Katalog

20 EYLÜL 2005 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER Halk 'Neoliberal politikalara hayır' dedi, seçimlerden koalisyonkrizi çıktı DVNYA BASIM AknanyaküitlendiOSMANÇUTSAY FRANKFURT - Federal Alman- ya'daki erken seçimin ilk sonucu "ko- alisyon betirsizliği" oldu. "Pata duru- mu" nedeniyle Almanya, hiç bekle- mediği bir anda karşı karşıya kaldığı bu yönetim krizini aşmaya çalışıyor. Alman seçimleri, Avrupa siyase- tinde giderek küçülen partiler ve ge- nişleyen koalisyonlar doğrultusunda- ki egilimi güçlendirirken halkın, ken- disine "reform" başlığı altında sunu- lan neoliberal politikalara karşı sert bir yanıt verdiği belirlendi. Özellikle "Sol Parti" üzerinden, Al- man siyasetinın alışık olmadığı bir gerçeğin, SPD'nin solunda, sosyalist ve güçlü bir birleşik altematifın orta- ya çıkması, ülkede birçok şeyi değiş- tirecek bir sinyal olarak yorûmlandı. Sonuçlar, iki büyük parriden ne sos- yal demokrat SPD'nin ne de Hıristi- yan Demokrat CDU/CSU'nun koalis- yon kurabilecek çoğunluğa ulaşama- dığıru gösterirken Başbakan Gerhard Schröder'in Alman siyasetınde "tüm kaıHan yeniden kanştıracak" ıddi- • Seçim sonuçlan, 3 Ekim'deki AB ile müzakereler toplantısında, Almanya'yı Türkiye yanlısı SPD-Yeşiller hükümetinin temsil edeceğini kesinleştirmiş oldu. Alman siyasetinde sosyal demokratlar, Yeşiller ve Sol Partili sosyalistler arasında bir koalisyon hükümeti, aritmetik bakımdan olanaklı, ancak Schröder ile Fischer'in, Lafontaine'li Sol Parti'ye tepkisi böyle bir beraberliği olanaksızlaştınyor. alarla başbakanlığa talip olması, siya- sal ortamı gerginleştirdi. Schröder, seçimlerden SPD'nin önde çıktığım, başbakanlık görevinin de kendısine verilmesı gerektığini ıleri sürdü. Schröder'in "geçerken değinmeyi tercih ettiğr, ancak SPD Genel Baş- karu Franz Müntefering başta olmak üzere üst düzey parti yöneticilennın seçimin hemen ardından dile getirdi- ği bu talebe göre. Hınstıyan Demok- rat Birlik (CDU) ile Bavyera eyaletin- deki Hınstiyan Demokratlann "kar- deş partisT CSU ikı ayn oluşum ve bu nedenle de en fazla oy oranı ile mil- letvekili sayısına ulaşan parti, SPD. Başbakan Schröder. yaptığı açık- lamalarda "kendisinin ve partisüün" Angela MerkeTin başbakanlığı altın- da bir koalisyonda yer almasmın müm- kün olmadığının altını çizdi. Hesaplar altüst oldu Hıristiyan Demokrat iki partinin (CDU ve CSU) bekledikleri oy mik- tanna ulaşamaması, ancak SPD' nin de beldendiği kadar genlememesi, yeni hükümet hesaplannı altüst etti. tptal edilen ve 2 Eldm'de yapılacak olan Dresden'deki seçimin, ülkedeki tüm siyasal projeleri birinci derecede et- kileyeceği de ortaya çıktı. Dresden'de üç miUetvekilliğini SPD'nin alması durumunda SPD ile CDU/CSU'nun meclise soktuğu top- lam milletvekili sayısı 225 ile eşitlen- miş olacak. Ancak bu, gözlemcilere göre, gerçekleşmesi zor bir sonuç ve SPD'nin, 2 Ekim'den sonra da CDU CSU'dandahaazmılletvekilıy- le mecliste temsil edilmesi bekleniyor. Geçıci sonuçlara göre iktidar par- tisi SPD ile Hıristiyan Demokrat par- tiler CDU