Katalog

CMYB C M Y B 8 OCAK 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11ekonomi@cumhuriyet.com.tr Ergenekon davasının bugüne kadar ortaya çıkmış, sa- yılmış sayısız hukuk, insan hakları ihlal boyutları bir ya- na.. Dünkü operasyonla, gizli örgüt davası kapsamına yeni sokulmak istenen, gazetecilik ilişkileri içinde tanı- dığım bilim insanları, hukukçular, aydınların sadece kim- liklerine bakarak vardığım ilk kesin sonuç; “hukukun ayak- lar altında kaldığı”. “Sivil darbe hukuku”, “yargısız infazlar” tanımlamala- rı geride kaldı. AKP’nin Meclis Anayasa Komisyonu Baş- kanı, hukukçu Burhan Kuzu’nun zorunluluk olmadık- ça tutuklamalardan kaçınılması istemine ne demeli? İk- tidarın emir komuta ilişki zinciri içinde yargıya talimat ver- mesi, “fazla ileri gitmeyin, bu işin suyu çıktı” uyarısı, si- yaseten bu işin altında kalınmasının kaygısının yansıması mı? Yılı aşan gözaltı sürelerinden sonra, başı sonu belli ol- mayan çorba bir iddianame ile açılmış dava sürerken hu- kuken en azından büyük çoğunluk sanıklar için sonla- nabileceği olasılığı görülemezken... Yeni bir ek iddianame ile düzenleneceği bildirilen ek operasyon dalgası. Du- dak uçuklatacak, bir araya gelmeleri kâbuslarda bile ola- sı görülmeyen isimlerin aynı örgüt suçu kapsamında top- lanmaları öngörülecek. Çokça vurgulanmış tek ortak payda, AKP iktidarı için bir biçimde istenmeyen, sevilmeyen, iktidarın kirli ça- maşırlarının ortaya çıkarılmasında kimileri etkin rol oy- namış, oynayabilecek; susturulmalarında, başlarına çorap örülmesinde yarar görülen isimler.. Ergenekon davası ile AKP, Erdoğan hükümetleri iktidarları için ger- çekten güllük gülistanlık bir tablo yaratılabilir, iktidarla- rının ömürleri uzatılabilir mi? Emperyalizmin kendi kriz- lerinde, zengin kuzey dünyasında, ABD, AB ülkelerin- de sandıktan çıkabilen siyasi partiler, iktidar ömürleri iki dönemlik seçimlerden uzun olamıyorken, yeni partiler, yeni lider yüzlerine başvurularak toplumların uyutulması tek çözüm olarak karşımıza çıkarken bu kadar inişli çı- kışlı Türkiye’de, siyasi tablo farklı çizilebilir mi? Üstüne üstük bugünlerde AKP iktidarının başı ger- çekten dertte. Krizin darbelerinden, ABD, AB deste- ğinde bile, siyasal İslamcı siyaset, aşiret, sadaka dü- zeni sarmalında, sıyrılmak, ayakta kalabilmek olanak- sız. Oyunun kuralı belli; Tanrılar kurban, siyasi erk ye- ni yüz istiyor. ABD’de Bush giderken “Neden bu ka- dar sevilmiyorum?” diye ağlıyor. Yeni yüz Obama için bile krizde olan sistem güvence olamayacağından, ayakta durabilmesini sağlamak üzere bir yandan cilt ren- gi, bir yandan da Afrikalı babaannesinin törende giyeceği çok renkli giysileri üzerinden pazarlama yapılıyor. Di- ğer yandan İsrail’in kanlı, insanlık suçları zinciri Gaz- ze operasyonunun zamanlaması Beyaz Saray’a yer- leşmeden önceye getirilmeye çalışılıyor. Her gün yeni ölü çocuklarla, insanlığın insan olma hal- lerinin katledilmesinin belgesi olan Gazze operasyonunun bir yanı ile iktidardan düşme tehdidi altındaki İsrail ik- tidarının, diğer yandan