar, 16 Kasõm’a dek başvurularõnõ “Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği, Karslõ Ahmet Caddesi, Başak Sokak No: 7 Ataşehir- İstanbul” adresine gönderecek. Çin’esansürsuçlaması  En İyi Oyun Yazarı İBŞT yapõmõ “Dinmeyen Alkõşlar” ile Gülsün Siren Kõnal.  En İyi Yapım Ortaoyuncular’õn yapõmõ ‘2019’  En İyi Erkek Oyuncu Ortaoyuncular’õn yapõmõ ‘2019’ adlõ oyunla Ferhan Şensoy.  En İyi Yönetmen Ortaoyuncular’õn yapõmõ ‘2019’ adlõ oyunla Ferhan Şensoy.  En İyi Kadın Oyuncu İBŞT yapõmõ “Dinmeyen Alkõşlar”oyunundaki Cahide Sonku rolüyle Aslõ Seçkin’e;  İsmet Küntay Seçici Kurul Özel Ödülü Garaj İstanbul’un Histanbul oyunu.  İsmet Küntay Onur Ödülü “Mitos/Boyut Yayõnlarõ” kurucusu ve yönetmeni Yõlmaz Öğüt.  En İyi Dekor Garaj İstanbul’un ‘Histanbul’ oyunu.  En İyi Giysi Şehir Tiyatrolarõ yapõmõ “Dinmeyen Alkõşlar” oyunundaki giysi tasarõmõyla Ayşen Aktengiz.’  En İyi Müzik Garaj İstanbul’un Ashura oyunundaki müzik düzenlemesi ile Cumhur Bakõşkan.  En İyi Işık İstanbul DT yapõmõ “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” adlõ oyundaki õşõk tasarõmõyla Önder Arõk.  İsmet Küntay Özendirme Ödülü“Azizname” oyunuyla “Macide Tanõr Moda Sanat Tiyatrosu.” Ferhan Şensoy’a üç ödül... Yõlõnyapõmõ‘2019’ Çin 2009 Frankfurt Kitap Fuarı’na geniş kapsamlı etkinliklerle katılıyor. Simgesel Nöbet Eylemimiz Sürüyor! ? Ergenekon’dan tutuklu ? Ergenekon’dan yargılanan ? Üniversite hocalarımızın ? Rektörlerimizin ? Bilim adamlarımızın ? Yazarlarımızın ve ? Tüm AYDINLARIMIZIN ? Yanı başında nöbetteyiz! KAPILAR AÇILANA DEK Her perşembe saat 11.00–13.00 c’in bahçesinde 18 EKİM 2009 PAZAR Saat: 11.00 Konuğumuz Cumhuriyet Vakfõ 2. Başkanõ Gazetemiz Yazarõ Sayõn ALEV COŞKUN ile kahvaltõlõ aydõnlanma toplantõsõnda bir araya geliyoruz. KONU TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN TEMEL FELSEFESİ YOK EDİLEBİLİRMİ? Yer: İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAÇKA SOSYAL TESİSLERİ İletişim: 0532 275 21 42 – 0532 201 00 52 0537 871 82 34 Yazarımız söyleşi sonrası kitaplarını imzalayacaktır. Lütfen yerinizi ayırınız. A. Büfe Kahvaltı Ederi: 20.- TL. İSTANBUL CUMOK ÇAĞRISI “BALBAY ÇIKACAK YİNE YAZACAK” www.cumok.org Kültür Servisi - Pop müziğin efsane ismi Michael Jack- son’õn önceki gün “en yeni şarkısı” olarak sunulan “This Is It” adlõ parçasõnõn eski olduğu or- taya çõktõ. Ünlü şarkõcõ ve söz yazarõ Paul Anka, şarkõnõn yayõmlanmasõ- nõn üzerinden birkaç saat geçtikten sonra ‘This Is It’in sözlerini Jackson ile birlikte yazdõklarõnõ belirterek, Jackson’õn vârislerine dava açacağõ- nõ söyledi. Anka’nõn tepkisine hõzla ce- vap veren Jackson vârisleri ise 68 ya- şõndaki sanatçõnõn, şarkõnõn haklarõnõn yüzde 50’sine sahip olduğunu du- yurdu. “I Never Heard” ve “This Is It”in vokalleri ve piyano dizelerinin aynõ olduğu, ancak Jackson kardeş- lerin yeni kaydõnda bazõ eklemeler yaptõrdõğõ belirtiliyor. Bloom iyi niyet elçisi Kültür Servisi - İngiliz oyuncu Orlando Bloom, UNICEF tarafõndan “İyi Niyet Elçisi” ilan edildi. UNICEF tarafõndan yapõlan açõklamada, Bloom’un “yokluk içinde yaşayan çocuklarõn durumuna ve UNICEF’in çalõşmalarõna dikkat çekeceği” belirtildi. Bloom, ilk olarak “temiz su kaynaklarõnõn yetersizliğini” gündeme getirecek. UNICEF iyi niyet elçisi ilan edilen ünlüler arasõnda David Beckham, Audrey Hepburn, Roger Moore, Vanessa Redgrave, Shakira ve Ryan Giggs de yer alõyor. Mehmet Seyda anılıyor Kültür Servisi - Hikâye ve roman yazarõ Mehmet Seyda için bugün Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği’nde anma etkinliği düzenleniyor. Saat 14.00’te Ataşehir’de bulunan Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği’nde gerçekleştirilecek etkinlikte yazar Adnan Özyalçõner, Sennur Sezer, Zuhal Tekkanat ve Necati Tosuner konuşma yapacak. ‘YENİ’ ŞARKI ‘ESKİ’ OLDU Jackson’ın son şarkısı ‘eski’ çıktı