Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16EYLÜL2005CUMA 14 J v L J l - i l LJJ\ kultur(acumhuriyet.com.tr D-Marin Tıngutreis Uluslararası KlasikMüzik Festivali, üç genç yıldızın başanlı dinletileriyle sona erdi Klasikmüziğe koşanlarEGEMEN BERKÖZ Bir yürüyüş yanşının çıkışı gibiydi. Ka- dın-erkek binin üzerinde insan ileri atılmış, koşar adım yürüyordu. Yalnızca, aralann- da çocuk görünmüyordu, hemen hemen hepsi orta yaşın üzerindeydi ve eşoftnanlı değil, şık giyimliydiler. Bulunduklan yer de zaten bir yürüyüş parkuru değil, Bod- rum'un Turgutreis beldesinin konser ala- nıydı. Kapılar açılmış, D-Marin Turgutre- is KlasikMüzikFestivali'nin üçüncü gece kon- serinde İdil Biret'i dinlemek için sabırsız- lanan müzikseverler olabildiğince iyi bir yer bulabilmek için iskemlelere doğru ko- şuyorlardı. Konserin başlamasına yanm saat kala he- men hemen boş yer kalmamıştı alanda. Fes- tivalde görevli gençler sürekli iskemle taşı- yorlardı. Belgrad Oda Orkestrası sahnede yerini aldığında, 2000'in üzerinde oturanın dışında, en az 500 de ayakta izleyici vardı. Ancak, alana baktığınızda, izleyiciler ara- sında kır ya da ak saçlı başlann çokluğu dikkat çekiyordu. Arkamızdaki sırada otu- ran, yine kır saçlı bir müzikseverin söyle- diği gibi, keşke gençler de olsaydı! İkl ayrı Bach glbl... F, Idil Biret'in, insanı geçmişinde acaba bir güzellik kraliçeliği var mı diye düşündüren genç şef Vesna Souc ile birlikte sahneye ge- lişi; 14 genç müzisyenden kurulu orkestra- nın eşliğinde, J.S. Bach'ın 1. ve 5. Piyano Konçertolannı çalışı, her zaman görülemez bir düş gibi geldi geçti. Genç müzik eleştir- meni Ersin Antep, bu sabah konseri teknik açıdan değerlendirmesini istediğimde şun- lan söyledi bana: "Genç vegayretn" Belgrad Oda Orkestrası belli ki eserlere ayrı bir yo- rum katmakiçinözelbir çaba harcanuş. Tu- şesi,tekniği,müzikalitesiyle yalnızcasoüst de- ğil, aynı zamanda bir yönkndirici olan İdil Biret'e boyundan büyük biçimde eşlik etti. Bach'ın iki ayn dönemini iki ayn Bach gibi seslendiren Biret için ise söylenecekler şun- lar olabffir: Zarafet,virtüoziteve mükemmel- estival gerçekten de bekleneni aşan bir ilgi gördü Bodrum yanmadasında ve özellikle Turgutreis'te tatilini geçiren ya da yaşayan müzikseverlerden. Örneğin, Belgrad Oda Orkestrasrnm îdil Biret'e eşlik ettiği üçüncü gece konserinde 2000'in üzerinde oturanın dışında, en az 500 de ayakta izleyici vardı. Kapanış gecesine ise Fenerbahçe-Milan maçının canlı yayımna karşın 1000'i aşkın müziksever gelmişti. Özetle, dört güne sekiz konser sığdırmasıyla bir ilk olan bu yoğunlaştınlmış festival, 13 Eylül Salı günü sona ererken herkes mutluydu. Emeklerinin ve umutlannın karşılığını alan düzenleyiciler de, müziğe doyan müzikseverler de... Konser sonrası, kaldığımız otelde karşı- laşıp söyleştiğimiz İdil Hanım da çok mut- luydu konserden ve izleyicinin ilgisinden, elbet kendı adına da, ama daha da çok ül- kemizde çoksesli müziğin geleceği adına. Festival