Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 EYLUL 2005 PAZAR 12 1 A # J / \ ffl J\A_FI^I U VF U leyla.tavsanoghı(â cumhuriyetcom.tr İstanbul Başkonsolosu Büyükelçipayesindeki Damir Perincic'le Hırvatistan 9 ın üyelik müzakerelerinin askıya ahnmasını, Türkiye ile olan ilişkilerini ve 'Balkan Kargo SüperKoridoru' adını verdiği özgünprojesini konuştuk Konularımızdan birisi AB *nin Hırvatistan 'la üyelik müzakerelerini askıya alması. Perincic bu sorunu yakında aşacaklarına inandtklarını söylüyor. Biz Hırvatistan olarak giiçlü tıırizmimizle öğünürüz. Çünkü gerçekten giiçlü bir turizm sektörümüz var ve bu alanda söz hakkımız da bulunuyor. 4 Bakın, '60'lıyıllardan beri biz turizmimizi geliştiriyoruz. Bütün Avrupa ülkelerinden turist akını oluyor. ^ 4 U Türkiye 'de durum her geçen gün düzeliyor. AB değerlerini uyguluyor; bunlara • uyıAn sağlıyor. AB üyesiolmak'SÖYLEŞİ LEYLATAVŞANOĞLU Hırvatistan, eskı Yugoslavya'nın dağıl- masından sonra kurulan bağımsız bir cumhuriyet. Türkiye'nin burnunun di- binde olmasa bile çok yakınlannda bir ül- ke oluşuna karşın burada pek de tanın- mıyor. Kim bilir belki küçüklüğü, nüfu- sunun azlığı bunda etken. Ancak yaban- cı televizyon kanallannı seyredenler Hır- vatistan Turizm Bakanhğı'nın verdığı tu- rizm kliplerini mutlaka izlemişlerdir, dı- ye düşünüyorum. Bu kliplerde Hırvatis- tan'ın Adriyatik kıyılannın güzellikleri gözler önüne seriliyor. Zaten ülke de ken- dını ağırlıklı olarak turizme odaklarruş. Bir yandan da hanl hanl AB'ye gırme uğ- raşı içinde. Ama geçen aylarda biryol ka- zasına uğramış ve AB'yle müzakereler asbya alınmış. İstanbul Başkonsolosu Büyükelçi payesindeki DamirPerinck'le Tepebaşı'ndakı konsoloslukta konuşu- yoruz. Konulanmızdan birisi AB 'nin Hır- vatıstan'la üyelik müzakerelerini askıya alması. Perincic bu sorunu yakında aşa- caklanna inandıklannı söylüyor. Ülkesi- nin Türkiye'yle pek çok alanda işbirlıği içme girmek istediğini anlatıyor. Bir de Balkan Kargo Süper Koridoru adını ver- dığı özgün projesinin aynntüannı açık- lıyor: -SizyaklaşıkbiryddırHırvatistan 'ın İs- tanbulBaşkonsolosluğugöreviniyaptyor- sunuz, Dahaönce l zakdoğu 'da, Bahık ül- kderi veIsveçHe büyükelçüikgörevindey- diniz. Görevliolduğunuzöbürülkelerlekh yasladığınızda Türkkiütiirününasddeğer- lendiriyorsunuz? PERtNCİC - istanbul'da yaşamak Do- ğu baharatıyla tatlandınlmış bir Batı ya- şam biçimi. Istanbul'da yaşamak ger- çekten bir ayncalık. Elınızin altında pek çok seçenek var. Zaten yaşam seçenek- lerden oluşmuyor mu? Aradan ikı-üç yıl geçıp de Türkiye'nin doğu bölgelerine gitme fırsatını bulduğumda bakalım ne gibi izlenimler edineceğim. Türklye'de turlzm döneml uzun - Bakarsmız fikrinizi değiştirirsiniz... (Gülüyoruz). PERtVCÎC - Ama en azından şimdi- lik gördüklerimden ve yaşadıklanmdan çok etkilendiğirm söyleyebilirim. Bir ke- re Türkiye'nin özellikle turizm alanın- da çok önemli firsatlan ve olanaklan var. Turistler ıçin bir cazibe merkezi olmayı çok iyi biliyor. Biz Hırvatistan olarak güçlü tunzmimizle övünürüz. Çünkü gerçekten güçlü bir turizm sektörümüz var ve bu alanda söz hakkımız da bulu- nuyor. Ama burayı gördükten sonra Türki- ye"den esinlenip bunu Hırvatistan'da uy- gulamamız gerektığini düşünüyorum. Çünkü Türkiye'de turizm tekbir mevsim- le sınırlı kalmıyor. Turizm dönemi çok uzun. Bizim de Hırvatistan"da bunun üzerinde kafa yormamız gerektiğini dü- şünüyorum. - Hırvatistan 'ın Adriyatik sahil şeridt- ninMminin.intafyayöresinoümeçokben- zediğinibüiyvrum. Dolaytsıylagüneş, kum ve denizi burada çok iyi satabüiyorsunuz. Öbür bölgeler nasıl? PERtNCtC - Evet, bizim Adnyatik kıyılarınınki Antalya'mn iklimine ya- kın. Burada uzunbir turizm mevsimimiz var. Ama Hırvatistan olarak turizmı çe- şitlendirmenin arayışı içindeyiz. Bize göre artıkturizm sadece denizde yüzmek- le sınırlı kalmamalı; turiste çok daha faz- la seçenekler sunabilmeliyiz. Bakın, '6O'lı yıllardan beri biz turizmimizi ge- liştiriyoruz. Bütün Avrupa ülkelerinden turist akı- nı oluyor. Bu sektörde bayağı bir geliş- mişlik düzeyimız var. Hatta 100 yıldan eski turizm yörelerimiz olduğunu söy- leyebilirim. -Ömeğin? PERİNCİC - Oparja gibi yöreler. Bü- tün Adriyatik kıyısı boyunca, sizlerin köy bıle tabir edebileceğınız küçük kü- çük kentlerimiz var. Sokaklan arnavut- kaldınmı... Açık hava kahveleri turistle- re hizmet veriyor. Ortam çok hoş. Bu kentlerde butik dedığimiz küçük oteüer de var. Ama artık daha fazla büyük ve lüks otellere yatuım yapmamız gereki- yor. Böylece de turizmi daha kalitelı ha- le getirmış oluruz. Bir de Hırvatistan'ın yat tunzmı çok önemli. Bu işı yapan 100'den fazla şirket var. Tunzm ekono- mimızin çok önemli bir unsuru. Önü- müzdeki yıllarda daha da önem kazana- cağını umuyorum. - Peki, Türkiye'yle turizm alanında or- takgirişanleriniz var mt? PERINCİC - Daha bu işın başlangıcın- dayız. Hırvatistan'da yaklaşık 200 Türk şirketı yatınm yapıyor. Şu anda elimiz- de özelleştirme kapsamında ihaleye çı- kacak devlet otelleri var. Sanıyorum, Türk şirketlen bızdekı bu özelleştirmey- le yakından ılgıleneceklerdır. flgilenenlerden birisi Rixos Otelleri. Biz Hırvatistan olarak Hıristiyan dünya- sının da doğu sınınnı oluşturuyoruz. Os- manlı dönemınde de bu böyleydi. Bakın, denizden ya da karadan yolculuk ettiği- nizde 100 kilometre sonra îtalya, Sloven- ya ya da Avusturya'dasınız. Bunlann hepsi AB üyelen. Hırvatistan'ın da iki yıl içinde AB üyesi olacağını umuyo- rum. Türkiye'nin de önemli çıkan AB ülkelerine