Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
16EYLÜL2005CUMA CUMHURİYET
i L J V U I l t _ f J T J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr
Topluluk, kurumu Vehbi Koç'un 'Memleketim var ise ben de vanm' sözünden hareketle aldı
ÜKoç, TÜPRAŞ'la dünya devi
YENİ TABLO
Sektörlerin
lideri olacak
Satınalmalann, topluluğun bulunduğu
sektörlerde lider olmasına hızmet ettiğını
anlatan Özaydınlı* nın verdıği bılgiye göre
işte bankacıİık ve perakende de yenı tablo
• Yapı Kredı'nin yüzde 57.4'ü alındı
Bırleşme 2006'nın ikincı yansını bulacak
•tki bankanın toplam aktiflen 36.2,
krediler 15.4 mılyar YTL ve şube sayısı da
575'eulaşacak.
• Topluluk, tüketici kredileri ve hayat
sigortasında 2.; kredi kartı sayısı, yatınm
fonlan, hisse senedi işlemlen, leasing, fac-
tonng ve sağlık ve bireysel emeklılik sigor-
tasında ılk sırada yer alacak.
f' YKB'nın marka değeri bilınmekle
birlikte, bankanın aynı adla korunup ko-
runmayacağı belh değil.
^ Tansaş'ınyuzde 78 hissesı alındı. Bir-
leşmeyle. şirketlerin yurtiçi cırosu 2 mil-
yar 500 miryon, yurtdışı 630 milyon ve top-
lam 3 milyar 130 milyon dolara ulaştı
• Mağaza sayısı 788. müşteri ışlem sa-
yısı 238 miryon olan şirketlenn, net satış
alanlan da 630 bin metrekareye ulaştı
VİZYON
Otoda hedef zirve
Avrupa'nın lider şirketlerinden olma-
yı hedefleyen Koç'un. otomotıvdeki ger-
çekleşmeleri de şöyle.
• 6 ayda 215 bin adetlık üretimle Tür-
kiye otomotiv üretiminin, 137 bin adet ih-
racat Ue otomotiv ihracatının da yansı ger-
çekleştirildi.
• Tofaş, Fiat. Peugeot ve Citroen için
toplam 1 milyon araç üretiminı kapsayan
MiniCargo projesinin gelıştırme ve ûre-
tim sorumluluğunu üstlendı. D200 kodlu
yeni bir Sedan otomobilın üretımı ıçin Fi-
at ıle el sıkıştı.
• 2007'nin ikinci yansuıda piyasaya
çıkacak modellerbüyük oranda ıhraç edi-
lecek. Tofaş'ın yıllık üretimi 300 bin ara-
cı aşacak ve Türkiye"nın en büyük otomo-
tiv ûreticisi olacak. Tofaş aynca bu sek-
törde ilk defa 3 ayn markaya üretim ya-
parak bir ilki daha gerçekleştirecek.
• Ford Otosan'ın 6 aylık ihracatı yüz-
de 60 artışla yaklaşık 1.2 milyar dolara
ulaştı.
Ekonomi Servisi - Türki-
ye'nin en büyük şirketini, re-
kor bir fiyatla alarak sanayi-
deki liderliğini tartışmasız
hale getiren Koç Topluluğu,
dünya sıralamasındaki yeri-
ni de üst seviyelere taşıdı.
TÜPRAŞ'ın ahnmasını, 'en
büyükvarhkhtnoJan Koç is-
mi'ne yakışrr bir hamle ola-
rak nıteleyen Koç Topluluğu
Yönetim Kurulu Başkanı
Mustafa Koç, dünyamn en
büyük 500 şirketi arasında
yer alan tek Türk şirketi ola-
rak yerlennin 200'lere çıka-
cağım dile getirdi.
