Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 TEMMUZ 2005 PERŞEMBE 14 [email protected] 1940 toplumcu şairler kuşağından Rıfat Ilgaz'ı 12 yıl önce bugün yitirmiştik Ölürken desevdalı kaldıIVfÜSLİM ÇELtK Rıfat Dgaz, ekınsel yaşamdaki can- lıhgın sere serpe olmayıp yenilıkçi, tu- tucu, özeürlükçü, "baskıcı, devnmci eğilımlerın bır ara«ia bulunduğunun pek de görülmedijŞı 1940'h yıllarda a s l kişiliğinı bulınaya uğraşıyordu. "Bilinçli bir özgürlüksûzlüğü yaşı- yordu iilke." îlk gıençlik çagı ürün- leriyle, Kastamonu Açıksöz ve Nazık- ter gibi yayınlarda gordüğümüz II- gaz'ın, Türkıye *'Lntelligentsiya"sı içındeki yeri ve öoemi, bu kuşağın kendilerını topluına duyumsatabil- meleri oranındadır. Çünkü, düş gücü- ne karşı, gerçeği övmek, sanat yapıt- lannın yaşanan gerçekle kıyasıya boy ölçüşmesıyle bire bir örtûşür. Top- lumsalcı şairlerin, yeni şiir ile eski şi- ir arasındaki boşluğu kapatabilmele- ri söz konusudur. Giderek sınıf bilançli şair duruşu, devrimci coşumculukla içselleşerek çıplak gerçekçiliğin ardına düşer. Bu duruş, gelinen noktadaki, kalem er- lerinin, evrimci düşüncelerinın özü, yarattığı özgürlükleıle de siyasallaşa- rak toplumsal kuşaürrunın dayatbğı üe- ti alanlan, varsa, onlan bir bir sapta- yıp seçikleştirmelerini ön kabul ve önkoşul olarak görûr. Birçok sanat arkadaşı gibı, Dgaz, tam da burda, kendi günübirlığinin tarih- sel yüzünü bizzat kendisine sorabilen, bu gereksınmeyi duyabılendir. Bun- dandır kı, Yârenlik'ten sonra, özen- li bir çıkışta, kara kaplı şiır betiği olan Sınıfı yayımladı. Be$ buçuk yıl mahpusluk Izlek, ıçeriksel anlatım, sınıf, ör- güt, grev, kavga, ıçerik alanı üzerin- den, verili ekinle de hesaplaşarak, bu bağlamdan değerlecdırerek yanılsa- mayı beslemeden sürecı aşmaku amaç- lan. Nâzun'dan sonra aynı açüımın şa- iri, fakat ona öykünmeden bir yapı- lanmayı tutturabilmişti. Sanatı, emekçi sınıfı ıçinden de- ğerlendirerek, ona yararlı ya da zarar- h, kontrol edilebilen her üriin, kimi yer- de ikilem, kimi de kendine ters düşüş olarak belirmemiştir hiçbir zaman. • Işte, yazı ve şiirlerinden ötürü, beş buçuk yıl mahpusluk. • Sol Hegelciüğe karşı, verili er- arihsel süreç içerisinde kalarak, emekçi, köylü kesiminin çileliyaşamlarına, sorunlarına eğildi Rıfat Ilgaz; toplumsalı özünden kavrayıp ona giden yolda savaşımını sürdürdü. Anadolu insamnın, tarihsel süreçte ürettiği tümyazılı, sözlüyazın kalıtından, ekininden hareketle geleneğini göz önünde bulundurarak, aydınlanmacı yoluna hızlı adımlar attı. Insana, yaşama karşı çok dürüst ve insancıl oldu. "Elim birine değsin / ısıtayım üşüdüyse /Boşa gitmesin son sıcakhğım " ki irdeleyen, eleştiren, bağımsız, öz- gürlükçü yönelım, ulusal ve yennde- lik. Kafası, silahı, dili, düşüncesi, şiiri, yazını devşirme olmayan, yerli, yani ki, durumdan görevler çıkartarak yük- lenmiş olmak. Tarihsel, toplumsal metin içinde, aynı anlama gelen bir di- lin varsıllığı, kendı kök ve türevle- rinden oluşturduğu yenı sözcük, ye- ni adlandırma, türetme ve üretmeler- le doğru orantılıdır. Söz, dışanya ba- ğımlı olmamalıdır, kafa da. Sözün sa- zın bağımlılığı, dolayısıyla düşünce- nin bağımlılığını getirir sonunda. • Ilgaz ve 1940'h