Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 ŞUBAT 2006 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Rusya Devlet Başkanı’nın Hamas liderlerini Moskova’ya çağırması İsrail yönetimini ayağa kaldırdı İtalya’da NATO toplantısı ? TAORMİNA (AA) İtalya’nın Sicilya adasındaki Taormina kentinde önceki gün başlayan NATO Savunma Bakanları gayri resmi toplantısının ana gündemini Afganistan, ittifakın modernizasyonu ve karikatür krizi oluşturdu. Dün sona eren toplantıda konuşan NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, ‘‘Herkes, Uluslararası Güvenlik Destek Gücü’nün Afganistan’ın güneyini de içine alacak biçimde genişletilmesi kanaatinde. Afgan halkı için orada uzun süre kalmamız gerekecek’’ dedi. Türkiye’yi temsil eden Savunma Bakanı Vecdi Gönül, ABD’li meslektaşı Donald Rumsfeld ile sohbet etti. İsrail: Putin bizi sırtımızdan vurdu Dış Haberler Servisi İsrail, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Filistin seçimlerinin galibi Hamas örgütünün liderlerini Moskova’ya davet etmesine sert tepki gösterdi. Fransa’dan öneriye destek gelirken Hamas lideri İsmail Haniye ise Putin’in davetini kabul edebileceklerini bildirdi. Haniye, Putin’in önceki akşam İspanya’da yaptığı açıklamalarıyla ilgili olarak gazetecilere, resmi davet yapılması durumunda Rusya’yı ziyaret edeceklerini söyledi. Putin, barış sürecini canlandırma çabaları kapsamında görüşmeler için Hamas liderlerini Moskova’ya çağırmayı düşündüğünü söylemişti. Vladimir Putin, İsrail ve Batı’nın aksine, kendilerinin Hamas’ı bir terör örgütü olarak nitelendirmediklerini belirtmişti. Dün Putin’in sözlerine açıklık getiren Or ? Putin’i ‘‘İsrail’i sırtından bıçaklamakla’’ suçlayan Ulaştırma Bakanı Şetrit, Hamas’ın İsrail’i yok etmeyi de hedefleyen kuruluş bildirgesi düzeltilmeden bu tür davetlerin yapılmaması gerektiğini ifade etti. Fransa ise öneriye destek veriyor. tadoğu özel temsilcisi Aleksander Kalugin, Rusya’nın görüşmeler yoluyla İsrail’in güvenliğini arttırmak istediğini belirtti ve Hamas’ın İsrail’in var olma hakkını tanımasının işleri kolaylaştıracağını söyledi. ruyacak, İsrail’le barış ve güvenlik içinde yaşayacak bağımsız Filistin devletinin kurulmasına katkıda bulunacak kararlar almaları yönünde açık mesaj vermektir.’’ AB, BM ve ABD ile birlikte Ortadoğu Dörtlüsü’nü oluşturan Rusya’nın İsrail ile de yakın ilişkileri var. Putin’in açıklaması İsrail’de büyük tepkiyle karşılandı. Ulaştırma Bakanı Meir Şetrit, Putin’i ağır şekilde eleştirerek ‘‘İsrail’i sırtından bıçaklamakla’’ suçladı. Şetrit, Hamas’a karşı tutumunu değiştirmediği takdirde, Moskova’nın İsrailFilistin görüşmelerinde yer almaması gerektiğini belirtti. Şetrit, Hamas’ın İsrail’i yok etmeyi de hedefleyen kuruluş bildirgesi düzeltilmeden, bu tür davetlerin yapılmaması gerektiğini ifade etti. Şetrit, ‘‘Buna karşılık olarak Çeçen temsilcileri Kudüs’e çağırsak Rusya ne derdi?’’ dedi. Çeçenistan hatırlatması Rusya Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da Hamas’tan İsrail’le barış yapmasının isteneceği bildirildi. Hamas yöneticilerinden ‘‘sorumluluk gerektiren kararlar’’ almalarının isteneceği belirtilen açıklamada şöyle denildi: ‘‘Amacımız, Hamas liderlerine Filistin halkının çıkarlarını ko Dışişleri ‘şoke oldu’ İmar Bakanı Zeev Boim de bir basın toplantısı düzenleyerek ‘‘Putin ateşle oynuyor. Rusya’nın pozisyonunu çok endişe verici buluyorum’’ dedi. Boim, Rusya’nın bir taraftan ülkesinde Çeçen militanlarla savaştığını, diğer taraftan İran’daki Ayetul lah ve onun Gazze’deki temsilcilerine kucak açtığını savundu. Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin ‘‘şoke olduklarını’’ yazan Yediot Ahronot gazetesi de Başbakan Vekili Ehud Olmert’in yardımcılarından birine dayanarak verdiği haberinde, Putin’in davet planlarının, Olmert’i hayal kırıklığına uğrattığını bildirdi. Habere göre İsrailli yetkili, Putin’in davetinin bir ‘‘çatlak’’ yaratacağını belirtti. İsrailli yetkililerin, daveti Ortadoğu Dörtlüsü’nün resmi politikalarına aykırı gördükleri kaydedildi. Rusya’nın önerisine Fransa’dan destek geldi. Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Denis Simonneau, ‘‘Rusya’nın, Hamas’ı güven ve barış içinde yaşayan iki devlet hedefine ulaşılmasına olanak sağlayacak pozisyonlara itme hedefini paylaşıyoruz’’ dedi. T BMM’YE ZİYARET ABD’den Rumlara Straw yanıtı ? WASHINGTON (AA) ABD Dışişleri Bakanlığı, İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw ile Kıbrıs Rum yönetimi arasında meydana gelen söz düellosunun ardından ‘‘İngiltere’nin artık Kıbrıs’ta tarafsız bir arabulucu olarak görülemeyeceği’’ yönünde Rum tarafından gelen açıklamaya katılmadığını bildirdi. Sözcü Sean McCormack, Rum yönetiminin açıklaması konusunda ABD’nin görüşünün sorulması üzerine, ‘‘Bu yoruma katıldığımızı sanmıyorum’’ dedi. İran’dan ikna turları ? Siyasi müsteşar Ali Salemi, Avrupa ile nükleer alanda yaptıkları çalışmaları paylaşmaya hazır olduklarını belirterek ‘‘İran Türkiye için hiçbir zaman tehdit olmaz’’ mesajını verdi. AYŞE SAYIN S Paris nükleer gücünü arttırdı İLAH MENZİLİ Irak’ta gecikmeli resmi sonuç ? BAĞDAT (AA) Irak’ta 15 Aralık’ta yapılan genel seçimlerin onaylanan resmi kesin sonuçları, Şii ittifakın, sandalye sayısının çoğunluğuna yakınını kazandığını doğruladı. Seçim Komisyonu Başkanı Adil el Lami, Birleşik Irak İttifakı’nın 128 milletvekili çıkardığını belirtti. İki Sünni Arap bloku Irak Uzlaşma Cephesi ve Irak Ulusal Diyalog Cephesi, sırasıyla 44 ve 11 sandalye kazandı. Sünniler parlamentoda toplam 59 sandalyeyle önceki parlamentoya göre temsil güçlerini arttırmış oldu. ANKARA Nükleer çalışmaları nedeniyle dünya kamuoyunun ‘‘gözaltına’’ aldığı İran, büyükelçilik aracılığıyla Türk kamuoyuna yönelik ‘‘ikna’’ girişimleri başlattı. İran Büyükelçiliği Siyasi Müsteşarı Ali Salemi, TBMM’de bazı milletvekillerini ziyaret ederek, Türkiye’de yaşanan doğalgaz krizi konusunda ‘‘yanlış anlamalar’’ olduğunu anlatırken, nükleer çalışmaları konusunda da ‘‘İran, Türkiye için hiçbir zaman tehdit olmaz’’ mesajı verdi. CHP Adana Milletvekili Tacidar Seyhan’la da çarşamba günü görüşen Salemi, İran’ın 30 yıllık fosil yakıtı kaldığını belirterek amaçlarının nükleer ‘‘silah’’ değil, enerji üretmek olduğunu vurguladı. Salemi, nükleer silah üretmenin dinen de yasak olduğunu, nükleer çalışmalar konusunda Avrupa ve uluslararası kamuoyuyla işbirliği yapmaya hazır olduklarını ancak bunun ucu açık bir süreç olmasını istemediklerini dile getirdi. ağlık Karabağ sorununun çözümü konusunda 6. kez yapılan ikili görüşme öncesinde iki tarafta da iyimserlik havasının hâkim olduğu belirtildi. Önce liderlerle ayrı ayrı görüşen Chirac, barış fırsatının değerlendirilmesi çağrısı yaptı. (Fotoğraflar: AP/AFP) D Azerbaycan ve Ermenistan cumhurbaşkanları Fransa’da görüştü Aliyev’le Koçaryan buluştu Dış Haberler Servisi Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, Dağlık Karabağ sorununun çözümü için dün 6. kez bir araya geldi. Dağlık Karabağ sorununun çözümünde arabuluculuk üstlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Minsk Grubu’nun diğer üyeleri Rusya, Fransa ve ABD’li yetkililerin de yakından izlediği görüşme, Fransa’nın başkenti Paris yakınlarındaki Ramboillet Şatosu’nda gerçekleşti. Görüşme öncesinde Aliyev ve Koçaryan’la ayrı ayrı bir araya gelen Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, her iki lidere Dağlık Karabağ sorununa ilişkin ortaya çıkan mevcut barış fırsatının kaçırılmaması çağrısı yaptı. Uluslararası toplumun da barış müzakerelerini desteklediğini söyleyen Chirac, sorunun çözülmesinin bölgedeki barış ve istikrara da katkıda bulunacağını vurguladı. Dağlık Karabağ sorunu için Paris’te yapılan görüşmelerin bugün de sürmesi bekleniyor. Aliyev ve Koçaryan’ın bir bölümü çeşitli uluslararası toplantılar çerçevesinde yapılan görüşmelerinin ilki Aralık 2003’te gerçekleşmiş, iki lider daha sonra Astana ve Kazan’da birer kez, Varşova’da iki kez bir araya gelmişti. Dış Haberler Servisi Fransa’nın nükleer silah kapasitesini arttırdığı öne sürüldü. Fransız Liberation ve İngiliz The Guardian gazeteleri, Fransa’nın nükleer silahlarının menzilini ve kapasitesini güçlendirdiğini bildirdi. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın birkaç hafta önce nükleer misilleme uyarısında bulunmasının ardından gelen bu askeri manevrayla, Fransa’nın nükleer vuruş kapasitesini arttırdığı ve bu tehdidini daha inanılır hale getirdiği kaydedildi. İki büyük değişiklik Habere göre, bir Fransız askeri yetkili, bu alanda iki büyük değişiklik yapıldığını söyledi. Bunlardan birinin, yüksek irtifada ateşlenen bombaların düşmanın bilgisayar ve iletişim sistemini bozan bir elektromanyetik alan yarattığı, diğerinin de füzelerin menzil ve vuruş kesinliğini arttıracak şekilde nükleer başlıkların azaltılması olduğu belirtildi. Haberlerde, olası hedefler gizli kalırken, bunların arasında Ortadoğu veya Asya ülkelerinin bulunduğunun açık olduğu yorumu yapıldı. ‘Saklamasaydık bu noktaya gelemezdik’ Görüşmede, ‘‘Nükleer alanda yaptığımız çalışmaları saklamasaydık bu noktaya da gelemezdik’’ diyen Salemi, Türkiye’de oluşturulabilecek uluslararası kurullarla da işbirliğine ve bu konuda her şeyi paylaşmaya hazır olduklarını söyledi. Salemi, ‘‘İran Türkiye için hiçbir zaman tehdit olmamıştır, bundan sonra da olmaz. Bizden Türkiye’ye zarar gelmez. Çünkü aslında bölgesel güvenliğimiz aslında ortaktır’’ dedi. Salemi, görüşmede, Türkiye ile İran arasındaki doğalgaz anlaşmalarına da değinerek Türkiye’ye gönderilen gazda özellikle soğuk havalarda zaman zaman azalma meydana geldiğini belirtti. Doğalgaz konusunda önce kendi ülkelerinin halkını düşünmek zorunda olduklarını ifade eden Salemi, ‘‘Gazdaki azalma nedeniyle ortaya çıkan sorunlardan dolayı üzgünüz’’ dedi. Salemi, Türkiye’ye gazı Rusya’dan daha ucuza verdiklerini kanıtladıklarnı savundu. Koçaryan Azerbaycan vatandaşı Azerbaycan, sorunun ancak toprak bütünlüğü çerçevesinde çözülebileceği, toprak tavizinin kesinlikle mümkün olmadığını dile getirirken, Ermenistan Dağlık Karabağ’ın ‘‘bağımsız bir devlet olması veya Erivan’a bağlanması dışında bir çözümün kabul edilmeyeceğini’’ birçok kez ifade etti. Ermenistan’ın 1990’da Dağlık Kara bağ’ı işgal etmesiyle başlayan savaşta yaklaşık 35 bin kişi yaşamını yitirmiş, yüz binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı. Baku’nun bölgedeki