Bilgilendirme toplantısın-
• En büyük varlıklan olan Koç ismine yakışır bir hamle yaptıklannı söyleyen
Koç Toplululuğu Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, dünyamn en büyük 500
şirketi içindeki yerimizi 389'dan 200'lere çıkacağının altım çizdi.
da konuşan Koç, TÜP- termiş buhunıyonız" diyen lere getirtnek ve sektöründe
RAŞ'ın Türkiye açısından
stratejik ve değerli bir kuru-
luş olduğunu, Türkiye 'nin
geleceğinde ve kalkınmasın-
da önemli rol oynayacağını
anlattı. "Kurucumuz, rah-
metti Vehbi Koç'un 'Memle-
ketım var ise ben de vanm'
sözüne dayanarak oluştur-
duğumuzve bugünlere geldi-
ğüniz, temel felsefelerimiz-
den olan ülkenüzegüveni, bu
ihaiedeki kararühğımız Ue en
somut ve güzel şekilde gös-
Koç. TUPRAŞ'ın, Avrupa
ve Akdeniz bölgesinin sayı-
lı rafinerilerinden birisi ol-
duğunu kaydetti.
TÜPRAŞ'ın bugünlere
gelmesinde, bir kamu kuru-
luşu olarak iyi yönetilmesi-
nin yanı sıra deneyimli ve
ışının ehlı çahşanlannın var-
lığının da önemli bir etken
olduğunun bilincinde olduk-
lannı anlatan Koç, amaçlan-
nın TÜPRAŞ'ı mevcut ko-
numundan çok daha iyi yer-
Avrupa'da ciddi bir oyuncu
yapmak olduğunu, dolayı-
sıyla mevcut insan kaynağı-
m korumanın, geliştirmenin
de gündemlerinde olacağını
söyledi.
Doğru bir işyaptık
TÜPRAŞ'a ihalede, değe-
rine uygun olacak şekilde,
oldukça yüksek meblağlar
vermeye hazır kendileri gibi
birkaç şirket ya da grup ol-
duğunu hatırlatan Koç, ken-
di farklannın, biraz daha faz-
la istemek ve bunun için gös-
terilen kararlılık olduğunu
ifade etti.
îhale sonrasında çeşitli ta-
raflardan ortaklık ve işbirli-
ği için görüşme talepleri de
aldıklannı açıklayan Koç,
bunun yanı sıra kâmuoyun-
dan, hükümetten, kamu ve
özel sektör yetkili ve temsil-
cilerinden. çalışanlanndan,
bayi teşkilatlanndan ve bü-
tün çevreden ahnan son de-
rece olumlu ve övücü tepki-
lerin ne kadar doğru bir iş
yaptıklannın göstergesi ol-
duğunu vurguladı.
ÖZAYDINLI: TÜPRAŞ'IN MÎLLt KALMASINA DUYDUĞUMUZ ÎSTEĞÎN ROLÜ OLMUŞTUR
Herkes ortakbk için peşhnizde• Çeşitli taraflardan ortaklık ve
işbirliği tekliflen aldıklannı
yineleyen Bülent Özaydınlı,
finansman için de çalışmalann
sürdüğünü dile getirdi.
Ekonomi Servisi- Koç Holdıng Üst
Yönetıcısı (CEO) BülendÖzaydınlı,
TÜPRAŞ'ın sadece Türkiye'de de-
ğıl, Akdeniz'de de önemli bu- oyun-
cu olması gerektığinı savundu. Top-
lulugun 2002'de oluşturduğu yenı
stratejıleri dogrultusunda tüketiciye
en yakın alanlarda büyümesını sür-
dürdüğünü ve son yapılan alımlarla
da bu konuda önemli adımlar atıldı-
ğını anlatan Özaydınlı, "TÜPRAŞ
sektörün lideridir. ama bununla yetin-
mesini doğru bulmuyoruz, yeterli gör-
müyoruz. TÜPRAŞ, sadece Türki-
ye'de değil, Akdeniz'de de önemli bir
oyuncu olmaudır. Böyle bir misyonu
üstlenmelidir" dedi.
Gazetecilerin sorulannı yanıtlayan
Özaydınlı bir soru üzerine ekonomik
kararlan telkinlerle almadıklannı
söylerken bir başka soruyu da "Ashn-
da böyle yanıt vcrmem doğru değil.
ama TÜPRAŞ'ın milli kalmasına
duyduğumuz isteğin karaıiığuıuzda
rolü oldıT şeklınde yanıtladı.
