Katalog

kultur@cumhuriyet.com.tr Gültekin’i tam olarak ne zaman, hangi koşullarda ta- nıdığımı anımsayamıyorum şimdi; ama Nişantaşı’nda küçük bir ev, tanıdık yüzler geliyor gözümün önüne; ve cıvıl cıvıl konuşkan, şakacı, aslında çok iyi bilmese de araya durmadan Osmanlıca sözcükler ve deyimler ka- tan bir delikanlı. Fotoğrafın ülkemizde henüz emekle- diği yıllar. Sonra, böyle yüz yüze can cana görüşmesi olmayan, ancak zaman zaman kimi film gösterimlerinde, sergi- lerde karşılaşmalar; ayak üstü sarılışmalar, küçük şa- kalaşmalar. Benim gibi zaman içinde saçları azalsa da, yaşama sevinci, iyimser ışığı hiç tükenmeyen Gültekin. Alanım sözlü anlatım olsa da, görüntüye vurgun ol- duğumdan, bütün fotoğraf etkinliklerinde, sergilerinde, derlemelerinde karşıma çıkan sevinç, sevgi dolu Çiz- gen adı. Ve bir de baktık ki, 50 yıl tamamlanmış. Ulusal Kanal’daki tatlı söyleşide vurguladığı gibi, fo- toğrafı en kolay, en kaçınılmaz yol gibi gözüken gaze- te haberciliğinde kullanmaya yanaşmadan, “tam zamanlı sanat fotoğrafçısı” olmayı seçiş; üstelik, alıcısını, izle- yicisini de kendi çabalarıyla, emekleriyle yaratmaya ça- lışma. Bunun için elbette ilkin kendisini oluşturma, yo- ğurma, okuma, izleme, sergiden sergiye, müzeden mü- zeye. Ülkeden ülkeye, kitaptan kitaba koşma; ama bun- ları görev gibi değil, gerçek yaşama sevinciyle yapış. Hani benim “yaşama sanatı” diye özetlediğim bile- şim. Bu sanatın çıraklığını bilinçli seçme; ardından usta- sı olma. Bu meraklı, yorulmak bilmez, coşkulu yaşama sanatı çırak-ustası, 5 anakaranın, 72 ülkesini gezmiş; oralar- dan izlenimlerini “Afrika Günlüğü” ve “Dünyadan Sev- gilerle, 25 Ülke 25 Yorum” adlı kitaplarda toplamış. Kendi tasarlayıp hazırladığı, yönettiği çok araçlı ses-görüntü gösterilerini 24 ülkeye armağan etmiş. 1967’de ilk fotoğraf albümü yayımlanmış: “Fotoğ- raflar”. Hemen ertesi yıl, çok güzel bir adlandırmayla fotoğrafça dediği dili insan kardeşlerine öğretmek, sev- dirmek üzere “Fotoğraf Yazıları”. 1994’te yayımlanan “Fotoğraf ve Yaşam Yokuşunda İlk 50” de aralarında, 16 eğitim amaçlı çalışma, 13 al- büm, resmi ve camı konu alan 12 katalog ve albüm, top- lam 41 basılmış yayın. 50. yılını kutlamak üzere, Say Yayınları, Taksim’de, Metro girişinde sergilenen fotoğraflarından seçmeleri çift başlı bir kitapta toplamış, “Yaşamın İçindeyiz/İyi Gün- ler İstanbul”. Daha önce adı bile her şeyi anlatan “Sanat Köprü- sü Sırat Köprüsü”nü basmış olan Arkeoloji ve Sanat Ya- yınları, “Gültekin Çizgen. 50. Sanat Yılı Armağanı” ad- lı bir İncelemeler-Bakışlar- Anılar güldestesi basmış; ya- zar, çizer, fotoğrafçı, sinemacı aklınıza ne gelirse, onu seven, sanat ve yaşam serüveninin değerini bilen bir kucak insan izlenimlerini dile getirmiş. Kendisiyse, 50 yıllık sevdasından derlenmiş gülleri “Le- ke” adıyla armağan etmiş gönüldeşlerine; albümün ilk basımı 1998. Bakın ne diyor “Benim Lekelerim” bölümünde: “Doğrudan fotoğrafın görevi, bir şey anlatmak, bir bi- çim içinde anlatmak, tekniğe yaslanmak ve son he- saplaşmada