Katalog

1 AĞUSTOS 2007 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr Ertuğrul Oğuz Fırat’ın ‘Gerçek, Simge, Oyun’ başlıklı yapıtı MİAM Oda Topluluğu seslendirisiyle basıldı ‘Blue Monday’ sergisi... ? Kültür Servisi Metin Ünsal’ın “Blue Monday” başlıklı kişisel sergisi Q Jazz’da sanatseverlerle buluşuyor. Büyükada, Verona, Ortaköy Çeşmesi ve kadın portrelerinin bulunduğu, 20 tabloluk sergi, 15 Ağustos tarihine kadar ziyaretçilere açık olacak. (0212 359 15 82) 15 Yeni müzik ve yeni bir CD eni müzik, çağdaş müzik, modernizm nitelemeleri yirminci yüzyıl ile müzik sanatında esen yenilikçi rüzgârları anlatır. Oysa artık yüzyılı geride bırakmışken yenilik bunların neresindedir ki! 18. ve özellikle 19. yüzyılın duvarları arasına kapananlar, daha sonraki akımları her dalda izleseler de müzikte izlemeyi hep reddetmişlerdir. Oysa modernizm, sanat dallarının tümünde yirminci yüzyılın kendine özgü kişiliği olarak yansımıştır: Bu bir özgürlüktür. Tıpkı sömürgeciliğin kalkması gibi, dini merkezlerden ya da krallığın boyunduruğundun kurtulmak gibi bir özgürlüktür. Yüzyıllar boyu kalıplaşmış kurallardan sıyrılma özgürlüğüdür. Demokrasi, yalnız toplumbilimcilerin alanında değil, bütün sanat dallarında etkindir. Edebiyatta James Joyce, William Faulkner gibi romancılar tüm noktalama imlerini ortadan kaldırdıklarında büyük bir özgürlüktür yaşanan. Resim sanatında Picasso, insan yüzünü karşıdan gösteren klasikleşmiş “portre” görüntüsünü birkaç ayrı açıdan alarak üst üste bindirdiğinde bu bir özgürlüktür. Müzik dalında yüzyıllar boyu tırmanmış fonksiyonel armoniden kurtulmak, ton duygusuna başkaldırmak da bir özgürlüktür. Seslerin belli bir tonik nota etrafında toplanmasına karşı özgürlük ilan edilmiştir. Freud’un psikoanaliz sürecindeki bilinçaltından kopuk kopuk gelen sözcükler, bütün sanat dallarına yansımıştır: Geleneksel cümle kurgusundan kaçınmak, kurallara başkaldırmak ve soyutlamaya yönelmek. Müzikte insan sesi, yalnız şarkı söyleyen ses değildir artık. Ağlayan, mırıldanan, çığlıklar atabilen, konuşan, özgürce duygularını sergileyebilen sestir. Bütün sanat dalları eskinin katı kurallarından arınmış, yeni bir dil arayışında, yeni bir güzelduyum (estetik) peşindedir. Bugün bu arayışların üstünden Y tam bir yüzyıl geçti. Nedense edebiyatta James Joyce’un Ulysses’ini keyifle okuyanlar, Picasso’nun kübist resmi Müzisyenler’i coşkuyla izleyenler, bir konser programında yer alan Schönberg’in Pierrot Lunaire adlı yapıtını dinlemek istemiyorlar. Oysa bunlar, 19121922 arasında ortaya çıkmış, çağımızın başyapıtları. RTUĞRUL OĞUZ FIRAT’TAN GERÇEK, SİMGE VE OYUN Türkiye’de de Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başlayan müzikte çağdaşlaşma, bugüne dek yeni arayışlarını sergiledi. Çağdaş müziğin tüm yöntemleri ülkemiz bestecileri tarafından da uygulandı. Onlar da ken E di köşelerinde yaptılar bu uygulamayı, diğer dünya kentlerindeki gibi güncelleştiremediler ürettiklerini. Şu sıralarda PAN Yayıncılık tarafından basılmakta olan 71 Türk Bestecisi başlıklı kitabıma