Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 16 OCAK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11 CMYB C M Y B TÜDEF: AKP döneminde borçlu yüzde 18 bin arttı ANKARA - (ANKA) - Tüketici Dernekleri Fe- derasyonu Genel Başkanõ Ali Çetin, Başbakan Re- cep Tayyip Erdoğan’õn partisinin grup toplantõ- sõnda, “Kredi kartı mağduru kabul etmiyo- rum”sözünü sert bir dille eleştirdi. Başbakan’õn gö- rev süresinde yasal takipte bulunan kart borçlusu- nun yüzde 18 bin arttõğõnõ söyleyen Çetin, bu du- ruma gelinmesinde uygulanan politikalarõn açõk kat- kõsõnõn olduğunu ifade etti. Çetin, AKP’nin sermaye kesimine sõnõrsõz ola- naklar sağladõğõnõ, kredi kartõ ve bireysel kredi borç- larõna ise aynõ yaklaşõmõ göstermediğini söyledi. Dünyanõn en yüksek kredi faizinin Türkiye’de ödendiğine dikkat çeken Çetin, Yargõtay kararlarõna rağmen kredi kartõ aidatlarõnõn faizini de yine tü- keticilerin ödediğini belirtti. Çetin, “Başbakan ik- tidara geldiğinde yasal takipteki kart borçlusu 3 bin 407 kişiyken uygulanan politikalar sonu- cunda yasal takipteki kart borçlusu 600 bin ki- şi civarına çıktı” dedi. Pazar da, sorunlu kredi kartı sayısı da büyüdü İnternet arama şirketi Google, 3 mühendislik ofisini kapatacağõnõ ve 100 kişiyi işten çõkaracağõnõ açõkladõ. Google Başkan Yardõmcõsõ Laszlo Bock, bir bloga yazdõğõ açõklamada, ekonominin mevcut durumunda, daha az kişiye ihtiyaç duyulduğunun fark edildiğini belirtti. ABD’li telefon ve telsiz şirketi Motorola, bu yõl 4 bin personelini daha işten çõkaracak. Motorola, 2009’da, geçen yõl açõkladõğõ 3 bin kişiye ilaveten 4 bin çalõşanõ daha işten çõkaracağõnõ, böylece yõllõk toplam 1.5 milyar dolar tasarruf etmeyi planladõğõnõ bildirdi. Japonya’nõn elektronik firmasõ Sanyo Electric küresel düzeyde 1200 çalõşanõnõ işten çõkaracağõnõ bildirdi. Sanyo’nun yarõ iletken bölümünde Japonya’da 800, diğer ülkelerde 400 çalõşanõn 2009 Mart sonuna kadar işten çõkarõlacağõ belirtildi. Avrupa’da otomobil satõşlarõ 2008’de son 15 yõlõn en sert düşüşünü gerçekleştirdi. Satõşlar aralõk ayõnda yüzde 17.8 ve geçen yõlõn tamamõnda yüzde 7.8 geriledi. Fransa Cumhurbaşkanõ Nicolas Sarkozy, küresel mali krizle birlikte zor günler geçiren otomobil sektörüne yardõm sözü verdi. Sarkozy “Yardõm planõ ocak ayõ sonunda açõklanacak” dedi. Japonya’nın en büyük 3. otomobil üreticisi Nissan, şubat ayõnda Japonya’daki iç üretimini 64 bin adet düşüreceğini açõkladõ. ABD’de aralõk ayõnda üretici fiyatlarõ yüzde 1.9 düştü. Böylece, fiyatlar 5 aydõr üst üste düşmüş oldu. Ticaret Bakanlõğõ’nõn açõkladõğõ verile- re göre, enerji maliyetlerindeki düşüşe para- lel olarak aralõk ayõnda üretici fiyatlarõ yüzde 1.9 geriledi. Bankalararasõ Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Sertaç Özinal, 2008’de sorunlu kredi kartõ sayõsõnõn 430 bin civarõnda artõşla 880 bin düzeyine yükseldiğini, toplam kredi kartlarõ için- deki payõnõn ise yüzde 4.3 olarak gerçekleştiğini söyledi. Özinal, bu oranõ bir tehlike sinyali ola- rak görmediğini, aynõ dönemde pazarõn da bü- yümekte olduğunu ifade etti. Türkiye’de kartlõ ödeme sistemlerinde 2008 yõlõnõn değerlendirildiği ve 2009 beklentileri- nin ele alõndõğõ toplantõda konuşan Özinal, 2008’de kredi kartlarõnõn yurtiçi ve yurtdõşõ ci- rosunun 185 milyar TL’ye ulaştõğõnõ belirterek, küresel krizin etkilerinin hissedilmeye baş- landõğõ ağustos ayõ ve sonrasõnda önceki yõlla- ra paralel standart bir gidiş olduğunu söyledi. 