Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28 HAZİRAN 2007 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Tahran yönetimi benzini karneye bağlayacağını, uygulamadan iki saat önce açıklayınca ortalık karıştı El Debbağ: Başbakan gelmiyor Ahmedinejad’a benzin isyanı Dış Haberler Servisi İran’da hükümetin özel araçlar için benzinin karneye bağlanacağını, uygulamaya 2 saat kala açıklaması catışmalara neden oldu. Kararın açıklanmasının ardından başkent Tahran’da bazı benzin istasyonlarında araçlar yakılırken polisle göstericiler arasında çatışma çıktı. Ülke genelinde benzin istasyonlarına koşan halk uzun kuyruklar oluşturdu. Petrol zengini İran’da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad yönetimi önceki gece beklenmedik bir karar alarak bundan böyle ülkedeki özel araçlara verilecek yakıtın 1 ay boyunca 100 litreyi geçemeyeceğini ve satışların karneye bağlanacağını açıkladı. Karar çerçevesinde tam gün çalışan taksilere 800, yarım gün çalışanlara ise 600 litre benzin verilecek. Bunun dışında benzin almak isteyenlerden normalin 4 katı ücret alınacak. Resmi araçlara ise daha önce açıklandığı gibi aylık 300 litre benzin verilecek. Yetkililer bütün araç sahiplerinin benzini, Petrol Bakanlığı’nca dağıtılan “akıllı kartlar” ile alacaklarını belirterek uygulamanın 4 ay sürebileceğini, ancak 6 aya kadar da uzatılabileceğini açıkladılar. Devlet televizyonundan, kararın yürürlüğe girmesinden sadece 2 saat önce yapılan duyuru üzerine, halkın kimisi araçlarıyla kimisi ellerinde bidonlarıyla panik içinde benzin istasyonlarına akın etti. Ülke genelinde istasyon çevrelerinde trafik kilitlendi. Tahran’da karara öfkeli gençler istasyonlara taş atarken bazıları araçları yaktı, çevredeki dükkanların camını kırdı. Bazı göstericilerin “Ahmedinejad’a ölüm” şeklinde El Maliki planı tutmadı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Irak Başbakanı Nuri el Maliki’yi Ankara’ya davet ederek “terör örgütü PKK’yi konuşma” manevrası geri tepti. Hükümetteki koltuğunu korumak için, bölgesel Kürt yönetimi lideri Mesud Barzani ve Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin şantajına boyun eğen El Maliki, enerji konferansı için İstanbul’a gelen sözcüsü Ali el Debbağ aracılığı ile “Başka zaman gelirim. Ancak tarihi ben belirlerim” mesajı gönderdi. Bu mesaj, 22 Temmuz’a kadar Irak’ın kuzeyindeki PKK varlığı konusunda Bağdat’ın bir adım atarak seçimlerde kendilerine avantaj sağlaması beklentisi içinde olan AKP hükümetinde sıkıntı yarattı. AKP hükümeti El Maliki’nin 30 Haziran’dan önce Ankara’ya gelmesini bekliyordu. PKK ile mücadele konusunda da topu Kürtlere atan Debbağ, kendilerine göre PKK’nin bir terör örgütü olduğu, ancak Bağdat yönetiminin aldığı kararların uygulanmasının sorumluluğunun, kuzeydeki bölgesel Kürt yönetiminde olduğu mesajını iletti. Dışişleri Bakanlığı yetkilileri El Maliki’nin Türkiye ziyaretine ilişkin tarih belirleme çalışmalarının sürdürülmekte olduğunu dile getirdiler. El Maliki’nin talimatı ve Irak Bakanlar Kurulu’nun kararı üzerine lrak İçişleri Bakanlığı, Kerkük Nüfus Dairesi’ne resmi bir yazı göndererek nüfus kütükleri nakil işlemlerinin başlatılmasının istedi. 