ve CSU'nun oylan arasın- daki fark binde 9'da kaldı. Milletve- kili sayısı ıse sadece 2 milletvekili farkla CDU. CSU lehıne oldu. Ange- la Merkel'in öncülüğündekı Hınsti- yan Demokratlar oylann yüzde 35.2 si- ni aldı ve 225 milletvekili kazandı. SPD ıse son 50 yılın en kötü sonucuy- la oylann yüzde 34 3 'ünü elde edebil- di ve 222 milletvekiliyle federal mec- lise girdi. Liberal eğilımli Hür Demokrat Par- ti (FDP) yüzde 9.8 ile büyük bir sürp- nz yaparak 1990'da iki Almanya'nın birleşmesinden bu yana en büyük oy oranına ulaştı. Yeşiİler Partisi oylann yüzde 8.1 'ını alabılirken Sol Parti ka- muoyu araştırmalanndaki beklentile- ri karşılayan bir sonuçla oylann yüz- de 8.7 'sıni elde etmeyi başardı Sol Parti ile görüşme vok CDU CSU'nun, liberallerle hükü- met çoğunluğuna ulaşamayacağırun ortaya çıkması, Merkel ve arkadaşla- nnı Sol Parti hariç diğer partilerle gö- riişmeler yapmaya yöneltri. Hıristiyan Demokrat yönetıciler basına yaptıklan açıklamalarda. özel- likle ekonomıyle ilgilı konularda Ye- şiller Partisi ile aralannda büyük farklar olmadığını, bu nedenle CDU CSU. FDP ve Yeşiller arasın- da bir hükümet olasılığının araştınl- ması gerektiğine dikkat çektiler. Bu arada FDP Genel Başkanı Guido Westerwefle, dışandan destekle bir hü- kümet kurma yanlısı olmadıklannı, zaten bunun da bir parti karan ola- rak kayıtlara geçtiğıni hatırlattı. NKARA MEMNUN 4 Avrupa Birliği siireci için otumhı sonuç' ANKARA(Cumhuriyet Bürosu)- Almanya'da gerçekleştirilen seçimlerin ardından ortaya çı- kan tablodan memnun olan Ankara, bir politi- ka değişikliği beklemiyor. Dışişlerinden edinı- len biîgilere göre, Angela Merkel'in büyük fark ile kazanması beklenilen seçimlerde tek başına iktidar olabilecek sandalyeyi çıkarama- ması, Ankara'da olumlu karşılandı. Dışişleri Bakanlığı kaynaklan bir koalisyon kurulması durumunda Almanya'nın Türkiye polıtikasın- da bir değişiklik beklenmediğini dile getirdi- ler. Kaynaklar, Merkel'in koalisyon kurama- ması durumunda ise bu görevin SDP lideri Gerhard Schröder'e geçeceğine dikkat çeker- ken SDP'nin, Sol Parti ve Yeşillerle ortaklığa gidebileceğini belirttıler. Erdoflan'dan schröder'e övgii Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Trabzon"a hareketinden önce Esenboğa Havaalanı'nda yaptığı açıklamada, seçim sonuçlan için tt AB sûreci İçin hayırh bir netice çıknuşür" dedi. "Kampanya siireci, özellikle anket neticelerinin aksine Saym Gerhard Schröder taranndan ga- yet iyi değeriendirildiğini ortaya koymuştur" diyen Erdoğan şöyle devam ettı: "Bu arada da Türkler üzerinde yapılan olumsuz propaganda- lann, hele hele Avrupa Birtiği'ne Türkiye'nin imtiyazlı ortakhk konusunun, üyelik konusu- nun, yine ne denh' olumsuz bir netice doğurdu- ğunu ortaya koyan bir kampany a oldu ve doğ- rusu Ahnanya'yı dışandan izleyenler için bir sürpriz olarak ortaya çıkan bu netice, siyasetçi- leri de düşündürmeh' ve siyasetçüerin bana göre örnek alması gereken bir neticedir." KONOMİ Lale Akgün'den sürpriz zafer 18 Eylül seçimlerinin Abnan siyasetine getirdiği en