Katalog

8 MAYIS 2007 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 R EHN’DEN İLGİNÇ UYARI: Ulusal güçlere yakıt sağlamayın Fransa’da solda birlik çağrısı Royal’in sağla flörtü eleştirilere hedef olurken genel seçim öncesi ittifak isteniyor UĞUR HÜKÜM PARİS Fransa’da gözler, geleneksel sağın adayı Nicolas Sarkozy’nin zaferiyle sonuçlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından 10 ve 17 Haziran’da yapılacak genel seçimlere çevrildi. Sarkozy’nin önceki gün gerçekleşen ikinci tur cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Sosyalist rakibi Segolene Royal’i geride bırakarak ipi göğüslemesi, Paris banliyölerinde şiddetli protestolara neden oldu. Royal’in tarihi yenilgisi başta Sosyalist Parti olmak üzere sol kesimde ciddi sarsıntı yarattı. Sonuçların açıklandığı önceki akşam France 2’nin konuğu olan, Sosyalist Parti’nin en önemli isimlerinden Dominique StraussKahn (DSK), partisini şiddetle eleştirdi. Royal ile adaylık çekişmesi yaşamış olan DSK’nin çıkışı, önümüzdeki günlerde parti içer ? Sosyalist Parti’den Fabius, Royal’i de “merkez sağ” seçmenlere göz kırpmakla suçluyor. Kamuoyu yoklamalarına göre sol seçmenlerin yüzde 50’si, 1017 Haziran’da yapılacak genel seçimlerde Sosyalist Parti’nin solun soluyla birleşmesini istiyor. Sosyalist Parti’den Emmanuelli “antiliberal ve sol reformcuları” kapsayacak büyük bir “ilerici” parti kurulması çağrısında bulundu. yenilen, sol kanat adayı Laurent Fabius idi. Fabius, “solun bayrağının yere” düştüğünü, bu nedenle de “komplekslerinden arınmış ve gerçek değerlerine sahip çıkan bir sol” gerektiğini savundu. sinde yaşanması beklenen krizin habercisi şeklinde yorumlandı. DSK, partinin gerekli yenilikçi değişimi gerçekleştiremediği için kaybettiğini ileri sürdü. Partinin 5 yıldır “vahim” koşullarda yönetildiğini söyleyen DSK, örgüte “modern sol bir parti”, günümüze uygun “sosyal demokrat” niteliklerin kazandıramadığını belirtti. 5 yıldır Sosyalist Parti Birinci Sekreterliği görevini sürdüren François Hollande aynı zamanda Segolene Royal’in hayat arkadaşı. Aynı kanalın sosyalistler adına ikinci konuğu da yine Sosyalist Parti içersinde ön seçim mücadelesinde Royal’e Eylem cephesi kurulsun İki tur arasında “merkez sağ” seçmenlere göz kırpan Royal’i üstü kapalı eleştiren Fabius, acilen seferberlik bekleyen genel seçimlere hazırlanırken “ortak” hareket etmenin ne denli hayati olduğunu anlattı. Fabius, “Sağın dilinde ‘ben’ normaldir. Solun özündeki fark öncelikle ‘biz’le özetlenir” şeklinde konuştu. Fransız siyaset bilimcisi JeanLuc Parodi’ye göre Royal, siyaset arenalarında çok uzun zamandır görülmemiş oranda sol söylemden uzaklaşmıştı. Geçen pazar günü yayımlanan bir kamuoyu yoklamasına göre sol seçmenlerin yüzde 50’si, önümüzdeki 1017 Haziran’da yapılacak genel seçimlerde Sosyalist Parti’nin solun soluyla, yüzde 37’si de merkezci François Bayrou ve partisiyle işbirliğine girmesini diliyor. Sosyalist Parti’nin önde gelen kişiliklerinden Henri Emmanuelli ise şimdiden “antiliberal ve sol