Katalog

CMYB C M Y B 8 OCAK 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr İsrail’in Cebaliye’deki okuldan Hamas’õn havan topu attõğõ iddiasõnõ reddeden BM’ye göre okulda silahlõ militan yoktu BM: İsrail doğruyu söylemiyorDış Haberler Servisi - Birleşmiş Milletler, İs- rail’in önceki gün bombaladõğõ ve 40’õ aşkõn si- vile mezar olan Cebaliye’deki okulunda silah- lõ militanlar bulunduğu iddiasõnõ yalanladõ. İs- rail, önceki gün şiddetinden kaçan Filistinlile- rin sõğõndõğõ ve BM bayrağõnõn dalgalandõğõ 3 okulu vurarak aralarõnda çocuklarõn da olduğu en az 48 kişiyi katletmesinin ardõndan gelen tep- kiler üzerine binadaki Hamas militanlarõnõn ha- van topu attõklarõnõ ve karşõlõk verdiklerini öne sürdü, ölenler arasõnda Hamas militanlarõnõn bu- lunduğunu da iddia etti. Okul katliamõ ile ilgi- li gazetecilerin sorularõna İsrail Dõşişleri Baka- nõ Tzipi Livni’nin, “olayla ilgili bilgisi olma- dığı” yanõtõ vermesi dikkat çekti. İsrail’den gelen iddialarõn ardõndan BM Fi- listinli Mültecilere Yardõm Kurumu’nun sözcüsü Chris Gunnes’den, “Yaptığımız ilk soruş- turma sonucu, yüzde 99.9 okulda silahlı mi- litan bulunmadığı düşüncesindeyiz” açõkla- masõ geldi. Sözcü, bağõmsõz soruşturma yapõl- masõnõ istediklerini belirterek, “Savaş kuralları çiğnenmişse suçlular yargılanmalı” dedi. İsrail okulların yerlerini biliyordu BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, okullara yapõlan saldõrõlarõn “kabul edilemez” olduğu- nu ve bir daha tekrarlanmamasõ gerektiğini be- lirtti. Ban, İsrail saldõrõlarõ sonucu evsiz kalan Filistinlilere sõğõnak olan bu okullarõn yerleri- nin İsrailli yetkililere bildirildiğini ancak bu du- rumun, bugün trajedi yaşanmasõnõ engelleme- diğini kaydetti. Gazze’deki BM yetkilisi John Ging de düzenli olarak İsrail ordusuna faaliyette olduklarõ alanlarõn koordinatlarõnõ ilettiklerini vurguladõ. Cebaliye’de vurulan okulda en az 43 kişi öldü. 3 BM okulunu havadan ve karadan vu- ran İsrail saldõrõlarõnda en az 100 kişi de ya- ralandõ. Yaralõlarõn bazõlarõ ağõr. El Cezire’ye konuşan Londra merkez- li uluslararasõ insan haklarõ avukatõ Mic- hel Abdül Mesih, saldõrõlarla ilgili ulus- lararasõ soruşturma açõlmasõnõ istedi. Ulus- lararasõ Ceza Mahkemesi çerçevesinde bir bağõmsõz mahkeme kurulmasõ çağrõsõ ya- pan Mesih, İsrail saldõrõlarõnda ölen 600’ü aşkõn Filistinliye karşõ 10 İsraillinin ölü- münün orantõsõz gücün göstergesi oldu- ğunu kaydetti. Gazze Şeridi’ndeki BM okullarõnõn, İsrail ordusu tarafõndan yapõlan çağrõlar doğrultusunda evlerini boşalt- malarõ istenen veya evlerinden kaçmak du- rumunda kalan yaklaşõk 15 bin Gazzeliyi barõndõrdõğõ kaydediliyor. İsrail tıbbi ekiplere saldırıyor Physicians for Human Rights (PHR) ad- lõ İsrailli bir sivil toplum örgütü, İsrail or- dusunun, Gazze Şeridi’nde yaralõlara yar- dõm eden tõbbi ekiplere saldõrdõğõnõ bildir- di. Örgüt, yayõmladõğõ açõklamada, tanõk ifa- delerine göre, bu tür 10 vakaya dair bilgi- lere ulaştõklarõnõ belirtti. Gazze’deki El Avda Hastanesi’nden kurulan bir telefon bağlantõsõnda, İsrail saldõrõlarõ yüzünden doktorlarõn dõşarõ çõkamadõklarõnõ anlattõk- larõ ve “Ambulansları dışarı çıkaramı- yoruz çünkü