Katalog

25 KASIM 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Hugh Bredenkamp: Türkiye’deki kredi piyasaları dar; hızlı genişlemesi mali kriz yaratabilir 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER IMF’den kırılganlık uyarısı Bredenkamp Babacan Kadın Üzerinden Şeriat... İyi ki Marmara Vakfı Avrupa Birliği ve İnsan Hakları Platformu dar bir özel görüşmeci grubun içine beni de katmış. İran Cumhurbaşkanı’nın kadın işlerinden sorumlu müşaviri Tayebzadeh Nouri başkanlığındaki çoğu öğretim üyesi kadın hakları uzman heyetinden İran’da kadına, haklarına bakışın, en son yaklaşımlarını birinci ağızlardan dinleme olanağını yakaladım. Bildiklerimize bilmediklerimizi katmak üzere sizlerle paylaşmalıyım. İşte size şok, sürpriz bir bilgi; İran, üniversitelere girişte lisans ve lisans üstü eğitimlerde kadın kotası uyguluyor. Hem de akla gelemeyecek ölçülerle.. yüzde 65’lere ulaşan bir kotadan söz ediyoruz. Bayan Nouri’nin kendisi de öğretim üyesi. Devlet politikası olarak kadınların eğitimine yönelik bir seferberlik içinde olduklarını anlatıyor. Kadınların eğitimde önlerinin açılması sadece kız çocuklarının kadın eğitimciler tarafından yetiştirilmelerini sağlayacak kadroları yaratmakla sınırlı değil. Pozitif bilimlerde yetişmiş kadın sayısı çok yükselmiş. Örneğin uzman araştırmacılar arasında üçte bire varan yüksek bir kadın oranından övünçle söz ediyorlar. Bildiğim kadarı ile siyasetteki, toplumsal örgütlenmelerdeki eşitsizliği kapatmak üzere kimi gelişmiş ülkelerde uygulanan kadın kotalarının, eğitimde, hele de üniversiteye girişte uygulaması yok. Hele de böylesine yüksek oranlarla. İran’da yaşamın her alanında, kadın sayısının patlaması açıklanıyor. Uluslararası toplantılardan da edindiğim verilerle, meslek, toplumsal yaşam, siyasette bu kadar yüksek oranlı kadın varlığının çok az gelişmiş ülkede ancak görülebileceğini söyleyebilirim. İran’da meclis, üniversiteler, hele de sokaklardaki tüm etkinliklerde, toplumsal gösterilerde, neden kadınların büyük ağırlıkta olduklarına açıklık getiriyor. Hele benim için simge olmuş kimi fotoğraf kareleri var ki.. ABD’nin ambargo, hatta savaş tehdidi konusu yaptığı nükleer santralın önünde, kol kola zincir oluşturmuş İranlı kadınlar.. ABD politikalarına meydan okuyan, İran’ın savunmasında kendilerini kalkan yerine koyan kadınlar... ??? Oysa toplantıda sorularımızı yanıtlarken ağızlarından kadın hakları sözcüğü düşmüyor. Hepsi de kadın hakları üzerinde uzman, kimileri öğretim üyesi kadınların, kadın haklarından neleri algıladıklarını elbette çok merak ediyoruz. Kuran, Allah’la söze giriyor, şeriatın kadın haklarını sınırsız koruduğunu anlatmaya çalışıyorlar. Onlara göre kulların geliştirdiği hukuk ne kadar gelişmiş, mükemmel olursa olsun, insan hakları, kadın hakları boyutunda kusurlu kalabiliyor. Ama şeriat kusursuz olarak kadın haklarını koruyor. Sorulara, eleştirel sorulara besbelli çok antrenmanlılar.. şeriatın erkekler için çokeşliliği öngörmediği, ancak çok sınırlı hallerde yine kadını korumaya yönelik nedenlere bağlı izin verdiğini savunuyorlar. Recm cezasının varlığını sorgulamıyor, sadece ülkelerinde uzunca bir süredir recm cezasının uygulanmadığını söylüyorlar. Örtünme zorunluluğuna yönelik sorulara ‘‘Farklılıklarımızı tartışmayalım’’ diyerek yanıt vermiyorlar. Yaşamın her alanına yönelik cinsler ayrımcılığını özgürlük alanı gibi yorumluyorlar. Siyasal, bilimsel, toplumsal yaşamdaki kadınların başarılarından övünerek verdikleri örnekler çoğaldıkça, İran rejiminin kadın gücü, dinamiği üzerinden ne kadar büyük güç aldığı da anlaşılıyor. ABD’de, AB’de kadın üzerinden yapılan siyasetin gücü, dinamikleri ile karşılaştırıldığında, etkin bir rolde, noktada oldukları izlenimi doğuyor. ‘‘Toplumlarda