reformcuları” kapsayacak büyük bir “ilerici” parti kurulması çağrısında bulundu. Solun solundaki Komünist Partisi, Devrimci Komünist Ligi ve Yeşiller sözcüleri, gelecek seçimlerde Sarkozy felaketinin etkisini kırabilmek için bir an önce geniş bir eylem cephesinin hazırlanması gerektiğini savundular. Sosyalist Parti Birinci Genel Sekreteri Holland ise dün yaptığı açıklamada, partide şu anda bir iç hesaplaşmaya müsamaha göstermeyeceğini söyledi. Gözler genel seçimlerde Royal seçim sonuçlarını değerlendirdiği konuşmasında, 17 milyon seçmenin desteğine rağmen genel iradenin tercihini saygıyla karşıladığını ve yenilgiyi kabul ettiğini söyledi. “Toplumda yeni bir şeyler doğdu. Mevcut enerji ve dev ortak heyecanlarımızdan yararlanıp yolumuza devam edelim. Üzerime düşen sorumlulukları taşımaya hazırım” dedi. Fransa, cumhurbaşkanı seçiminin ardından 10 ve 17 Haziran’da yapılacak genel seçime odaklandı. Cumhurbaşkanı seçiminin ardından düzenlenen anketlere göre, genel seçimlerde de merkez sağ parti yarışı ilk sırada bitirecek. Son ankete göre, merkez sağ 10 Haziran’da yapılacak ilk turda oyların yüzde 37’sini, merkez sol yüzde 33’ünü, liberaller ise yüzde 14’ünü alacak. Sarkozy’nin başbakan adayları arasında François Fillon’un adı öne çıkıyor. Sarkozy, 16 Mayıs’ta yapılacak törenle Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturacak. Sarkozy’nin seçimi kazandığının açıklamanın ardından, Paris’in ünlü Bastille meydanı, sağcı lidere tepki amacıyla yapılan protesto gösterilerine sahne oldu. Bastille meydanındaki gösterilerde, üç jandarma yaralandı. Sarkozy’nin cumhurbaşkanı seçilmesini protesto amacıyla önceki gece düzenlenen gösterilerde, toplam 367 araç kundaklandı. Ülke genelinde çıkan olaylarda, 134’ü Paris bölgesinde olmak üzere, 270 kişinin polis tarafından sorgulandığı açıklandı. Olaylarda 23 polis ve jandarma yaralandı. Fransa’da 2005 yılı sonbaharında Paris banliyölerinde başlayan ve ülke geneline yayılan şiddet eylemlerinde, 40 binin üzerinde araç ateşe verilmişti. İ MTİYAZLI ORTAKLIK DÖNEMİ AB’de Sarkozy senaryoları ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL Fransa’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin galibi Nicolas Sarkozy’nin Türkiye’ye imtiyazlı ortaklık verilmesi için AB içinde ittifak arayışına girebileceği öne sürüldü. Türkiye’nin üyeliğine şiddetle karşı çıkan Sarkozy’nin zaferinin ardından Ankara’nın AB sürecine yönelik izleyeceği tutum konusunda farklı senaryolar öne çıktı. Sarkozy’nin Türkiye’ye yönelik imtiyazlı ortaklık arayışlarına girmesi en güçlü senaryo. Sarkozy’nin Türkiye’nin müzakere sürecinde alacağı tutuma yönelik senaryolar şöyle: ? De Gaulle Yaklaşımı En sert tutum olarak kabul edilen bu senaryoda Sarkozy’nin göreve başlar başlamaz dönemin Fransa cumhurbaşkanı Charles de Gaulle’ün İngiltere’nin üyeliğini veto ettiği gibi Türkiye ile müzakereleri bütünüyle durdurma olasılığı üzerinde duruluyor. Tek bir üyenin müzakere masasına gelmeyerek teknik süreci tamamen durdurabileceğine dikkat