gerçekten de bekleneni aşan bir ilgi gördü Bodrum yanmadasında ve özel- likle Turgutreis'te tatilini geçiren ya da ya- şayan müzikseverlerden. tkinci gün D-Ma- rin Amfitiyatro'da yapılan Tedi PapavTami (keman) - Cana Gürmen (piyano) günbatı- mı konseri de; konser alanındaki, Bflkent Sen- foni Orkestraa'nın Işın Metin yönetinünde önce Çaykovski'nin 1. Piyano Konçerto- su'nda Gülsin Onay'a eşlik ettiği, sonra da aynı bestecinin Patetik Senfoni'sini çaldığı gece konseri de; üçüncü gün D-Marin Am- fitiyatro'daki Şirin Pancaroglu (arp) - Tat- jana Masurenko (viyola) - Korneha Brand- kanıp (flüt) günbatımı konseri de yapıldık- lan yerlerin kapasitesini aşan sayıda seyir- ci tarafından izlendi. Tıpkı kapanış günü- nün konserleri gibi. Dört güne sekiz konser sığdırmasıyla bir ilk olan bu yoğunlaştınlmış festival 13 Ey- lül Salı günü sona ererken herkes mutluy- du. Emeklerinin ve umutlannın karşılığını alan düzenleyiciler de, müziğe doyan mü- zikseverler de... Son gün günbatımı konse- rinde Hande Sana, Murat Sdçuk,Öztem Ko- lat, Selda Argeşo ve Öykü Karadağ'dan ku- rulu UzelAmetist Klarnet Beşlisi'ni; gece kon- serinde ise Hakan Şensoy yönetimindeki Is- tanbul Filarmonia ile çok genç üç müzis- yeni, Hasan Gökçe Yorgun (keman), Ars- lan Büyükkaya (keman) ve Nfl Kocaman- gil'i (viyolonsel) dinledik. Sekiz konserde sekiz bln İzleyici Dikkatli okurlar anımsayacaktır: Mersm Konser\r atuvan öğrencisi Hasan Gökçe Yor- gun geçen yıl 1. Ulusal Gülden Turalı Ke- man Yanşması'nda birincilik ödülünü ka- zanmıştı. Gerek 13 yaşındaki Gökçe Yorgun'un, gerekse her ikisi de 16 yaşmda olan Antal- ya Konservatuvan öğrencisi Arslan Büyük- kaya ile MSGSÜ Konservatuvan öğrenci- si Nil Kocamangil'in başanlı çalışlan, Fe- nerbahçe - Mılan maçmın canlı yayınına karşın konsere gelen bıni aşkın müzikseve- rin coşkulu alkışlanyla ödüllendirildi. He- nüz çok genç bir orkestra olan ve tüm üye- lerinin gönüllü katılımlanyla oluşan, Hakan Şensoy yönetimindeki Istanbul Filarmo- nia'nın başansuıı da burada belirtmeliyim. Gerek küçük sanatçılanmız. gerekse Is- tanbul Filarmonia ve yine genç müzisyen- lerden oluşan diğer çoksesli müzik topluluk- lanmız ve orkestralanmız gelecek için bizi umutlandınyor. Festivalın beklenenin üze- rinde bir ilgi görmesinin (4 gece konserin- de en az 6 bin, 4 günbatımı konserinde en az 2 bin, toplam 8 bıni aşkın izleyici) mut- luluğuyla yorgunluğunu unutan sanat yönet- meni Kemal Küçük ise katılan orkestra ve topluluklann çalacaklan yapıtlan, festiva- lin amacı ve kurgusu doğrultusunda belir- lemelerinin de bir ilk olduğunu söylerken gelecek yıl için çok güzel tasanlan olduğunu sözlerine ekliyor. 'Savunduğum Genel Müdür Vekili Mine Acar ya da Bakan Atilla Koç değil' Tek hedef sağhkk DT olmalı..