2009 yõlõnda kredi kartõ cirosunun 221 milyar TL’ye ulaşmasõnõ beklediklerini söyleyen Özi- nal, 2009 yõlõnda takipteki alacaklarõn oranõn- da ilk aylarda artõş yaşansa da, ikinci yarõdan itibaren ekonominin toparlanmasõyla oranõn ar- tõşõnõn önüne geçileceğini ifade etti. KRİZ GÜNLÜĞÜ ENKA VE TEKFEN EN BÜYÜKLER ARASINDA Deloitte tarafõndan hazõrlanan “Avrupa İnşaat Liderle- ri 2008” raporunda, Avrupa’nõn, cirolarõ itibarõyla en bü- yük 100 şirketi arasõna Enka ve Tekfen de girdi. Açõkla- mada, Avrupa’nõn en büyük 100 inşaat ve taahhüt firmasõ cirolarõna göre sõralanõrken, bu yõlki listede Fransõz VIN- CI’nin yaklaşõk 26 milyar Avro ile birinci, yine bir Fransõz firmasõ olan Bouygues SA’nõn 18,9 milyar Avro ile ikinci, Alman Hochtief AG’nin 16,7 milyar Avro ile üçüncü olduğu belirtildi. Raporda, Enka İnşaat’õn 3,1 mil- yar Avroluk cirosuyla 21. sõrada, Tekfen İnşaat’õn ise 577 milyon Avro ile 99. sõrada yer aldõğõ ifade edildi. AKKÖK’TE BİRLEŞME Akkök Şirketler Grubu, bünyesinde faaliyet gösteren tekstil şirketleri Ak-Al ve Aksu şirketlerini Ak-Al altõnda birleştir- me kararõ aldõ. Akkök İcra Kurulu Başkanõ Mehmet Ali Berk- man yaptõğõ açõklamada “Küreselleşme, uluslararasõ rekabet ve dünya ekonomisindeki entegrasyon süreci Akkök Şirket- ler Grubu’nu 2005’te belirlemiş olduğu yeniden yapõlanma stratejisi doğrultusunda özellikle küresel rekabet koşullarõndan oldukça fazla etkilenen tekstil sektöründe birbiriyle sinerji oluşturacak şirketlerin birleştirilip, maliyetlerin aşağõ çe- kilmesi, verimliliğin arttõrõlmasõ dolayõsõyla şirketlere reka- bet avantajõ kazandõrõlmasõ hedeflenmektedir” dedi. CHERY SAKARYA’DA YER BAKIYOR Türkiye’de otomobil üretmek için yer arayõşlarõnõ sürdüren Çinli Otomotiv Gru- bu Chery’nin Batõ Avrupa ve Ukrayna Genel Müdür Yardõmcõsõ James Guo ve Ba- tõ Avrupa Satõş Müdürü Michael Zhou Türkiye’ye geldi. Mermerler Grubu tara- fõndan 2006 sonunda Türk otomobilseverler ile tanõştõrõlan Çin devi Chery yeni yatõrõmõ için Sakarya’nõn Karasu il- çesinde belirlenen 2 bin 185 dönümlük arazide inceleme- lerde bulundu. Mermerler Grubu Başkan Yardõmcõsõ Mu- rat Mermer, Karasu Limanõ’nõn 10 kilometre batõsõnda De- nizköy mevkiinde 2 bin 185 dönümlük bir arazi belirle- diklerini söyledi. Mermer ayrõca, arazinin, deniz ve kara ulaşõmõnda son derece elverişli olduğunun altõnõ çizdi. Son aylardaki durgunlukla işsiz sayõsõ bir yõlda 554 bin arttõ, gerçek işsizlik oranõ yüzde 20’lere yaklaştõ ANKARA / İSTANBUL (Cumhuriyet) - Türkiye’deki iş- siz sayõsõ, Ekim 2008 döneminde, bir önceki yõlõn aynõ dönemine gö- re 385 bin kişi artarak, 2 milyon 687 bin kişi oldu. İşsizlik oranõ ise 1.2 puanlõk artõşla yüzde 10.9 se- viyesinde gerçekleşti. “İş ara- mayıp çalışmaya hazır olanlar” da eklendiğinde işsiz sayõsõ 554 bin artõşla 4 milyon 479 bine, iş- sizlik oranõ da yüzde 15.6’dan yüz- de 17’ye çõktõ. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜ- İK), üçer aylõk dönemler itibarõy- la her ay kamuoyuna duyurduğu Hanehalkõ İşgücü Anketi’nin “ey- lül, ekim, kasım” dönemini kap- sayan “Ekim 2008” sonuçlarõnõ açõkladõ. İşgücü Anketi’ne göre ekim döneminde kurumsal olma- yan sivil nüfus, bir önceki yõlõn aynõ dönemine göre 759 bin ki- şilik artõşla 69 milyon 880 bin ki- şiye, kurumsal olmayan çalõşma çağõndaki nüfus da 763 bin kişi artarak 50 milyon 217 bine ula- şõrken, işgücü de 23 milyon 612 bin kişiden 24 milyon 632 bin ki- şiye çõktõ. İşsiz sayõsõ ekim döneminde, 2007’nin aynõ dönemine göre 385 bin kişi artarak 2 milyon 687 bin kişiye yükselirken, TÜİK’nin iş- siz nüfus içinde saymadõğõ “iş aramayıp çalışmaya hazır olan” kişi sayõsõ ise geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre 169 bin artarak 1 mil- yon 792 bin kişiye çõktõ. Kayıt dışı istihdam 45.5 Kayõt dõşõ istihdam edilenlerin oranõ, ekim döneminde 1.4 puan- lõk azalõşla yüzde 45.5 olarak ger- çekleşti. İşgücüne katõlõm oranõ, 1.4 puanlõk artõşla yüzde 49.1 olarak gerçekleşti. Ayrõca, Türkiye İş Kurumu ve- rilerine göre işsizlik başvurularõ aralõkta geçen yõlõn aynõ ayõna göre yüzde 473 artõşla 175 bin 684 kişi oldu. İŞKUR bünyesinde bugün itibarõyla 1 milyon 140 bin 890 kişi iş ararken, toplam işveren sayõsõ ise 856 bin 869 düzeyinde bulunuyor. DB: İşsizlik artacak Dünya Bankasõ Türkiye Direk- törü Ulrich Zachau, istihdam açõ- sõndan 2009’un zor geçeceğini belirterek, KOBİ’lere yönelik kre- di imkânlarõnõn arttõrõlmasõ ge- rektiğini söyledi. Zachau, “Unut- mayalım ki Türkiye’de istihda- mın çoğunluğunu KOBİ’ler oluşturuyor ama KOBİ’ler kre- di imkânlarına ulaşmakta zor- lanıyor. Bu kanalların açılması gerek” diye konuştu. Gençlikte işsizlik artõyor TÜİK’in rakamlarõna göre Ekim 2008 döneminde genç nüfusta işsizlik oranõ yüzde 21.5 olarak he- saplandõ. Türkiye’de tarõm dõşõ işsizlik oranõ da- yüzde 14 seviyesine çõktõ. Anket sonuçlarõna göre işsizlerin profili şöyle:  İşsizlerin yüzde 70.8’ini erkekler oluşturdu.  İşsizlerin yüzde 56.4’ü lise altõ eğitimli.  Yüzde 28’i bir yõl ve daha uzun süredir iş arõyor.  İşsizler sõk- lõkla (yüzde 29.7) “eş-dost” vasõta- sõyla iş arõyor.  Yüzde 84.1’i (2 milyon 259 bin kişi) daha önce bir işte ça- lõşmõş. Faizler yüzde 13’e çekildi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Merkez Bankasõ Para Politikasõ Kurulu, yõlõn ilk toplantõsõnda borçlanma faiz oranõnõ yüzde 15’ten yüzde 13’e, borç verme faiz oranõnõ ise yüzde 17.50’den yüzde 15.50’ye düşürdü. Kurul, banka bünyesindeki Bankalararasõ Para Piyasasõ ve İstanbul Menkul Kõymetler Borsasõ Repo-Ters Repo Pazarõ’nda uygulanan kõsa vadeli faiz oranlarõnõn indirilmesine karar verdi. Buna göre, gecelik faiz oranlarõ borçlanma faiz oranõ yüzde 15’ten yüzde 13’e, borç verme faiz oranõ ise yüzde 17.50’den yüzde 15.50’ye indirildi. Açõk piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapõcõsõ bankalara repo işlemleri yoluyla gecelik ve bir haftalõk vadelerde tanõnan borçlanma imkânõ faiz oranõ yüzde 16.50’den yüzde 14.50’ye indirildi. Kuruldan yapõlan açõklamada, son dönemde açõklanan verilerin iktisadi faaliyetteki yavaşlamanõn giderek derinleştiğine işaret ettiği ifade edilerek, uluslararasõ kredi piyasalarõndaki ve küresel ekonomideki sorunlarõn önceki tahminlere göre