çeken diplomatik çevreler, bu senaryonun gerçekçi olmadığı görüşünde. ? İmtiyazlı Ortaklık İttifakı Bu senaryoda Sarkozy’nin Türkiye ile müzakereleri durdurmaksızın imtiyazlı ortaklık seçeneğini gündeme getirmesi olasılığından söz ediliyor. Sarkozy’nin Brüksel’e geldiğinde Türkiye’ye yönelik siyasi bir mesaj vermesinin kaçınılmaz olduğunu dile getiren AB kaynakları, Fransa’nın kısa vadede Türkiye ile imtiyazlı ortaklık talebini ortaya koyan tek taraflı bir açıklama yapabileceğini ifade ettiler. Fransa’nın bu senaryo altında daha katı bir tutum içine girmesi olasılığı da bulunuyor. Yetkililer, Sarkozy’nin orta vadede Türkiye’nin tam üyeliğine karşı çıkan üyeler arasında bir imtiyazlı ortaklık ittifakı arayışına girebileceğini belirttiler. MerkelSarkozy eksenli bir AB içinde daha güçlü bir imtiyazlı ortaklık fikrinin oluşacağını söyleyen diplomatik kaynaklar, Fransa’nın ayrıca Türkiye’nin teknik müzakere sürecinin imtiyazlı ortaklığa yönlendirilmesini talep edebileceğini ve komisyondan bu hedefine yönelik bir değerlendirme raporu isteyebileceğini öne sürdüler. Yetkililer müzakere süreci durmaksızın Sarkozy’nin güçlü bir imtiyazlı ortaklık mesajı vermesinin en yüksek olasılık olduğuna dikkat çekiyorlar. ? Pragmatik Yaklaşım Bu senaryoya göre ABD ve İngiltere yanlısı Sarkozy’nin göreve başladıktan sonra pragmatik nedenlerle Türkiye’nin üyeliğine karşı çıkması beklenmiyor. Sarkozy’nin Türkiye’nin jeostratejik önemini göz ardı edemeyeceği görüşünü ileri süren kaynaklar, Paris’in Ankara’nın üyeliğine karşıtlığını diğer ülkelere açıklaması gerekeceğine dikkat çektiler. Ancak bazı AB kaynaklarına göre bu senaryo düşük olasılık. Sarkozy’nin zaferinin ardından, haziran başında yapılacak genel seçimlerde de sandıktan merkez sağın çıkması yüksek bir olasılık olarak görülüyor. (Fotoğraflar: AFP/AP/REUTERS) ASALA’nın avukatının hükümete girmesine kesin gözüyle bakılıyor Deveciyan’a bakanlık yolu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Fransa’da cumhurbaşkanlığı için kurulan seçim sandığından Nicolas Sarkozy’nin çıkması, gelecek dönemde Türkiye ile Fransa arasında ilişkilerin ciddi anlamda gerileceğinin işaretlerini verdi. Sarkozy’nin, Ermeni terör örgütü ASALA’nın avukatlığını yapmış olan Patrick Deveciyan’ı Dışişleri Bakanlığı’na atamasına kesin gözüyle bakılıyor. Deveciyan’ın adı geçen sene Sarkozy’nin cumhurbaşkanlığına bağlı olarak “Başbakanlık” için de geçmişti. Sarkozy’nin seçim zaferi ile ilgili bilgilerin Ankara’ya ulaşmasından sonra yapılan ilk değerlendirmelerde, Sarkozy’nin gerek İçişleri Bakanlığı döneminde gerekse cumhurbaşkanı adaylığı sürecinde ortaya koyduğu görüşlere sadık kalması durumunda, Türkiye’nin gerek Fransa ile ikili ilişkilerinin gerekse AB ile müzakere sürecinin ciddi anlamda olumsuz şekilde etkileneceği yorumları öne çıktı. Ankara ilk aşamada, Sarkozy’nin Türkiye aleyhtarı sözlerine bağlı kalıp kalmayacağına ve Dışişleri Bakanlığı’na kimi atayacağına bakacak. Ancak, Paris’ten Ankara’ya ulaşan bilgiler, Sarkozy’nin Dışişleri