yıllann toplum- salcı şair ve yazarlan, yerleşik kural- lan tanımamakta, gelenekselden an- narak, gürültülü konulardan kanşık- lıktan kaçınarak ilerlemeyi yeğlediler. Hemen yanında duran yaşamın için- de önemsiz, fakat ciddı durumlan he- yecanla işliyorlardı. • Tarihsel süreç içerisinde kala- rak, emekçi, köylü kesiminin çileli yaşamlarına, sorunlarına eğildi. (/ Toplumsalı özünden kavrayıp ona giden yolda savaşımını sürdürdü. • Uğrunda mahpuslara girecek ka- dar sevdiği, saynlandığı bu alanda açık çağnlan oldu. ^ Bağımsız, özgürlükçü yandaşlı- ğını ıfşa ederektarafgir olmayanlann- sa, aslında taraf olduğunu sıkça vur- guladı. \/ Anadolu insanımn, tarihsel sü- reçte ürettiği tüm yazıh, sözlü yazın kalıtından, ekininden hareketle gele- neğini göz önünde bulundurarak, ay- dınlanmacı yoluna hızlı adımlar attı. Insana, yaşama karşı çok dürüst ve in- sancıl oldu. "Elim birine değsin ısıtayım üşüdüyse Boşa gitmesin son sıcaklığun" de- di. •^ Toplumsal yapıdaki verili olanın dıştalanarak, gerçekçi birey ve sanat- çının nasıl biçimleneceğı... • Şairin toplumun hangi dinamik- leriyle içselleşebıleceğı... • Yapıyı oluşturabilmek içın ken- düıi nasıl yaratabileceği... • Emeğin temellendirdiği maddi yaşam, üzerine düşünen, • "Dilini geliştir! Annenden öğ- rendiğinle kalma" dıyen biri. Anamalcılık, cinnetin eşığinde sü- rer toplumsal yaşamı, "alametler be- lirdi!". Ilgaz dağı şafaklan kadar du- ru, Akdeniz göklennın mavileri den- li ince. 0, umudun, sahiplenişin öz- ge taşıyıcısı olarak yaşayacak! Bü- külmeyen çelikti. Çeliği işleyebıliyoruz, yanm yüz- yıldır. Otomotıv üretimi aşamasında- yız. Bu alanda, Erdemır, çeliğe bağım- lı kuruluşlara önderlik etmeyi sürdü- recektir. Tüm bunlar, yaşamın, ölümün ve anlamın içinden gelır. Evrenın ger- çeği ütopya değıldır. Üretim, özgür- lüktür mutluluğun temeli. Fedaller Mangası "Rıfat Ilgaz'ı kaybetmek. Türk toplumcu sanat hareketinin yan- sını kavbetmek gibi bir şeydir" dı- yor A. îlhan, ekliyor. Onlara "Fedailer mangası adını ben takmıştım." (Hoşuma gidiyor- du, bir kitabını duyururken tanıtımın- da kullandım.) Onlar, yani Nâzım'ı iz- leyen sosyalist şairler kuşağı, yani H. tzzettin Dinamo, A. Kadir, Ömer Fa- ruk Toprak, Rıfat Ilgaz, N. Akıncı- oğlu, Suat Taşer, M. Kemal, Cahit Irgat, Sabri Soran, hemen arkala- nndan Enver Gökçe, Attilâ Ilhan, Ahmed Arif, Arif Barikat (Danıar) ve Şükran Kurdakul. Ve bundandır ki: GÜVERCtNİM UYUR MU? (...) Güvercin dediğin uyanık olmalı Tüyler duman duman öfkeden Yanıp rutuşmalı gözbebekleri Sevgiden tıpır tıpır bir yürek Özgürlüğünce dövüşken MEVStMLERLE BERABER Açüır kuş sesleriyle uykular Gelir son müjde beklenen sabahtan tlk uyanışımdan izler taşıyan Ve rüyamı hatırlatan kokular Göklerde ışık ve şarkıdan kuşlar Gezdirir kanatlannda meltemi Hülvama karışan hududa kadar Götürür bakışlarında neşemi (...) (Çığır, 1938) 12. Uluslararası Istanbul Caz Festivali başladı 12. Uluslararası Istanbul Caz Festivali'nJn açüışında Muvaffak 'Maffy' Falay'a 'Yaşam Boyu Başarı Ödülü' verildi (sağda). Festivalin sponsoru olan Cumhuriyet'in plaketini RekJam Müdürümüz Özlem Ayden aldı. (Fotoğraflar: FATlH ERDOĞDU) 'Muvaffak' bir Türk EGEMEN BERKÖZ Istanbul şenliksiz, festivalsiz kalmıyor. Müzik Festivalimizin kapamş gösterisinin, Monte Carlo Balesi'nden ızledığimiz 'Kül- kedisi'nin tadı daha damağımızdayken Dünya Mimarbk Kongresi sürerken Caz Festivahmiz de başhyor işte. Önceki akşam, yine Istanbul Kültür Sanat Vakfı'nın düzen- İediği 12. Uluslararası Istanbul CazFes- tivali'nin açılışı için Esma Sultan Yalı- sı'ndaydık, îstanbul'un kalburüstü müzik- caz severleriyle bırlıkte. Bir gün önceki yağmurun serinlettiği hava hoş, Boğaz'm sulan daha hoş, ortam şık. Yükselticiden müzik yayılıyor, konuklar ellerinde kadeh- leri dolaşıyor, söyleşiyor. Derken tam saatinde, 20.00'de ilk tören başlıyor, festivalin destekçilerine ödül pla- ketleri veriliyor. Dergilerin, gazetelerin, televizyonlann ve servis veren kuruluşla- rm reklam (genel!) müdürleri, pazarlama müdürleri, 'esecutive prodacer'(01an sı- rayla sahneye çıkıp plaketlerini alıyorlar ÖCSV Genel Müdürü Görgün Taner'in elinden. Sonra büfelerin açıldığı duyuruluyor yük- selticiden, müzik yeniden başlıyor, ikili, üçlü, beşli söyleşmeler koyulaşıyor. 213O'a doğru da sıra gecenin asıl törenine geliyor: Sayın Şaldr Eczacıbaşı festivalin bu yıl- kı 'Yaşam Boyu Başan Ödülü'nü sunmak, Amerika'da 'başanlı' olarak ülkemizin aduıı duyuran Muvaffak 'Maffy' Falay ise almak üzere sahneye çıkıyorlar. Neşet Ruacan yönetimindeki TRT Ha- fif Müzik ve Caz Orkestrası ise sahnede ye- rini çoktan ahnış. Maffy, ödül ahşverişin- den ve birkaç teşekkür sözcüğünden son- ra, orkestra eşliğinde bir parça çalıyor: 31 yaşmda ölen Sunny Clark'uı bir baladı- m. Ve sahneyi, gecenin ilerleyen bölümün- de Ayten Alpman ile Durul Gence'ye eş- lik edecek olan orkestraya bırakıyor. 'Maffy'yi doğru dürüst dinlemek isteyen- lere, bu akşam 23.00'ten sonra kendi beş- lisiyle birlikte Babylon'da çalacağını bura- dan fisıldayalım ve aynca iki konserde de konuk sanatçı olduğunu ekleyelim. Sanat- çı 11 Temmuz Pazartesi akşamı 23.00'te yi- ne Babylon'da Elvan Aracı'nın Jazz Qu- artet'i ile 14 Temmuz Perşembe akşamı 21.00 de ise The Dizzy Gillespie All-Star Big Band ile birlikte Cemil Topuzlu Açık- hava Sahnesi'nde olacak. Festivalin açılış öyküsünü bitirirken 10 dakika erken gelenleri kapıda göğüsle- yen ve içerde de konuklann arasmda faz- laca görünen kara giysili, 'bar fedaisi' kı- lıklı görevlileri bir sanat ortamına yakış- tıramadığımı eklemeden geçemiyorum. Bir de sunucu hanımın, solisri orkestra- ya eşlik ettirmesini yadırgadığımı... Bi- raz dikkat, lütfen! J Festivalde Roıııa rüzgârı...Kültür Servisi - Türkiye Smema v e Audıovisual Kültür Vakfı (TÜRSAK) ile Antalya Kültür Sanat Vakfı (AK- SAV) işbirliğiyle düzenlenecek olan Altm Portakal Festivali bu yıl yurti- çinde ve yurtdışmda saygm sinemacı- lan Antalya'ya çekmeyı amaçlıyor. Bu doğrultuda ilk admı olarak, ulusal ya- nşmanın seçici kurul baskam Ferzan Özpetek olarak belirlendı. Bu olumlu rüzgânn bu kez Roma'dan Antalya'ya doğru estiğini bıldiren Festival Başka- nı Engin Yiğitgil; "ulusal ve ulusla- rarası alanda saygınüğı tartışümaz olan us- ta yönetmen Ferzan Özpetek'in festivalin ulu- sal yarışmasının seçici kurul başkanlığını ka- bul ederek, bundan büyük bir onur duyaca- ğını