bize ateş açılıyor” denildi- ği ifade edildi. Gazze’deki Kõzõlhaç örgü- tünün de, “ambulansları çıkaramadıkla- rını, çıktıkları zaman helikopterlerden ateş açıldığını” söylediği kaydedildi. Da- nimarka merkezli bir yardõm örgütü dün Gazze bölgesinde 3 mobil sağlõk kliniğinin İs- rail tarafõndan vurulduğu duyurdu. İsrail ordusundan yapõlan açõklamada ise Hamas’õn, sivilleri “kalkan” olarak kullan- dõğõ iddia edildi. Filistinli kaynaklara göre, İsrail saldõrõlarõn- da daha önce bombalanan yerlerdeki enkazdan cesedi çõkarõlan 8 kişiyle birlikte dün ölen Fi- listinlilerin sayõsõ 22 oldu. Han Yunus yakõnla- rõndaki Abasan’da İsrail bombardõmanõnda 30 ev ve bir mescit yõkõlõrken, Refah’ta da deniz- den açõlan ateşle iki ev enkaz haline geldi. Gaz- ze Şeridi’nde Filistinli militanlarla İsrail askerleri arasõnda çatõşmalar dün de sürerken Filistinli gör- gü tanõklarõ, İsrail tank ve zõrhlõ araçlarõnõn dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus böl- gesini terk ettiğini ve güvenlik duvarõnõn İsra- il tarafõna geçtiğini aktardõ. 215 çocuk öldü Filistinli kaynaklar, İsrail’in 27 Aralõk’tan bu yana sürdürdüğü saldõrõlarda ölenlerin sayõsõnõn 215’i çocuk olmak üzere 680’e, yaralõlarõn sa- yõsõnõn 3 bin 75’e ulaştõğõnõ belirtiyor. İlaç, yi- yecek, elektrik yokluğu altõnda bulunan Gaz- ze’de, içme suyu sõkõntõsõ ve kanalizasyon sis- teminde sorunlar olduğu bildirildi. Batõ Şeria ve Gazze Şeridi’nde faaliyet gösteren en büyük te- lefon ve internet şirketi PalTel dün yaptõğõ açõk- lamada, Gazze Şeridi’nde haberleşme sistemi- nin 24 saat içinde tümüyle duracağõ uyarõsõnda bulundu. PalTel yetkilisi, sistemin elektrik ih- tiyacõnõn büyük ölçüde jeneratörlerle karşõlan- dõğõnõ, ancak bunlarõn yakõt ihtiyaçlarõnõn sağ- lanamamasõ nedeniyle jeneratörlerin de devre dõ- şõ kaldõğõnõ ancak yeni ekipman sağlama yö- nündeki çalõşmalarõn sürdüğünü söyledi. İsrail son olarak okuldaki sivilleri hedef alan kanlõ saldõrõlarõnõn yarattõğõ yoğun tepkiyi biraz olsun ötelemek istercesine ateşkes planlarõnõ “düşünmeye” başladõ. Mõsõr’õn barõş teklifini inceleyeceğini açõklayan İsrail, Gazze Şeri- di’ne insani yardõm götürülmesi için bir koridor açõlacağõnõ bildirdi. İsrail Başbakanõ Ehud Ol- mert’in ofisinden yapõlan açõklamada, BM Güvenlik Konseyi’nin, Gazze Şeridi’ne insani yardõm götürülmesi için bir koridor açõlmasõ öne- risinde bulunduğu ve bu önerinin kabul edildi- ği belirtildi. Plana göre İsrail, Gazze’nin belirli bölgelerinde saldõrõlarõnõ durduracak ve bölgedekilerin yar- dõm malzemelerini almasõna izin verecek. Bu açõklamanõn ardõndan İsrail ordusunun, dün itibarõyla başlamak üzere her gün 3 saat Gazze Şeridi’ne yönelik bombardõmanõ keseceği bil- dirildi. Hamas da bu 3 saat içinde İsrail’e füze atõlmasõnõn beklenmediğini duyurdu. Yaşanan insanlõk trajedisinden en çok etki- lenenlerin başõnda ise çocuklar geliyor. Gazzeli Musa’nõn tanõklõğõna yer verilen Guardian ga- zetesindeki yazõda, Musa’nõn yaşlarõ 3-9 arasõnda değişen 4 çocuğu ve hamile eşiyle gece gündüz bombalarla sarsõlan evlerinde yaşadõklarõ deh- şet anlatõlõyor. Musa, çocuklarõn her bomba se- siyle çõğlõk attõklarõnõ, gözyaşlarõna boğulduk- larõnõ, kâbuslar gördüklerini söylüyor. Psikologlarõn görüşlerine yer verilen haber- de çocuklarõn yaşadõklarõ travmanõn izlerinin bel- ki de bir ömür boyu süreceğine vurgu yapõlõyor. Gazeteye konuşan Gazze’nin tanõnmõş çocuk psi- koloğu Abdülaziz Musa Tabet, bölgedeki ço- cuk ve gençlerin yaklaşõk yüzde 65’inin travma sonrasõ stres bozukluğu yaşadõğõnõ söylüyor. Ta- bet, çocuklarõn yaşadõğõ travmanõn Gazze’nin ge- leceğine büyük etkisi olduğunu kaydediyor. 