17 Haziran tarihli 6512 sayılı resmi yazıda, Baas rejimi döneminde göç ettirilen Kürt, Türkmen ve Hristiyanların nüfus kütüklerinin Kerkük’e, bölgeye yerleştirilen Arapların nüfus kütüklerinin geldikleri eski yerlerine nakledilmesi istendi. (Fotoğraflar: AP) etrol üreticisi olmasına karşın rafineri eksikliğinden benzinin yüzde 40’ını ithal eden İran’da, özel araçlara piyasa fiyatının çok altında satılan benzin miktarının aylık 100 lt. ile sınırlanacağı açıklanınca halk, bazı benzin istasyonlarına saldırdı, araçlar ateşe verildi, istasyonların önünde uzun kuyruklar oluştu. nın ve ülkedeki aşırı benzin tüketiminin kısıtlanması çabasının yattığı kaydediliyor. İranlıların hükümete en yoğun eleştirisi ise kararın uygulamaya sokulması öncesinde kendilerine yeterli zamanın verilmemesi. Bazı milletvekillerinin de uygulamanın ertelenmesi yönünde itirazları olduğu belirtiliyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ülkeleri arasında ikinci, dünya genelinde ise dördüncü büyük petrol üreticisi olan İran, kullanılan benzinin yüzde 40’ını rafineri eksikliği nedeniyle ithal ediyor. Geçen yıl ithal edilen benzine 5 milyar dolar ödeyen İran, bu yılın bütçesinde de benzin ithalatı için 2.5 milyar dolar ayırdı. Araç sayısının çok fazla olduğu İran’da günde 75 milyon litre benzin kullanılırken bu miktar her yıl yüzde 10 oranında artıyor. luyor. Bu ay başında 50’den fazla ekonomi uzmanı Ahmedinejad’a yolladıkları açık mektupla yönetimin ekonomi politikaları konusunda uyarılarda bulunmuştu. Uluslararası toplumun nükleer faaliyetlerinden dolayı Tahran’a yönelik sert yaklaşımı sürerken ABD’de Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi de önceki gün İran’la iş yapan yabancı enerji şirketlerinin cezalandırılmasını içeren bir yasa tasarısını onayladı. Tasarıya imza atan milletvekileri İran’a yabancı yatırımın “terorizme para ve Amerikalılara saldırı” anlamına geldiğini savundu. P sloganlar attığı, istasyon önlerinde protestocularla polis arasında çatışmalar çıktığı belirtildi. Devlet radyosu protesto gösterilerini “tahrikçiler bazı istasyonlara zarar verdi” şeklinde değerlendirdi. Dünyanın en ucuz benzini Meclis geçen ay benzinin fiyatını yüzde 25 oranında artırmıştı. Son yapılan zamla birlikte İran’da, normal benzinin litresi 15 Ykr, süper benzinin litresi ise 21 Ykr’den satılıyor. Buna rağmen İranlı sürücüler hâlâ dünyanın en ucuz benzinini kullanıyor. Ülkede reformcu gazeteler sık sık Ahmedinejad yönetimini enflasyonu düşürememekle suç En şiddetli protesto Ahmedinejad yönetiminin, 2005’te göreve gelmesinden bu yana ülkede ilk kez bu şiddette protesto edildiğine dikkat çekiliyor. Yapılan değerlendirmelerde İran yönetiminin bu kararının arkasında nükleer faaliyetlerinden dolayı olası yeni bir Birleşmiş Milletler yaptırımına karşı hazırlıklı olma planı Üçlü enerji toplantısı Debbağ, enerji konferansının ardından, TürkiyeIrak ve ABD arasında yine enerji konusunda yapılacak üçlü enerji toplantısına da katılacak. Türkmen heyeti Washington’da İSRAİL SALDIRISINDA 11 KİŞİ ÖLDÜ Gazze Şeridi’ne kanlı operasyon Dış Haberler Servisi Gazze Şeridi’nin doğusunda ve güneyinde İsrail ordusunun hava destekli operasyonlarında, 3’ü aynı aileden olmak üzere en az 11 Filistinli öldü, en az 20 kişi yaralandı. İsrail ordusunun Gazze’nin Hamas’ın denetimine geçmesinden iki hafta sonra Gazze şehrinin doğusundaki Secaiye