Katalog

17 EKİM 2007 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER CSIS tarafından hazırlanan raporda olası sınır ötesi operasyon konusunda ABD’ye uyarılar yapıldı: 7 DÜZ YAZI ORHAN BİRGİT ABD tepkisini kontrol etmeli KABİNE TOPLANDI ‘Referandum’ mu Demiştiniz? Dün günlerden salı idi. Ülkenin gerçek gündeminde, terör için Silahlı Kuvvetlerimize Sınır Ötesi Harekât yetkisi verecek tezkerenin TBMM’nin bugünkü birleşiminde görüşülmesinden önce iktidar ve muhalefet partilerinin grup toplantılarında belirlenen eğilimler öne çıkmıştı... Bunun yanı sıra, ABD Temsilciler Meclisi Dışilişkiler Komitesi’nin, Ermeni diyasporasının isteği doğrultusunda aldığı kararın, Kongre’ye kasım ayının ilk yarısında getirileceğini gösteren lobi çalışmaları karşısında Türkiye’nin gecikmeden bir tavır alması gerektiği tartışmaları da büyüyordu. Bu bağlamda Cumhurbaşkanı Gül, Dışişleri Bakanı Ali Babacan’la, Bakanlık Müsteşarı Ertuğrul Apakan ve danışmalar için başkente çağrılan Washington Büyükelçimiz Nabi Şensoy ile bir durum saptaması çalışması gerçekleştiriyordu. Haberİş Sendikası’nın, Türk Telekom’da başlattığı grev bazı iller ile KKTC’de iletişim aksamasına neden olmuştu. Bağdat hükümeti teyakkuzda Dış Haberler Servisi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sınır ötesi operasyon hazırlıkları üzerine, Irak Başbakanı Nuri el Maliki, kabinesini olağanüstü toplantıya çağırdı ve Türkiye’ye görüşme çağrısı yaptı. Irak Başbakanlığı’ndan yayımlanan bildiride, olağanüstü toplantıda “TürkiyeIrak sınır meselelerinin konuşulacağı” belirtilerek El Maliki’nin “Türk dostlarımızın kaygılarını anlamakla birlikte, iki ülke arasındaki sorunlara askeri çözümleri kabul etmeyeceğiz” sözlerine yer verildi. Geçen ay Irak ve Türkiye hükümetleri arasında imzalanan terörle mücadele anlaşmasının öneminin vurgulandığı bildiride, “Üst düzey Türk yetkililerle, geride kalan tüm sorunları çözmek ve iki komşu ülke arasındaki ilişkileri düzenleme amaçlı garantiler vermek için acil görüşmeler yapmaya hazırız” ifadesi kullanıldı. Irak hükümet sözcüsü Ali el Debbağ da “Irak hükümetinin, Türk hükümetini iki ülke arasında acil görüşmelere ve terör örgütü PKK’nin kötü niyetli isteklerinin gerçekleşmesine izin vermemeye çağırdığını” belirterek, Irak’ın bölge güvenliğini tehdit eden örgütlere hoşgörü göstermeyeceğini söyledi. Bu arada, Irak’taki Sünni din adamlarının başlıca kuruluşlarından Müslüman Âlimler Birliği’nden yapılan açıklamada da Türkiye’nin ulusal güvenlik kaygılarını gidermek için başka yollar araması istendi. Dış Haberler Servisi Merkezi Washington’daki Stratejik ve Uluslararası Etüdler Merkezi (CSIS) adlı düşünce kuruluşunun uzmanlarından Anthony Cordesman, Amerikan Kongresi’ndeki Ermeni tasarısının, ABD’ye karşı bölgede yeni bir “bölgesel kızgınlık’’ yaratmaktan başka işe yaramadığını söyledi. “Ermeni tasarısı ve Türkiye’nin Irak’taki tepkisi’’ başlığını taşıyan raporunda Cordesman, bu kez yaptıklarıyla bölgedekilerin şimşeklerini üzerine toplayan tarafın, Amerikan yönetimi yerine kongresi olduğunu belirtti. Cordesman, “Türkiye’nin