Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 TEMMUZ 2006 CUMARTESİ 12 EKONOMİ Rusya liderinin danışmanları ve bakanlar iş dünyasının yönetiminde Putin usulü kapitalizm ? Ekonomide liberal reformlar uygulandığını savunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, muhalifleri tarafından ‘‘Rus usulü devlet kapitalizmi’’ yaratmakla suçlanıyor. Putin, yakın çevresini büyük şirketlerin yönetimine yerleştirdi. HAKAN AKSAY MOSKOV A Kremlin, ülkedeki bütün büyük şirketleri denetim altına alıyor. Bunu, yalnızca uyguladığı politika ve aldığı yasal önlemler ile değil, aynı zamanda bu şirketlerin yönetimine yerleştirdiği kendi kadrolarıyla gerçekleştirmeyi amaçlıyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin’in pek çok danışmanı ve bazı bakanlar, son dönemde stratejik önem taşıyan Rus şirketlerinin yönetimine girdi. Moskova’daki bazı liberal ekonomistler, bu durumu ‘‘Rus usulü devlet kapitalizmi’’ olarak niteliyorlar. 6.5 yıl önce iktidara gelen Putin’in öncelikli olarak uygulamaya koyduğu iki politika vardı. Birincisi, Çeçenistan’daki ayrılıkçılara karşı sert önlemler ala rak Rusya Federasyonu’nun dağılma tehlikesini bertaraf etmek. İkincisi de, Kremlin’i neredeyse ele geçirmiş durumdaki büyük Rus holdinglerini siyaset sahnesinden tasfiye etmek. Eski lider Boris Yeltsin zamanında ‘‘Yedi Bankacılar’’ denilen grup sık sık Kremlin’in politikasına karışırdı. Hatta bunların en etkinlerinden Berezovskiy, bir dönem Rusya Güvenlik Konseyi üyeliği ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Yürütme Sekreterliği yaptı. Hızla büyüyen Rusya oligarşisinin bir başka temsilcisi olan Gusinskiy, ülkedeki medyanın önemli bölümüne egemen oldu. Yeltsin döneminin etkilerini adım adım silmeye çalışan Putin, aynı zamanda ABD ve İsrail ile sıkı ilişki içindeki bu iki işadamına karşı soruşturma başlattı. Her ikisi de yurtdışına kaçmak zorunda kaldılar. Öteki oligarklar da sindirildi. Birkaç yıl öncesine kadar ‘‘Rusya’nın en zengin işadamı’’ olarak gösterilen ve siyasetle yakından ilgilendiğini her fırsatta dile getiren Mihail Hodorkovskiy, yaklaşık 3 yıl önce tutuklandı; onun en büyük şirketi olan Yukos’un devlet tarafından tasfiye edilmesi süreci şu sıralarda tamamlanıyor. Bununla da yetinmeyen Kremlin, başta enerji olmak üzere bazı şirketlerdeki devlet hissesini kontrol paketi düzeyine yükseltme kararı aldı. Örneğin, Gazprom’da yüzde 37 olan devlet hissesi geçen yıl içinde yüzde 51’e yükseltildi. Ayrıca Başkan Putin, ekonominin temel musluklarını elinin altında tutmak için kendi kadrolarını önemli kurum ve şirketlerin yönetim kurullarının (veya danışma kurullarının) başına geçirmeye devam ediyor. Kim, hangi şirketin yönetiminde? Kremlin Başdanışmanı Sobyanin: Nükleer yakıt kurumu TVEL Başdanışman Yardımcısı Seçin: Rosneft petrol şirketi Başdanışman Yardımcısı Surkov: Transnefteprodukt şirketi Eski Başdanışman Voloşin: Ulusal Elektrik Kurumu RAO YES Başbakan Birinci Yardımcısı Medvedyev: Gazprom Enerji Bakanı Hristenko: Transneft petrol şirketi Tarım Bakanı Gordeyev: Dev tarım kuruluşu Rosagrolising Başbakan Yardımcısı Jukov: Demiryolları kurumu RJD Maliye Bakanı Kudrin Alrosa: Elmas şirketi Putin’in danışmanı İvanov: Aeroflot ve AlmazAntey şirketleri Ulaştırma Bakanı Levitin: Şeremetyevo Havaalanı kuruluşu Kremlin’in dış politika danışmanı Prihodko: Taktik Füze Silahları kurumunun başkanlar konseyinin başında. Değerli markaların ülkelere dağılımında ABD 51 marka ile açık ara önde. Dünyanın en değerli markası Coca Cola ? Coca Cola 67 milyar dolarlık fiyatı ile marka değeri en yüksek firma oldu. Coca Cola’yı 56.9 milyar dolarla Microsoft ve 56.2 milyar dolarla IBM takip etti. Ekonomi Servisi Dünyanın önde gelen marka danışmanlık firmalarından Interbrand ve BusinessWeek’in yaptığı araştırmaya göre, küresel marka değeri en yüksek firma Coca Cola oldu. Coca Cola’yı Microsoft ve IBM izledi. Marka değerini son bir yıl içerisinde en çok arttıran firma unvanını ise Google aldı. Interbrand ve Business Week’in en iyi 100 global firmayı belirlemek için yaptığı araştırma, markaların satışlara etkisini ölçerek bir değer belirlemeyi amaçlıyor. Google, 2005’te ilk kez girdiği listede bu yıl 24’üncülüğe tırmandı. Google’dan sonra marka değeri en çok yükselen firmalar ise yüzde 20 artışla Starbucks ve yüzde 18 artışla eBay oldu. Hodorkovskiy ülkenin en zenginiydi Rusya Devlet Başkanı Putin’in, iş dünyasından tasfiye ettiği isimlerin başında Mihail Hodorkovskiy geliyor. Putin’e muhalif kimliğiyle tanınan ve bir zamanlar ülkenin en zengin adamı olan Hodorkovskiy, petrol devi Yukos’un başındaydı. Ancak vergi kaçırma ve yolsuzluk suçlamasıyla 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı. ABD açık ara önde Değerli markaların ülkelere dağılımına bakıldığında ise açık ara ile ABD’nin önde gittiği görülüyor. İlk 100 firmanın 51’ini ABD’li firmalar oluştururken, onu 9 firma ile Almanya, 8’er firma ile de Japonya ve Fransa izledi. Listede İngiltere ve İsviçre 5, İtalya 4, Hollanda ve Güney Kore de 3’er firma ile yer aldı. CUMHURİYET 12 K