Hamas’ın, ölü çocuk sayıları ile artabilecek iktidar umutları olabileceği, genel kabul gö- ren bir tez. Gelin görün ki insan, çocuk kanı üzerinden oynanan bu kirli siyasi oyun, uzun dönemli emperyal çı- karlarla çok uyumlu olsa da, bugünün AKP iktidarı, Er- doğan Hükümetini hırpalıyor. Denebilir ki milyarlarla Müs- lümanı şeriat düzeni içinde temsil eden siyasi iktidar- lar hep emperyalizmin kucağında siyaset yaptılar. Siyaset için doğru; iktidar parti ve kadroları için geçerli değil. Sandığın kullanıldığı demokrasinin d’sinin bile geçerli olmadığı Pakistan gibi ülkelerde, emperyalizmin emrinde iktidar ve liderlerin ömürleri giderek kısalıyor, üstelik çok kanlı noktalanıyor. Diktatörlüklerde ancak ABD em- peryalizminin emrinde olmanın bedeli daha hafif kalıyor. Oralarda bile kralların biri gelip biri giderken diktatörler çok daha sık değiştiriliyor. İslam dünyası, farklı şeriat yo- rumları, mezhepler, iktidarlar üzerinden kanlı terörü de içinde barındırarak birbirlerine kırdırılıyorlar. Şeriatın, anayasal hukuk düzeni içinde geçerli olma- dığı tek ülke Türkiye’de Atatürk devrimleri, laik Cum- huriyetin hukuk ilkelerinin, ılımlı İslam projeleri ile yıkıl- ması öngörüleri, sivil darbe özlemleri bir yana.. Sultan- lık, krallık düzenine dönüşün bir yolu olamayacağına gö- re, ABD, AB ülkelerinde olduğu üzere yeni iktidar, ye- ni yüzlerle yola devam zorunluluğu ortada. Dünkü Ergenekon operasyonu, AKP iktidarı Erdoğan Hükümeti’nin ömrünü uzatmaya, gündemi değiştirme- ye yönelik mi? Gazze operasyonundaki yüze göze bu- laşmış politikaları, ortaya çıkması önlenemeyen kirli ça- maşırları, kriz baskılarını unutturmaya yarayabilir mi? Yok- sa geri tepecek bir silah atışı, yani Erdoğan Hüküme- ti’nin son çıkışlarına biraz kızılıp daha çok da fazlası ile yıprandığı öngörülüp yeni yüz arayışlarına hizmet etmeye mi dönük? İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Hukuk Altında Kaldı soner@cumhuriyet.com.tr Rusya ile Ukrayna arasõndaki doğalgaz krizinin Avrupa’yõ gazsõz bõrakmasõ Türkiye’nin elini güçlendirdi Nabucco’nun yõldõzõ parladõ  Rusya’nõn Türkiye’ye gelen Batõ Hattõ’ndan sonra Avrupa’ya giden gazõ da kesmesi arz güvenliği sorununu yeniden gündeme taşõdõ. Yorumlar, 26 Ocak’taki “Nabucco Zirvesi”nde projeye büyük ölçüde destek çõkacağõ ve ülkelerin uzlaşma sağlayacağõ yönünde.  Nabucco Projesi İdari Direktörü Reinhard Mitschek “Temmuzdan beri çelik fiyatlarõnõ yüzde 47 düştü. Projede 2 milyon ton çelik, 200 bin boru ve 30 kompresör kullanõlacak. Yatõrõm masraflarõ yeniden görüşülecek. Güzel sürprizler çõkabilir. Proje erkene alõnabilir” dedi.  