Irak’ta ne yapacağı veya yapmayacağı ya da Ermeni tasarısının bu duruma etkisi pek açık değil. Ancak, eğer Türkiye kuzey Irak’a asker gönderirse ABD aşırı tepki göstermeme konusunda dikkatli olmalı’’ dedi. Irak’ın egemenliği ve Kürt bölgesinin güvenliğinin, Irak’ın PKK problemine çözüm bulmasını gerektirdiğini, bu çerçevede de ABD’nin, Türkiye’nin Irak’a girmesi ABD’YE VERİLEN DESTEĞİN SATIR BAŞLARI aporunda, Türkiye’nin Irak’ta ABD’ye verdiği desteği madde madde ortaya koyan Cordesman, bunları şöyle saydı: ? Türkiye’den Irak’a, Habur sınır kapısından giren yakıt, kilit bir destek. Yüzde 74 hava kargosu, İncirlik’ten geçiyor. Almanya’daki üsten askeri kargo uçağı getirmek yerine, İncirlik’e konuşlandırılan 6 adet C17 askeri kargo uçağı, Amerikan hükümetine yılda 160 milyon dolar kâr sağlıyor. ? KC135 tanker uçakları İncirlik’ten uçuyor ve Irak ve Afganistan’daki ABD askeri uçaklarına 35 milyon galon yakıt sağlıyor. ? Koalisyon güçlerinin kullandığı yakıtın yaklaşık yüzde 25’i Habur’dan giriyor. ? Iraklı tüketicilerin kullandığı ni istemediğini belirten Cordesman, “Türklerin ne kadar derine gireceği, ne kadar büyük bir kuvvet kullanacağı, ne yapacağı ve ne kadar kalacağı belli değil. ABD, Iraklı Kürtler ve Irak hükümetinin, bu tutumu protesto etme hakkı var’’ R yakıtın yüzde 29’u Türkiye’den giriyor. 250 bin tanker ve 1.6 milyar galon yakıt Habur’dan sağlanıyor. ? Irak’ın yiyecek ve su ihtiyacının yüzde 19’u Türkiye’den geliyor. ? Halen Irak ve Afganistan’daki operasyonlar için kapsamlı askeri uçuş izni ve desteğini Türkiye sağlıyor. ? Kuzey Irak’ın elektriğinin 270 megavatı Türkiye’den geliyor. Türkiye bunu 1000 megavata çıkaracak. ? 20 binden fazla Türk 2004’ten bu yana Irak’ta çalıştı. 150 kamyon şoförü direnişçilerin saldırılarında hayatını kaybetti. Halen 1000 Türk şirketi Irak’ta aktif. ? Türkiye, OcakŞubat 2007’de, İncirlik Üssü’ne 32 F16’nın geçici konuşlandırılmasını onayladı. Burada ABD ekibine, eğitim ve deneyim imkânı sağlandı. Mayıs 2007’de rotasyonla gelen ekibe de aynı imkânlar sunuldu. ? Türkiye, Irak’taki koalisyon güçleriyle çalışan 16 Amerikan donanma gemisini 2006’da Türk limanlarında ağırladı. 6 gemi, “Karadeniz’e ve Karadeniz’den” Türk boğazlarını kullanarak geçti. 810 limanın 2007’de kullanılması söz konusu. Araplar ve Türkmenler üzerinde ve diğer alanlarda kontrolü ele geçirme çabalarını gözden kaçırıyor olabileceğine dikkati çekti ve Iraklı Kürtlerin, Kerkük’ten sonra Musul’da da zayıf noktalarda kontrolü ele alma çabalarını ilerlettiğini kaydetti. Ya sanal gündemimiz? Bu gerçek gündemin yanı sıra TBMM’nin dünkü birleşiminde, AKP iktidarının pazar günü yapılacak olan anayasa referandumundan önce yürürlüğe girmesine çalıştığı ve kamuoyunun “on birinci cumhurbaşkanının durumunu yasallaştırmak” olarak tanımladığı değişiklik yasasının da ikinci görüşmesi yapıldı ve kabul edildi. Başbakan, bayram öncesinde yaptığı bazı konuşmalar ile 21 Ekim referandumu için zoraki bir kampanya başlatmayı denemiş, deneme ses getirmemişti. İktidar partisi liderinin girişimlerinin