önemh' yenilik Sol Parti oldu. Sol Parti bünyesinde Prof. Dr. Hakkı Keskin, Hüseyin Aydın ve Sevim Dağdelen Berfin'e gitme hakkı kazarurken Yeşiller'den Ekin Deligöz üçüncü kez milletvekili seçildL SPD'h" Lale Akgün ise bölgesinden doğnıdan seçilerek bir sürprize imza artı. Daha önce pek şans verilmeyen Akgün, böylece ikinci kez meclise girme hakkı kazannuş oldu. Türk kökenli miUetvekilterinin sol egilimli partilerden meclise girmesi, Alman sağının göçmenlere ve özellikle de Türk toplumuna karşı katı rurumunun bir bedeli olduğu ileri sürüldü. Seçimlerde, Türkler başta olmak üzere 7 milyonu aşkın bir göçmen topluluğunun desteğini arkasuıa alan SPD, Yeşiller ve Sol Parti'nin, bu avantajı ryi kuDandığı, sağuı ise yabancüara eğilmeyen bir potitikanın kurbanı olduğu gözlendL (Fotoğraf: AA) Avroen düşiik düzeyde Ekonomi Servisi - Al- manya'da pazar günü ya- pılan erken genel seçim- lerde partilenn tek başı- na çoğunluğu sağlaya- maması ve koalisyon se- çeneklerinin belırsizliği, Frankfurt Borsası'nın yüzde 2 gerilemesine yol açerken, Avro da tarihin en düşük sevıyesine indi. Borsanın temel gösterge- sı DAX Endeksı. açılışı- nın ardından ılk dakıka- larda, geçen haftaki ka- pamşına göre 98.95 puan (yüzde 2) kaybederek 4.887.85 puana indi. Öte yandan, Almanya seçimlerinin kesin olma- yan sonuçlan birçok ekonomistte, bir büyük koalisyonun Avro bölge- sinin en büyük ekonomi- sinde yüksek işsizlik ve zayıf büyüme gıbi sorun- lan gıdermek amacıyla gerçekleştirilecek re- formlar üzerinde uzlaş- ma sağlayamayacağı kaygısını yarattı. Söz ko- nusu kaygı A\To'nun do- lar karşısında değer kay- betmesine neden oldu. Geçen hafta 1 2225'ten kapanan Avro, dolar pari- tesı, dün 1.2127'ye ındı. Merkel'in danışmanı Prof. Dr. Hans-Joachim Veen, geniş tabanlı koalisyon kurulacağını söyledi Seçmen değişhnistedi LEYLA TAVŞANOĞLU "Almanya tarihinde ilk kez bir ge- nel seçimin sonuçlan siyaset arenası- nı bu kadar beürsizleştirryor ve gü- vensizkştiriyor. Almanlarseçmen ter- dhini değişimden yana kuOandı. An- cak radikal bir değişinı istemediğini de gösterdL." Bu sözler, Alman Hıristiyan De- mokrat Parti CDU'nun lideri Angela Merkel'e siyasi ve seçim kampanya- sı daıuşmanlığı yapan Prof. Dr. Hans- Joachim Veen e aıt. Prof. Veen, tam Almanya seçimle- rinin yapıldığı sırada önceki akşam Prag'dan Istanbul'a geldi. Istanbul'da Konrad Adenauer Vakfı'nın konuğu olarak bir sabah kahvalüsında bir grup gazeteciyle konuşru. Bu kahvaltıdan önce de ikimiz bir araya gelip seçim- lerin sonuçlannı, bunlann Türkiye'nin AB üyeliğini nasıl etkileyeceğinı de- ğerlendirdik. Bu konuda Prof. Ve- en'in söyledikleri şunlardı: "3 Eldm'de müzakereler başlaya- cak. Bu müzakereler hem tam üve- \ < Türkkökenlilerin tetvihibellideğil Prof. Dr. Hans-Joachim Veen'e Türkiye aleyhtan politikalan bilinen CDU'nun, Almanya'daki Türk kökenli seçmenlerden oy ahp almadığııu soruyonız. Veen bu soruyu şöyle yanıthyor:"Bunu henüz bil- nüyoruz. Almanya'da 600 bin kadar Türk kökenli seçmen var. Ama Almanya"da top- lam seçmen sayısı 62 