1990’larda davranõşlarõnõ izlediği çocuklarõn bir- çoğunun şimdi savaşçõ olduklarõnõ belirten Ta- bet, travma geçiren bu çocuklarõn daha agresif, savaşma yanlõsõ olduklarõnõ kaydediyor ve ek- liyor: “Çocukların gözleri önünde aileleri öl- dürülüyor? Ne umabilirsiniz ki?” Haberde yer alan şu ifadeler ise belki de en vu- rucu olanõ: “İkinci intifadanın başlangıcında, babası çaresizce korumaya çalışırken ölen 12 yaşındaki Gazzeli çocuk Muham- med el Durra’nın görüntüleri Filis- tinlilerin vicdanına kazındı. Birçok Filistinli yetişkin için bu İsrail’in ço- cuklarının yaşamlarına kayıtsızlığını simgeliyor. Ancak psikologlar, bir- çok çocuğun bu görüntülerde önce- likle çocuğunu koruyamayan bir babayı gördüğünü söylüyor. Ölüm- lerin sürmesi, birçok çocuğu şehadet kültürüne özendiriyor ve erken bir ölüm beklemelerine neden oluyor.” Financial Times’a konuşan Gaz- ze’deki El Mezan İnsan Haklarõ Merkezi’nden Mahmud Ebu Rah- ma, “Benim çocukluğum ilk inti- fada sırasında taş atmakla geçti. Bir sonraki Filistinli kuşağı intihar bombacılarını üretti. Bir sonraki kuşağın daha ılımlı olması şansı- nı görmüyorum” diyor. Eskinin sömürgeci güçlerigibi Dış Haberler Servisi - İsrailli Arap analizci ve eski bir İsrail milletvekili olan Azmi Bişara, El Cezire’ye yaptõğõ açõklamalarda İsrail’in kurbanõ suçlayan ve sömürgeciyi kurban gibi gösteren dõş politika tutumunu eski sömürgeci güçlere benzetti. İsrail’in Gazze’deki operasyonun orantõsõz olduğunu ve İsrail’in oldu bittisine boyun eğmeyi reddeden Filistinlileri cezalandõrmayõ amaçladõğõna dikkat çeken Bişara, “Genelde halklara toplu ceza verilmesinin sebebi direniş veya ulusal kurtuluş hareketlerini cezalandırma isteğidir. Sömürgeci güçlerin yaptığı buydu, şimdi İsrail de bunu yapıyor” şeklinde konuştu. Gazzelilerin çoğunluğunun eski Filistin, şimdiki İsrail topraklarõndaki evlerinden edilen mültecilerin torunlarõ olduğunu anõmsatan Bişara, İsrail’in Gazze’den askeri olarak çekildikten sonra bile bölgeye ekonomik ve siyasi açõdan işgal altõnda tuttuğunu ve ayrõca bölgeyi askeri olarak da kuşatmõş olduğunu belirtti. Eski İsrail milletvekili, “İsrail ‘normal bir ülke roket ateşiyle tehdit edildiğinde ne yapar’ diyor olabilir, ancak İsrail normal bir ülke değil. İsrail işgalci, sömürgeci bir ülke ve Gazze de kuşatma altında” şeklinde konuştu. Hamas’õn iktidara demokrasi ile geldiğini ve İsrail’in demokrasiyi cezalandõrdõğõnõ savunan Bişara, İsrail Cumhurbaşkanõ Şimon Peres’e “Eğer eviniz kuşatılmışsa ve çocuklarınızı besleyemiyorsanız, okula gönderemiyorsanız veya hastalandıklarında doktora götüremiyorsanız ne yapardınız?” diye sorulmasõ gerektiğini savundu. Bişara, “Savaşı getiren kuşatma oldu. Tarihteki