ve Han Yunus’ta uçaklar ve tanklarla düzenlediği saldırılarda ölenlerin arasında militanların yanı sıra siviller de bulunuyor. Sabah saatlerinde başlayan operasyonda aralarında 2 El Aksa Şehitleri Tugayları, 2 İslami Cihad ve 2 Hamas militanının bulunduğu 6 kişi öldürülürken günün ilerleyen saatlerinde İsrail uçaklarından atılan bir füzenin Secaiye’de bir evi vurması sonucunda aralarında 9 yaşında bir çocuğun da bulunduğu 4 kişinin öldüğü öğrenildi. Hamas’a bağlı El Kassam Tugayları’ndan yapılan açıklamada Gazze Şeridi’nin güneyindeki Kuza’da bir İsrail askerinin vurulduğu, Han Yunus yakınlarındaki bir İsrail cipine de 8 füze atıldığı açıklandı. El Fetih’e bağlı Burak Ordusu ile Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi’ne bağlı Ulusal Direniş Tugayları da bir İsrail üssüne havantopu saldırısı gerçekleştirdiler. ‘Kerkük Irak’ın kırılma noktasıdır’ YILMAZ POLAT H amas’ın bölgede denetimi ele geçirmesinden iki hafta sonra yapılan en şiddetli saldırılarda, aralarında çocukların da bulunduğu çok sayıda kişi yaralandı, bir çocuk da öldü. Yaralıların bir bölümü Şifa Hastanesi’ne götürüldü. (Fotoğraf: AP) Abbas’tan milislere yasak Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin Yönetimi güvenlik güçleri haricindeki tüm silahlı grupları yasa dışı ilan etti. İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin internet sitesindeki haberine göre, Abbas’ın imzaladığı kararnamede, “Filistin topraklarında ilan edilen olağanüstü hal ve yetkim çerçevesinde, güvenlik güçlerine dahil olmayan tüm silahlı milisler, örgütler ve tugaylar yasadışı unsurlar olarak muamele görecektir’’ denildi. JONSTON’I KAÇIRAN ÖRGÜTÜN ÜYELERİ KAÇIRILDI Dış Haberler Servisi Filistin’de geçen 12 Mart’ta, bölgede görev yapan BBC muhabiri Alan Johnston’ı kaçıran İslam Ordusu adlı grubun iki üyesi önceki gün kaçırıldı. İslam Ordusu, kaçırma olayından Hamas’ı sorumlu tuttu. Hamas, Johnston’ın serbest bırakılması için İslam Ordusu’na çeşitli defalar çağrıda bulunmuş, hatta bunun için süreler vermişti. FKÖ’nün seks kasetleri Gazze Şeridi’nde Hamas’a bağlı grupların kontrolü ele geçirmesinin ardından El Fetih’e ait üslerde yapılan aramalarda Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) yöneticileri ve bazı El Fetih güvenlik güçleri komutanlarına ait seks kasetleri ele geçirildiği öne sürüldü. İsrail’de yayımlanan Maariv gazetesinin Hamaslı kaynaklara dayanarak verdiği haberde, gizli çekilen bu kasetlerin kişisel, mali veya siyasi çıkar amaçlarda kullanılmak üzere hazırlandığı öne sürüldü. WASHINGTON Irak meclisinin Kerkük milletvekili ve Irak Türkmen Cephesi Başkanı Sadettin Ergeç, ABD’nin Irak’a askeri harekâtı öncesinde TBMM’de 1 Mart tezkeresinin reddedilmesinin Türkmenlerin saf dışı edilmesinde rolü olduğunu savundu. Kerkük’te olup bitenler, Irak Türkmenlerinin durumu konusunda ABD’li yetkililerle temaslarda bulunmak üzere Washington’da bulunan Ergeç başkanlığındaki 4 kişilik Türkmen heyeti, TürkAmerikan Dernekleri Asamblesi’nin Kongre’de düzenlediği bir toplantıya katıldı. Kerkük’e 600 binin üzerinde göç olduğunu, normalleştirme sürecinin siyasi amaçla kullanıldığını söyleyer Ergeç, Irak Anayasası’na göre bu yıl yapılması öngörülen referanduma katılmalarının mümkün olmadığını belirtti. TBMM’de 1 Mart