bakıyorum, kitaba katamadıklarımla sayıları daha da çok olan bestecilerimizi kaçımız tanıyoruz? Yeni kuşaklar neredeyse tümüyle yurtdışında yaşıyorlar. Onlara dünyanın büyük kuruluşları tarafından yapıt ısmarlandıkça, radyotelevizyon programlarında yer aldıkça ve kayıtları CD halinde basılıp bütün dünyada satıldıkça kıvanç duyuyoruz. Şu sıralarda yepyeni bir CD’si AK Müzik tarafından piyasaya sürülen Ertuğrul Oğuz Fırat, kendi köşesinde yaşayan, hiçbir gruba katılmamış, bağımsız bir bestecimiz. İkinci kuşağın çizgisinde, İlhan Usmanbaş’ın hem etkisinde kalmış, hem yakın dostu olmuş. 1923’te Malatya’da dünyaya gelmiş, besteciliğinin yanı sıra ressam ve edebiyatçı kimliğiyle sanattaki yaratı gücünü birkaç disiplinde birden ortaya koymuş. Hukuk Fakültesi’ni bitirmiş, yıllarca yargıç olarak Anadolu’da görev yapmış, bestecilik dalında zengin birikimini kullanıp kendi kendini eğitmiş. Yapıtlarının (opus) sayısı doksanın üstünde olduğu halde bugüne dek çok az yapıtı seslendirilmiş. Yapıtlarının genelinde yirminci yüzyıl müziğinin tüm yeniliklerini denemiş. Her bestecinin yirminci yüzyılda yeni bir müzik dili yaratmak zorunda olduğuna ve bunun için özgür araştırmalar yaparak kendine özgü olanı bulması gereğine inanmış. Ertuğrul Oğuz Fırat’ın yeni CD’si tek bir yapıtı içeriyor: “Gerçek, Simge, Oyun” başlığını taşıyan yapıt, Robert Reigle yönetimindeki MİAM Oda Topluluğu’nun canlı seslendirisinden kaydedilmiş. 197778’de tamamlanan bu çalışma, bestecinin doğduğu kente, Malatya’ya ait bir masalı anlatıyor. Flütün gizemli sesi baştan sona anlatıcıyla masalı paylaşıyor. Anlatıcı, düz anlatımın yanı sıra heceleme, şarkılamayla, müziğin 12ton düzenine uyarak, blok akorlarla, salkım seslerle donanarak duru bir anlatım sürdürüyor. Bence bu yapıtın süresi biraz daha kısaltılsa ve dramatik bir anlatımla okunsa, Napolyon Bonapart’a Övgü ya da Askerin Öyküsü gibi çarpıcı bir sahne yapıtı çıkar ortaya. Çalgı topluluğunda, flütte Nihan Uç ve piyanolardaki Müge Hendekli ile Ayşe Diriker yapıtı omuzlarında taşımışlar. AK Müzik, hazırladığı özenli CD kitapçığı ve bir saatten fazla süren canlı yorumu titizlikle dengelediği için kutlanmaya değer. Eski bir masalı yeni seslerle dinlemeyi denemez misiniz? www.evinilyasoglu.com K Â M İ L M A S A R A C I K Ü L T Ü R ? Ç İ Z İ K Ortaçgil ve Teoman aynı sahnede Kültür Servisi Bülent Ortaçgil ve rock müziğin sevilen ismi Teoman bir kez daha aynı sahnede buluşacak. İlk kez 2004 yılında birlikte sahneye çıkan ve daha sonra birçok kez birlikte konser veren iki ünlü sanatçı, 3 Ağustos Cuma akşamı saat 21.15’te Turkcell Kuruçeşme Arena’da müzikseverlere keyifli bir gece yaşatacak. İkili, 2004 yılındaki konser dizisi sonunda ortak bir albüm çıkarmış ve bu albümde sanatçılara klavyeli çalgılarda Baki Duyarlar, kontrbasta ise Erdal Akyol eşlik etmişti. (www.biletix.com) Bu Akşam Televizyonda Bol Bol Orman Yangını Haberi İzleyeceksiniz TEMA Ormanlarımız Yanıyor. Seyirci Kalmayın. Fidan Dikim Hattı: (0 212) 284 80 00 www.tema.org.tr CUMHURİYET 15 K