Bakanlığı için Ermeni asıllı Fransız politikacı Deveciyan’ı düşündüğünü gösterdi. Bu durum Ankara’da S arkozy’nin, ASALA’nın avukatlığını yapmış olan Patrick Deveciyan’ı Dışişleri Bakanlığı’na atamasına kesin gözüyle bakılıyor. ki sıkıntının daha da artmasına neden oldu. Sarkozy’nin cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmasıyla birlikte, sözde Ermeni soykırımını reddedenlere ceza verilmesini düzenleyen yasa önerisinin Meclis’ten geçmesinin ardından bekletildiği Senato’dan da onay almasının önünde engel kalmayacak. Böylece TürkiyeFransa ilişkilerinde Ermeni sorunu, gündemin ilk sıralarına taşınacak. Patrick Deveciyan’ın Fransa’daki Ermeni lobisini yönlendirdiği, 2001 yılında çıkan ve sözde Ermeni soykırımını kabul eden yasanın çıkmasında büyük etkisi olduğu biliniyor. Aile kökleri Elazığ’a dayanan ve dedesi üst düzey bir Osmanlı bürokratı olan Deveciyan’ın, Başbakanlık ya da Dışişleri Bakanlığı’na getirilmesine Ermenistan yönetimi de güçlü destek veriyor. Erdoğan: Uygulamayı bundan sonra göreceğiz 10 ve 17 Haziran tarihlerinde yapılacak iki turlu milletvekili seçimlerinde Sarkozy’nin partisinin parlamentoda da çoğunluğu sağlaması durumunda, yeni cumhurbaşkanının eli daha da güçlenecek. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise Sarkozy’nin seçilmesine ilişkin olarak, “Gerek AB süreciyle alakalı olarak gerek FransaTürkiye ilişkileri açısından temennimiz odur ki Sayın Sarkozy’nin şu ana kadar seçim meydanlarında yapmış olduğu açıklamaları bundan sonra ikili ilişkilerde aynı şekilde görmeyiz’’ dedi. Erdoğan, “Peki bu süreci olumsuz etkileyebilir mi? Çünkü üç güçlü devletten ikisi Türkiye’ye muhalif’’ sorusuna, “Bilemiyorum. Uygulamayı bundan sonra göreceğiz’’ yanıtını verdi. Erdoğan, “Tebrik için bir temasınız oldu mu’’ sorusu üzerine “Tebrik için biz hemen zaten yazılı tebriğimizi gönderiyoruz’’ dedi. Dış Haberler Servisi AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Türkiye’nin, çok hassas ve tarihsel bir dönemden geçtiğini belirterek, AB’nin “sabırlı ve ihtiyatlı olmasını ve ulusalcı hasssasiyetlere yakıt sağlamamasını” istedi. Olli Rehn, Avrupa Parlamentosu (AP) Dışişleri Komisyonu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’de cumhurbaşkanlığı seçiminin “laiklik ve demokrasi ekseninde kutuplaşmalara yol açtığını’’ belirterek herhangi bir aday üzerinde uzlaşma sağlanamadığını söyledi ve 27 Nisan gecesi Genelkurmay Başkanlığı tarafından bir açıklama yayınlandığını hatırlattı. Rehn, gelinen süreçte yaşanan tartışmalara karşın Anayasa Mahkemesi kararlarına saygı gösterilmesinin ekonomik ve siyasay istikrar açısından vazgeçilmez olduğunu dile getirdi. Rehn, “AB’nin dikkatli davranarak Türkiye’deki ulusalcı hasssasiyetlere yakıt sağlamamasını’’ istedi. Rehn,”Türkiye, çok hassas ‘İSRAİL’İN ve tarihsel bir dönemden geçiDOSTU’ yor. Sabırlı ve ihtiyatlı olmalıSarkozy’nin zaferi yız. Her kriz ayOrtadoğu’da da nı zamanda bir yankılandı. İsrail fırsattır. TürkiBaşbakanı Ehud ye, bu krizden Olmert, Yahudi demokrasisini kökenli Nicolas güçlendirerek Sarkozy’nin çıkabilir.’’ diye Ortadoğu’ya barış konuştu. getirmek için İsrail’le Bu arada Franbirlikte çalışcağını sa’da, Türkiumduğunu söylerken, ye’nin üyeliğine sağcı muhalefet partisi karşı çıkan NiLikud’un lideri colas SarBenyamin Netanyahu kozy’nin cumda “Sarkozy ile hurbaşkanı seçilberaber Fransa’nın mesini de değerpolitikası çok daha lendiren Rehn, dengeli olacak’’ diye “AB’nin, üye konuştu. Sarkozy’nin devletlerin oyİsrail’in “güvenlik birliğiyle aldığı ihtiyaçlarına’’ karşı karar gereğinduyarlı olduğunu ce Türkiye ile söyleyen Netanyahu, katılım müzamüstakbel kerelerinin sürcumhurbaşkanının dürüldüğünü’’ “İsrail’in dostu’’ hatırlattı. Rehn, olduğunu belirtti. “AB’nin oybirHamas, Sarkozy’yi liğiyle aldığı bu seçen Fransız karara uygun seçmenlerin tercihine davranmayan saygılı olduğunu bir ülkenin buaçıkladı. Sarkozy’nin nun olası sonuçFilistin’de kurulan larına katlanaulusal birlik cağı’’ uyarısınhükümetine doğrudan da bulundu. yardıma yeniden Avrupa Komisbaşlanmasına yardım yonu Başkanı Joedeceğini umduklarını se Manuel Barbelirten Hamas sözcüsü roso Sarkozy’nin Fevzi Berhum, AB’ye reformlar “Fransa’daki seçimler için “itici güç’’ bir iç meseledir. sağlayacağından Fransız halkı tercihini emin olduğunu yaptı, biz de buna söyledi. Barroso, saygı duyuyoruz” Sarkozy’nin Türdedi. Fransa’nın kiye’nin AB üyeLübnan’daki ABD liği konusundaki destekli hükümete arka olumsuz açıklaçıkmasından rahatsız malarına gönderolan muhalefetteki Şii me yaparak, direniş örgütü “Türkiye’nin geçirdiği bu hassas Hizbullah da siyasi dönemde Sarkozy’yi tebrik etti. müzakerelerin Afganistan’da işgale kesilmesi bir hakarşı direnen Taliban ta olur. KomisFransa’daki yeni yon olarak müiktidarın birliklerini zakerelerin sürAfganistan’dan çekmesi dürülmesinden gerektiğini söyledi. yanayız’’ şeklinde konuştu. Türkiye ile müzakerelere başlanması kararının AB içinde oybirliğiyle alındığını anımsatan Barroso, “Bu kararı değiştirmek isteyen ülke veya ülkeler bu girişimin ve sonuçlarının sorumluluğunu üstlenir’’ dedi. AB içinde Türkiye’nin üyeliğine yönelik kararın şimdi verilmeyeceğine dikkat çeken Barroso, “Türkiye’nin üyeliğine yönelik kesin karar müzakerelerin tamamlanmasından sonra verilmeli. Şimdi değil’’ dedi. Üye ülkelerin bu konudaki resmi tutumlarına yönelik tahminde bulunmaktan kaçınan Barroso, komisyonun Türkiye ile müzakereleri sürdürmekten yana olduğunu yineledi. AP Sosyal Demokrat Parti Grubu Başkanı Martin Schulz ise Deutschlandfunk radyosuna verdiği demeçte, Sarkozy’nin Türkiye ile üyelik müzakerelerinin kesilmesi yönündeki açıklamasının arkasında durup durmayacağını merak ettiğini söyledi. Bu konunun şimdiden açıklığa kavuşturulmasını isteyen Schulz, “Türkiye ile şimdiden ciddi müzakereler sürdürürken, AB’nin ikinci büyük üye ülkesinin cumhurbaşkanı ortaya çıkıp ‘Ben aslında bunu istemiyordum’ diyemez. Sarkozy, Türkiye ile üyelik müzakerelerini, mevcut şekliyle isteyip istemediğini söylemeli’’ dedi. CUMHURİYET 11 K