Özaydınlı'nın topluluk ve alımlar-
la ilgıli verdiğı bılgilen şöyle özetle-
mek mümkün:
• Daha önce öncelik Türk Tele-
kom'du. thalede bızim belırlediğımiz
fiyatın üzerine çıkılınca çekılmek du-
Koç Topluluğu üst yöneticisi Özayduıb ve Koç Yönetim Kurulu Başkanı Koç'un hayti keyifli olduklan gözlendL (AA)
rumunda kaldık. Olumlu sonuç ala-
madığımız için TÜPRAŞ'ı ikinci fır-
sat olarak gördük ve başanlı olduk.
• Finansman ıçin çalışmalar yoğun
bir şekilde devam edıyor. Bu konuda
Dünya Bankası'nın yan kuruluşu IFC
bir alternatif olabılir. ancak farklı se-
çenekler üzennde de duruluyor.
• 62 bin çalışınımız var. Çoğu sen-
dikalı, onlarla ilişiklerimız iyi. Hatta
sendikayı ışyerlenne kendimiz sok-
tuk. Ancak, Petrol Iş'uı açtığı dava
hakkında konuşmam doğru olmaz.
Yargı kararlanna saygılıyız
• Yapı ve Kredı Bankası, TANSAŞ
ve TÜPRAŞ satın almalanyla toplu-
luğunun yıllık kombıne cirosu 42
milyar dolar, konsolide cirosu 30 mil-
yan bulacak. Çalışan sayısı 62 binden
82 bine ulaşacak.
• Enflasyonda 2005 hedeflerine
ulaşılması konusunda bir risk görmü-
yoruz. TÜFE'rün 2005 sonunda yüz-
de 7 seviyesınde gerçekleşmesi ve
yüzde 8 olan resmi hedefın altında
kalması bekleniyor. Can ağın fınans-
manında da bir sıkıntı görülmüyor.
Ofer'e satış konusunda bürokratlan ile çelişen Maliye Bakanı, özelleştirmeleri savundu
Unakıtan: TÜPRAŞ'ı Koç mu iyi yönetir, biz mi?
ANKARA (Cumhuri\«t Bürosu)- Özel-
leştirmeleri savunurken son bir yılda 16.2
milyar dolarlık satış yaptıklannı ve bunun
yıl sonuna kadar daha da artacağnıı belir-
\ten Maliye Bakanı Kenıal Unakıtan,
"TÜPRAŞ'ıKoç mu daha iyi yönetir, biz
' mi?" dedi. Ancak Unakıtan' ın, ÖtB Baş-
kam Metin Kilci. TÜPRAŞ'tan sorumlu
ÖlB Başkan Yardımcısı Hasan Köktaş
ve TÜPRAŞ Genel Müdürü Hüsamet-
^tinDanış ıle birlikte Özel-
leştirme Idaresi 'nde
gerçekleştirdiği basınj
toplantısına,
TÜP-
• Unakıtan, Özelleştirme Idaresi'nin TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76'sınuı
satışına ilişkın ÖYK kararınm niçin borsaya bildirilmediğine ilişkin bir
soruya, 'SPK bildirmeyin diyor' diye yanıt verdi. Kilci ise 'SPK mevzuatına
göre borsaya bildirdik' dedi. iMKB'ye göre böyle bir bildirim olmadı.
RAŞ hisselerinın Ofer'e satışı konusun-
daki "çenşkiKaçıklanıalar** damgasım vur-
du. Unakıtan. kendısıne yöneltılen "Bu sa-
üş UeflgüiÖYK karannın niçin İMKB'ye
bildirilmediğrne ılışkın bir
> soruyu önce "O anda o fiyat
ı en i>i fiyat değerdL 6 ay sonra-
' sını görmek mümkün değildL
~J> Bugün olsa jine aynı şeyiyapa-
' nz. OİB yöneticflerini kuthıyo-
rum" dıye yanıtladı. Unakıtan,
* ' gazetecinın "Niye tVIKB'ye bü-
dirimde bulunulmadı" ısran üze-
' . rine de "SPK'nin daha önceki
kararlannda bunu bildirmeyin diyor. İs-
terseniz başkan da teknik bir açıklama ya-
par" diye konuştu. Unakıtan gazetecileri
de "Bu sorulann arkasuıdaki nheti sorgu-
lamak lazmı" diyerek suçladı.
Yargıya gözdağı verdi
Teknik açıklama için söz alan ÖtB Baş-
kanı Kilci ise Unakıtan'ın söylediğinin
aksıne, "Söz konusu saüş SPK mevzuatı-
na göre yapümış bir işlemdir. Gerekli bfl-
dirimler iSlKB'ye yapümıştır. SPK'den
bir bildirim yapunıamış olmasına yönelik
bir uyan da bize geünemiştir" dedi.
Unakıtan, halen Danıştay incelemesin-
de olan Türk Telekom ihalesi ile ilgili ola-
rak da "Ben Danıştay'dan bir iptal karan
beklemiyorum. Bu özeUeştirme Türkiye
Cumhuriveti'nin en büyük özeüeştirmesL
Biz bunu başaramazsak Türkive için gü-
ven ve istikrar. yabancı sermaye ve makro
büyüktükler açısından fev kalade kötü olur.
Türkiye bunun faturasını zor öder" ifade-
sini kullandı.
Özelleştirmeleri yürüten arkadaşlan ile
"gurur duyduğunu" belirten Unakıtan,
ERDEMİR' in gün saydığını, tzmir Lima-
nı'nın ardnıdan Bandırma ve Samsun'un
geleceğini, Tekel Sigara ve PETKÎM'i dü-
zeltip ondan sonra özelleştireceklerini,
Milli Piyango ve elektrik dağıtım ihalele-
rine yönelik yasal düzenlemelerin son saf-
haya geldiğüıi söyledi.
ERDEMİR'de yüksek
fiyat pompalanmasın
• ANKARA (Cumhuri>-et Bürosu) -
Özelleştirme ihalesinde ERDEMİR'ın
taliplilerinden Ereğli Ortak Girişim
Grubu'nun (OGG) tcra Kurulu Başkanı
Zafer Çağlayan. ERDEMtR
özelleştirmesinı TÜPRAŞ ile
karşılaştırmanın, "elma ile armudu"
karşılaştırmaya benzedığıni söyledi.
Çağlayan, ERDEMtR özelleştîrmesi
konusunda piyasaya pompalanan
yüksek fiyatlann. spekulatörlerin işıne
yarayacağı görüşünü sa\omdu
TAV Slovakya ihalesinde
• Ekonomi Servisi - Türk şirketi Tepe
Akfen Ventures (TAV), Slovakya'nın
Bratıslava ve Kosice kentlennde
bulunan en bûyvık ıki havalimanının
yüzde 66 hıssesi içm açılan ihalede,
beş yatınmcıdan oluşan kısa lısteye
girdi. Slovakya Ulaştırma Bakanhğı'na
yatınm bankacıhğı danışmanlığı yapan
Avusrurvalı Menii Bank AG, dün
gelen toplam sekiz tekliflen kısa
listeye kalanlan açıkladı. Nıhai teklıf
süresi kasım a>inda doluyor
lVL4Lt\ E YAŞAMINDAN / MUSTAFA PAMUKOĞLU pamukm • superonline.com
Bilindıği gibı konut kredileri geneHikle
tamamı bitmiş konutlara verilmektedir.
Oysa konuttar ınşaat halinde iken özel-
likle kooperatiflerde kredi ihtiyacı daha
fazla olmaktadır. Bu durumda çözüm ne
olabilir? Bugün bunacevaparayacağız.
Bunun çözumünün kat iröfakı oiacağım
düşünüyoruz.
Kat irtrfakı
Kat irtrfakı "bir arsa üzerin de, ileri-
de kat mûlkiyetine konu olmak Cızere
yapılacak veya yapılmakta olan bir ve-
ya birden çokyapının bağımsız bölüm-
len için o arsanın maliki veya ortak ma-
liklen tarafından Kat Mülkiyeti Kanunu
hûkümlerine göre kurulan irtifak hak-
k/"dır Bu hak bir aynı haktır.