ihracatı kolaylaştırmaktır. Do- layısıyla Türkiye'den taşunacılık şirket- len doğrudan Hırvatistan'a gelip bura- dan çeşitli AB ülkelerine gidebilirler. Olayı tersine çevirelun. AB'den Türki- ye'ye ihracat da doğrudan Hırvatistan üzerinden çok kolaylaşabilir. AB ürün- leri Turkiye'den Ortadoğu ve Asya pa- zanm daha kolayca yakalayabılir. Buna da Balkan Kargo Süper Kondoru diye- bıliriz. Ucuz fiyatlarla ve uygun bir bi- çimde bu taşımacıhğı ortaklaşa yaparsak muazzam bir iş sektörü yaratmış oluruz. İklncl bir taşımacılık - Bir zamanlar, Yugoslavya parçalan- madan önce Türkiye 'den bauya taşımaa- boyunca dikkatimi bu taşunacılık ala- nında odaklamak istiyorum. Bu Hırva- tistan ve Türk ekonomilerini kalkındır- makla sınırlanmayacak. Çok büyük bir iş bu. Üstelik bunu gerçekleştirebilirsek pek çok da istihdam alanı yaratmış ola- cağız. - Hırvatistan 'm olası AB üyeliğinden söz ederken ülkenkin AB'yle üyelik mü- zakerelerinin askıya ahndığını biüyorum. Buna da bayağı büyük boyutlu bir skan- dalneden olmustu. Bunu anlatirnusınız? PERİNCtC - Bakın, Hırvatıstan sıya- si sorunlann ortaya çıkmasıyla değil, bir savaşın patlak vermesınden sonra doğ- du. Hırvatistan'm her zaman hedefı ba- ğımsız olmak ve Avrupa'nın birlığine dahil edihnekti. O zamanlar AB'mn adı AET'ydi. Ama artık bu anlayış çok de- ğişti. Artık AB üyeliği Avrupa değerle- rini paylaşmak ve korumak anlamına ge- liyor. Bu da Hırvat toplumunun bir de- ğişım sürecme gırmesine yol açtı. Bir Sovyet-komünist modelinden yo- la çıkmıştık. Şimdi her şeyimizi değiş- tiriyoruz. Evimizi tümüyle, yeniden el- den geçirip ıçini temızliyoruz. AB üye- Perincic, 'Biz Avrupa'nın göbeğinde olan bir ülkeyiz. Öte yandan Türirîye'siz Avrupa tarihi olabilir mi? Akıl alacak iş değil' diyor. - Sizin, Hırvatistan ekonomisini iyice canlandırmak için Türkiye 'yle ortakgiri- şimleregirmedüşünceniz vardu Buproje- niz ne asamada? PERİNCİC - Türkiye'yle ticaretimiz 350 rrulyon dolar crvarında, ki bu da dü- şük bir rakam. Çek daha yüksek olabi- lir. Biz Turkiye'den otomobil, başka ta- şıt araçlan, metal sanayi ürünleri, özel- likle demir ve çelik, tekstil, son zaman- larda da ev gereçleri, beyaz eşya, tele- vizyon, başka elektronik aygıtlar alıyo- ruz. Özellikle de sizin Beko marka ürün- ler bızde çok satıyor. Bunlar da bizim ıt- halatımızın aslan payını oluşturuyor. Tür- kiye'ye ise bır miktar petro-kımya ürü- nü, sanayi malzemesi ve taşıt yedek par- çası satıyoruz. Aynca DElK bünyesinde Türkıye-Hır- vatistan tş Konseyi kuruldu. Birkaç top- lantı yapıldı. Bu da iyi bir gelişme. Bu tür bağlantılarla ılişkilen genışletebili- rız, diye düşünüyorum. Balkan Kargo Süper Koridoru -Bir detaşanaahk konusunda işbirliği- ni geliştirme projeniz var. Buna