daha uzun bir süre etkili olacağõna ilişkin görüşlerin güçlendiği vurgulandõ. Avrupa yine faiz indirdi Ekonomi Servisi - Avrupa Merkez Bankasõ (ECB), Avro bölgesinde faiz oranlarõnda yarõm puanlõk indirime gitti. Böylece banka eylül ayõndan bu yana dördüncü kez faiz indirimine gitmiş oldu. Avro bölgesindeki faiz oranlarõ eylül ayõndan bu yana geçen sürede yüzde 4.25’ten, yüzde 2’ye düştü. Faiz kararõnda enflasyonist baskõlarõn azalmakta olduğunu dikkate aldõklarõnõ söyleyen Avrupa Merkez Bankasõ Başkanõ Jean-Claude Trichet, “Gelecek çeyreklerde de global ekonomideki zayıflık devam edecek” dedi. Trichet, “Enflasyonun keskin şekilde dalgalanması ihtimali var, bu dalgalanma para politikası ile ilişkili değil. Emtia fiyatlarındaki düşüş tersine dönerse fiyat istikrarı üzerinde yukarı yönlü risk oluşabilir. Enflasyonu yüzde 2’nin biraz altında tutmayı hedefliyoruz” diyerek mevcut ekonomik durumun mali disiplin gerektirdiğini vurguladõ. Bakan’dan alay eder gibi enerji önerisi İstanbul Haber Servisi - Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba- kanõ Hilmi Güler, doğalgaza yapõlan zamlardan sonra, kö- mür gibi alternatif enerji kaynaklarõna yönelen yurttaşa õsõn- mak için ilginç bir öneride bulundu. Gü- ler,“Yenilenebilir enerji konusunda da kalorisi çok yüksek bir kaynağımız var, o da fındık. Eğer bu- nu yaygın bir şekil- de kullanabilirsek, bir kere üşüme der- dimiz olmayacak” dedi. Güler, 1. Ulusal Enerji Verimliliği Fo- rumu’nun açõlõşõnda yaptõğõ konuşmada, Rusya’nõn gazõ kes- mesi sonucu Avru- pa’nõn çok büyük bir kriz içerisinde bulun- duğunu kaydederek, aldõklarõ önlemler sa- yesinde Türkiye’de herhangi bir sorun ya- şanmadõğõnõ belirtti. ABD Ukrayna’nın doğalgaz şebekesini yenileyecek NERİMAN ÖZCAN Ukrayna’nõn, çok eski olan doğalgaz boru şebekelerinin yenilenmesi için ABD ile me- morandum anlaşmasõ imzaladõğõ belirtildi. Rus gazetesi İzvestia’nõn haberine göre 19 Ara- lõk 2008’de Washington’da Ukrayna’nõn Dõş- işleri Bakanõ Vladimir Ogrizko ile ABD Dõş- işleri Bakanõ Condoleezza Rice arasõnda im- zalanan işbirliği anlaşmasõnda çok eski olan boru hatlarõnõn yenilenmesi konusunda çalõş- malara bu yõl içinde başlanacağõ ve Ukrayna doğalgaz şebekesinin yeni sahibinin ABD ola- cağõ kaydedildi. Bu haberi Ukrayna hükü- metinin yalanlamasõna rağmen memorandum anlaşmasõnõn ABD hükümetinin internet sitesi www. state.org’da yayõmlandõğõ ifade edildi. Memorandumda öne çõkan diğer başlõklar- sa şöyle:  ABD Ukrayna’da başlatõlan demokratik reformlarõ desteleyecek ve genişletmesi sağ- layacak.  Ukrayna’nõn NATO’ya üye olmasõ için ABD destek vermeye devam edecek.  ABD ve Ukrayna arasõnda uluslararasõ eğitim ve kültür faaliyetleri arttõrõlacak.  İki ülke arasõndaki ticari ilişkiler, karşõ- lõklõ yatõrõmlar teşvik edilecek.  Ukrayna’nõn enerji sektörü özelleştir- me çalõşmalarõna ABD tarafõndan destek ve- rilecek.  