Katalog

24 OCAK 2008 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Küresel krizin Türkiye’ye etkilerini değerlendiren Merkez Bankası Başkanı Yılmaz’dan hükümete uyarı: 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Gevşersek felaket olur ? ABD Merkez Bankası’nın radikal faiz indiriminin Türkiye gibi ülkeleri rahatlatmadığına dikkat çeken Durmuş Yılmaz: Hükümetin duruşu sıcak para çıkışlarında belirleyici olacak. Ekonomi Servisi ABD ekonomisindeki yavaşlamanın etkilerini değerlendiren Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, “mali disiplinsizlik ve gevşemenin felaket olacağını” söyleyerek, ihtiyatın elden bırakılmaması gerektiğini vurguladı. Türkiye’de mevcut para politikasının “çok sıkı” olduğunu söyleyen ancak ayrıntı vermeyen Yılmaz, “Yaşanan yurtdışına çıkışlar artar mı?’’ sorusuna karşılık da burada belirleyici olanın, Türkiye’nin, hükümetin ve Merkez Bankası’nın “duruşu’’ olduğunu söyledi. İsviçre’nin Davos kasabasındaki Dünya Ekonomik Forumu yıllık toplantılarına katılan Yılmaz, NTV/CNBCe ortak yayınında küresel dalgalanmanın Türkiye’ye etkilerini değerlendirdi. Aslanla Akbabalar... Aslanla akbabalar arasındaki yaşam ilişkisini çok çarpıcı anlatan öyküyü duymuşsunuzdur... Aslanın av artıklarıyla beslenen akbabalar, aslan hastalanıp avlanamaz olunca aç kalırlar. Aslanı iyileştirmek üzere seferber olurlar. ABD odaklı, boyutlarını henüz bilimediğimiz krize ilişkin ekonomi haberlerini çağrıştırdı elbette. Krizin derinleşmemesi, kendileri için vurucu, yaşamsal boyutlar kazanmaması için dünya piyasaları, ekonomileri ABD’nin yaralarını sarmaya yönelik çabalar gösteriyorlar. Eşyanın tabiatına uygun, çok doğal bir durum. Yeri gelmişken yıllardır kafamı kurcalayan, beni rahatsız eden, insan haklarına uzanan siyasal bir boyutunu asıl sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu köşeden birkaç kez vurguladığım, ancak analizini yapmaktan çekindiğim çarpıcı bir gerçeği yeniden anımsatmam gerekiyor: ABD Irak’ı, “demokrasiyi, insan haklarını sağlama, Saddam diktatörlüğünü, nükleer tehdidi durdurma”, aslında hiçbiri de dürüst ve inandırıcı olmayan gerekçelerle işgal ederken AB ülkeleri ikiye ayrılmışlardı. Çıkarları için, kanlı petrolden pay almak üzere ABD’nin yanında açık açık yer alan, hatta silahlı güç veren ülkelerle, işgali siyaseten eleştirip önlemeye yönelik tavır koymaktan çekinen ülkeler. Tabii demokrasi kültürünün geçmişi sayesinde de milyonlar savaş karşıtı eylemlerle sokaklara dökülmüşler, ancak işgali önlemeye yönelik caydırıcı gücü oluşturamamışlardı... Yıllar içinde bu tablo çok çarpıcı biçimde değişti. İşgalin kanlıkirli yüzü her geçen gün biraz daha çarpıcı biçimde ortaya çıkarken; insan hakları, evrensel hukuk, savaş suçları hukukunu ayaklar altına alan, gerekçelerin tümünün nasıl büyük yalanlar olduğunu ortaya çıkaran belgeler, bilgiler dünyaya yayılırken ABD’ye tepki, karşı duruşlar değil de siyaseten destek büyüdü. Şimdilerde ABD’nin Irak bataklığında kalmamasına yönelik destekler apaçık sürdürülüyor. En bilinen karşıtlar Fransa, Almanya liderlikleri ABD liderliğiyle kol kola. Barış örgütlerinin tepkileri, yıldönümlerinde protesto, karşı duruş eylemleri bile söndü. Rusya, Çin’den gelen eleştiriler çok daha zayıf. Birinci derecede alternatif, işgal edilmeye aday ülke, İran’dan