Kat irtrfakına konu olan şey
Kat irtrfakının konusu olan şeyler "ana
gayrimenkul" ile "anayap;"dır. Kat mül-
kıyetıne konu olan gayrimenkulün bütü-
nüne ana gayrimenkul, yalnız esas yapı
kısmına ana yapı denmektedir.
Kat irtifakının hukuksal temeli
Kat irtrfakı. arsa payına bağlı olarak
kurulan ve yapı tamamlandıktan sonra
kat mûlkiyetine geçışi sağlayan önden
yapılan bir sozleşmedır. Kat mûlkiyetine
ulaşmanın ilk aflımıdır. Bu hak arsa pa-
yından aynlamCz, devredilemez, mirasa
Kat İrtNakı ve Konut Kredileri (1)
konu olamaz. Arsa payına bağlı olması
ona ve bu irtifakı güvence olarak kabul
edecek kurumlara hukuki temel vermek-
tedır.
Kat irtifakı nasıi kurulur?
Kat irtifakının kurulabilmesi ıçin ana
yapı henüz tamamlanmamış olmalıdır.
Yapılacak bölümler bağımsız olmalıdır
Yapılacak yapının tamamında kurulma-
lıdır. Maliklerin tümü talepte bulunmalı-
dır. Birden çok malik varsa resmi senet
düzenlenmelidir.
Gerekli belgeler nelerdir?
1 - Dılekçe: Tapuya hitaben bu dilek-
çede bütün bağımsız bölümlerin ayn ay-
n değen ıle bu değerlerle orantılı olarak
aynlan ara paylan yazılır. Bu dilekçe tüm
malıkler tarafından imzalanır.
2- Genel inşaat projesi: Yapılacak bu
projede bir arsa üzerinde fazla yapı var-
sa her birinın ayn ayn gösterilmesı, blok
yapılar varsa her blok ıçin ayn bir proje
venlmesi zorunludur. Bu kredilendirmey-
le ilgili çok önemli husus olmaktadır. Be-
lediyeden tasdik ettirilecektir.
3- Vazıyet planı: Bir arsa üzerinde ya-
pılacak birden fazla yapılann arsa için-
deki konumunu, varsa özel yol, yeşil sa-
ha, sportesisleri gibi ortak yerlerin açık-
ça gösterildiği bir plandır. Belediyeye
tasdik ettirilecektir. Bu plan genel inşa-
at projesi içinde de gösteniebilmektedir.
4- Yönetim planı; Ana gaynmenkulün
yönetimini düzenleyen yönetim planının
her sayfası tüm maliklerce imzalanır.
5- Liste: Her bağımsız bolümüm arsa
payını. kat, daire, işyen, ofis gibi niteiik-
lerini gösteren sırayla yazılan, eklentile-
n ıçeren tum maliklerce imzalanan ve
notere tasdik ettirilmesı zorunlu bıraçık-
lamadır.
6- Diğer gerekli belgeler.
Bu durumda bankalar konut kredi-
sini nasıl verebilir?
100 konut yapmak üzere kurulmuş bir
kooperatif düşünelim. Bu konutlar4 blok
üzerinden yapılacaktır. Her bloğun orta-
lama 25 konut olacağını ve bu koopera-
trfin henüz 30 üyesı bulunduğunu varsa-
yalım. Bu kooperatif 30 üyesıyle ınşaata
başlamak ıster ve üye ödemeleri yeter-
li gelmezse veya yapının tamamlanıp ko-
nut kredisi almaya tahammül yoksa
banka nasıl devreye girebilir?
Kooperatif genel olarak projesini ve
vaziyet planını hazıriar ve belediyeden
onaylatır. Her daire farklı degerterde ola-
cağı için şerefiyelerini bir komisyonatak-
dir ettirir. Daha sonra genel kurula gıde-
rek projeyi onaylatır, bağımsız dairelerin
üyelere sıra numarasıyla veya tercih
yöntemi ıle ancak blok bazında dağıtım
yöntemine karar venlir... Genel kuruldan
alınan karar dogrultusunda ilk btok için
irtifak kurar.