başarısız olmasının nedeni, söz konusu referandumu gerektiren anayasa değişikliklerinin, halkın gerçek gündeminde yer alamamasıdır. Seçmen, Çankaya’da iki aya yakın bir süreden beri oturan, hatta Türkiye’nin dış politikasının kendisinden sorulacağını ortaya koyacak biçimde ve hükümeti de baypas ederek toplantılar, temaslar yapmaya kararlı bir cumhurbaşkanı bulunduğunun farkındadır. O cumhurbaşkanından sonra gelecek kişinin yedi mi, beş yıl mı görev yapması gerektiği ya da milletvekili seçiminin dört mü, yoksa bugünkü gibi beş yılda bir mi gerçekleştirilmesi doğrultusunda el çabukluğu ile karar alınması, onca yaşamsal sorunları ve o arada giderek yüzünü göstermeye başlayan ekonomik sıkıntılar arasında, bulunmamaktadır. Zira, onun 21 Temmuz’da iş başına getirdiği iktidar, zaten her şeyden önce yeni bir anayasa diyerek kollarını sıvarken pazar günkü referanduma dayanak olacak maddeleri de o taslağa almıştır. ifadesini kullandı. Ancak Türkiye’nin kuzey Irak’a girmesinin, ABD’nin savunduğu gibi “bölgeyi daha da istikrarsızlaştırmaya’’ katkıda bulunmak yerine, “olumlu bile olabileceği’’ yorumunu yapan Cordesman, “Belki bu sayede Iraklı Kürtlerin, bağımsızlık veya ileri düzeyde bir otonomi peşinde koşmaktansa, Iraklı olarak kalmanın daha iyi olduğunu anlamaları sağlanabilir’’ dedi. Cordesman, ABD Irak’ta dikkatini mezhep savaşına vermişken, Iraklı Kürtlerin, Irak Devlet Başkan Yardımcısı Haşimi ‘tezkere’ TBMM’ye gönderilince Ankara’ya geldi Irak acil çözüm arıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Sınır ötesi operasyon için hükümete yetki veren tezkerenin Meclis’e gönderilmesinin ardından Irak “acil diplomatik çözüm” arayışına girdi. Irak Devlet Başkan Yardımcısı Tarık el Haşimi ani bir kararla dün Ankara’ya geldi. Haşimi hem Cumhurbaşkanı Abdullah Gül hem de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. “İşbirliğine hazırız” mesajı veren El Haşimi, Ankara’dan somut adım atılmadığı sürece Türkiye’nin güvenliği için gereken önlemleri almakta tereddüt etmeyeceği mesajıyla ayrıldı. Haşimi “Irak hükümetinin PKK terörüyle mücadelde sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde Türkiye’nin ulusal güvenliğini sağlamak için gereken tedbirAnkara’ya gelişinde Esenboğa çıktı. Türk insanının ve Türk leri alması meşru hale gelir. BiHavalimanı’nda gazetecilerin sorularını hükümetinin sınırdaki terör ze zaman tanıyın” dedi. yanıtlayan El Haşimi, Türkiye’nin olası eylemlerinden duyduğu kızgınlığı Haşimi’nin Ankara’ya gelmesınır ötesi operasyonunu durdurmaya anladıklarını ifade eden El Haşimi, terör sinde Cumhurbaşkanı Celal Tayönelik önerileri olup olmadığına ilişkin örgütü PKK’nin saldırılarında hayatını labani’nin ve bölgesel Kürt yöbir soru üzerine, “Temel konu diplomasiye kaybedenlerin acılarını paylaştıklarını netimi lideri Mesud Barzani de fırsat vermek, diplomasinin bu kritik söyledi ve başsağlığı diledi. Irak ve Türk etkili oldu. Gerek Talabani, gedurumda rolünü oynamasını hükümetlerinin meseleyi ortak anlayışla rekse Barzani, Türkiye’nin sınır sağlamaktır” dedi. Meselenin