milyon kişi Yani Türk kökenli seçmenlerinin bu 62 miryon içindeki oranı sadece yüzde l*in de altin- da. kanıuoyu yoklamalanndan. çofu Türk kökenli seçmenin SPD yanlısı oldu- ğunu biKyoruz. Ama kaçı SPD'ye oj ver- di? Bunu bilmivonız henüz." lik hem de imtiyazh ortakhk için ya- pılacak." Prof. Veen, seçim sonuçlannın SPD lideri Almanya Başbakanı Gerhard Schröder için bir yenilgi anlamını ta- şıdığını savunarak şöyle konuşuyor: u Bu seçimlerden muhtemel bir ge- niş tabanlı koalisyon çıkacakur. Ama bu koalisyon Sayın Schröder'in baş- kanhğı altında olnıayacaktır. Çünkü en yüksekoyu alan parti CDU olmuş- rur. Aunanya'daki siyasi teamüllere göre en güçlü partinin liderine başba- kanlık görevi verih'r." - Ya Angela Merkel bir koalisyon oluşturamazsa ne olur? 'Bakm,bir kereSPD (Sosyal Demok- rat Parti) sol PDS partisiyle lüçbir bi- çünde koalisyon kurmayacağını açık- lamışu. Doiayisıyla PDS hiçbir koalis- yon içinde düşünühnüyor. thtimaller şöyle sıralanabilir: "Birinci ihtimal SPD'nin Hür DemokratPartiFDP ve Yeşiller'le bir koatisyona girmesidir. IküıcisiCDU önderli^nde FDP\e Ve- şiller koalisyonudur. L çüncüsü de ge- niş tabanlı bir koaHsyondur. Ama bun- da Schröder olmavacakür." - Peki, Almanya seçimlerinin sonuç- lan AB'yi ve AB-Türkiye ilişkileri- ni nasıl etkıleyecek? Bu soruma Veen şöyle yanıt ven- yor: "Bu seçimlerin sonuçlannın her iki konuda da önemli bir rtkisi olnıa- yacağını söy leyebilirim. Bir kere Tür- kiye'vle müzakereler başlayacak ve sürecektir. Geniş tabanlı bir koalisyon oluşursaikinciparti SPD olacakür. Si- yasi teamüllere göre de bu parti Dışiş- leri Bakanuğı'nı üstlenecektir. Bu da Almanya'nın dış siyasetinde sürekülik anlamuıa gelecektir. Daha açık söyle- mek gerekirse Alman dış siyaseti de- ğişmeyecektir. Aynca şunu vurgula- maktada yararvar. NeCDU nede SPD seçim kampanyalannda Türkiye'nin AB'ye üyeUği konusunu seçün malze- mesi yapo." Prof. Veen'e göre imtiyazlı ortak- lık ne anlama geliyor? u Bu müzake- relerin devamı sürecini sağlamak ama- cıyla ortaya aühruş bir formüktür. Av- rupa da Türkiye de birbirlerine hazır olsunlar diy e oluşturuldu. .\maç Tür- ldye'yi küçük düşürmek değüdir." - Peki, Merkel'sız bir koalisyon güç- lü bir ıhtımal olabilir mı? "Bir ihtimal olabilir. Ben şunu söy- lemek istiyorum. Merkel aday olarak güçlü depdL Ama güçhi bir başbakan olacakür." Prof. Veen, Schröder için de şöyle konuşuyor: ^Schröder son 50 yü, ik- tidardayken bu kadar oy kaybeden ilk başbakan.O nedenle de Ahnanya'daki siyasi teamüller onun hükümet kur- masını engeller. Schröder çok ryi bir siyasi kumarbaz, çok ryi bir TV baş- bakanı, harika bir popülLsttir." Pazarlık dönemi başhyorDış Haberler Servisi - Almanya'da yapı- lan genel seçimlerde Angela Merkel'in li- derliğindekı Hrristiyan Demokratlar" ın Sosyal Demokratlar ile başabaş gitmesi, tüm dünyada büyük yankı buldu. Seçim- leri Merkel için bir yenilgi olarak değer- lendiren gazeteler. "Sonuç Türkiye için nimet olabihr" yorumunu yaptı. Fransa'nın önde gelen Monde, "ŞimdiAl- manva'yı kim yönetecek?" sorusunu