Avrupa’ya Rusya’dan gaz akõşõ dün durdu. Dün sabah saatlerinde Rusya sevkiyatõ büyük ölçüde azaltõrken Rusya Başbakanõ Vladimir Putin öğlen saatlerinde gazõn tamamen kesilmesini istedi. Taraflarõn birbirini suçladõğõ doğalgaz krizi Avrupalõ tüketicileri vurmaya başladõ. Ekonomi Servisi - Rusya’nõn Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatõnõ tamamen durdur- masõ, Türkiye’den AB ülkelerine doğalgaz taşõmak amacõyla yapõlmasõ düşünülen uzun geçişli boru hattõ projesi Nabucco’yu gündeme getirdi. Yorumlar, 26-27 Ocak’ta Budapeşte’de gerçekleştirilmesi planlanan “Nabucco Zirvesi”nde projeye büyük ölçüde destek çõkacağõ ve ülkelerin uz- laşma sağlayacağõ yönünde. Guardian’õn “Gaz savaşları Avru- pa’ya gidecek alternatif rotaları arttı- racak” başlõğõyla verdiği haberde Rus- ya’nõn Avrupa’ya giden doğal gazõ kont- rol etme gücünün Nabucco projesine olan ilgiyi artõrabileceğine işaret edildi. Haberde, Nabucco konsorsiyumu başkanõnõn “Rus- ya’nın yarattığı soğuk savaş sayesinde Avrupa’nın Nabucco projesine verece- ği desteğin bu yıl artacağını düşünüyo- rum” şeklindeki görüşüne yer verildi. Uzlaşma yakın Reuters, Nabucco projesinde uzlaşma- nõn 2009’un ilk çeyreğinde sağlanacağõna dikkat çekti. Haberde, Nabucco konsor- siyumu başkanõnõn “Enerji kaynakları ve rotalarının çeşitlendirilmesinin bugün hiç olmadığı kadar önem kazandı” de- ğerlendirmesi vurgulandõ. The Times ga- zetesi de “Nabucco Projesi Batı Avru- pa’nın Rusya’ya bağımlılığını azalta- cak” başlõğõnõ kullandõ. Bulgaristan Baş- bakanõ enerjide bağõmlõlõklarõna son ver- mek için Güney Akõm ve Nabucco proje- lerini desteklediklerini açõkladõ. 3 bin 300 kilometre olmasõ öngörülen Nabucco’nun 2013 yõlõnda tamamlanmasõ öngörülüyordu, ancak erkene alõnmasõ da muhtemel. Çelik fiyatlarõnõn hõzla düş- mesinin de maliyeti 7 milyar 900 milyon Avro olarak açõklanan projenin şansõnõ art- tõrdõğõ yorumu yapõldõ. Bulgar Money.bg gazetesinde çõkan habere göre Nabucco Projesi İdari Direktörü Reinhard Mitsc- hek “Temmuzdan beri çelik fiyatları yüzde 47 düştü. Projede 2 milyon ton çe- lik, 200 bin boru ve 30 kompresör kul- lanılacak. Yatırım masrafları yeniden görüşülecek. Güzel sürprizler çıkabilir. Ayrıca Ukrayna-Rusya arasındaki so- run yüzünden Nabucco projesi daha er- ken başlaması gündeme gelebilir” dedi. Nabucco projesinde yer alan firmalar bankalarla görüşmelerini sürdürüyor. Avrupa yine mağdur Rusya, Türkiye, Yunanistan ve Bulga- ristan’õn ardõndan Avrupa’ya sevkiyatõ dün tamamen durdurdu. Romanya, Ma- kedonya, Hõrvatistan, Sõrbistan, Bosna Hersek, Slovenya, Macaristan, Çek Cum- huriyeti, Slovakya, Polonya, Avustur- ya’ya gaz akõşõ durdu ya da önemli ölçü- de azaldõ. Avusturya konutlarõn ihtiyacõ- nõ 3 ay karşõlayabilecek stoka sahip oldu- ğunu açõklarken İtalya da sevkiyatõn önem- li ölçüde azaldõğõnõ açõkladõ. Almanya ve Fransa’nõn Rusya’dan aldõğõ doğalgaz sõ- rasõyla yüzde 50 ve 70 azaldõ. GÜNLÜK FATURA 11.7 MİLYON DOLAR MAHMUT GÜRER ANKARA - Ukrayna kaynaklõ kriz sonrasõ yüzde 100 zamlanan sõvõlaştõrõlmõş do- ğalgaz (LNG) fiyatlarõ, kesintinin Türki- ye’ye olan maliyetini ciddi biçimde arttõr- dõ. Batõ Hattõ’ndan gelen doğalgazõn ke- silmesi ile sistemden 42-45 milyon m³’lük doğalgaz eksildi. Türkiye Mavi Akõm, İran, Azerbaycan doğalgazõ ve depolarda- ki stoklarõn pompalama hõzõ ile bu açõğõn günlük en fazla 27 milyon m³’lük bölümünü kapatabiliyor. Günlük 15 milyon m³’lük açõk ise LNG alõmõ ile doldurulacak. Türkiye Batõ Hattõ’ndan