siyasi yolla çözebileceğini ifade eden El Haşimi, ötesi operasyon konusunda ne çözümünden yana olduklarını belirten El “Türkiye’yi bu konuda ikna kadar ciddi olduğunu yerinde öğHaşimi, sınır ötesi operasyona da karşı edebileceğimizi umuyoruz” dedi. renmesini istedikleri El Haşimi’yi “Diplomatik yolları sonuna kadar zorla” diyerek AnEl Haşimi’nin partisinden bir yetkili, “Ta ni söyledi. Başbakanlık’taki görüşmede de kara’ya gönderdiler. rık Haşimi, Türk yetkililerin talepleri El Haşimi, PKK terör örgütüne karşı verEl Haşimi de “Türkiye’nin istekleri nin ne olduğunu ve bunların karşılanıp diği haklı mücadelede Türkiye ile dayani ve karşılanıp karşılanamayacağını karşılanamayacağını görüşmek üzere, nışma içerisinde olacaklarını belirterek görüşmek üzere” Ankara’ya geldi. Eş Mesud Barzani tarafından görevlendi “Irak yönetimi olarak işbirliğine hazızamanlı olarak Irak Başbakanı Nuri el rildi” dedi. rız” mesajını iletti. Erdoğan’ın, ABD ve Maliki de, konuyu Türk yetkililerle göÖnce Gül ile görüşen El Haşimi, daha Irak yönetimine, terör örgütü PKK’nin rüşmeye hazır olduğunu açıkladı. El Ha sonra Erdoğan ile bir araya geldi. El Ha Irak topraklarındaki faaliyetlerine son verşimi’nin, Ankara ziyaretinden önce, böl şimi, Gül’e olası bir sınır ötesi operas meleri için somut adımlar atmalarına yögesel Kürt yönetimi lideri Mesud Barza yonda Irak’ın bütünün etkileneceğini ve nelik beklentiyi güçlü bir şekilde tekrar vurni’yle telefonda görüştüğü de öğrenildi. güvenliğin sağlanmasının zora gireceği guladığı kaydedildi. YSK Başkanı’ndan referandumun iptali uyarısı.. Üstelik, bu referandum ile onun dayanağı olan değişiklikler üstüne, Sayın Başbakan beğenmese de anayasa konularında gerçekten otorite olan bilim adamları, deneyimli eski yargıçlar ve hukukçular çok ciddi ve gerekçeli itirazlarını söylemişlerdir. Bu itirazlar, pazar günkü referandumun önünde sonunda yargıya kadar gidebileceğini, o arada bu doğrultuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde de hak arayanların olabileceğini, AKP iktidarına anlatmaya çalışanların sayısı hiç de az değildir. Üstüne üstelik yakın günlere kadar 21 Ekim halk oylamasını yönetecek olan Yüksek Seçim Kurulu Başkanı, bu tartışmalar karşısında ya suskun kalır ya da karmaşaya neden olacak açıklamalar yapmayı yeğlerken suskunluğunu bozmak ve referandumun geçersiz sayılabileceğini söylemek gibi bir durum takınmıştır. Sayın Muammer Aydın’ı bir tür uyarı görevi yapmaya iten neden, gümrüklerde kullanılan oylar ile 21 Ekim oylamasında kullanılacak oylar arasındaki çelişkili durum olmalıdır. Bazıları, sınır kapılarında kullanıldığı anlaşılan 16 bin dolayındaki oyun, referandum sonuçlarını etkilemeyeceği gibi ucube bir görüşü savunarak kendilerini aldatma yöntemini kullanıyorlar. Bir genel seçimde, seçmenlerin bir bölümüne seçimlere katılma hakkı bulunmayan bir siyasi parti adaylarının da yer aldığı oy pusulası sunulmuş olsa, bu durum o seçimin sonucunu geçersiz hale getirmez mi? Sanırım YSK Başkanı da 19. madde karşısında bu tür bir karmaşayı dikkate alarak konuşmak gereğini