• REFİKERDURAN Tekrar ve altını ıkı kere çizerek vurgulayayım: Amacım Mine Acar' ı savunmak değil. Onu ata- yan bakanı savunmak hiç değil. Konuya lehte ya da aleyhte her türlü siyasal kaygı ve niyetin dışında yaklaşılmalı. Sanatla il- gili bir sorun karşısında, durumu o alanın ölçü- leriyle değerlendirme durumundayız. Mine Ha- nım' ın ne yapnğına, ne yapamadığına bakılır. Ba- şanlı olursa görevini sürdürür, olamazsa ona da teşekkür edilip güle güle denir. AtillaKoç Bey'in bundan sonra yapabilip yapamayacaklannın de- ğerlendirilmesi ise konumuzun dışındadır. Bana düşen, bildiklerimi görgü tanığı sıfatıy- la size aktarmak. O kadar. Eskiden beri DT'nin içi çeşitli kuralsızlık, be- lirsizlik, dağınıklıklarla doludur. Şimdi Lemi Bügin o ortamın kurbanı olup birtakım ıvır zı- vır kuraldışı uygulamalar yüzünden suçlanınca, ben dahil ne diyoruz? - Canım. bunlar aynntı. Işin özüne bakılmalı. Ama "onurve saygffihk" kuyruğuna girme he- veslisi eşi dostu ayağa kaldıran kişiler şimdi ne diyorlar? - Kadronun falanca noktasmda değil de filan- ca noktasında bulunan Mine Acar'ın vekâleten atanması büyük tersliktir! Politikacınm sanata mü- dahalesidir! Kalkın ey ehl-i vatan, yasayı koru- yalım! Peki, koruyalım. Ben hukukçu değilim. Ama o alandaki titizliğiyle ünlü Cumhurbaşkanımı- zın onayına güvenmeyip de olayda tarafolan ki- şilerin amatörce yonunlanna mı inanayım? Mine Acar'ın özgeçmiş özeti: Fransız Koleji'nin 19~1, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Kürsü- sü'nün 1975 mezunu. Üniversite taranndan Ital- ya'ya, tiyatro seminerine gönderilmiş. 1976-78 yıllannda îngiltere'de tiyatro araştırma ve çalış- malan yaparken Almanya ve Fransa'daki tiyat- ro gelişmelerini de incelemiş. Türkiye'ye dö- nünce iki yıl Türk Haberler Ajansı Ankara Böl- ge Müdür Yardımcısı, kûltür ve sanat haberleri sonımlusu olarak çalışmış. 1980-84 yıllan ara- sında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlü- ğü'nde dış ilişkiler ve protokol işlerinden so- rumlu olarak çalışmış. 1984 yıllannda DT Ge- nel Müdürlüğü'nde dramaturg olarak göreve başlamış, 1999-2000 yıllannda başdramaturgluk yapmış. 2000 yüında DT sınavını birincilikle kazana- 1 İ , Wm jBtLm: « n Tiyatrolan'nı seleflerinin çoğundan iyi yöneteceğini umuyorum." rak sanatçı kadrosuna geçmiş. Aynı yıl Aspen- dos Tiyatro Festivali'ni düzenlemiş. Kırb aşkın oyunda prodüksiyon dramaturgluğu, birçoğun- da yönetmen yardımcılığı yapmış, yirmi kadar yönetmenle ve DT'nin hemen bütün bölgelerin- de çalışmış. Sonra DT'de "Resimli Osmanlı Ta- rihi" ve "Yalancı Aramyor'' oyunlannı yönet- miş. Bu oyunlar en >oiksek seyirci yüzdesini tut- turmuş. Aynca son 10 yılda Ankara'mn profes- yonel nıtelikli özel tiyatrolannda da 9 oyun sah- neye koymuş. On yıldır dört üniversitede tiyatro dersleri vermekte. Ingilizce ve Fransızca biliyor. Bu kişi mi seleflerinden niteliksiz? Bu kişinin mi birikimi yasadaki kriterlere uymuyor? Bu ki- şi mi "A kadrosu, B kadrosu" aynmlanyla DT için bela sayümalı? Bu kişinin sicilindeki "dra- maturg" sözcüğü sövgü mü kı "Ayaklar baş ol- du" diye aşağılanıyor? O uğraş önemsiz sayılmak şöyle dursun. im- rendiğimiz ülkelerde baştacı edılen bir uzman- lık dalıdır. Avrupa'mn en önemli