Balkan KargoSüperKoridoru adını veriyorsunuz. Buprojenizi anlatir nusınız? PERİNCİC - Var. Aslında Türkiye de Hırvatistan da jeopolitik konumlanm azamıye çıkarmabdırlar, inancındayım. hk Yugoslavya üzerindenyapdnuyormuy- du? PERİNCİC - Yapıhyordu, tabıi. Ama Yugoslavya parçalanınca Türkiye ro-ro gemilerıni doğrudan îtalya'nın Tneste li- manı yoluyla Batı Avrupa'ya gönder- meye başladı. Ama Trieste limanının ka- pasitesı sınırlı. Dolayısıyla da ikinci bir taşımacılık noktasına ihtıyaç var. Şımdi Türkiye'nin Avrupa'yla ilişki- leri daha sıkılaştıkça daha çok TIR ve ge- mı Turkiye'den Batı Avrupa'ya gidecek. Bu taşımacılık için de bizim Adriyatik kıyısındaki Rijeka limanı çok uygun. Başka bir seçenek de karayolu. Biz Ri- jeka'dan Slovenya sınınna kadar olan otoyol tnşaatını bitırdik. Bu alandakı ge- lişmenin yakında gerçekleşeceğini düşü- nüyorum. - PeMya demiryolu? PERİNCİC - O da var. tstanbul'dan dırekt Zagreb bağlantısıyla yıne kolay- ca Avrupa'ya ulaşıyorsunuz. TIR'lan tren vagonlanna yükleyip bu yolu kolay- ca almak mümkun. Sanıyorum, bunu da önümüzdeki yılın başında başaracağız. Bunu başarmadan önce de Türk TIR şo- förlerinm araçlanm güvenli bir bıçimde park edecekleri, dinlenip yemek yiye- cekleri dinlenme alanlan yapıyoruz. Bir başka gelişme de Sırbistan srnrruıa uza- nan otoyol inşaatının tamamlanma aşa- masmda oluşu. Buradakı görev sürem si olabilmek için de eski sorunlann hep- sini geride bırakmamız lazım. Yugos- lavya'daki savaşta savaş suçu işlemekle suçlanan bir generalimiz Lahey'deki LTuslararası Adalet Divam'nda suçlu bulundu ve ceza yedi. Ama kaçak oldu- ğu için de ceza karan gıyabında verildi. Onun Adalet Divanı'na teslim olması gerekiyor. imajımızı düzeltmek zorundayız - Kendisi hâlâ kaçak mı? PERİNCİC - Hâlâ kaçak. Uluslarara- sı toplum Adalet Dıvanı tarafindan mah- kûm edilen bir kişınin teslim olması ge- rektiğini ve Hırvatistan'ın da bu ilkenin arkasında durmasnun zorurüu olduğunu beyan edıyor. Dogru. Ama bu şahıs Hır- vatistan'da değilse kendisım nasıl tes- lim edebilınz? Bulunduğu yeri bilmiyo- ruz. Son aylarda samyorum Hırvatistan hükümeti, tutumunu anlatabihne olana- ğını buldu. Yakın gelecekte bu sorunu aşa- cağınııza inamyorum. Çünkü doğnı yol- da olduğumuza inanıyonım. Ülkede ol- mayan bir şahsı nereden bulup da teslim edebiliriz? Dolayısıyla da bu konunun müzakerelerin askıya alınma nedeni ol- maması gerektiğini düşünüyorum. Kısa süre sonra müzakerelerin yeniden başlaması konusunda çok iyimserim. Ta- bii müzakerelerin kolay geçmeyecegini de bilıyorum. Kolay olsa bile bir de AB mükteseba- tına uyum yasalannnı çıkarüması ve bun- lann gündelik yaşama uyarlanması me- selesi bulunuyor. Yine de bütün bu zor- luklar aşılacaktn1 . Ama