tezkeresinin reddedilmesinin etkilerine ilişkin bir soru üzerine Ergeç, tezkerenin kabul edilmesi durumunda bunun Türkmenleri olumlu etkileyeceğine inandığını kaydetti. ‘Tezkere fırsattı’ Ergeç, “Tezkere zamanında elde fırsat vardı. Reddedenlerin kim olduğuna, arkasında kim olduğuna bakmak lazım’’ dedi. “Irak, Büyük Ortadoğu’nun kilididir’’ diyen Ergeç, Kerkük’ün de “Irak’ın kırılma noktası’’ olduğunu belirtti. Ergeç, TSK’nin olası bir harekâtını destekleyip desteklemedikleri yolundaki bir soruya karşılık, “terör örgütlerinin yok edilmesi gerektiğini” söyledi. TürkAmerikan Dernekleri Başkanı Avukat Günay Evinç de Washington’da PKK ve Iraklı Kürtlerin lobisini yapanların aynı kişi ve şirketler olduğunu belirtti. arısı İngiliz enerji şirketi British Petroleum’a (BP) ait olan TNKBP şirketi, Rusya’nın en önemli doğalgaz yataklarından biri olan Kovıkta’daki hisselerini sembolik bir fiyatla Gazprom’a satmak zorunda kaldı. Gazprom, muhtemelen 700900 milyon dolar karşılığında Kovıkta hisselerinin yüzde 62.89’unu ve ayrıca coğrafi olarak Kovıkta’yı da kapsayan bölgesel bir kuruluş olan Doğu Sibirya Gaz Şirketi’nin yüzde 50’sini satın alıyor. Tüm bu hisseler TNKBP şirketine aitti. Hisselerini satmak zorunda kalan İngiliz BP yöneticileri, biraz buruk bir memnuniyetle, bu anlaşma sayesinde Gazprom ile Rusya ve dünya çapında ortak girişimlerde bulunma umutlarını dile getiriyorlar. Bazı kaynaklara bakılırsa, Gazprom ile BP arasında yakında muhtemelen 3 milyar dolar sermayeli bir ortak şirket kurulabilir. Amerikan The Wall Street Journal gazetesinin verilerine göre, Kovıkta Doğalgaz Yatağı’nın değeri 20 milyar dolar. Kovıkta’da muhtemelen 1.9 trilyon metreküplük doğalgaz rezervi var. Bu miktarın, tüm Asya kıtasının beş yıllık ihtiyacını tek başına karşılayabilecek bir potansiyel olduğu söyleniyor. Daha önce de bir başka uluslararası enerji devi olan Shell’in, Sahalin’deki hisselerini ekolojik ve yasal gerekçeler göstererek satmayışını sağlayan Rusya, böylece Yeltsin döneminde çeşitli şirketlere dağıtılan ana enerji kaynaklarının millileştirilmesi sürecine devam ediyor. Enerjide Millileştirme Sürüyor Y nerji Bakanı Hilmi Güler, akıllara durgunE luk veren bir saptamasını gazetecilerle paylaşmış: Putin zeki bir adam! Ve konuşmasını daha “ağır bir yorum” ile sürdürmüş: Rusya oyunun kartlarını açık oynuyor. Ancak biz kartlarımızı göstermek istemiyoruz. Tepki vermekte acele etmeyin. Devamı da var: Kartlar zaten sürekli değişiyor. Renkleri de değişiyor. “Zekâ” konusuna izninizle yazının sonuna bırakalım. “Gösterilmeyen kartlar” söylemi, bana halk arasında içi doldurulmayan iddiaları kuru gürültüyle savunmak için kullanılan bir başka deyişi hatırlattı: Elbette bizim de bir bildiğimiz var!.. “Renk” seçimini Sayın Bakan’a bırakarak “kartların sürekli değiştiği” yolundaki düşüncesine canı gönülden destek olduğumu vurgulamak istiyorum. Evet, her şey sürekli değişiyor. Piyasalar, dengeler, siyasi ve ticari müttefikler, ekonomik kazanç perspektifleri... Soru şudur: Bu değişiklikler Türkiye’nin yararına mı, zararına mı? PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY [email protected] Karar Verin: Rusya Dost mu, Rakip mi? “Gösterilmeyen haritayla bypass etkartlar”a güvenmemesine ne demeli? yenlerin çoğunun bu Acaba