tiyatrolanndan pek çoğunun başmdaki kişiler dramaturgdur. Çünkü işleri o kurumlann ruhu sa>ılan "eser in- celeme, anlama, sahneye hazırlama" ugraşıdır. Türkıyede de a\TU yola baş\aırulup i>i sonuç alınmıştır. Istanbul Şehir Tiyatrosu'nu ve sonra kendi özel topluluğunu >ıllardır -Can Gürzap gibi sanatçılanmızm coşkulu işbirliğiy- le- yönetmiş olan Gencay Gürün, aynı Mine Acar gibi DT'de dramaturgluk ve başdramaturgluk yapmıştır. Şehir Tiyat- rosu'nun başına getirildiginde niçin kı- yamet kopmadı? Dekoratörlük tiyatro yöneticilığine dramaturgluktan daha uzak bir uzman- lıktır. Dekoratör NuruBahTtancero mev- kiye atandığında niçin kıstas merakhsı ba- sınımız ve çok yüksek çita eksperi "sa- nat erbabı" ayağa kalkmadılar? Uğraşlan yaygaralarla küçümsenen bütün dramaturglanmızın bugünkü ses- sızlik ve sinmişliğine şaşıyorum. Coriolanus O addaki Roma generali Shakespe- are'in bir trajedi kahramanıdır. Kentten sürülünce kızar, "Başında ben olmaj^- caksam yıkdsın" hırsıyla orduyu topla- yıp Roma'yı sarar. Ortalığı yakıp yıkma- ya çahşmaktan ancak annesinin ricasıy- la vazgeçer. Ben Savın Lemi Bilgin'in annesi de- ğilim, ama aramızda hayli uzun bir ça- lışma arkadaşlığının hatın bulunduğunu umuyorum. Ona dayanarak kamuo\r u- muzun önünde kendisinden rica edıyo- rum: Ocağı olan, sevdiğinı bıldiğim Devlet Tiyatrolanmızın sonunu getirmek iste- yenlere gerekçe sağlayacak bir kan da- vası başlatmasın. - Herkes sağduyulu davranmalı. alınan kararlar yanlış olsa bile kurum zarar gör- memelı, demişti. Geçici öfkesini, ego yarasını anlıyo- rum. Ama duygulanna yenilmeyeceği- ne de güvenmekteyim. Kendı güzel sö- züne u>ınayı başaracaktir. ÇevTesindekilere be- nim son sözüm de şu: - Öncelıklı amacınızın bakanı istifa ettıraıek olduğunu söyleyenlermız var. Vatandaşlık hak- kmızdır bu. Ancak o çabanın yolu sanat alanın- dan geçmez. Sanata politika kanştırmak ayıptır. Bir sanat konusunu politık niyetlere alet etmek daha da ayıptır. BJTTJ KÜLTÜK • SANAT 2005 EN İYİ YABANCIFILM OSCAR*ADAYI V. HEmSJMUU •» » w • MUZIGI birKAYP0LL4Kfilmi İFİLM Beyoğl-ALKAZAB ev OAZ1 EURHMAGES Bavrampasa COSKUN SABAH «adı-o-. MOLLYWOOO PARADiSO 216 34S 20 99 e CAPPTOL SPECTHUM 14 2 ESK^EHİR KIUCOGÛJ OAZIAKTEP OREST1GE dOC 16 30 - 19 00-21 3C • 00 - 16 30 19-00 2 .00 ^6 30 19 3C 21 3C 00- 16 30- 19-OC -21 15 330 160O- -850 - 21-00 6 45 19 50 21 15 CO/Pz 12 00 l X - '6 30 - 191X1 - 21 3C \AZIODASI SELtM tLERİ Öteki İstanbul (1) Tevfik Fikret, "S/s"te, Istanbul'u taa Bi- zans'tan Abdülhamid dönemine çürüyen bir şehir olarak görüyordu. llençyağdınyordu bu şehre. "Sis" şüphesiz çok etkileyici bir şiir. Sesiy- le, dile getirdiğiyle. Bugün okunduğunda da etkisini sürdürüyor. Ama "Sis"e Yahya Ke- mal'inyanrtı dadüşündürücü bireserdir. Yah- ya Kemal, Istanbul'u bütün tarihiyle yücelti- yordu. Hangi İstanbul? llençlere uğrayacak kadar günahkâr İstanbul mu, Yahya Kemal'in baş- ka şiirlerinde de görkemle andığı İstanbul mu? Belki ikisi de... Çağdaş edebiyatımızın