Katalog

23 HAZİRAN 2006 CUMA CUMHURİYET SAYFA DİZİ ‘BarışaRock’ 4. kez İstanbul’da ? İstanbul Haber Servisi ‘‘BarışaRock’’ festivalinin dördüncüsü, bu yıl da 2728 Ağustos’ta Sarıyer Mehmet Akif Ersoy Piknik Alanı’nda yapılacak. BarışaRock, Coca Cola’nın sponsorluğunda gerçekleşen Rock’n Coke’a karşı bundan 4 yıl önce düzenlenmeye başlamıştı. BarışaRock’un gönüllüler tarafından organize edildiğini bildiren düzenleyiciler, ‘‘Karşı olduklarımıza karşı olanlarla, bu ‘eylemce’yi birlikte hayata geçirmek istiyoruz’’ diyorlar. 7 Eskiden İran’ın ikinci büyük kenti olan Tebriz, tarihi dokusuyla dikkat çekiyor DÜZ YAZI ORHAN BİRGİT Bir başkadır Tebriz şehri Tebriz önceleri İran’ın ikinci büyük kentiyken şimdi 45. sıralarda. Meşhed, İsfahan, Şiraz geçmiş ya da geçmeyen de geçmek üzere. Tebriz bunların içinde en yoksul, en az bakım gören, yatırım yapılanı. Acaba Türkiye’de Doğu ve Güney Doğu’nun gördüğü ‘‘yatırım yapmama’’ muamelesini İran’da Azerbaycan illerine mi uyguluyorlar? Ama ben İran’da en çok Tebriz’i sevdim ve etkilendim. Hemen Doğu sınırlarımızda olan Tebriz, Van ve Iğdır illerimize yakın. Van’dan otobüs kalkıyormuş. Ankara’dan da Tahran’a otobüs var, 2500 kilometreye yakın yol sadece 40 dolar. Yolculuk süresi 36 saatmiş. Ankara’da, Amerikan Konsolosluğu’nun arkasındaki Paris Caddesi’nde otobüs seferlerini yapan ‘‘Seyrüsefer Turizm’’ ve İran Hava Yolları’nın bürosu iç içe. İran’a otobüs ve trenle yolculuk yapmak, ucuz otellerde kalmak koşuluyla, gidip gelmek parasal bakımdan hiç sorun değil. Tempo Turizm’den İhsan ve Serhan, bu şekilde 22 günlük İran yolculuğunda 70 YTL (şimdi 40 dolar diyelim) olan yurtdışı çıkış harcı dahil, kişi başı 300 dolar harcamışlar. İran’ı ve halkını derinlemesine tanımak için böyle bir yolculuğu ben de yapmak istiyorum. Bi Kurumlar Arasında Sürtüşme Yaratmak! Şemdinli davası, Van Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı ile bitti mi? Hemen söyleyelim ki, ‘‘Hayır, bitmedi’’. Astsubaylar Ali Kaya ile Özcan İldeniz, Şemdinli davasının iddianamesinde adları geçen iki sanık. Üçüncü isim PKK itirafçısı Veysel Ateş’ti. Yasalarımız, henüz kesinleşmemiş yargı kararları üstünde, lehte ya da aleyhte yorum yapılmasını yasaklıyor. Bu nedenle benimkisi sadece bir durum saptaması olacak. Ancak o kararın açıklandığı günden başlayarak, sadece ülke içerisinde değil; AB çevrelerinde de Van Mahkemesi’nin kararının nasıl değerlendirildiği de bir ibret belgesi olarak görülüyor. Mahkeme, yargıladığı üç sanıktan ikisi hakkındaki kararını açıklarken, Veysel Ateş’in savunmasını üstlenen avukatın mazeret nedeniyle duruşmada bulunmayışını dikkate aldı. Ateş için vereceği karar duruşmasını 3 Ağustos’a erteledi. Özetle, onun dosyasını ayırmış oldu. ‘Çocuklara ulaştık’ ? DİYARBAKIR (AA) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), Diyarbakır’da kayıp olduğu iddia edilen tüm çocuklara ulaşıldığını bildirdi. SHÇEK Genel Müdür