İrtifak hakkının kurulmasına kadar
banka konut kredisi yerine bireysel kre-
di verebilir. İrtifak hakkı tapuda tescil ol-
duktan sonra irtifaklı arsanın tümü üze-
nne ipotek koyar ve blok bazında sahı-
bi betli olan konutlara konut kredisi ve-
rir. Ferdileşmeye kadar üyenın sahiplıği
hak sahipliği olduğundan kooperatif tü-
zel kişıliği malik sıfatıyla hak sahıbine ko-
nut kredisini kullandırmış olmaktadır.
Henüz üye olmamış kişilerin de sahip
olacağı arsanın ipotekli olması, konut
kredisi almayanlar içm ferdıleşme sıra-
sında sorun çıkarabılır. Ancak yapı ta-
mamlanmadan kredi ihtiyacı duyan ko-
operatifler bu modele uygun üye alma
yolunu seçecekler ve üyeleriyle buna
göre sözleşme yapacaklar ve taahhüt-
name alacaklardır.
Dünya yollarında
yeni standart:
Diamond Class
NOTDEFTERİ
ZEKERİYA TEMİZEL
Gizli Elln Yönettiği
Ekonomik Büyüme
2005 yılının ikinci çeyreğindeki büyüme rakamlan
açıklandı. Türkiye ekonomisi bu yılın ikinci üç ayında
yüzde 3.4 oranında büyümüş. Oysa geçen yılın aynı
döneminde yüzde 15.7 oranında büyümüştü. Bu yı-
lın ikinci çeyreğindeki büyümenin geçen yılın aynı dö-
neminin beşte biri olması nedeniyle, pek coşkulu de-
ğerlendirmeler yapılmadı. Geçen yılın rekor büyüme-
sini coşkuyla sahiplenenler bu yılın büyüme rakam-
lanna kayıtsız kaldılar.
Halk da bu büyümeye bir anlam veremedi. Çünkü
halk, gerçekleştiği söylenilen büyümeye karşın, ge-
çen dönemde de yeni ış olanaklannın yaratıldığını, iş-
sizliğin azaldıgını, gelirlerinde olumlu bir gelişme ol-
duğunu görememişti.
Kısacası kendi yaşamlannda hissedilmeyen bu bü-
yümeden kimin yararlandığını anlayamamışlardı.
Türkiye büyürken işsizleşiyor, yoksulluk yaygınla-
şıyordu.
Gerçekten de ekonomideki diğer göstergeler hiç de
istikrartı bir şekilde büyüyen bir ekonominin göster-
geleri değil. Bu, büyümenin kime hizmet ettiği konu-
sunda kuşkular yaratıyor.
O zaman, ekonomik büyüme ne anlama gel'ryor?
Bu sonuçlar istenilerek mi elde ediliyor?
Hükümetin bilinçli ekonomi politikalan nedeniyle
bu sonuçlar doğuyorsa, halkın çoğunluğu büyüme-
den pay almadığına göre, bu büyüme kimin için?
• • •
Aslında Türkiye ekonomisi, IMF tarafından dayatı-
lan programlarla, piyasa ekonomisınin "gizli e//"ne
teslim edildi. Siyasi otoritenin tek işlevi bu teslimiye-
ti sürdürmekten ibaret.
Bu gizli elin sağladığı büyüme istihdam yaratmıyor.
Türkiye yüzde 10.5'lik resmi işsizlik oranı ile bile işsiz
sayısı en yüksek ülkelerden biri haline geldi.
Bu gizli el, işçi üretkenliğinin artmasına karşın reel
işçi ücretlerini sürekli düşürüyor. Son dört yılda, işçi
üretkenliği yüzde 36.8 artarken reel ücretler birikimli
olarak yüzde 18.1 geriletildi.
Bu gizli elin yönettiği ekonomide mityonlarca insan
günde 5 YTL ile yaşamaya çalışıyor. Ucretlilerin ço-
ğunluğu açlık sınınnın altında ücret alıyor.