hakiki-sahi(ci) olmaktır. Anlatım bir hikâyedir, fıkradır. Biçim ise bir dildir ve biz anlatım biçim dilinden, ‘fotoğrafça’dan çözümleriz. Fotoğrafı, dünyayı yaşamıyla, doğasıyla yeniden yorumlayacak ve anlamlandıracak yepyeni bir biçim dünyası olarak görüyorum. ‘Leke’ bir biçim öğesidir. Fotoğraf üzerine bitmeyen tartışma ‘Öz’ ve ‘Biçim’ olgusudur. Bunlar birbirinden asla kopmayan yapışık ikizlerdir. Elli yıllık fotoğraf se- rüvenimde, anlatımcı yaklaşımın yanında, biçime de çok önem verdim. Biçimin yapısının fotoğrafı zenginleştir- diğine inandım.” Doğrusu, ömrünün ve kişiliğinin ayrılmaz parçası kıl- dığı fotoğrafla, fotoğrafça yaşadı sevgili Gülkekin Çiz- gen; ne mutlu ona da, bize de! bertanonaran@hotmail.com GÜZELİN ARDINDA BERTAN ONARAN Gültekin ÇizgenKültür Servisi - Geçen yõl muharrem ayõnda büyük ilgi gören Ashura, bu yõl da muharrem ayõnda garajistanbul’da seyirci ile buluşuyor ve her gün sõcak aşure paylaşõlõyor. 29 Aralõk’tan 7 Ocak’a kadar toplam 10 gösteriyle garajistanbul’da sahnelene- cek olan Ashura, üç semavi dine ait şarkõlarõn metnini oluştur- duğu, zorunlu göç, kimlik, aidiyet, dil, dil- sizlik gibi kavramlarõ sorguluyan, mü- zisyen, şarkõcõ ve oyuncularõn birlik- te yer aldõğõ bir müzik-tiyatro gös- terisi. Mustafa Avkıran’õn kon- sept ve kurgusunu yaptõğõ yapõtõ Mustafa Avkõran ve Övül Avkıran sahneye koydu. İlk gösteri- mini 2004 yõlõnda 14. Uluslararasõ İstanbul Tiyatro Festivali’nde gerçekleştiren Ashura, üç yõldõr yurtdõşõnda önemli festivallerde oynadõ; seyirci ve eleştirmenler tarafõndan olağanüstü bir ilgiy- le karşõlandõ. Geçen yõl (20-21 Kasõm 2007) Romeuropa Festi- vali’nde ve hemen ardõndan da Bologna’da (23- 24 Kasõm 2007) Cour di Turchia Festivali’nde sahnelenen, bu yõl Turkey Now! kapsamõnda Frankfurt’ta seyirciyle buluşan Ashura, önümüzde- ki sezon için Avustralya’dan Kanada’ya, dünyanõn birçok ülke- sinden davet aldõ. (0 212 244 44 99) Ashura, muharrem ayõnda yine sahnelenecek 24 ARALIK 2008 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 13 İstanbul Fotoğraf Merkezi’nin içinde yer alan Leica Fotoğraf Galerisi’nde 27 Aralõk’a kadar görülebilir YILDIZ ÇELİK L etonya’dan fotoğraf sanatçõsõ ve eğitmeni Andrejs Grants’õn “Letonya, Değişen ve Değişmeyen Gerçekler” fotoğraf sergisi, İs- tanbul Fotoğraf Merkezi’nin içinde yer alan Lei- ca Fotoğraf Galerisi’nde 27 Aralõk’a kadar fo- toğraf severlerle buluşuyor. Grants fotoğraflarõnda 1984’ten 2005 yõlõna kadar geçen süreçte Letonya’nõn değişen ve değiş- meyen yüzünü, karanlõk odasõnda baskõlarõnõ yaptõğõ 44 adet siyah-beyaz fotoğrafla gözler önüne seriyor. - Bazı fotoğraflarınızı Sovyetler Birliği zama- nında çektiniz. O dönemde fotoğraflarınızı çekerken zorluklarla karşılaştınız mı? - Bazen askerler tarafõndan fotoğraf çekimim en- gellendi. Ben de biraz çekimlere ara verip da- ha sonraki zamanda çekmeye devam ettim. Bu- rasõ benim ülkemdi ve amacõm problemleri gös- termek değil, insanlarõn yaşamlarõndan kesitler göstermekti. - Türkiye’ye daha