Yardımcısı Nurdan Tornacı, kayıp çocuk diye bir şeyin söz konusu olmadığını, bu çocuklara ‘‘kaçak çocuk’’ denilmesi gerektiğini belirterek, ‘‘Hiçbiri kayıp değil. Tedbir kararlı olarak gelen çocuklar belki 1 gün, belki birkaç saat kaldıktan sonra kaçan çocuklardır. İzinli olarak ailesine verilen çocuklar da var. Bunlar da izin bittiği halde ailesi çocuğu getirmemiştir’’ dedi. ebriz, Büyük İskender sonrası komutanların kurduğu devletlerden Atropatene’nin, Moğol İlhanlı hükümdarı Gazan Han’ın, Türk Karakoyunluların, başlarda Safevilerin başkentliğini, Timur’un eyalet merkezliğini yaptı. T Belki de bir ilk... Gerçi, yolu yargıya düşen sade vatandaşlar da bilirler ama; yakalanamadığı için mahkemeye getirilemeyenler dışında bu tür dosya ayırma kararlarının belki de ilki oluyor Van Mahkemesi’nde alınmış olan karar. Ama, bir akciğer enfeksiyonu neden ile resmi bir sağlık kurumunda yatarak tedavi edilen Ali Kaya için, ‘‘son söz’’ü bile sorulma gereği duyulmayarak değerli yargıçların kanaatlerini mahkeme ilamı haline getirdikleri görülüyor. Müdahillerin ve Cumhuriyet savcısının gösterdikleri tanıkların ifadelerine başvurulduğu halde, aynı hakkın üç sanık için kullandırılmamış olmasını rahmetli ceza hukuku hocalarım ordinaryüs profesörler Tahir Taner, Sulhi Dönmezer ya da Sahir Erman, bir sınav sırasında sormuş olsalar, acaba kendilerini ikna etmek için nasıl bir yanıt vermem gerekirdi diye günlerdir düşünüyorum. Tebriz’deki tarihi yerlerden olan Meşrutiyet Müzesi, 1906 yılındaki devrimin merkez noktasını oluşturuyor. Türk değiliz, Türkmeniz, Kırgızız, Kazakız, Özbekiz’’ diyorlarmış. İran’da Azeriler ise Türk’üz diyorlar. Tebriz bir Azeri kenti olduğu için orada Türkiye’den giden rahatlıkla Türkçeyle dolaşabilir. Ayrıca ‘‘Türkiye’den geldik’’ deyince yakınlık gösteriyorlar. Esnafa aldığın, yediğin için parasını ödemeye sıra gelince, nezaketen ‘‘Kalsın, istemez’’ diyorlar. ‘‘Olmaz’’ deyince fiyatı söylüyorlar. ‘‘Konağımız olun’’(konuğumuz olun) sözünü işitiyorsunuz. Tebriz’de ve İran’ın tamamında turist için güvenlik diye bir sorun yok. Gidecek olan cüzdanına tabii sahip olmalı.. ama kapkaç, hırsızlık sorunu olmadığından İran, gezmek için Avrupa ve Arap ülkelerinden daha güvenli diyebilirim. Tebriz, Büyük İskender sonrası onun komutanlarının kurduğu devletlerden Atropatene’nin, Moğol İlhanlı hükümdarı Gazan Han’ın, Türk Karakoyunluların, başlarda Safevilerin başkentliğini, Timur’un eyalet merkezliğini yaptı. Rus işgallerine uğradı. Osmanlı tehdidi dolayısıyla Safeviler başkenti İsfahan’a taşıdılar. Tebriz 1906’da meşrutiyeti getiren, Şah’a ve Rus çarına karşı ayaklanmanın önderliğini yaptı. O direnişin merkezi olan bina şimdi Meşrutiyet Evi olarak müze. (19051912 arası, Doğu ülkelerinin geri kalmışlığa ve mutlakiyete karşı patlama yıllarıydı. 