artık klasik sayıla- bilecek romancıları da İstanbul ve İstanbul yaşayışı, Istanbul'un kendine özgü dünyası üze- rinde durmuşlar. Örnekse, Halide Edib Handan'da Doğu ve Batı kültürleri arasında adeta iç geziye çıkmış, değişik, farklı kişilerden söz açar. Ustelik bu kişiler aynı ailenin fertleridir. Neriman, Handan'ın kuzinim dediği üvey akrabası, giyim ve kuşamda, yaşayışta Batı- lı, duyuş ve düşünüşte geleneğe bağlıdır. Han- dan'sa, iki kültürü iç içe özümsemiş, bireşim, sentez aramaktadır. Her iki genç kadınla çevresindeki erkekler, bugünkü hayatımızda artık pek rastlayama- yacağımız bir "görgü "nün temsilcileri. Kuzgun- cuk'taki ev, Refik Cemal'le, Neriman için, hiç olmazsa evliliklerinin başlangıcında, mutlu- luk yuvasıdır. Burada Doğu'yla Batı ikide bir- de birbiriyle kavga etmez, boğuşmaz. Muha- fazakâriıkla yenilikçilik birbirine saygı duyar, yaşama hakkı tanır. Handan'ı, Avrupa yolculuklannda, büyük kiliseleri, müzeleri, sanat galerilerini dolaşır- ken saptanz. Şüphesiz, maddi imkânlann in- sanıdır Handan. Ne var ki, maddi imkânlarını, servet gücü- nü, sanata, estetiğe, kültürün verimlerine, kı- sacası gerçek değerlere açmaya çalışır. Ihti- lalci Nâzım bile onu tarihe, piyanoya, müzi- ğe, sanatın birikimlerine yönettmiştir. Hep O Şarkı'da Yakup Kadri, Abdülaziz devrinin Istanbul'unu uzun uzadıya tasvir et- me fırsatını bulur. Roman, o devrin adeta bir panoramasıdır. Kırık aşk hikâyesinin anlatıcısı Münire, bize tiyatrolardan söz açar. Gençliğinde, İstan- bul 'daki tiyatro topluluklarından Kamelyalı Kadın'ı, Demirhane Müdürü'nü seyretmiş- tir. Şimdi biraz alayla ansa bile, bu oyunlan unu- tamamıştır. Kamelyalı Kadın, Demirhane Müdürü, baş- ka oyunlar, operetler, Halid Ziya'nın çocukluk ve gençlik anılan Kırk Yıl'da karşımıza çıkar. Halid Ziya, tiyatronun ve opetetin kendisini ya- zarlığa alıp götürdüğünü belirtir. Daha çocukken, operetlerden dönüşlerde, bu eserieri yeniden yaşamak istemiş, bu eser- lerin şarkılannı kendi kendine söyleyip durmuş- tur. Yakup Kadri'nin roman kahramanı, hemen hemen aynı dönemin tiyatro ve operet çaba- sını biraz alaya alıyor, dediğim gibi. Gelgelelim, Istanbul'un tiyatro, gösteri sa- natlanna bu düşkünlüğüne, biz bugün alayla eğilemeyiz. Tiyatro, operet, şano, opera, ka- fe şantan'.. en incelmişinden en yaygınına, po- pülerine, Istanbul'da fırtına estirmiş etkinlik- ler. Bugünün Istanbul'unda pek çok etkinlik sü- rüp giderken, yannın edebiyat adamını yazı- ya çekecek kudrette olanları saptamak eni- konu güç. Yalnızca dramatik dünyanın gücü- ne -modernlik adına- burun kıvırdığımız için değil. Bir yandan da, o dünyanın günümüz is- tanbul hayatında iyice sönük kalması rol oy- nuyor. llerieyen zaman içinde, kent, besbelli, dra- matik sanatlara dair çok şeyini yitirmiş, geliş- tirip büsbütün kazanacağına. Öneriler: Kitap / Türkiye'de Çocukluğun Ta- rihi, Bekir Onur, Imge Kitabevi, 2005. (Büyük bir emeğin verimi...) K Ü L T Ü R • Ç İ Z t K K Â M İ L M A S A R A C I