Katalog

22 OCAK 2006 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MÜZİK 7 Oğur, Deniz ve Bekoğlu Kutluer, Pakistanlı depremzedelere ‘bir kum tanesi kadar olsun’ yardımda bulunmak için üfledi Sevgisizliğin ilacı müzik HATİCE TUNCER Renkten renge, halden hale nadolu, caz ve doğaçlama...Erkan Oğur, İlkin Deniz, Turgut Alp Bekoğlu’nun birlikte müzik yaptıkları ‘Telvin’ grubunu anlatan bu sözlere sınırsızlığı da ekleyebiliriz. 1995’te bir araya gelen müzisyenlerin kurduğu grubun iki CD’den oluşan ilk albümü Kalan Müzik tarafından yayımlandı. Telvin grubu bir araya gelmelerinin ardından Houston ve New Orleans’ta konserler verdi. Beğeniyle karşılandıkları Hollanda’nın North Sea Jazz Festivali’ne iki kez katıldı. Oğur’un perdesiz ve elektrik gitarları, kopuzu, Deniz’in bas gitarı, Bekoğlu’nun davuluyla Telvin grubu, Anadolu mirasını caza dönüştürüyor. Telvin sözcüğü ‘‘renkleri, halleri’’ni ifade ediyor ama Erkan Oğur, Yunus Emre’nin bir şiirinin de adı olan Telvin’i anlatırken Mevlana’nın ‘‘Öyle bir haldeyiz ki başka bir hale kapıdır’’ sözlerine başvuruyor. A Flütün güçlü ve duygulu nefesi Şefika Kutluer, dün akşam Bilkent Senfoni Orkestrası (BSO) eşliğinde Pakistanlı depremzedeler için üfledi. UNICEF’in 60. kuruluş yılı etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen konserin tüm geliri Pakistanlı depremzedeler için açılan UNICEF Fonu’na aktarılacak. Kutluer, müziğin gücüyle savaşlar, doğal afetler karşısında çaresiz kalan insanlara ‘‘bir kum tanesi kadar’’ olsun katkıda bulunmak istemiş. Şef Işın Metin yönetimindeki konser öncesinde yaptığımız söyleşide Kutluer, müziğin sevgisizliğe karşı bir çare olabileceğini dile getiriyordu. ‘‘Dünyamızı, insan hayatının değersizleştirilmesi ve yerini yalan değerlerin almasıyla sevgisizlik hastalığı sardı. Medeniyetleriyle övünen ülkeler, kendi insanları da dahil, acımasızca insanları katlediyorlar’’ sözleriyle günümüzün bir tablosunu çizen Kutluer, yalnızca ‘‘izlemekten’’ rahatsızlık duyuyor: ‘‘Doğal afetler karşısında elimiz kolumuz bağlı olabilir, ama doğayı korumayanlara karşı da tepki vermeliyiz. Bu konuda sivil toplum örgütlerini desteklemeliyiz. Müzik insanı sevgiyle sarar, çünkü büyük haz verir. İnsana ne kadar değerli olduğunu hissettirir. Yaraları sarar, barışı destekler. Toplumları birleştirici gücü vardır.’’ ? 2005’te dünyada Beyrut’tan New York’a flütüyle ses veren Şefika Kutluer, Vivaldi’nin Konçertoları ve ‘‘Ninniler Dünyası’’ albümlerinin kayıtlarını da gerçekleştirdi. Kutluer, Ninniler Dünyası’nda çocuklara ve tüm dünyaya ‘‘İnsanları ayrım yapmadan sev’’ mesajı veriyor. BEYRUT’TAN NEW YORK’A Kutluer, daha önceki yıllarda olduğu gibi 2005’te de Beyrut’tan New York’a dünyanın çeşitli kentlerinde konserler verdi. Geçen ocak ayında bombaların izlerini taşıyan ve ‘‘müzikten vazgeçmeyen’’ Beyrut’ta çeşitli etnik ve dinsel kökenden müzisyenlerden oluşan Beyrut Senfoni Orkestrası eşliğinde hayatının en mutlu konserlerinden birini vermiş. New York’taki dünyanın