bile daha sulandırılmış sesler geliyor... Neden? Neler oluyor? ??? Piyasaları beklenenden daha büyük boyutlarda sallayan kriz bağlantılı haberleri ayrıntılarıyla izlerseniz, kimi çarpıcı gerçekler bir bir ortaya çıkıyor. Yeni dünya sömürü düzeni, insan için ekonomi yerine, piyasalar ekonomisi üzerinden kurulan kirli çıkar düzeninin ilişkiler ağı, çok fazla çıplaklaşıyor... Kanlı petrolün önlenemez fiyat yükselişiyle piyasaların şahlanışı, petrodolar ekseninde kurulan ilişkiler ağı, sağlanan marjinal kârlarda piyasalar doyum noktasından iniş noktasına yönelmiş bulunuyor. Gidecek yer arayan paranın piyasa düzenini beslemesiyle dönen çarklar tıkanıyor. Piyasacıların diliyle, bardak daha fazla şekeri eritemez oluyor. Emperyal düzenin yeni çıkar ilişkileri için yeni kanallar oluşturulana kadar piyasaların kuralı olan klasik piyasa krizi sürecine gelinmiş bulunuluyor... Şişen balon büzüşüyor... Bu kadarını, bu kuralı herkes önceden biliyordu; ancak sistem kendilerine hizmet ettikçe dillendirilmediğini şimdilerde öğreniyoruz. Amerika merkez, oturtulmuş sistemin olabildiğince kazançlı, uzun süreli işlemesi, kârların büyütülmesi, çıkar ağının işletilmesi uğruna siyaseten insan haklarına aykırı olarak izlenen siyasetlerin boyutlarını yeni yeni görebiliyoruz. Yeni yeni ABD’nin Irak bataklığından çıkabilmesi için verilen, verilecek siyasal desteklerin anlamını kavrayabiliyoruz. ABD, AB’nin başta banka, krizi tetikleyecek tekel şirketlerinin yıkılmaması için, hisse satışlarının, Arap şeyhlerinin ortak oluşlarının anlamları üzerinde düşünmeye başlıyoruz... Yine piyasacıların tartışmalarından öğrenmekteyiz ki önceden boyutları bilinemeyen kimi başka ilişkiler ağları var. ABDAB ekonomilerinin emperyalizm odağında tartışılamayacak birleşik kaplar içeriğindeki çıkar ilişkileri tamam. Şimdilerde RusyaÇinOrta Asya ekonomileriyle olan çıkar ilişkilerinin, birinci grup emperyal ülkeler kadar güçlü, birleşik kaplar boyutunda mı daha esnek olduğu üzerinden görüş ayrılıkları tartışmaların odağında. Alternatif oluşturmakta olan, ancak sonuçta dünya tüketim piyasalarında ucuz emekle rekabet edebilen ekonomiler, emperyalizmin odağındaki ülkelerde tüketim ekonomisinin gerilemesinden ne boyutlarda zarar görecekler? Dünya çapında toparlanmagöçüş ilişkileri tek merkez, tek odaklı çok güçlü mü, yoksa anlamlı boyutlarda esnek mi? Piyasalar üzerinden kriz deneyimine bağlı ulaşılacak sonuçların, siyaset ve askeri güç ilişkilerini de çok anlamlı biçimleyeceği üzerinde hiç kuşkunuz olmasın. Emperyalizm çarklarının bundan sonraki işleyişi, tek kutuplu emperyalizm idolojisinin yeni çerçeveleri, sanal piyasalar çarkının, dünyanın, insanın korunması, ekonomi, sosyal haklar kriterlerine göre yeniden toparlanıp toparlanamayacağı sorularına yanıtlar buna göre verilecek.. soner@cumhuriyet.com.tr MALİYE BAKANI UNAKITAN: Dalgalanmaya değil gelecek paralara bakın ANKARA İSTANBUL (Cumhuriyet) Dalgalanma nedeniyle kimsenin paniğe kapılmaması gerektiğini söyleyen Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, bu noktada cari açığın sorun yaratmayacağını savundu. Özel sektöre dövizle borçlanma uyarısı yapan Unakıtan, “Senin dolar gelirin yoksa o bazda borçlanma, kendini tehlikeye atma. Kimse hesabını iyi yapmadan adım atmasın. Herkes dikkat etsin, kimsenin ayak değneği değiliz” diye konuştu. 