Rusya’yla birsoruya cevabı olumlikte İzmit Körfezi vesuzdur. ya başka bir yerden ??? yapılacak bir boru Altı hafta önce bu hattıyla ortak bir zaköşede “Enerji Köpfer kazanamaz mıyrüsü Uyuyakaldı” başdık? Ama bu durumlıklı yazıda, Türkiye’nin da, kazanan Türkiye “çoğu kez ciddi hesap ve Rusya olurdu. Oykitap yapmadan Basa bizim illa ki Batı ile tı’dan gelen ‘enerji probirlikte kazanma sapjeleri’nin gazına kapılantımız var. labilmekte” olduğuna O halde bazen dikkat çekmiştik: ‘Batı ile birlikte kay“Putin’in, Bakubetme’ seçeneğine Ceyhan’ın büyük de razı olmamız geumutlar bağladığı Karekiyor.” zakistan’ı BurgazDe??? Rusya lideri Putin, Ankara’ya ilettiği deağaç Hattı’na çekRusya, Orta Asönerilere olumlu cevap alamayınca mesi ve Türkmen ga Türkiye’yi bypass eden çözümlere yöneldi. ya’daki enerji atazının neredeyse tamağından sonra, Avrumının kendi topraklarından geçmesini garanti pa’ya, Balkanlar’a ve Karadeniz’e de birer “çıaltına alarak (Orta Asya ve Ortadoğu gazının Türkarma” yaptı. kiye üzerinden Avrupa’ya uzanmasını öngöGazprom, İtalyan enerji devi ENİ ile, Mavi ren) Nabucco hayalini iyice zorlaştırması karAkım gibi Karadeniz’in altına döşenip Rusya’dan şısında, ABD ve AB ile birlikte Türkiye de puBulgaristan’a bağlanarak Avusturya, Slovenan kaybetmiştir. ya, Yunanistan ve İtalya’ya uzanacak “Güney Rusya’yı ‘Nasıl olsa BakuCeyhan’a mahkum Akımı” adlı 30 milyar metreküp kapasiteli bir gaz ederiz’ anlayışıyla yapılan baskılar sonucu, petboru hattının anlaşmasını imzaladı. Rusya, Türrolün Boğazlar’ı bizim aklımızdakinden farklı bir kiye’ye uzun süre “İkinci Mavi Akım” kurmayı giderse, Kadın ne kadar az hoşa o kadar vefalı olur. Lev Tolstoy önermiş, ama olumlu cevap alamamıştı. Tıpkı askeri helikopter ihalelerindeki gibi... Lukoyl petrol şirketinin Zonguldak’a yatırım yapma girişiminde olduğu gibi... Ondan önce Zorlu ile birlikte davranan Tatneft şirketinin Tüpraş’ı kazanıp da alamaması gibi... Şimdi sırada Rusya’nın Türkiye’ye “Gel seninle birlikte doğalgazı İsrail’e götürelim” önerisi var. Bakalım Ankara bu konuda ne diyecek veya bir şey diyecek mi?.. Bir yanıyla doğalgaz ihtiyacının üçte ikisini Rusya’dan temin eden Türkiye, diğer yanıyla ABD ve AB’nin oyunlarına alet olarak “açıkta kalıyor”. Oysa Rusya’ya gaz alanındaki bağımlılığı yüzde 40’lardan 80’lere gideceği öngörülen Almanya ve İtalya, birebir anlaşmalarla durumu kurtarıyor, dahası ortak hatlarla kendine yeni kazanç kapısı aralayabiliyor. Türkiye ise hâlâ eski şablonların etkisi altında; Rusya’yı dost mu, yoksa rakip mi göreceğine karar veremiyor. Başbakan Erdoğan Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Örgütü’nün zirvesinde özel ilgi gösterdiği Putin’i “yakın samimiyet gösterisi ve vücut dili yardımıyla” etkilemeye çalışmaktan başka bir şey yapamıyor. Bakan Güler ise “Nabucco’da sorun yoktur”, “Her hattın kendi alıcısı vardır” gibi siyasi açıklamalarla idare ediyor. Hükümetin, “Durun hele, bir bildiğimiz var” üslubunu terk ederek ciddi bir enerji stratejisi hazırlaması daha hayırlı olacaktır. Ciddi ve “zeki” bir strateji... İyi Haber Yüksek Seçim Kurulu Başkanı, Putin’e: Size bir iyi, bir de kötü haberim var. Önce kötüyü söyle. Muhalefet oyların yüzde 50’sini aldı. Ya iyi haber? Siz yüzde 51’ini kazandınız. CUMHURİYET 10 K