duymuştur. Cumhurbaşkanı, bu son değişikliği onaylayacak mı? Yoksa devlet Hazine’sine sırf eski partisinin inadı nedeni ile bu referandum için yüklenilen trilyonlara yenilerinin de eklenmesi için pazar günkü halk oylamasına yeşil ışık mı yakacak? Bunları bilmiyorum. Benim bildiğim bu pazar günü, hayatımda ilk kez bir seçim ya da halk oylamasında sandığa gitmeyecek olmamdır. Onun için bana pazar günü ne yapacağımı soranlar için “Referandum mu dediniz. Boş verin, evinizde oturun ya da hava güzel olursa gezin tozun” diyorum. TOM CASEY Sihirli değnek yok ELÇİN POYRAZLAR AVRUPA BİRLİĞİ Tezkereye eleştiri getirmiyor MAHMUT GÜRER Diplomasiye fırsat verilsin ANKARA Sınır ötesi operasyona ilişkin tezkere, Avrupa Birliği (AB) tarafından da yakından izleniyor. 9 Kasım’da yayımlanacak İlerleme Raporu’nda Türkiye’nin terörle mücadele için tezkere çıkarmasına herhangi bir eleştri getirilmeyeceği, ancak “diplomatik çabaların kullanılmasının AB ruhu açısından önemli olduğunun vurgulanacağı” belirtiliyor. Cumhuriyet’in AB kaynaklarından edindiği bilgilere göre, Irak’a asker gönderilmesine ilişkin tezkere konusu AB’nin de gündeminde. AB’nin Türkiye Delegasyonu’nun, tezkere metnini bir rapor ile birlikte Brüksel’e ilettiği belirtiliyor. Tezkere 9 Kasım’da yayımlanacak İlerleme Raporu’nda da yer alacak. Raporda tezkereye “terörle mücadele” başlığı altında yer verileceği ifade ediliyor. Söz konusu bölümde, PKK’nin terörist bir örgüt olduğu, Türkiye’nin bu örgütle mücadelesinin desteklendiği belirtilecek. Ancak AB’nin raporunda, askeri müdahaleden çok, Irak ve ABD ile diplomatik girişimlere önem vermesinin Türkiye bakımından daha olumlu olacağının vurgulanacağı öğrenildi. Tezkere tartışması dış basında yankılanırken ekonomik endişeler manşetlerde Petrol fiyatları rekor kırdı Dış Haberler Servisi Türkiye’den Kuzey Irak’a sınır ötesi operasyon için yürütülen tezkere tartışmasının dünya basınında yankıları sürüyor. İngiliz The Guardian gazetesi, “Petrol fiyatları, Kürt ihtilafı korkusu nedeniyle yeni bir rekora ulaştı” başlıklı haberde enerji talebinin artacağı yönündeki tahminler ve “Türkiye ile Kürtler arasında tırmanan ihtilafın” Akdeniz’deki sevkıyata darbe vurabileceği korkusu nedeniyle petrol fiyatlarının 86 dolara tırmandı ? İngiliz The Guardian gazetesi, “Petrol fiyatları, Kürt ihtilafı korkusu nedeniyle yeni bir rekora ulaştı” başlıklı haberinde petrol fiyatlarının 86 dolara tırmandığına dikkat çekti. ğına dikkat çekildi. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) günlük petrol talebinin önceki tahminlere göre 120 bin varil daha yüksek olacağına ilişkin yeni tahminlerine işaret eden gazete, “yeni tahminlerin, Türkiye’nin Kuzey Irak’taki Kürt militanlara karşı harekete geçeceği korkularına denk düştüğünü” yazdı. İngiliz Financial Times gazetesi, tezkerenin TBMM’de onaylanacağına işaret ederken Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için “Kariyerinin en zor dış politika testi ile karşı karşıya” yorumunu yaptı. İsrail istihbaratına yakınlı ‘Şimdilik yorumsuz’ AB kaynakları tezkerede