düzenleri erkeklerin yönettiği, ancak kadınların yaşattığı gerçeğinden’’ yola çıkarsak, İran’da yumuşama beklenirken sertleşen şeriat rejiminin, ABD’nin, dünyanın hedef tahtası olmasına karşın ayakta kalmasını ne kadar önemli boyutlarda kadınlara borçlu olduğu daha bir net açığa çıkıyor. İran şeriat rejimi, kadın üzerinden siyasetle, gücüne güç katmakla kalmıyor, şeriat düzeninin savunulmasında en etkin güç olarak kadını kullanıyor. İran, bizim için ülkemiz öncelikli, bütün dünyada; din, mezhep, ırk, çıkar, siyaset çatışmalarının günümüzde neden kadın kimliği, kadın üzerinden, hatta simge olarak giyimi, türbanı üzerinden yürütülmekte olduğunu anlamakta da çok öğretici bir model oluşturuyor... ? Bugüne kadar düzenlendiği her ülkede küreselleşme karşıtları, sendikalar ve sivil toplum örgütlerince protestolar eşliğinde yapılan, buna karşılık İstanbul’da sessiz sedasız geçen Dünya Ekonomik Forumu, dün de önemli mesajlara sahne oldu. Ekonomi Servisi Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye Temsilcisi Hugh Bredenkamp, kredi piyasalarının fazla gelişmemiş olmasının Türkiye’deki kırılganlıklardan birini oluşturduğunu belirtti. Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi’nde konuşan Bredenkamp, riskleri sıraladı: Cari açıkla ilgili tek problem düşük tasarruf. Bu kronik bir problem. Tasarruf oranı artmasa ekonomi yavaş büyümeli, yoksa yabancı sermayeye bağımlılık sürer. Kamu borcu çok yüksek. Borcun üçte biri hâlâ yabancı para birimlerinden oluşuyor. Üzerinde çalışılmalı. Kredi piyasalarının gelişmemiş durumu risk. Özel sektör kredileri, GSYİH’ye bakacak olursak ortaya çıkan piyasaların yüzde 20 altında. Önümüzdeki yıllarda çok hızlı kredi genişlemesi görebiliriz. Diğer ülkelerde gördüğümüz; kredilerin hızlı ilerlemesi genelde mali krizlerden önce gelen bir durum oluyor. Çünkü fiyatlar arttıkça ve bankalar risk yönetmekte zorlandıkça, etkin bir şekilde genişleme esnasında problem çıkıyor. Şirketler yabancı ülkelerden borçlanmak durumunda kalıyor. Yerel piyasalar uzun vadeli kredi veremiyor. Yani bankacılık gözetiminin kuvvetlendirilmesi lazım. Kredi reformları, mortgage başlamalı. Kredi piyasalarına alternatifler olmalı. Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan niyet mektubuyla ilgili taslak çalışmaların önceki gece itibarıyla tamamlandığını belirterek “Bu hafta sonu ya da pazartesi falan imzalanır’’ dedi. ‘Cari açık tehlikeli boyutta’ Verilen mesajlardan bazıları şöyle: Koç Bilgi Grubu Başkanı Ali Koç: AB’nin geleceği garanti değil. Küresel bir güç olma unsurlarına sahip Türkiye bölgesel lider olabilir. New York Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nouriel Roubini: Türkiye’nin büyük cari açığı var, bunun sürdürülüp sürdürülemeyeceğini bilemiyoruz. Bu ölçekteki açık rekabet kaybına yol açar. AB Rekabetten Sorumlu Komisyon Üyesi Neelie Kroes: İyi eğitim almış kadınlar var. Neden siyasete girmiyorlar? International Crissis Group (Uluslararası Kriz Grubu) Başkanı Gareth Evans: Gerçeği görmeliyiz, Türkiye’nin, AB üyesi olma hevesinin karşılanmasında, enerji koridoru fikrine yapışmaktansa jeopolitik konumunu öne çıkarması daha önemli. İran Dış Ekonomik İşler Bakan Yardımcısı Ali Reza Attar: Türkiye talep ederse gazımızı veririz. Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz: Türkiye’de öngörülebilirlik, fiyat istikrarıyla güçleniyor. Davos kenti dışında Avrupa’da düzenlenen tek toplantı olan Dünya Ekonomik Forumu, oturumlarda verilen mesajlarla gündemde kaldı. Buna karşılık daha önce başka ülkelerde yoğun protestoların eşlik ettiği foruma karşı herhangi bir tepki gösterilmedi. Dün tamamlanan toplantıya sendikalar, küreselleşme karşıtı gruplar ve sivil toplum örgütleri, neredeyse hiçbir tepkide bulunmadı. Sadece zirveyi protesto ederek basın açıklaması yapmak isteyen Ezilenlerin Sosyalist Platformu’nun (ESP) 3 üyesi, Çırağan’ın önüne gelmeden polis tarafından gözaltına alındı. Zehra Aydemir, Hüseyin Güneş ve Ersin Sedefoğlu’nun polis tarafından gözaltına alınarak Levent Karakolu’na götürüldüğü açıklandı. Şaşırtan sessizlik DOLAR 1.48, AVRO 1.92 YTL Dövizde hızlı tırmanış Ekonomi Servisi Uluslararası piyasalardaki Avro lehine gelişmeler iç piyasayı da etkiledi. Avro bölgesi faiz oranlarının önümüzdeki yıl artmaya devam edeceğine dair işaretlerin ardından dolar, Avro karşısında son 1.5 yılın en düşük seviyelerine geriledi. Bu gelişmenin ardından, serbest piyasada dolar 1.48, Avro da 1.92 YTL ’nin üzerine çıktı. Borsada ise gerileme var. Satışla açılan borsa, 492 puanlık kayıpla günü 37.582 puanda kapattı. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu ise açıklanan verilerin Enflasyon Raporu’nda ortaya konulan görünümle uyumlu olduğu değerlendirmesini yaparak, beklentiler doğrultusunda faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Buna göre, Merkez Bankası’nın gecelik borçlanma faiz oranı yüzde 17.50, borç verme faiz oranı ise yüzde 22.50 olarak uygulanmaya devam edilecek. Groupama, Başak Emeklilik’le büyüyecek Ekonomi Servisi Fransız sigorta şirketi Groupama’nın Türkiye’deki yatırımları 2007 sonuna kadar 400 milyon doları bulacak. Başak Sigorta ve Başak Emeklilik’i satın alarak Türkiye’deki faaliyet alanını da genişletti. Groupama CEO’ su Jean Azema düzenlediği basın toplantısında, başarılı bir yeniden yapılanma ile Başak Sigorta’yı geliştirerek pazara sunduklarını söyledi. Azema, yeni kurumsal kimliklerinin Başak Groupama olacağını ve önümüzdeki dönemde çalışmalarını hızlandıracaklarını dile getirdi. Turizm için tanıtım şart Ekonomi Servisi Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Ahmet Barut, turizmde yaşanan talep daralmasının özellikle Batı Avrupa kaynaklı olduğunu belirterek Türkiye’nin Batı Avrupa ile iletişim sorunu olduğunu, bunun için iyi reklam yapılmasının şart olduğunu söyledi. Barut, turizmin gelişimi için tanıtımın şart olduğuna işaret ederek 2006’nın turizm sektörü açısından çok sıkıntılı geçtiğini açıkladı. Nüfus cüzdanımı yitirdim. Hükümsüzdür. ALİ KARLIYOL soner?cumhuriyet.com.tr İSTANBUL CUMOK ÇAĞRISI Ülkemizin yüzakı gazeteci ve yazar, gerçek aydınlarımızdan MUZAFFER İLHAN ERDOST’u “Emperyalizme karşı, Bağımsız ve Demokratik bir düzen kurmanın önündeki engeller ve giderilme yolları” “GÜNEYDOĞU SORUNU VE İRTİCA” konulu aydınlanma toplantısında konuk ediyor ve sizleri sabah kahvesine bekliyor, kitaplarımızı imzalatıyoruz. Toplantı Tarihi : 26 KASIM 2006 PAZAR Saat 11.00 Toplantı Yeri: ADEN OTEL Rıhtım CaddesiKADIKÖYİSTANBUL İletişim: 0 216 336 94 34 0 532 282 36 88 – 0 542 652 15 00 Ederi: 8.00 YTL ÖĞRENCİYE 5.00YTL [email protected] LÜTFEN YER AYIRTINIZ www.cumok.org CUMOK ÇAĞRISI 3 ARALIK 2006’da CUMOKLAR 11.YAŞLARINI artan sorumluluk, özgüven, yoğunlaşan birliktelik duygusu ve yurt çapında yaygınlaşmanın verdiği güç ve son yıllarda kanıtladığı eylemliliği 2007’de gösterme kararlılığı ile Türkiye’nin dört bir yanından gelen Cumok Oluşum Temsilcileri ve Gazetemiz Yazarları ile birlikte KUTLUYORLAR. Artık “CİN ŞİŞEDEN ÇIKMIŞ”, CUMOK TARİH SAHNESİNDE YERİNİ ALMIŞTIR. TAM BAĞIMSIZLIK, AYDINLANMA VE EMEKTEN YANA OLMA PAYDASINDA BİRLEŞEN CUMHURİYET OKURLARI CUMOK’UN İLK DOĞDUĞU YERDE TOPLANIYOR, GELECEĞİ PLANLIYOR, ÇANKAYA’YA İRTİCA’NIN TIRMANMASINA KARŞI HAZIRLANIYORLAR... Toplantı Tarihi : 3 ARALIK 2006 PAZAR Saat 17.00 Toplantı Yeri: ADEN OTEL Rıhtım CaddesiKADIKÖYİSTANBUL İletişim: 0 533 438 50 22 0 532 282 36 88 – 0 542 652 15 00 LÜTFEN YER AYIRTINIZ www.cumok.org CUMHURİYET 13 K