İki ülke birlikte Ukrayna’nõn mevcut bo- ru şebekesi yenilenmesi konusunda işbirliği- ne gidilecek. MURAT GÜLDEREN Hastaneler, poliklinikler, gö- rüntüleme merkezleri, medikal ve ilaç firmalarõna personel seç- me ve yerleştirme hizmetleri su- nan AKkariyer Danõşmanlõk’õn Genel Müdürü Aslı Akkor, kriz- le birlikte işten çõkarmalarõn çõğ gibi büyüdüğü sağlõk sektöründe işe almalarõn yüzde 80 oranõnda azaldõğõnõ belirterek “1 yıl için- de 63 bin işe giriş başvurusu ya- pıldığını, ancak bunun yalnız- ca 150’sinin işe yerleştirilebil- diğini” ifade etti. Akkor, işe yer- leştirilenlerin ise profesör, doçent gibi deneyimli sağlõk personelle- ri olduğuna vurgu yaptõ. Krizle birlikte sağlõk kuruluş- larõnõn bu dönemlerde istihdam- da oldukça temkinli davrandõk- larõnõ söyleyen Akkor, beklenen yatõrõmlarõn da süresiz ertelendi- ğini belirtti. Akkor şöyle konuştu: “Krizle birlikte bu alandaki hedefleri- miz de düştü. Bu yıl 200 kişiyi işe yerleştirmeyi hedefliyoruz. Ayrıca, krizde kişilere yeni iş fırsatlarını yakalayabilmeleri adına bazı destek projeleri ge- liştirdik. Bu amaçla kişilere meslek ve iş olanağı edindirecek meslek edindirme eğitim prog- ramları sunmaktayız.” Akkor ayrõca 2008 yõlõnõn bi- rinci ve ikinci çeyreğinde ya- yõmlanan rakamlarõn sağlõk sek- töründe yatõrõm bazõnda yüzde 50 civarõnda bir küçülme olduğunu gösterdiğini kaydetti. 50 bin hemşireye ihtiyaç var Aslõ Akkor sektörde ciddi bo- yutlarda eleman açõğõ olduğuna da değinerek şöyle konuştu: “Tür- kiye’de 50 bin hemşire açığı var. Ayrıca fizyoterapist, solunum terapisti, nükleer tıp, kardiyo- loji ve onkoloji uzmanı gibi po- zisyonlarda da büyük miktar- da eleman açığı var. Ancak tüm Türkiye’ye bakıldığında bir yılda verilen tıp fakültesi mezunu sayısı yalnızca 6 bin.” Türkiye’de 50 bin hemşire ve yüzlerce hekime ihtiyaç olduğu halde krizle küçülmelere giderek yüzlerce kişi çõkaran sağlõk kuruluşlarõna yapõlan başvurular masalara sõğmõyor. Sağlõk sektöründe personel yerleştirme hizmeti veren AKkariyer Genel Müdürü Aslõ Akkor, işe alõmlarõn yüzde 80 azaldõğõnõ söyledi. İstanbul’dan gelen Tersane İşçileri Bir- liği Derneği üyesi işçiler, TBMM Dikmen Kapõsõ önünde, “Patronlar sarayda, iş- çiler sokakta”, “Açlığa mahkûm ol- mayacağız” yazõlõ dövizler taşõyõp, “Ter- saneler cehennem, işçiler köle olmaya- cak”, “Krizin yükü patronlara” şeklinde sloganlar attõ. Dernek Başkanõ Zeynel Ni- hadioğlu, burada yaptõğõ açõklamada, Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde bugüne kadar 117 arkadaşlarõnõ “İş cinayetleri- ne” kurban verdiklerini söyledi. Krizi bahane eden tersane patron- larõnõn işçileri ağõr çalõşma ko- şullarõna maruz bõraktõğõnõ belir- ten Nihadioğlu, kriz gerekçesiy- le 10 bine yakõn işçinin işine son verildiğini, ücretlerin büyük oran- da düşürüldüğünü, iş sağlõğõ ve güvenliğine kaynak aktarõlma- yarak yeni ölümlerin önünün açõldõğõnõ kaydetti. Tersane işçileri de kurbanlar arasında Krizin faturasõ yarõm milyon işsiz Türkiye’deki işsiz sayõsõ 2.7 milyona yaklaştõ ve işsizlik oranõ yüzde 10.9’a yükseldi. 458 bin kişi, küresel krizin etkisini yoğun hissettirdiği eylül, ekim, kasõmda işsiz kaldõ. Geçen yõl 63 bin iş başvurusunun yapõldõğõ sektörde sadece 150 kişi iş bulabildi Sağlığımızı da bozdu MB’DEN İNDİRİM YÜZDE 2’YE DÜŞTÜ Tüm dünyayı etkisi altına alan ekonomik kriz tersane iş- çilerini de vur- du. Tuzla Ter- saneler Bölge- si’nde çalışan bir grup işçi, kriz gerekçe- siyle işlerine son verilmesi ve 3 aydır ödenmeyen ücretleri nede- niyle TBMM önünde pro- testo eylemi yaptı.