1906’da Rusya’da ve İran’da, 1908’de Türkiye’de parlamentolar açıldı, meşrutiyet ilan edildi, 1912’de ise Çin’de Cumhuriyet ilan edildi.) Babilik dininin kurucusu olan Bab, 1850’de Tebriz’de idam edildi. zim fazla zamanımız olmadığından harcadığımız paranın çoğu TahranAnkara uçağına (315 dolar ) ve iç hat uçuşlarına gitti. Bizden sonra İran Air, AnkaraTahran arası 250 dolara uçuş başlatmış. Reddedilen talepler Düşüncelerine içtenlikle değer verdiğim Yargıtay Onursal Başsavcısı Sabih Kanadoğlu’nun açıklamalarından öğreniyorum ki, sanık vekillerinin soruşturmanın genişletilmesi için yaptıkları bir dizi talep de reddedilmiş. Hocalarımız bize, savunma hakkının kutsallığının altını çizerek ‘‘Sakın ola ki o hakkı kısıtlamayın, kısıtlatmayın’’ diye boşuna mı öğüt vermişler? Hem o iki sanığın, hem de davaya müdahil olarak katılmış olanların avukatları, usul yönünden zorunlu olarak bu karar için kısa temyiz süre tutum dilekçeleri vererek, müvekkillerinin haklarını koruma görevini yerine getiriyorlar. Hüküm giymiş iki astsubay ile üçüncü sanık arasındaki irtibatları gösteren delilleri içeren dava dosyasının tamamlanmış hali ile temyiz aşamasına gelmesi için, elbette 3 Ağustos gününü beklemek gerekecek. 3 Ağustos’tan sonra, Şemdinli dosyası Yargıtay’a gidecek. İlgili ceza dairesinde ele alınacak. Verilecek karar, onanma ya da bozma olacak. Bozma halinde usulden ya da esastan olup olmaması yüksek yargıçların bileceği bir durum. Mahkemenin bu durum karşısında, Yargıtay kararına uyma ya da direnme hakkı elbette saklı. O aşamada, dosyalar hakkındaki son sözü de Yargıtay Ceza Daireleri Genel Kurulu söyleyecektir. Türklere yakınlık var 400 yıl içinde Osmanlı İmparatorluğu’nun 10 kez eline geçip, İran’ın her defasında geri aldığı Tebriz, tamamen bir Türk kenti. Orta Asya’daki Türki Cumhuriyetlerde yaşayanlar kendilerine ‘‘Türk’’ denilmesine kızıyorlarmış. ‘‘Biz Tüketici haklı çıktı ? BURSA (AA) Tüketicileri Koruma Derneği (TÜKDER) eski başkanı avukat Necati Yentürk, kiracısı olduğu evin sahibine ait hesabın bulunduğu bir banka şubesine 6 Aralık 2005’te kira bedeli olarak 480 YTL yatırmak istedi. Yentürk, ‘‘havale yapmadığını, hesaba para yatırdığını’’ söylemesine rağmen, kendisinden 20 YTL komisyon bedeli tahsil edilmesi üzerine Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’ne başvurdu. Heyetin kararında, ‘‘Tüketicinin olayda herhangi bir havale işlemi gerçekleştirmediği açıktır. Havale bedeli olan 20 YTL’nin 6 Aralık 2005 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte şikâyet edilenden alınıp tüketiciye verilmesine karar verilmiştir’’ denildi. İsfahan, Şiraz ve Persepolis kentleri tarihsel öneme sahip İran’da uygarlık izleri İsfahan ve Şiraz da Tebriz gibi birer eyalet merkezleri. İsfahan kendi adını da taşıyan eyaletin başkenti, Şiraz ise Fars eyaletinin. Tebriz Doğu Azerbaycan’ın başkenti. Her ikisi de Tebriz’den daha gelişmiş, canlı, zengin. İsfahan’ın tarihsel yapılarının çoğu Safeviler’in burayı başkent yapmasından sonra yükselen yapılar. İsfahan’a Safevi