Bu gızlı el tanmsal üretimi arttırmıyor. Aksine tanm
gelirleri geriliyor.
Bu gizli el kalkınma ve sanayileşme kavramlannı
ekonomi politikası gündeminden tamamen çıkardı.
Devleti ekonomik karar mekanizmaianndan dışladı.
Türkiye ekonomisini uluslararası finans şebekesinin
kısa dönemli faiz, kur, borsa hesaplanna göre işleme-
ğe terk etti.
Bu gizli el, ülkeye uluslararası sermayeyi çekebil-
mek için, çok yüksek bedeller ödettirıyor. Bu gizli el
sanayileşmiş ülkelerdeki ortalama faız oranlan yüzde
3-4 düzeyınde seyrederken finans piyasalanndan bu-
nun 4-5 katı faztasını ödettirerek "sıcak" paranın ül-
keye akışını özendiriyor. Bunun sonucunda da finans
piyasalannda döviz bolluğu yaratıyor. Bu yolla sağla-
nan bol dövız sayesinde döviz kuru da ucuzluyor.
Ucuzlayan döviz ile ithalat kışkırtılıyor, ihracat köstek-
leniyor, böylece dış ticaret ve cari işlemler büyük açık-
lar veriyor.
Büyüme de işte bu dış ticaret ve cari açıklaria ger-
çekteşiyor. Büyüme sürecinin sürdürülebilmesi ise sü-
rekli olarak yüksek reel faiz ve düşük kur dengesinin
tutturulabilmesine bağlı gözüküyor. Yani Türkiye yük-
sek reel faiz ödediği sürece sıcak parayı çekecek ve
büyüyecek.
Bu nedenle gizli elin yönettiği ekonomilerde büyü-
me halkın hissedebildiği sonuçlar doğurmuyor, büyü-
menin olanaklanndan geniş halk kitlelen yararlanamı-
yor. Büyüme gelir dağılımını bozarak, sosyal denge-
leri altüst ederek, işsizlik yaratarak gerçekleşiyor.
Gizli el ülkede sıcak para bağımlılığı yaratıyor. Ül-
keyi, madde bağımlılan gibi, sıcak para akımını sür-
dürebilmek için her tavizi verecek duruma sokuyor.
Çünkü bu sistemin sadece düşük kur ve yüksek fa-
izle sürdürülebileceği, kur üzerindeki baskının kalkma-
sı ve TL'nin gerçek değerini bulması halinde ortada
ne büyüme ne de ekonomik dengenin kalmayacağı
çok iyi biliniyor.
Ancak ekonomiyi bir kere görünmeyen ele teslim
edenler, El'in kimin eli olduğunu ve kimin için çalıştı-
ğını anlasalar bile, hep tek yana çeken o eli itme güç-
lerini yitiriyoriar.
Bu elin ekonomiden çekilmesi için iyi bir tokada ge-
reksinim var.
Bu tokadı ilk seçimlerde halk atacak gibi görünüyor.
temizel@cumhuriyetcom.tr
Şekerbank'ın sattşna onay BDDK, şekerbank m
hısselennın \ilzde 51'inin, Rabobank Nederland'ın
yüzde 100'üne sahıp olduğu Rabobank International
Hoiding BV tarafından devrahnmasına izin verdi.
Metoriıflyatiaraıdaimf rin Tupraş, motonnın
vergisiz rafineri fıyatında j-üzde 5. 50 ppm motorinin
fıyatında da yüzde 5.6 oranında indinm yaptı.
Indırimin ardından motorinin pompa fıyaönın yüzde
2.3. 50 ppm motorinin fıyahnın da yüzde 2.5 oranında
ucuzlaması bekleniyor. Indirim bugünden geçerli.
Servet Taşdelen
Piyasa Ekonomisinin
Yarış Atları
Anonim Şirketlerin Tarihi, Hukuku ve
Ekonomisi Üzerine
Ankara, Ağustos 2005
ÜPVYayıncılık
Tel: 0312/441 90 49 Faks: 0312/441 7709