tabii hiç kimse- yi bizi iyi gözle görmeye zorlayamayız. Biz kendi imajımızı düzeltmek zorunda- yız. Ülkedeki bütün siyasi partiler de so- runun nihai çözümü için tek cephe oluş- turmuş durumdalar. Aralannda hiçbir görüş aynlığı yok. Teknik bazı engeller - Peki, siz Türkiye'ninAB 'yetam üyelik oiasüıklannt nasü değerlendâiyorsunuz? PERtNCİC - Bakın, müzakereler sü- recınde Türkiye'nin önüne teknikbazı en- geller, zorluklar çıkacaktır. Ama şunu anlamamız lazım: Bu öbür tarann de- ğerlenni tam olarak kendınize uygulama- yı başarabilmeniz sürecidir. Bunu yap- tığınız zaman da birleşirsiniz. Esas ko- nu budur. Türkiye gerçekten AB'ye tam üye olmak istiyorsa bunlan yenne getir- P O R T R E BÜYÜKELÇÎ DAMİR PERESCİC Hır\>atistan/Karlovac, 1953 doğumlu. Zagreb Üniversitesi îktisat Fakültesi 'nde vükseköğrenimini tamamladıktan sonra Malezya 'nın başkenti Kuala Lumpur'da buiunan Keban Üniversitesi 'nde yüksek lisans çalışmasım bitirdi. Ülkesinde sigortacıhk ve turizm sektörlerinde çalıştı. I990'da daha Yugoslavya 'nın dağılmadığı dönemde Hırvaîistan Turizm Bakan Yardımcısı oldu. Hm'atistan bağımsızlığını ilan ettikten sonra Isveç, Lih'anya, Letonya, Estonya, Malezya, Laos, Vietnam büyükelçisi olarak görev yaptı. 2004 'ten beri de Hırvatistan 'ın İstanbul Başkonsolosu. melidir. O zaman da Türkiye'nin AB'ye üye olmaması için birneden kalmayacak- tır. -FransavedzefSkledeAlmanya 'dakiBir- lik PartUeri Türkiye'nin Avrupa'nın bir parçasıolmadığını, dolaytsıyladaAB yehiç- bir zaman üye olamayacağını savunuyor- lar. Siz bu görüşe ne diyorsunuz? PERİNCİC - Evet, bu gelişmeleri ben de izhyorum. Bakın, bir ülkenin içinde bır siyasi parti kimi konulan farklı ba- kış açılanndan ele alabüir. Bunun nede- ni kimi zaman o ülkenin, çözmeleri ge- reken ıçişleriyle ilgili olabilir. Bu ıç so- run halıhazırdaki uluslararası konulardan tamamıyla farklı da olabilir. Bu konuyu istanbul'daki öbürülkelerin başkonsolos- lan olan meslektaşlanmla konuştum. AB'nin temeli kültür farklılıklanna sa- hip oluşu. AB tek tip, sadece Hıristiyan- lann ya da tek bir siyasi görüşün hâkım olduğu bir topluluk değil. AB'de çok çeşitlilik var. Bu da onun zengınlığı. Eğer dinden söz ediyorsak farklı dinlerbir sorun olmamalıdır. Ama konuyu yerel sorunlara ve konulara in- dirgiyorsanız bu sorun oluşturur. AB'de önyargılarla hareket edemeyız. AB demokrası, kültür zenginliğı, insan çeşit- lüığı zenginliğı, insan haklan kavTamlannı içerir. Dolayısıyla da sorunlann bu kav- ramlar çerçevesi içinde çözülmesi gerek- mektedir. Perincic: Türkiye siz Avrupa tarihi olmdz -1949'daAvrupa Konseyi kuruhırken Türkiye kurucu üyelerden birisiydL Da- ha sonra 1963'teAET'nin ala çetdrdek ülkesisadece Yunanistan ve Türkiye'yle ortakhk anlaşması