hanedanı, Şiraz’a da kısa süre burayı başkent yapan Zend hanedanının Şahı Kerim Ağa Han damgasını vurmuş ve geliştirmiş. Dünyanın en önemli ve en iyi korunmuş antik kentlerinden olan ve Pers İmparatorluğu’nun yazlık başkenti Persepolis (bu eski Yunanca’daki adı, eski Farsçadaki adı Parsa, yeni Farsça’da Tahtı Cemşid) Şiraz’a 50 km uzaklıkta. İsfahan’da Abbasi Caddesi’ni anlatmadan geçe En iyi korunan yerlerinden biri olan Persepolis kenti Pers İmparatorluğu’nun yazlık başkentiydi. meyeceğim. Kent merke rizm bölgesi gibi doyum ha güzel. Prag yılda 10 sa, 19. yüzyılda Paris’te zindeki bu bulvar, üç gidiş suz güzellikte bir bölge. 15 milyon turist çekiyor. Kont Haussmann’ın yapüç geliş, altı şeritli. Bu üçer Bu bölgede üç Safevi sa Bütün İran 500 bin. Bunu tığı, bugünkü 70 milyon şeridin ortasında altı şerit rayı (Sekiz Cennet Heşt İran devleti düşünmeli, Mı turist gelen Paris’i yaragenişliğinde, iki yana di Beheşt, Kırk Sütun Çe sır gibi tanıtım çalışması tan kent düzenlemesi gibi zilmiş ağaçları, sulama ka hel Sütun ve Ali Kapı yapmalı. Bunu Türk dev bir yıkımyapım çalışmanalı ve ortada dinlenme Devlet Kapısı), Nakşı Ci leti de düşünmeli. Tarihsel sına girişilse Paris’e giden oturma yerleri de bulunan han Meydanı, Doğa Tari ve coğrafi zenginliğiyle, kadar turist İstanbul’a da bir park, bulvara sayfiye hi Müzesi vb. müze ve baş üç imparatorluğa başkent gelmez mi? Harcanan payeri, park görüntüsü ra bir yılda çıkmaz vermiş. 16 Avrupa mı? Paris’te oyuncak ülkesi gördüm, böykent Disneyland’ı le güzel bir cadde görmeye milyonlarca görmedim. Kaldıkişi gidiyor; İstanrımları da bir yönde bul’da Bizans yeniden ran’da ibadet yerlerine cami değil ‘‘mescid’’ diyorlar. Kugeniş, diğer yönde yaratılsa, görmeye ran’da cami sözcüğü geçmez, ibadethane için mescit geçer. ortalama büyüklükmilyonlar gelmez mi? Cami ve minareli yapı Emevi döneminin işi olduğundan, teydi. Aynı çalışma Frig, İran’daki uygulamanın Kuran’a daha uygun olduğunu söyİsfahan’daki Roma, Selçuklu, Oslemek gerekir. Minareli camiler eski, tarihsel olanlar. Mesİmam (eskiden Şah) manlı, Cumhuriyet citler de ayrı yapılar biçiminde değil, binaların altında, içinMeydanı (diğer Ankara’sının bulundeymiş. Türkiye’de 79 bin, İran’da ise 76 bin cami bulunuadıyla Nakşı Ciduğu Ulus ve civarınyor. Bizde köy sayısı 40 bin, İran’da 70 bin. Ayrıca İran bir han) etkileyici büda 2 milyar dolarla şeriat devleti. Buna karşın Türkiye’deki cami sayısı İran’dayüklükte: 156x512 yapılarak, Ankara da ki mescit ve cami sayısından fazla. Din popülizmi, laik Türmetre. İsfahan’daki tarihsel turistik kent kiye’de İran şeriatından hızlı yol almış. görülmeye değer takapsamına girmez rihsel yapıların birmi? Bu ufku, geniş açıkaçı dışındakiler, yaklaşık ka yapılar var. Açık sarı lik yapmış, 2000 yıldan yı, yurtseverliği kendi ara8001000 dönümlük bir tuğlalı resmi binalar, çar fazla geçmişi olan, dün mızda konuşalım, ama biturizm alanında, iki