2007 yılı bütçe gerçekleşmelerine ilişkin basın toplantısı düzenleyen Unakıtan, “Cari açıktan dolayı sıkıntıya girmeyiz, bakın özelleştirmeler var. Sadece özelleştirmeyi düşünürsek, Türkiye bir sorun yaşamaz. Küresel dalgalanmalar çeşitli boyda olmuştur. Bundan sonra da zaman zaman olacaktır. Paniğe kapılmanın âlemi yok” diye konuştu. Krizin gelişmiş ülkeler için söz konusu olduğunu belirten Unakıtan, “Türkiye’de borcunu ödeyemeyen de yok, çok şükür” dedi. Otoyol ve köprülerde ihale sürecinin mayıs ayında başlatılmasının hedeflendiğini, Halkbank’ta özelleştirme stratejisinin yakın zamanda belirleneceğini açıklayan Unakıtan, şans oyunlarında özelleştirme çalışmalarının ise mayısta başlayacağının altını çizdi. Geçen yılın tamamında bütçe açığının 13.9 milyar YTL olduğunu belirten Unakıtan’ın sunumunda değinmeden geçtiği faiz dışı fazla rakamı 34.9 milyar YTL ile yılbaşında belirlenen 36.1 milyar YTL’lik hedefin altında kaldı. Y I L M A Z ’ D A N U YA R I L A R Bence ABD’de resesyon olmayacak, fakat ciddi bir yavaşlama olabilir; bunun bize etkileri daha ziyade ticaret kanalı ile değil, portföy kanalı üzerinden gelir. Gelişmekte olan ülkeler, ABD ekonomisindeki problemlerden kendilerini koruyabilirler tezine katılmıyorum. Ancak etkilenmenin derecesi, ülkeden ülkeye farklı olabilir. Türkiye’nin ticaret kanalından ziyade portföy ve kredi kanalından etkilenmesi daha muhtemel. Bizim için mali disiplinsizlik ve gevşeme felaket olur. Bizim için mali disiplinsizlik ve gevşeme “felaket’’ olur. Bütün Merkez Bankaları ihtiyatı elden bırakmamalı; “Fed’in kararı bizi rahatlattı, biz de faiz indiririz” durumu söz konusu değil. Global kredi imkânları daralırsa, cari açık yavaşlar, kısa vadede para politikası ya da kurla açığın düzeltilmesi söz konusu olamaz. Kredi kanalında bir daralma olursa, bunun büyüme üzerinde bir etkisi olabilir, büyüme yavaşlayabilir. MERKEZ’İ S A R S M AY I N 2007 yılı bütçe rakamlarını açıklandığı toplantıda Unakıtan, Petkim ve İzmir Limanı özelleştirmeleri ile ilgili olarak da “Yargıdan özelleştirmelerin önünü açacak kararlar bekliyoruz” dedi. Bir soru üzerine de Unakıtan “Merkez Bankası’nı İstanbul’a taşıyacağız. Lamı cimi yok. Bununla da kalmayacak. BDDK de taşınacak, SPK de taşınacak” diye konuştu. Aynı saatlerde Davos’ta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Merkez Bankası Başkanı Dursun Yılmaz ise Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınması tartışmalarıyla ilgili olarak şunları söyledi: “Önemli olan MB’nin kredibilitesidir. Bu tür tartışmalarla MB’nin kredibilitesi zayıflatılmamalı. Para politikasının güvenilirliği göz ardı edilerek tartışmalar devam ediyor.” KRİZ REHBERİ ABD’nin ‘faiz restine’ Avrupa prim vermedi, borsalardaki deprem devam etti Dışarıda içilen kahvelere veda edin ABD ekonomisindeki durgunluk “son 60 yılın en büyük krizi” olarak nitelendirilirken, Times gazetesi, ekonomik çalkantı ortamında halka ve küçük yatırımcılara şu tavsiyelerde bulundu: “Gereksiz harcamaları azaltın. Kredilerde en düşük faizli olanı tercih edin. Gereksiz sigorta poliçelerini iptal edin. Emekliliğe yaklaşanlar emekli maaşlarını hemen almayıp, gerekirse birkaç ay daha çalışmaya devam etsin. Dışarıda içilen kahvelere veda edin ve öğle yemeklerinizi işyerinde