fiili hâkimiyetini sona erdiren çatışmalarda Dağlık Karabağ’daki Ermenilerin liderliğini üstlenen isim ise halen resmen Azerbaycan vatandaşı olan şu anda Ermenistan’ın lideri Koçaryan’dı. Gözlemciler, Paris görüşmesi öncesinde iki tarafta da iyimserlik havasının hâkim olduğunu ancak herhangi bir uzlaşmaya varılsa bile, bunun ülke kamuoylarına kabul ettirilmesinin kolay olmayacağına dikkat çekiyor. Azerbaycan topraklarının yaklaşık yüzde 20’sini işgal altında tutan Ermenistan’ın bu tutumu, Türkiye’nin bu ülkeyle resmi ilişki kurmamasının önemli nedenleri arasında bulunuyor. Karikatür krizinde İspanya arabulucu İslamla Batı arasında uçurum oluştuğunu söyleyen Malezya Başbakanı, krizin aşılması için nezaketin yetmeyeceğini, hegemonyanın sona ermesi gerektiğini vurguladı Dış Haberler Servisi İran, Hz. Muhammet çizimlerinin Avrupa basınında yayımlanmasıyla patlak veren krizi yatıştırmak için İspanya’dan yardım istedi. İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos, önceki akşam düzenlediği basın toplantısında, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki’yle telefonda görüştüğünü, Mutteki’nin diyaloğun nasıl geliştirilebileceği konusunu, Danimarka Dışişleri Bakanı ve diğer Batılı ülkelerin bakanlarıyla ele aldığını söylediğini kaydetti. Moratinos, Mutteki’nin, ‘‘karikatür krizi sırasında İspanya’nın tavrı nedeniyle teşekkür ettiğini ve ortaya çıkan gerilimi azaltma, anlayış ve birlikte çalışma ortamına dönmek için İspanya’nın elinden gelen bütün çabayı göstermesini’’ istediğini anlattı. Miguel Moratinos, Danimarka Dışişleri Bakanı Per Stig Möller’in Medeniyetler İttifakı girişimi çalışmasına katılmak istediğini de söyledi. İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte karikatür krizi konusunda pazartesi günü ‘‘sükunet ve saygı’’ çağrısının yer aldığı bir makale yayımlamıştı. ve Irak’la Afganistan’daki savaşların terorizmi beslediğini’’ söyledi. Batılı ve İslam dünyasından düşünürleri bir araya getiren konferansın açılışında konuşan Bedevi, Batı ve İslam kültürleri arasında derin bir uçurum oluştuğu uyarısında da bulundu. ‘‘Batılıların Müslümanları doğuştan terörist olarak görmeye’’ ve Usame bin Ladin’in İslam adına konuştuğuna inanmaya eğilimli olduklarını vurgulayan Malezya Başbakanı, Müslümanların da Felluce, Cenin, Guantanamo ve Ebu Garib’de yaşananların sorumlularını ‘‘Batı’nın çirkin yüzü’’ olarak gördüklerini söyledi. Karşılıklı nezaketin yeterli olmadığını vurgulayan Bedevi, ‘‘Hegemonyanın yerini karşılıklı saygı almalı’’ dedi. Norveç gazetesi özür diledi Kamuoyu yoklamaları Norveçlilerin yüzde 57’sinin karikatürlerin yayımlanmasına karşı olduğunu, Danimarkalıların yüzde 58’inin ise krizin büyümesinden ülkedeki Müslüman liderleri sorumlu tuttuğunu gösterdi. Karikatürleri yayımlayan Norveç gazetesi Magazinet’in Genel Yayın Yönetmeni Vebjoern Selbekk, Müslümanları rencide ettiği için özür diledi. Karikatür protestoları da sürüyor. Filipinler’de cuma namazından sonra düzenlenen gösteride, karikatürlerin ilk kez yayımlandığı Danimarka’nın başbakanından özür dilemesi talep edildi. Malezya’da binlerce kişi protesto yürüyüşü yaptı. Güvenlik güçleri elçilik önlerinde sıkı önlemler aldı. Endonezya’nın Surabaya kentindeki gösteride 175 öğrenci, ölmeye hazır olduklarını beyan eden bir anlaşmaya imza attı. Bangladeş’te binlerce kişi başkent Dakka’da yürüdü. Malezya Başbakanı Abdullah Ahmed Bedevi, ‘‘Batı’nın hegemonyası CUMHURİYET 10 K