par şılar, Abbasi Oteli ve Cad yanın en güzel kenti İstan zi anlayacak yönetim ve kın bulunduğu bölgede. desi bu bölgede. Avru bul’a da yılda 4 milyon tu partileri bulamayız. Devir Avrupa kentlerindeki tu pa’nın ‘‘büyülü’’ kentleri rist geliyor. Tüketmek için o devir değil! ristik eski kent merkezle ne gidenler, İsfahan, örne borç alan Türkiye, İstanri (old city) gibi. Ya da İs ğin ‘‘büyülü Prag’’dan da bul’a 30 milyar dolar yatanbul’un Sultanahmet tu ha az mı güzel? Bence da tırım yapmak için borç alSÜRECEK Mardin ve Hatay etkileyiciliğini taşıyan kent ebriz böyle önemli bir tarihsel merkez olunca, kentte tarihsel yapılar da çok Tfazla olacak tabii. Burada sayılacak, anlatılacak gibi değil. Görkemli, estetik yapılar: Medrese, cami, kilise, hamam, konak, saray, kule, köprü, anıt, yönetim binası, kapalı çarşı. Kapalı çarşılar İran’da her kentte var, buralar perakende ticaretin merkezi. Tebriz, bizim Antakya, Mardin, Diyarbakır gibi etkileyici bir kent. Tebriz’in dışında 100200 kilometrelik uzaklıklarda birçok doğal ve tarihsel güzellikler de var, ama biz onları kaldığımız iki gün içinde göremedik. Teb = ateş, riz = akıtan demek. Tebriz = ateş akıtan anlamında. Civardaki kaplıcalardan bu adı aldığı sanılıyormuş AnaBritannica’ya göre. Tebriz kadınları Tahran’a göre daha kapalı giyimli. Kara çarşaflılar büyük ağırlıktalar. Tahran’da genç kızlar ‘‘örtünme’’yi (Türkiye’deki moda adıyla tesettür) ciddi ölçüde zorluyorlar ve orada çarşaf dışında modern giyim çok yaygın. Ama her yerde olduğu gibi Tebriz’de de kadın sokakta. Evine kapanmış olduğu sanılmasın. 4 Ağustos için mi? Ancak, içeride ve dışarıda bildiğimiz odaklardan 4 Ağustos’ta toplanacağı bilinen Yüksek Askeri Şura toplantısına yönelik onca çaba sarf edildiği gözlerden kaçmayacak kadar açıkta yürütülüyor. Dünkü ‘‘Cumhuriyet’’te yer alan iki ayrı haber, bu çabaların talihsiz ama somut örnekleriydi. Genelkurmay Adli Müşavirliği, Şemdinli kararını Yüksek Askeri Şura’nın 4 Ağustos toplantısı öncesinde, bir yıpratma çabası olarak değerlendirme gereğini duyarken, her işimize nane olmayı asıl görev olarak gören Brüksel’deki AB çevreleri de, Adli Müşavirlik’in değerlendirmesini haklı çıkartacak yorumlar yapıyordu. Bir ülke üzerinde oynanan oyunlar için, daha fazla araştırma yapıp örnek aramaya gerek var mı?.. Semra Sezer İzmir’de ? İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) İzmir Ekonomi Üniversitesi, İzmir Ticaret Odası ve Marmara Vakfı’nın işbirliği ile düzenlenen konferansta konuşan Semra Sezer, kadınların onurunun korunmasının, kadınerkek eşitliğinin sağlanmasının önemli olduğunu vurguladı. Sezer, ‘‘Ülkemizde kadının gelişimi konusunda temel hedeflerden birini eğitim oluşturmaktadır. Fırsat eşitliği sağlanması ve ayrımcılığın önlenmesinin, yalnızca katılım sürecinde yüklenmeyi taahhüt ettiğimiz Avrupa Birliği birikimini kurallara yansıtmakla gerçekleşmeyeceği bilinmelidir’’ dedi. Faks: 