sömürgeci güçler işgallerinde kuşatmayı hep bir silah olarak kullanmışlardı. İsrail de roketlerin kuşatmaya karşı bir cevap olduğunu biliyor” şeklinde konuştu. Diplomasi çok geç kaldı Dış Haberler Servisi - Fransa, İs- rail’in Gazze’deki saldõrõlarõ karşõ- sõnda uzun süre sessiz kalan Batõ hü- kümetlerinin desteğini alan Mõsõr ve Fransa’nõn ortak ateşkes önerilerinin, İsrail ve Batõ Şeria’da hâkim olan Fi- listin yönetimi tarafõndan kabul edil- diğini duyurdu. Ancak Hamas, öneri- leri değerlendirdiği açõklamasõ yapar- ken İsrail de net ifadeler kullanmadõ. Fransa Cumhurbaşkanõ Nicolas Sarkozy, İsrail ve Filistin yöneti- minin Mõsõr-Fransa planõnõ kabul et- mesinden büyük memnuniyet duy- duğunu belirterek sivillerin mağdu- riyetine son verilmesi için planõn mümkün olan en kõsa zaman- da yürürlüğe gir- mesi çağrõsõnda bulundu. İsrail Başba- kanõ Ehud Ol- mert’in ofisin- den yapõlan açõklamada Mõsõr’õn ateş- kes için sundu- ğu önerilerin olumlu karşõ- landõğõ belirtildi. Açõklamada, Mõ- sõr’õn “Gazze’den terör saldırıları düzenlenmesini ve Gazze’ye silah ka- çırılmasını durdur- mayı amaçlayan bir çözüm” bul- maya çalõştõğõ kaydedildi. An- cak açõklamada, İsrail’in ateşkesi ka- bul edeceğine yönelik açõk bir ifade- nin yer almamasõ dikkat çekici bu- lundu. İsrail hükümet sözcüsü Mark Regev de plan üzerinde değerlendir- menin sürdüğünü söyledi. Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas, planõnõ memnuniyetle kar- şõladõklarõnõ ve yarõn Mõsõr’a gide- ceğini duyurdu. Hamas planõ değer- lendiriyor. Hamas hükümeti sözcü- sü Gazi Hamad, Gazze’de önü- müzdeki hafta içinde bir ateşkesin mümkün olabileceğini söyledi. Ha- mad, ortamõn diplomatik çabalar için uygun olduğunu söyleyerek, “Hafta içinde ateşkesin sağlam taahhüde bağlanacağını söyleye- bilirim” dedi. ABD’den destek Taraflarõ acil görüşmeye davet eden Mõsõr-Fransa planõ, İsrail’e Hamas’õn bundan böyle roket saldõrõsõ yapma- yacağõna dair güvence verilmesini, İs- rail’in de sekiz gün içinde Gazze’den çekilmesinin sağlanmasõnõ içeriyor. Mõsõr Devlet Başkanõ Hüsnü Mü- barek ve Fransõz yetkililerin verdiği bilgiye göre plan üç maddeden olu- şuyor. Buna göre:  Taraflar, Gazze’ye insani yardõm ulaştõrõlmasõ amacõyla sõnõrlõ bir süre için acilen ateşkes ilan edecek.  Mõsõr, İsrail ve Filistin’i, AB temsilcileri ve “diğer taraflar”la bir- likte, mevcut durumun bir daha tek- rarlanmamasõ için neler yapõlacağõ- nõ görüşmek üzere davet edecek. Va- rõlan bir anlaşma “sınırların gü- venliğini”, yani yardõm akõşõnõn ga- ranti edilmesini sağlayacak. Mõsõr ile Gazze arasõndaki tünellerden Ha- mas’a silah kaçõrõlmasõna son veril- mesi sağlanacak, bunun karşõlõğõn- da İsrail saldõrõlarõna son verecek. “Sınırların güvenliği” konusunda- ki anlaşmaya dört ya da beş gün için- de varõlmasõ bekleniyor.  