önce hiç geldiniz mi? Tür- kiye’de hiç fotoğraf çekme fırsatınız oldu mu? - Türkiye’ye ikinci gelişim. İlk olarak, Ankara Üni- versitesi ile kendi ders verdiğim Centre For Yo- uth Creative Learning arasõnda Letonya Bü- yükelçiliği’nin desteğiyle fotoğraf estetiği hak- kõnda vermiş olduğumuz bir seminer için 2007 yõlõnda Ankara’ya geldim. Kõsa dönemlerde gel- diğim için Türkiye’de fotoğraf çekme fõrsatõm olmadõ. - İstanbul Fotoğraf Merkezi’nde bir fotoğraf sergisi açma fikri nasıl doğdu? - İstanbul Fotoğraf Merkezi’nin kurucusu Fotoğ- raf Sanatçõsõ Mehmet Kısmet ile Letonya’da ve Ankara Üniversitesi’ndeki karşõlaşmalarõmõz sõrasõnda fotoğraflarõmõ gördüğünde, Fotoğraf Merkezi’nde bir sergi davetinde bulundu. Bu- nun üzerine bu sergimi gerçekleştirdik. Daha önce Selanik-Yunanistan, Strasburg-Fransa, Arlen-Dublin ve Riga-Letonya’da açõlan sergi şimdi de İstanbul-Türkiye’de… 18 Kasõm’da da Prag’da Letonya fotoğraflarõnõn da yer aldõğõ karma bir sergi açacak olan Grants aynõ zamanda Letonya’da serbest basõn fotoğrafçõlõğõ da yapõyor. (www.istanbulfotografmerkezi.com) ‘Letonya’da Yaşam’ İstanbul’da SELİM EYÜBOĞLU VE SEVGİ ORTAÇ SERGİSİ Oda arkadaşlõğõ... Kültür Servisi - Dünyaca ünlü İranlõ müzisyen, ‘Farsça Bülbülü’ olarak da tanõnan Şehram Nazeri, bundan böyle Konya’daki Şeb-i Arus etkinliklerine katõlmama kararõ aldõğõnõ açõkladõ. Sanatçõ, İran’daki Mevlanaevi’nde yaptõğõ basõn açõklamasõnda “Ne yazık ki, organizasyonun kendisi gibi, mü- ziğimizi sahneleme koşulları da öyle- sine karmakarışık bir hal aldı ki, Mevlana’nın kişiliğine, kültürün ve nezaketin kurallarına uymayan bu etkinliğe bundan böyle katılmama kararı verdim” dedi. İran Mevlanaevi Başkanõ da, “Mevlana saygısıyla müzik sahneleyebilmek özel koşulları; son de- rece dikkatli ve incelikli bir program hazırlamayı gerektiriyor. Oysa be- nim de tanık olduğum gibi, bu yıl bu söz konusu değildi” diyerek Nazeri’nin açõklamasõna destek verdi. Şeb-i Arus etkinliklerine çok kez top- luluğuyla birlikte katõlan, 30’a yakõn albüm çõkaran sanatçõya, geçen yõl ‘ge- leneksel İran müziğine katkıları ne- deniyle’ Fransa tarafõndan “Chevalier des Arts et des Letters” madalyasõ ve- rilmişti. Şeb-i Arus etkinliklerine boykot İRANLI ÜNLÜ MÜZİSYEN ŞEHRAM NAZERİ’DEN AÇIKLAMA OPERA VE KLASİK MÜZİK Başkentten iki önemli etkinlik Kültür Servisi - Başkent önceki akşam, iki önemli etkinliğe ev- sahipliği yaptõ. Server Gani- yev yönetimindeki Bilkent Senfoni Orkestrasõ (BSO), ünlü keman virtüozu David Oistrakh’in doğumunun 100’üncü yõlõ dolayõsõyla Bil- kent Konser Salonu’nda ön- ceki akşam konser verdi. Or- kestranõn Oistrakh’in öğrencisi Ayla Erduran ile torunu ve öğrencisi Valery Oistrakh’e eşlik ettiği konserde, Bach’õn “BWV. 1043, Re Minör İki Keman İçin Konçerto”, Vi- valdi’nin “Op. 3, La Minör İki Keman İçin Konçerto No. 8” ve Sarasate’nin “Op. 33, Navarra” yapõtlarõ ses- lendirildi. Önceki akşamõn bir başka etkinliği de Ankara Devlet Opera ve Balesi’nce (ADOB) İtalyan operasõnõn önemli bestecilerinden