satın almak yerine, evde kendiniz hazırlayın. Tasarruflarınızın bir bölümünü acil durumlar için vadesiz hesaba aktarın. Mevcut işinizi korumaya çalışın. İşyerinde hevesli davranın.” Kriz korkusu ortalığı Fedetti Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yaptığı tarihi faiz indirimini yeterli bulmayan piyasalardaki küresel satış dalgası üçüncü gününde de “sarsıntıya devam” dedi. Faiz indiriminin ardından gelen toparlanma Asya borsaları ile sınırlı kalırken Türkiye başta olmak üzere Avrupa borsaları yine çakıldı. ABD’nin ardından Avrupa’da da faiz indirimi isteyen piyasaların beklentilerine Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı JeanClaude Trichet’den destek gelmeyince, Londra, Paris ve Frankfurt borsalarını yeni bir satış dalgası sardı. Avrupa’da gün içerisinde kayıplar yüzde 5’leri bulurken, İMKB’de hisse senetleri yüzde 4.6 değer kaybetti. ABD borsaları da yüzde 2’yi aşan düşüşlerle açıldı. MUHALEFET: DÜNYADAKİ DURUMDAN EN ÇOK TÜRKİYE ETKİLENECEK ACI KAYBIMIZ Türkiye’nin yetiştirdiği ender bilim adamlarından Kocaeli Üniversitesi Umuttepe Yerleşkesi’nin kurucusu, önceki rektörümüz, Hükümete kriz uyarısı ANKARA (Cumhuriyet Büro ça göstermektedir” görüşünü dile li, “Hükümetin basiretsizliği sebebi ile Türkiye yeniden sevimsiz su) Muhalefet, ABD’de emlak pi getirdi. Bahçeli, ABD emlak piyasaların bir matematik denklemle karşı yasalarında başlayan ekonomik kriz dalgasının yüksek cari açık ve bu da başlayan krizin ilk dalgasına kar karşıyadır ve bıçak sırtı bir denaçıkları “sıcak para” ile finanse et şı dünyanın önemli Merkez Banka ge üzerinde ilerlemek zorundamesi nedeniyle en fazla Türkiye’yi larının koordineli bir şekilde piyasa dır” dedi. Bahçeli yapılması gereetkileyeceğini belirterek hükümete lara likidite sunmaya başladığını, kenin, uluslararası piyasalarda yaancak 2008 başında görülen yeni şanan gelişmeler ve artan risk de“önlem al” çağrısında bulundu. MHP Genel Başkanı Devlet dalgalanmaların, yapılan operasyo ğerlendirmeleri ışığında uygulanan Bahçeli, uluslararası piyasaların nun kriz riskini ortadan kaldırma ekonomik politikaların yeniden göz2008 yılına çalkantılarla girdiğine yıp sadece ertelediğini ortaya koy den geçirilmesi olduğunu vurguladı. dikkat çekerek hükümetin DSP Genel Başkanı Ze“mesnetsiz övünmeleri” ki Sezer de Erdoğan’ın bir yana bırakarak gerekli ? MHP lideri Bahçeli, hükümetin “mesnetsiz ekonomideki başarısızlıönlemleri almasını istedi. ğını herkesle kavga edeövünmeleri” bir yana bırakarak gerekli Bahçeli, “Zira gerek 2007 rek örtmeye çalıştığını yılı yaz aylarında gerek önlemleri almasını isterken DSP lideri Sezer de söyledi. Erdoğan’ın son se 2008 yılı başlarında Erdoğan’ın ekonomideki başarısızlığını kavga günlerde demokrasi külgördüğümüz dalgalantürüyle bağdaşmayan, inederek örtmeye çalıştığını söyledi. malar yaklaşmakta olan celik ve nezaketten yoksun söylemler kullandığıfırtınanın habercilerinı dile getiren Sezer, “Bu söylemdir” dedi. 1990 ve 2000’li yılların duğunu vurguladı. Gelişmekte olan ülkeler açısından lerle Sayın Başbakan ekonomik başında ekonomik kriz yaşayan ülkelerin hemen hepsinin ekonomile ana endişe kaynağının ABD ekono krizi örtmeye çalışıyor. Sayın rini toparladığına işaret eden Bahçe misinin durgunluğa girmesi olduğu Başbakan tek adam