Mõsõr, Hamas ile Batõ Şeria’da denetimi elinde bulunduran El Fetih arasõnda uzlaşma sağlanmasõ ama- cõyla yürütülecek görüşmelere ev sa- hipliği yapõlacak. Görüşmeler sonun- da uluslararasõ kabul gören bir hükü- met oluşturulmasõ da hedefleniyor. ABD, AB ve BM ile birlikte Orta- doğu Dörtlüsü üyesi olan Rusya’nõn Ortadoğu temsilcisi Aleksandır Sal- tanov da Suriye’de sürgünde yaşayan Hamas’õn siyasi lideri Halid Meşal ile görüştü. Meşal, sorunun çözümüne ka- tõlmaya hazõr olduğunu, ancak İsrail’in Hamas’a teslim olma şartõ koymasõnõn kabul edilemeyeceğini söyledi. ABD Dõşişleri Bakanõ Condoleez- za Rice Mübarek’in çağrõsõnõ mem- nuniyetle karşõladõklarõnõ bildirdi. Mõsõr ve Fransa’nõn önerileri ABD ve AB’den destek görürken, Lib- ya’nõn yeni ateşkes önerilerini değer- lendiren BM Güvenlik Konseyi’nde İsrail eleştirildi. BM Genel Sekrete- ri Ban Ki-mun ise gelecek hafta İs- rail ve Filistin’e gideceğini açõkla- dõ, ancak ateşkesin gelecek haftayõ bekleyemeyeceğini vurguladõ. İsrail saldırıyı genişletiyor İsrail Güvenlik Kabinesi, Gazze Şeridi’nde Hamas’a karşõ taarruzun genişletilmesini onayladõ. Savunma Bakanlõğõ‘ndan üst düzey bir yetkili, Güvenlik Kabinesi’nin 12 bakanõ- nõn, meskun bölgelere daha fazla gi- rilerek taarruzu genişletecek üçün- cü safhanõn da dahil olduğu kara operasyonlarõnõn devamõnõ onayla- dõğõnõ belirtti.İsrailli yetkili, Gü- venlik Kabinesi’nin kararõnõ uygu- layõp uygulamamanõn Savunma Ba- kanlõğõ yetkililerinin işi olduğunu da sözlerine ekledi. Gazze’deki saldõrõlar karşõsõnda uzun süre sessiz kalan Batõ hükümetleri Mõsõr ve Fransa’nõn ateşkes için sunduğu ortak önerileri destekledi. Sarkozy, önerilerin kabul edildiğini duyursa da İsrail de Hamas da henüz planõ değerlendiriyor Filistinliler, Cebaliye’deki BM bayraklı okulda İsrail ateşinde ölen kurbanlarını dün acı içinde toprağa verdiler. Batı hükümetleri ateşkes için birkaç gün önce bastırsaydı, belki bu son katliamlar önlenebilecekti. (Fotoğraf: AFP) Eski İsrail milletvekili Arap uzman Bişara, “Halklara toplu ceza verilmesinin sebebi direniş veya ulusal kurtuluş hareketlerini cezalandõrma isteğidir. Sömürgeci güçlerin yaptõğõ buydu, şimdi İsrail de bunu yapõyor” şeklinde konuştu. BATI’DAN NİYE NEFRET EDİYORLAR DİYE SORACAĞIZ İngiliz Independent gazetesinin tanınmış Ortadoğu muhabiri Robert Fisk okul saldırıları ile ilgili “Şimdi ‘niye Batı’dan bu kadar nefret ediyorlar?’ diye soracağız” başlıklı yazı- sında bir kez daha İsrail’in Filistinlilere cehennemin kapılarını açtığını yazdı. Fisk, “Şimdi bir Arap zapt edilemeyen bir öfkeyle harekete geçip, etrafa öfkesini saçmaya baş- ladığında, bizimle ilgisi yok diyeceğiz. Bizden niçin nefret ediyorlar ki diye soracağız. Ama bari bu kez yanıtı bilmiyoruz demeyelim” ifadesini kullandı. (Fotoğraflar: AP/AA) İ srail saldõrõlarõnda ölenlerin sayõsõnõn 215’i çocuk olmak üzere 680’e, yaralõlarõn sayõsõnõn 3 bin 75’e ulaştõğõ belirtiliyor. Gazze’nin tanõnmõş çocuk psikoloğu Abdülaziz Musa Tabet, bölgedeki çocuk ve gençlerin yaklaşõk yüzde 65’inin travma sonrasõ stres bozukluğu yaşadõğõnõ söylüyor. Tabet, çocuklarõn yaşadõğõ travmanõn Gazze’nin geleceğine büyük etkisi olduğunu kaydediyor. 1990’larda davranõşlarõnõ izlediği çocuklarõn birçoğunun şimdi savaşçõ olduklarõnõ belirten Tabet, travma geçiren bu çocuklarõn daha agresif, savaşma yanlõsõ olduklarõnõ kaydediyor ve ekliyor: “Çocuklarõn gözleri önünde aileleri öldürülüyor? Ne umabilirsiniz ki?” Gazze’de, içme suyu sıkıntısı ve kanalizasyon sisteminde sorunlar yaşanıyor.