gelen doğalgazõn 1000 m³’ünü, son fiyat düşüşünün ardõndan yaklaşõk 320 dolardan alõyordu. Şu anda fi- yat 1.100 dolar ve üzerinde. BOTAŞ Ce- zayir, Nijerya ve Norveç’ten de 1.100 do- lardan LNG alõyor. Buna göre Türkiye her 1000 m³’te yaklaşõk 780 dolar, günlük 15 milyon m³’lük açõğõ karşõlamak için toplam 11.7 milyon dolar zarar ediyor. BOTAŞ’õn krizin uzamasõ ihtimaline karşõ 14 günlük LNG alõmõ için anlaşma yaptõğõ be- lirtiliyor. Bu durumun Türkiye’ye 14 gün için hesaplanan toplam zararõnõn ise yak- laşõk 170 milyon dolar seviyesinde olaca- ğõ hesaplanõyor. Gaz kesintisiyle panikleyen Bulgarlar elektrik ısıtıcısı almak için marketlere koştu. Soğuk korkusu, Bulgar marketlerde yer alan Türk markası Kumtel’in ürettiği Luxell marka ısıtıcılara olan ilgiyi de arttırdı. Bulgarların Luxell elektrik ısıtıcılarına olan talebi patladı. (Fotoğraf: AP) Türkiye haftaya donacak DENİZ BERKTAY KİEV - Rusya, Ukrayna’yõ kendi toprak- larõndan geçen doğalgazõ çalmakla suç- larken Naftogaz-Ukrayna Başkanõ Oleg Dubina “Bizim teknik olarak, Rusya’dan gelen doğalgazõ Suce Balşoy istasyonunda durdurmamõz mümkün değil. Şayet Rus tarafõ altõ vananõn altõsõnõ da bugün açar- sa, Avrupa’ya doğalgaz akõşõ bugünden itibaren normale döner. Bu, bizim değil ancak Rus tarafõnõn iradesiyle gerçekle- şen bir durum” dedi. Ukrayna Devlet Başkanõ Viktor Yuşçenko da, Rusya Dev- let Başkanõ Dmitriy Medvedev’i transit akõşõ yeniden başlatmaya çağõrdõ. Doğal- gaz sevkiyatõnõn kesilmesi Ukrayna’da ha- yatõ henüz olumsuz etkilemiş değil. Ukray- na, gerek kendi depoladõklarõ, gerekse Ba- tõ Ukrayna’da çõkartõlan doğalgazõ kulla- narak normal hayatõ sürdürüyor. Yetkili- ler, ülkenin doğalgaz stoklarõnõn bir yõllõk tüketimi karşõlamaya elverişli olduğunu söylüyorlar. Ekonomi Servisi - Rusya’nõn Batõ Hattõ’ndan doğalgaz sevkiyatõnõn kesilmesinin ardõndan doğalgaz arzõna dönük endişeler artõyor. Uluslararasõ Enerji Ajansõ (IEA), doğalgaz arzõ ve hava koşullarõnda bir değişiklik olmamasõ durumunda Türkiye, Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan’õn haftaya elektrik üretimi ve õsõnmada “sıkıntılar” yaşayabileceğine dikkat çekti. Daha önceki yõllardan benzer tecrübeleri olan Türkiye, sõkõntõdan en az şekilde etkilenmek için gerekli önlemleri de alõyor. Bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlõğõ ilk önce doğalgazla çalõşan santrallarõn ikincil yakõtlara geçmesi talimatõnõ verirken, arzda sorunun devam etmesi durumunda ise BOTAŞ’õn öncelikle kesintili tarifeden gaz alan otoprodüktörlerin (kendi elektriğini üretenler) gazõ kesilecek. Sorunun çözülememesi halinde kesinti diğer sanayicilere yansõtõlacak. Konut abonelerine ise sõkõntõnõn yansõtõlmamasõ hedefleniyor. Ukrayna normal yaşamını sürdürüyor Bulgarlar Türk malı ısıtıcılara koştu Uluslararasõ Enerji Ajansõ, koşullarda bir değişiklik olmamasõ durumunda haftaya elektrik ve õsõnmada sõkõntõlar yaşanabileceği uyarõsõnõ yaptõ. Ukrayna Başkanı Oleg Dubina Ukrayna’nın Avrupa’ya giden gaz hatlarını kestiği yönündeki iddiaları reddetti.