sevdalısı...” li, Türkiye’nin ise cari açık açısın nu kaydeden Bahçeli, Türkiye açı dedi. Dünyada yaşanan ekonomik dan gelişmekte olan ülkeler arasın sından ise durumun daha kritik ol krizin derinleşerek devam ettiğine da en kötü durumda olan ülke konu duğunu kaydetti. Türkiye’nin aşırı dikkati çeken Sezer, aslında Türmunda olduğunu vurguladı. Bahçe derece yüksek cari açık veren ve bu kiye’de 5 yıldır uygulanan düşük li, “Bu durum Türkiye’nin olası açıkları sıcak para ile finanse eden kuryüksek faize dayalı üretim dıekonomik çalkantılardan en faz bir ülke olması nedeniyle kritik bir şı ekonomi nedeniyle adı konulmala etkilenen ülke olacağını da açık konumda olduğunu belirten Bahçe mış bir kriz yaşandığını söyledi. Prof. Dr. Baki Komsuoğlu’nu 23.01.2008 tarihinde kaybettik. Acımız sonsuzdur. Merhuma Allah’tan rahmet, kederli ailesine ve bilim dünyasına sabır ve başsağlığı dileriz. ENFLASYON SEPETİ GÜNCELLENDİ Webcam girdi, elektrikli soba çıktı Ekonomi Servisi Türkiye İstatistik Kurumu, 2008 yılbaşı itibarıyla Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ve TÜFE endekslerindeki mal ve hizmetlerin ağırlıkları güncellendi. Tüketimde önemini yitirdiği tespit edilen 9 ürün TÜFE sepetinden çıkarılırken, tüketimde önem kazanan 81 yeni ürün sepete dahil edildi. Bu arada TÜFE sepetine nar, vanilya, sirke, mayonez, Nescafe 3’ü bir arada, elektrik sobası (infrared), buzdolabı poşeti, scooter motosiklet, uydu alıcısı, webcam (bilgisayar için) girerken, nişasta, bornoz, radyatör, sulama hortumu, streç film, iğneciye ödenen ücret ve şeker ölçme aleti sepetten çıktı. Kocaeli Üniversitesi Mensupları DENİZLİ (2) SULH HUKUK MAHKEMESİ SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN İZALEİ ŞÜYU YOLU İLE SATIŞINA KARAR VERİLEN TAŞINMAZIN İLANI DOSYA No: 2007/28 Satış Denizli Merkez, Sırakapılar Mahallesi, 98 parsel sayılı, 208 m2 miktarında, üzerinde 5060 yıllık iki katlı ahşap yapı bulunan yer 60.000,00 YTL bedelle, Denizli Adliye binasındaki izalei şüyu Satış odasında açık ihale ile satışı yapılacaktır. Satış peşin para iledir. Alıcı isterse bir kez ve 10 günü geçmemek üzere süre verilebilir, KDV , tellaliye, damga vergisi ve 1/2 tapu harcı alıcıya aittir. 1 1. Satış: 18.03.2008 günü, Saat: 09.3009.40 arası yapılacaktır. Bugün verilen fiyatlar muhammen bedelin %60’ını ve satış masraflarını karşılamadığı veya müşteri çıkmadığında: 2. Satış: 28.03.2008 günü, aynı yer ve saatlerde olmak üzere, muhammen bedelin %40’ını ve satış masraflarını geçmek kaydıyla ihale edilecektir. Satışa katılmak isteyenlerin muhammen bedelin %20’si kadar nakit ya da milli bir bankadan teminat mektubunu ibraz ettikleri takdirde satışa katılabilirler. Satışa katılanlar şartname münderecatını aynen kabul etmiş sayılacaklardır. Daha fazla bilgi almak isteyenlerin satış müdürlüğümüzün 2007/28 satış dosyasına müracaat etmeleri, satışa girmek isteyenlerin satış gün ve saatinde satış mahallinde hazır bulunmaları ilan olunur. 28.12.2007 Basın: 2670 Hisarcıklıoğlu patronlar kulübünde ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Avrupa Patronlar Kulübü Eurochambres’ta yapılan seçimler sonucu, Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan 19 ülkenin iş dünyasının ilk temsilcisi olarak oybirliğiyle Eurochambres Başkanlık Divanı’na seçildi. CUMHURİYET 13 K