0 212 677 08 21 obirgit?ekolay.net Türkiye mozaiği görüntüler Tebriz büyüyen, yeni yapıların da yükseldiği, dışında bir zengin mahallesinin bulunduğu bir kent. Türkiye’nin 3040 yıl öncesi görüntüleri ile az da olsa günümüz görüntülerini birlikte içeren bir şehir. Zengin mahallesi ve merkezdeki küçük bahçeli onarım görmüş eski konak tipi yapılar ve yeni yapılar İran’a özgü açık sarı, ince tuğladan yapılma. Bu tuğla çok iç açıcı bir görüntü veriyor yapılara. Sarı tuğla ya da o görüntüyü veren kaplamalar diğer kentlerde de çok kullanılıyor. Tebriz bu eski küçük tüccaresnaf caddeleriyle bana, çocukluğumun geçtiği 1960’ların Erzurum’unu hatırlattı. Eski Erzurum’da kent dışına açılan kapılardan birinin adı Tebriz’di. Bugün de orası, artık kent merkezinde kalmış olan ‘‘Tebriz Kapısı’’ adlı semtin adı. Doğu’da yaşamış olanlar Tebriz’i de İran’ı da çok severler, kanımca. KarslıIğdırlı olmam, Azeri kültürünü biraz tanımam, belki İran’da en çok Tebriz’i sevmemin nedeni olmuştur. Tebriz’de, eskiden kalma taş yapılar, ev ve işyerleri de göze çarpıyor. Şu anda modern, pahalı kamu binaları yapılıyor. Yüksek, lüks şirket binaları da yapılıyor ama az. Meydanlar burada da caddelerin buluştuğu, kent düzenlemesinin eskiden kalma ana öğelerinden. Tebriz’de de bizdeki gecekondulardan görmedik. İran bu konuda daha iyi. Rusya’nın uzay birikimi Türkiye’de İstanbul Haber Servisi Uzayda yaptığı çalışmalarla tanınan ve 6.5 ay uzayda kalan Rus kozmonot Valery İvanoviç Tokarev, Şişli Belediye Başkanlığı binasında çocuklarla bir araya gelerek bir konferans verdi.Rusya Eğitim Kültür ve İşbirliği Derneği’nin, Rusya ile Türkiye arasında imzalanan ‘‘Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’’nın 85. yıldönümü etkinlikleri kapsamında Türkiye’ye gelen Tokarev, uzaydan dünyayı, Türkiye’yi, İstanbul’u ve BoValery ğaz’ı izleyebilİvanoviç diğini söyledi. Tokarev. Çocukların soruları yanıtlayan Tokarev, ‘‘Dünyanın kısa süre içinde yaşayabileceği yakıt sorunu nedeniyle bu yüzyıl içinde Mars’a ve diğer gezegenlere de gidilmesi gerekecek’’ diye konuştu. ‘‘ABD’lilerin aydaki görüntülerinin stüdyoda çekildiği’’ yönündeki dedikodulara inanmadığını vurgulayan Tokarev, Amerikalıların gerçekten aya ilk çıkan ulus olduğunu belirtti. Rusya’nın teknolojik olarak çok ilerlediğine dikkat çeken Tokarev, bu tür çalışmalar yapılırken tarihsel geçmişin önemli olmadığını, 2. Dünya Savaşı’nda savaştıkları Almanlarla, günümüzde aynı ekipte çalıştıklarını vurguladı. (Fotoğraf: AVŞİN YAVUZ) Türkiye’deki cami sayısı daha fazla İ LPG, gazyağı ve jet yakıtına zam ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Likit petrol gazı (LPG), gazyağı ve jet yakıtının rafineri çıkış fiyatlarına, bugünden geçerli olmak üzere zam yapıldı. LPG’nin rafineri çıkış çıplak fiyatı yüzde 3.59 arttı. Gazyağı ve jet yakıtının rafineri çıkış çıplak fiyatı ise metreküpte (1000 litre) yüzde 3.24 arttı. CUMHURİYET 07 K