hedefin sadece PKK olduğunun belirtilmesinin ve operasyon düzenleme yetkisinin doğrudan Genelkurmay Başkanlığı’na değil hükümete bırakılmasının olumlu olduğunu savunuyor. ğıyla bilinen DEBKAfile internet sitesi, askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde, TSK’nin Irak sınırındaki iki zırhlı tümenini geri çektiğini, onların yerini 75 helikopterden oluşan bir filonun aldığını iddia etti. Haberde bu tercihin arkasında, Kuzey Irak’a geniş çaplı bir müdahale olmaması yönünde ABD tarafından Türk hükümetine yapılan baskıların olduğu savunularak, TSK’nin geniş çaplı operasyon olasılığının şimdilik ortadan kalktığı, iddia edildi. WASHINGTON ABD Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Tom Casey, PKK’nin Kuzey Irak’tan çıkarılmasına yönelik olarak “bir sihirli değneğin olmadığı” mesajını verdi. ABD Dışişleri Bakanlığı günlük basın toplantısında Casey, sınır ötesi operasyona yönelik tezkere konusunda “Türkleri itidalle yaklaşmaları konusunda cesaretlendiriyoruz. Özellikle tek taraflı askeri adımlar, PKK tehdidinin bitirilmesi konusunda hiçbirimizi istediğimiz noktaya getirmeyecek” dedi. PKK’nin Kuzey Irak’ta bulunması konusunda ABD’ye yönelik suçlamalara ilişkin Casey, “Eğer biri sihirli değneğini sallayarak PKK’yi Kuzey Irak’tan silecek olsaydı bu şimdiye kadar yapılırdı” dedi. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Dan Fried ve Savunma Bakan Yardımcısı Eric Edelman’ın Ankara ziyaretlerine yönelik bilgi veren Casey, ABD yönetiminin Ankara’ya Ermeni soykırım savlarına yönelik tasarının dışişleri komitesinde kabul edilmesini üzüntüyle karşıladığını ve buna karşı çıkmayı sürdüreceğini ilettiğini söyledi. Casey, tasarının genel kurulda kabul edilmesi durumunda Türkiye’nin ABD tarafına ikili ilişkileri etkileyebilecek “sonuçları” olacağını açıkça ilettiğini de söyledi. Casey sonuçların neler olabileceği sorusunu “Ayrıntıları bilmiyorum. Ama Türk hükümeti bu konunun onlar için çok ciddi, çok zor ve duygusal olduğunu ve tasarının geçmesi durumunda ikili ilişkilerin etkileneceğini bize açık etti” dedi. Faks: 0 216 302 82 08 obirgit?ekolay.net ABD’li general: Irak kendini savunur WASHINGTON (Cumhuriyet) Amerikalı Tuğgeneral Carter Ham, Türkiye’nin sınır ötesi operasyon düzenlemesi halinde, Irak’ın egemenliğini savunacağını söyledi. Amerikan ordusundan Tuğgeneral General Ham, düzenlediği kısa basın toplantısında, “Irak’ın egemen bir ulus olduğunu bilmek önemlidir’’ dedi. Ham, açıklamalarıyla Amerikan ordusunun topraklarını savunmak için Irak kuvvetlerine yardım edeceğini kastetmediğini belirtti. ABD Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler Komitesi’nde Ermeni tasarısının geçmesinin ardından İncirlik üssünün kapatılması durumunu da değerlendiren Tuğgeneral Ham, askeri malzemenin sevkiyatının kesilmesi halinde, bunun Irak’taki Amerikan operasyonlarına dikkate değer bir etkisi olacağı gibi, Irak ticareti açısında da olumsuzluklara yol açacağını belirterek, ABD Savunma Bakanlığı’nın sevkiyat için alternatif bir B planı arayışında olduğunu anımsattı. CUMHURİYET 07 K