Gia- como Puccini’nin “Manon Lescaut” adlõ yapõtõnõn gala gösterimiydi. Puccini’nin do- ğumunun 150. yõldönümünde Opera Sahnesi’nde seyirciy- le buluşan yapõtõn galasõna Kültür ve Turizm Bakanõ Er- tuğrul Günay da katõldõ. İtal- yan Kültür Merkezi’nin kat- kõlarõyla 3 perde olarak sah- nelenen yapõtõ, ADOB Baş- rejisörü Murat Göksu sah- neye taşõdõ. Kültür Servisi - Galeri Splendid’in ikinci sergisi Oda Ar- kadaşları’nın açılışı dün yapıldı. Selim Eyüboğlu ve Sevgi Ortaç’ın yapıtlarından oluşan sergi, aynı dai- reyi paylaşan iki kadının gündelik hayatı hakkında. Her yapıtın, oda arkadaşlarının beraber geçirdiği za- manın yoğunluğunu ortaya çıkarmak üzere kendi- sini sinemasal imgelemle ilişkilendirdiği ‘Oda Ar- kadaşları’nda imgelerin kadrajı, hem fotoğrafın ‘naïf gerçekçiliği’nden, hem de perdenin gerçek ama hayali dünyasının sinemasal anlatısından faydala- narak oluşturulmuş. Sergi, 17 Ocak’a dek Splendid’in Beyoğlu’ndaki yerinde görülebilir. (0 212 249 87 74) Tevfik Fikret anõlõyor... ‘Four Tops’a Grammy... ‘Depeche Mode’biletleri Kültür Servisi- New Wave, Synth-Pop ve elektronik mü- zik türünde, 1980’lerden bu yana büyük uluslararasõ ba- şarõlara imza atmõş, İngiliz topluluk Depeche Mode’un 14 Mayõs’ta Santral İstan- bul’da vereceği konserin bi- letleri dün satõşa sunuldu. 2001 ve 2006 yõllarõnda ül- kemizde yaklaşõk 20’şer bin dinleyici toplayan topluluğun bu konserinin biletleri Bile- tix’ten alõnabilir. Topluluk, 10 Mayõs’ta başlayacak 2009 Dünya Turnesi çerçevesinde ülkemizle birlikte 28 ülkede konser verecek. Topluluğun, sadece Avrupa’da 1.3 mil- yonu aşkõn hayranõ var. (www.santralistanbul.com - www.biletix.com) Kültür Servisi- Bu yõl 51’incisi dü- zenlenecek olan Grammy Ödül- leri’nde “Yaşam Boyu Başarı Ödülü” The Four Tops’a veril- di. Uluslararasõ boyutta ses ge- tiren ödüller, müzik endüstrisi için de önem taşõyor. İlk olarak ‘Four Aims’ adõyla kurulan topluluk, Levi Stubbs, Abdul ‘Duke’ Fakir, Renaldo ‘Ob- bie’ Benson ile Lawrence Pay- ton’dan oluşuyordu. Bugün de bir arada olan topluluk, kurucu üyelerinden yalnõzca Fakir ile birlikte Roquel Payton, Theo Pe- oples ve Ronnie McNeir ile yo- luna devam ediyor. Ünlü ‘Mo- town’ ekolünün tanõnmõş eski topluluklarõndan Four Tops’a ve diğer kazananlara, ödülleri 7 Şubat 2009’da yapõlacak gör- kemli törende sunulacak. Kültür Servisi - Bilim ve Ütopya dergisi, Çankaya Belediyesi ve İzmir Eğitim Derneği’nin Ga- latasaray ve Özel Tevfik Fikret Okullarõ’yla birlikte düzenle- dikleri ‘Doğumunun 141. Yı- lında Aydınlanmacı Şair Tev- fik Fikret’ konulu etkinlikleri- nin ikincisi, Ankara’nõn ardõn- dan bugün Galatasaray Lisesi Tevfik Fikret Salonu’nda yapõ- lacak. Halka açõk olacak etkin- lik 13.00 - 17.00 saatleri ara- sõnda Prof. Dr. Ethem Tolga, Prof. Dr. Bedia Akarsu, Prof. Dr. Semih Koray, Orhan Ko- loğlu, Demirtaş Ceyhun, Öner Yağcı ve Orhan Karaveli’nin katõlõmõyla düzenlenecek. 26 Aralõk’ta da İzmir Özel Tevfik Fikret Okulu’nda etkinliklerin son konferansõ yapõlacak. CMYB C M Y B