imzalamısa. Türİd^v o zamanlariyiydideşimdıneden kötüol- du, sizce? PERİNCİC - Tarihe dönüp bakarsak herkesin söyleyeceği çok şeyi \ardır. Hır- vatistan, A\Tisturya-Macaristan Impa- ratorluğu'nun bünyesinde Avrupa'nın tam merkezindeydi. tkinci Dünya Sa- xaşı sonunda komünist devrim yüzün- den Avrupa'nm dışrna itildik. Şundiy- se geri dönmeye çalışıyoruz, ki bu bü- yük bir saçmahk. Biz Avrupa'nın gö- beğinde olan bir ülkeyiz. Öte yandan Türkiye'siz Avrupa tarihi olabilir mi? Akıl alacak ış değil. - Kimileri Türkiye'nin Avrupa ve Or- tadoğu arasında çok iyi bir tampon ülke görevigörebileceğigöriişünüsavunuyor. Bu görüşe ne diyorsunuz? PERİNCİC-Bakın. Türkiye'nin Av- rupa değerlenni özümsemesi durumun- da AB 'ye tam üye olmasının ne gibi sa- kıncalar doğurabileceğini anlamıyo- rum. AB' nm kesinlikle coğrafi bir bir- hk olmasına gerek yok ki... Evet, ismi AB. Dolayısıyla da bütün Asya ya da başka ılgisız bölgelen bünyesine ahna- sı gibi bır durum söz konusu değil. Öte yandan kendini tam Avrupah gören AB'nin merkezindeki olan üUceler de bu aidiyetı sıkı sıkı korumaya çalışıyor. - Üstelikfederasyon çalışmalan bu du- rumu daha da güçlendirmiyor mu? PERİNCtC - AB'de ışler biraz fazla süratli gelışıyor. Bakın, Soğuk 8 3 % ^ ^ bitmesinm üzennden 15 yıl geçti. Es- ki Demir Perde ülkeleri şımdi AB'ye üye oldu. Evet, belki 15 yıl tarih için çok kısa bır dönem. Öte yandan AB pro- jesini başlatan, sizin deyiminizle çe- kirdek ühVeler de kendi sorunlarmı tam olarak çözemediler. Malezya'da görev yaparken yaptı- ğım bir gözlemimi anlatayrm. Biliyor- sunuz Malezya, Ingiliz ÜUceler Toplu- luğu üyesi bir ülke. Topluluğun gide- rek güçlendiğinı bizzat görerek yaşa- mıştım. Ingiltere aym zamanda AB 'nin bır üyesi. Dolayısıyla AB içüıdeki so- runlara da bır biçimde çözüm bulacak- lanm, yaşananlan doğru biçimde özüm- seyeceklerini umuyorum. Ama tabii kı biz kendimize bakalım. Türkiye'de durum her geçen gün dü- zeliyor. AB değerlerini uyguluyor; bun- lara uyum sağlıyor. Bu uzun bir süreç. Tek bir hükümetle bu ış başanlmaya- bilir. Sonuca ulaşıncaya kadar pek çok hükümetin gelip geçmesi gibi bir du- rum ortaya çıkabilır. Başka üye adayı ülkelerde de aym şey olmadı mı? Za- man meselesi... - Hükümetier gelip geçer diyorsunuz, amaya bir başka hükümetAB üyeliğine yeterince destek vermezse ne ohır? PERtNCtC -Bakın. ben Isveç'te gö- rev yaparken şöyle bir deneyim yaşa- dım. Isveç'te eski başbakan CarlBild'in muhafazakâr hükümeti AB'yle müzâ- kereleri başlatmıştı. Derken genel se- çimler oldu. Bild hükümeti kaybetti. Sosyal demokratlar iktidara geldi. Is- veç AB'ye tam üye olduğunda sosyal demokratlar iktidardaydı. Dolayısıyla da övgüleri onlar aldılar. Bu da politikada olağan olaylardan. O