sorar- ken Berlin'de tam bir karmaşıklık yaşandı- ğını öne sürdü. Gazete, koalisyon için çok yoğun pazarlıklann yaşanacağını kaydetti. {v^YijiİTh"» Liberation, Almanya se- 11 n 111111111 Çİnılerimn sonucu için ÜİJİUUULJ «Görülmemişşey"ıfade- sini kullandı. Alman seçmenlerinden üçte birine yakın bir bölümünün en büyük iki parti için oy kullanmadığına dikkat çeken gazete **Bir koltuk için iki kaybeden" başlı- ğıyla verdiği haberde Gerhard Schröder'in güçlendınlmiş hissettiğini, Merkel'in de ha- yal kınklığını gizlemediğini belirtti. L E F I G A R O zetesi "Siyasi kanşıkhk" başlığıyla verdiği haberde, li- beral partinin ve aşın solun tahmın edile- nin üzerinde oy topladığına dikkat çekti. "Seçimler çözümsüzlükle sonuçiandı" man- şetıni atarken, hem Schröder'in hem de Merkel'in başbakanlığı istediği ortamda ül- kenın kaosa sürüklenebileceğini yazdı. V şı Alman- ya'yı beürsiztik içinde bırakn" başlığıyla ha- beri okuyuculanna duyuran Independent ıse olası hükümet senaryolannı ele aldı. THE seçim sonuçlannın ortaya çıkmasından son- ra hem Schröder'in hem de Merkel'in baş- bakan olabıleceklerini söylemelerinın kafa kanştırdığma ve belirsizlik yarattığına dik- kat çektı. Haberde, haziranda 21 puan geri- de olan Schröder'in "kanlı bir boksör gibi son ana kadar >-azgeçmedigi" ifade edildi. lnterna- Herald Tribune, Merkel'in net bir zafer kazanama- masının. Avrupa'daki siyasi dinamikleri bozmasının beklendiğini belirtirken "So- nuç Türkiye için bir nimet olabilir, çünkü seçim sonucu Merkel'in. karşı çıknğı Türki- ye'nin AB'ye katılımı engelleme gücünü za- yTflatabUir" yorumunu yaptı. gaze- tesi, açıkça ifade etmemesine rağmen îngil- tere Başbakanı Tony Blair'in Almanya se- çimlerinde radikal reformlar gerçekleştire- bıleceğine inandığı Hıristiyan Demokrat- lar'ı desteklediğini belirtti. Merkel'e açık bir galibiyet vermeyen Alman seçmenlerin oylanyla ülkeyi siyasi bir kaosla karşı kar- şıya getirdiği öne sürüldü. Gazete, yetkili- lerin sonucun olumlu yanı olarak ise, Tür- kiye ile müzakerelerin daha sorunsuz olabi- leceğini gördüklerini ifade etti. A LMANYA BASINI Başbakanhk içinsavaş yaşanacak Alman gazeteleri, ülkede yoğun bir ko- alisyon arayışının başladığını yazdı. Berli- ner Kurier gazetesı, başsayfanın üst yan- sında "Günaydın Bayan Başbakan" başlı- ğıyla CDU Genel Başkanı Angela Mer- kel'in, alt yansında da ters olarak yazılan "Günaydın Bay Başbakan" başlığıyla Gerhard Schröder'ın baş aşağı duran bir fotoğrafına yer verdı. Bıld gazetesi, "Baş- bakanhk savaşı" başlığıyla verdiği haber- de, Schröder'in başbakan olarak kalacağı- nı açıkladığım, Merkel'inse bu görevi üst- lenmenm kendı hakkı olduğunu söyledi- ğini yazdı. Berliner Zeirung, seçimi Mer- kel için bir yenilgi olarak değerlendiridi. Die Welt gazetesi, "Schröder yeniden yönetmek istiyor. Merkel ise başbakanlığı talep ediyor" başlığıyla verdiği haberde, Birlik partıleriyle SPD'nin büyük koalis- yon oluşturmalan olasılığının bulunduğu, ancak bu konuda da şımdiye kadar hiçbir yaklaşım olmadığı belirtti.