en ünlü konser salonu Carnegie Hall’daki 4. konserinde yine ayakta dakikalarca alkışlandı. Kutluer, Birleşmiş Milletler’in 60. Kuruluş Yılı nedeniyle kasım ayında Cenevre’de BM Sarayı’ndaydı. ‘‘Doğu’dan Batı’ya Etkileşimler’’ adındaki konserde Ekrem Zeki Ün’ün ‘‘Yunus Emre’nin Kabrinde’’ adlı yapıtı ve Azeri Arif Melikov’un eserlerinden sonra Batılı büyük bestecilerin eserlerini çaldı. Kalan’dan ustalar İnsanlık görevi Türkiye’de ‘‘Daha Dün Annemizin Kollarında Yaşarken’’ şarkısına dönüşüp çocukların dillerine dolanan Avusturyalı büyük besteci Mozart’ın annesi için yazdığı ‘‘Varyasyonlar’’ ninni formatında çalınıyor. Şostakoviç’in eseri, İrlanda’dan çok bilinen Greensleeves, Çin ve İskoçya’dan halk şarkıları, Brezilyalı Heitor Villa Lobos’un 5 numaralı aryasıyla dünya turu sürüyor. büme alarak çocuklara ‘‘İnsanları ayrım yapmadan sevin’’ mesajı vermek istemiş. Lennon’ın eşi Yoko Ono, amacını beğenerek eseri Kutluer’in yorumlamasına izin vermiş: ‘‘Bu albümde insan ‘bebeğe nasıl bir mesaj verebilir’ diye düşündüm. Çocuğa hayal ettirebilmesi, ‘dinırk ayrımı yapmadan sevme’ düşünü kurdurabilmesi nedeniyle Imagine’ı seçtim. Bir ninni albümü yaparken Imagine’i koymak bakış açımızı gösteriyor. Kızılderili şarkısıyla acı çekmiş bir halkı, cazla Amerika’da ezilmişlerin protestosunu anlattık. En iyi orkestrayla, en iyi stüdyoda, yani her şeyde en iyisini düşünüp kaliteden ödün vermeden bir albüm yaptık. Bunun maddi bir karşılığı yok. Önemli olan bu albümde dünyaya, insanlara yeni yetişecek bebeklere, benim müzisyenlik ve insanlık görevi olarak verdiğim mesaj. ’’ SUZUKİ METODU Şef Alexandre Rudin yönetimindeki Musica Viva Oda Orkestrası eşliğinde Moskova’da geçen mayıs ayında konser veren Kutluer, önümüzdeki aylarda Moskova Filarmoni Orkestrası eşliğinde çalmaya hazırlanıyor: ‘‘Klasik müzik Türkiye’de Cumhuriyet’le, Atatürk’ün konservatuvarı kurmasıyla başlayan ve gelişen bir sanat. Yurtdışında tamamen özel çabamla yaptığım çalışmalar, Türkiye adına yapılmış işler. Klasik müzik eğitim gerektirdiği için devlet tarafından daha çok desteklense daha büyük başarılar kazanabiliriz.’’ Kutluer, Türkiye’de klasik müzik eğitimi için Japonya’da gördüğü Suzuki metodunu öneriyor: ‘‘Japonlar, henüz anne karnındayken klasik müzik dinleterek verdikleri eğitim sayesinde harika çocuklar yetiştiriyorlar. Hem geleneksel kültürlerinin kaybolmasını engelliyorlar hem de klasik müzikte ekol olarak Avrupa’nın önüne geçmişler. Biz de kendi geleneksel müziğimize sahip çıkarken, bir yandan da klasik müzikte yol alabiliriz. İngiltere’de yapılan bir araştırma çoksesli müziğin zekâ üzerinde olumlu etkisini ortaya çıkarmış. Müzisyen olmasa bile çocukların çoksesli müziğe alıştırılması, gelişmelerinde çok önemli rol oynuyor.’’ ÇOCUKLARA MESAJ ABD’li George Gershwin’in Summertime’ı, Ninniler Dünyası’na caz rengini verirken, Kızılderili şarkısı ‘‘Turlow Lieurance’’ Amerika’nın asıl yerlilerinden ses getiriyor. Kutluer, Beatles grubundan John Lennon’ın Imagine şarkısını al alk ve sanat müziğinde arşivlik kayıt çalışmalarının yanı sıra entrümanlarıyla tanınan ustaların albümlerini yayımlayan Kalan Müzik, kabak kemane ustası İhsan Mendeş’in ilk solo albümü Efkâr’ı yayımladı. Kökeni Orta Asya’ya dayanan ve Ege Bölgesi’nde yaygın olarak kullanılan kabak kemane küçük değişiklerle yörelere göre rebap, ıyık, kılkıyak gibi isimlerle anılıyor. Efkâr’da Cengiz Özkan’ın seslendirdiği ‘‘Keklik Dağlarda Şağılar’’ türküsü dışında enstrümantal olarak yorumlanmış İhsan Mendeş. ezgiler yer alıyor. Hüsnü Şenlendirici’nin klarnetiyle katıldığı albümde düzenlemeleri Serhan Yasdıman ve Emrah Günaydın üstlenmiş. Günümüzün unutulmaya yüz tutmuş sazlarından Mehmet Refik Kaya. rebap ise Mehmet Refik Kaya’nın ‘‘RuhnüvazRuha Dokunmak’’ albümüyle anımsatılıyor. Devlet İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu’nda 1994 yılından bu yana görev yapan Mehmet Refik Kaya, albümde klasik Türk müziğinden klasik Batı müziğine uzanan bir repertuvar sunuyor. H VIVALDI İLE ALTIN CD Kutluer, yoğun konser trafiği arasında Berlin Filarmoni Orkestrası müzisyenlerinin eşliğinde ‘‘Vivaldi’nin 6 Konçertosu’’ ve Royal Filarmoni Orkestrası eşliğinde ‘‘Ninniler Dünyası’’ albümlerini çıkardı. Vivaldi Konçertoları’nı yayımlayan İsviçre’nin Gallo International şirketi, dünya müzik otoritelerinin beğenisi nedeniyle Kutluer’e Altın CD ödülü verdi: ‘‘Vivaldi’nin flüt için konçertoları, mücevher gibi her notası şıkır şıkır, ince ince danteller gibi işlenmiş bir forma sahip. İnsanların mutlu olduğu, benim kendi flütümle mutlu olduğum, orkestranın da benimle mutlu olduğu bir kayıt yaptık. Birbirine bağlı altı konçertoyu birçok konserimde çalıyorum. Böyle ödüller, biraz motivasyon, biraz içimizde baharlar açmasına neden oluyor. ‘Şimdi nasıl daha faydalı bir iş yapabiliriz’ diye düşüncelere yol açıyor.’’ NİNNİLER DÜNYASI Dünya halklarının geleneksel ninnilerinin yanı sıra ünlü bestecilerin eserlerinin yer aldığı ‘‘Ninniler DünyasıWorld of Lullabies’’ albümünde düzenlemeleri Peter Breiner gerçek leştirmiş. Kutluer’in konser için gittiği ülkelerden topladığı halk şarkıları, ninniler albümünün temelini oluşturuyor. Geleneksel melodilerde ülkesine göre otantik çalgılar da kullanılarak şarkıların havasının bozulmamasına dikkat edilmiş. Kayıtlar ise Starbucks, Yüzüklerin Efendisi gibi büyük yapımların müziklerinin kaydedildiği Londra’daki Angel Stüdyoları’nda gerçekleştirilmiş: ‘‘Dünyanın en ünlü orkestralarından biri olan Royal Filarmoni, ilk kez flütle ninni kaydını yaptı. Kayıt sırasında hepimizin ortak bir duygusu vardı. Kimse kahve aralarına çıkmadı. Hepimiz bir meditasyon anında gibiydik. Eserler gerçekten insanın kimyasını değiştiriyor. Onun için sadece bebeklerin, çocukların değil büyüklerin de dinleyip rahatlayacakları bir albüm.’’ KÂTİBİM Doğu ve Batı ülkelerinden 15 eserin yorumlandığı albüme, Türkiye’den yumuşak melodisi ve dünyada da sevildiği için ‘‘Kâtibim’’ şarkısı alınmış. Faure’nin duygulu Pavane eserinden sonra Schindler’in Listesi filminin müziğinin bestecisi Polonyalı Mark Warshawski’nin bir şarkısı geliyor. İtalya’dan geleneksel bir melodiyi, trajik bir kazada yaşamını yitiren Japon halk bestecisi Michio Miyagi’nin popüler bir şarkısı izliyor. Kör olan Miyagi’nin trende yolculuğu sırasında tuvalet yerine çıkış kapısını açmasıyla trajik ölümü Kutluer’in aktardığı notlar arasındaydı. Karaoke türküler ürkü tutkunlarının, sözleri takip edeT rek müzik eşliğinde söyleyebilecekleri karaoke videolar halk müziğinde ilk kez Artvizyon tarafından yayımlandı. Artvizyon, geçen ay kartonetinde Nuri İyem resimlerine yer vererek yayımladığı ‘‘Rengahenk Türküler’’ albümünü karaoke video formatında yayımladı. Yapımcılığını Ufuk Işıklar’ın üstlendiği ‘‘Karakoe Star’’ 1 DVD, 3 VCD ve türkü kitapçığıyla birlikte satışa sunuldu. ‘‘Herkes türkü söyleyebilsin’’ sloganı taşıyan karaoke albümlerle birlikte bir mikrofon hediye ediliyor. Karaoke videolarda türkü sözleri Anadolu görüntüleri üzerine yazılıyor. Klarnet ve tulumun buluşması: Balkananatolia aykuş Müzik tarafından çıkarılan Balkananatolia albümünde Balkanlar’dan başlayan müzik yolculuğu Karadeniz’e uzanıyor. EMI’nin dağıtımını yaptığı kolektif çalışma olan Balkananatolia albümünde, Trakya’nın köçek havalarından Laz horonuna geniş bir coğrafyanın ezgileri buluşturuluyor. Selim Sesler’in klarnetiyle Birol Topaloğlu’nun tulumunu buluşturan albümde asma davullar, darbukalarla kıpır kıpır ritimler harmanlanıyor. Balkananatolia, düzenlemeler ve parçaların seçimiyle Balkan ve Anadolu’nun geleneksel ezgilerinin B ? Balkananatolia albümü, Selim Sesler’in klarnetini Birol Topaloğlu’nun klarnetiyle buluşturuyor. birbirine etkilerini vurguluyor. Anadolu’da davul zurna ile çalınan halay havasını Balkanlar’da köçek adı verilen oyun havası olarak dinliyoruz. Aslı Doğan’ın seslendirdiği Kosova’da Prizren Türkleri’nin ünlü türküsü Ramizem, Makedonya’dan Trakya’ya uzanan köçek havaları, saksofon, klarnet, akordeon, kavallarla çalınıyor. Birol Topaloğlu’nun tulumuyla başlayan Rize’nin Fırtına Vadisi’nden Laz horonu Bulgar gaydasıyla çalınan Payduşko ile devam ediyor. Batı Trakya’nın İskeçe yöresinden Berber Oğlan türküsü, Romanya, Bulgaristan gibi Balkan ülkelerinden anonim halk şarkıları farklı yorumlarla sunuluyor. Balkananatolia’nın yönetmenliğini üstlenen Richard Laniepce, alto ve tenor saksofonlar, mey ve kaval çalıyor. Osman Aktaş’ın vokal yaptığı albümde İranlı kemança ustası Zhubin Kalhor, Yunan lavtasıyla Orhan Osman gibi ünlü müzisyenler de katkıda bulunuyor. KONSERLER ? Duman Beşiktaş Kültür Merkezi’nin İzmir’de düzenlediği konserler kapsamında 28 Ocak Cumartesi günü Levent Marina içindeki Platinum’da saat 21.00’de konser verecek. ? Feridun Düzağaç yeni albümü ‘‘Bir Devam Filmi/Siyah Beyaz Türkçe Dublaj’’ın gala konserini Yeni Melek Gösteri Merkezi’nde 25 Ocak Çarşamba akşamı verecek. ? Sefarad grubu 28 Ocak Cumartesi Ladino dilinde şarkılarla İş Sanat’ta sahne alacak. CUMHURİYET 07 K