bildirmesinden bizler de büyük bir mem- nuniyet duyduk" dedi. Yiğitgil, fihnleri dünyanrn pek çok ülkesinde ödüllendirilen Özpetek'in, Türk tarihine ve kül- türüne duyduğu yalan ilgiyle ülkemizin yurtdı- Ferzan Özpetek. şmda tamtıhnasma da sınema ile bü- yük bir katkı sağladığının altını çizer- ken, değerli yönetmenin, "Antalya Al- tm Portakal Filnı Festivali seçici kurul Başkanı olarak, uzun süredir uzak kaldığı Türk sineması ile yeniden ya- kınlaşacağı için de son derece mut- lu olduğunu ilettiğini" bildirdi. 24 Eylül-1 Ekim tarıhleri arasında düzen- lenecek olan 42. Antalya Altın Porta- kal Film Festivali'nde Ulusal Yanş- ma'nm seçici kurul başkanlığını ya- pacak olan Özpetek, ilk 'Hamam' fil- mi ile aduıı duyurmuşru. 'Harem Suare' ile füm çekmeyi sürdüren ünlü yönetmen 'Cahil Periler' firmi ile yükse- lişe geçti. 2003 yılında 'Karşı Pencere' ile Kar- lovy Vary Fihn Festivali'nde En lyi Yönetmen ve En lyi Fihn ödüllerini alan Ferzan Özpetek, 2005 yıh yapımı 'Kutsal Yürek' filmi ile Ital- ya'nm en saygm smema ödülü olan David di Donatello'ya 12 dalda aday gösterilmişti. Çağdaş biryorum: 'Güldestan' Kültür Servisi - 12. Aspen- dos Uluslararası Opera ve Ba- le Festivali kapsamında, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdür- lüğü'nün 'Güldestan' balesi, 9 Temmuz Cumartesi günü sa- at 21.30'da, Aspendos Antık Ti- yatrosu'nda sahnelenecek. Dev- let Opera ve Balesi Genel Mü- dürlüğü tarafindan bir yıl önce sahneye konan 'Güldestan'da, Ankara, îstanbul, Izmir ve An- talya Devlet Balelerinin seçkin dansçılannm yani sıra, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Is- tanbul Devlet Türk Müziği Top- luluğu ve Istanbul Devlet Ope- ra ve Balesi müzisyenlerinden oluşan bir orkestra ve konuk sa- natçılar yer alıyor. Cağdaş ti- yatro, edebiyat, fotoğraf ve se- ma. gibi yan öğelerle beslenen 'Güldestan'm sahne ve sahne arkasında, kendi alanında ta- nınmış pek çok ısım bir arada... Beyhan Murphy ve Mercan 12. Aspendos Uluslararası Opera ve Bale Festivali kapsamın- da 'Güldestan' balesi 9 Temmuz'da sahnelenecek. Dede. göçebe toplum kökenle- rimizden yola çıkarak birükte ta- sarladıklan 'Güldestan'da; ku- ralsız bir dille, geçmişte ve bu- günde yaşamlan, ıçsel arayışla- n sahneye taşıyorlar. Gülün gü- zelliğinde aşkı ve insanı anyor- lar... Gösterininsahne tasanmın- da ise modern ve klasık çizgı- ler bir arada kullamlıyor. Sanat yönetmenliğini ve koreografi- sini Beyhan Murphy'nin, mü- zik yönetmenliğini Arkın Ilıca- h'nın (Mercan Dede) yaptığı 'Güldestan'm sahne tasanmı Işm Mumcu, kostüm tasanmı tsmail Dede, ışık tasanmı ise Mighael Odam'a ait. Rıfat Igaz anılıyop İstanbul Haber Servisi - Edebiyatımızın kilometre taşlarından yazar ve şair Rıfat Ilgaz, ölümünün 12. yılında 10. Cide Rıfat Ilgaz Sanyazma Kültür ve Sanat Festivali ile anıhyor. Festival, Rıfat Ilgaz'ın "Cide doğduğum eşsiz, benzersiz memleket, ne iyi etmiş de annem beni bu cana yakın memlekette doğurmuş" diye tanımladığı Cide'de 8-10 Temmuz günlerinde yapılacak. Festivalin açılışı, dostlan ve sevenlennin Rıfat Ilgaz'ın evinin önünde toplanmasıyla başlayacak. Etkinlikler arasrnda halk konserleri ve oyunlan, bisiklet yanşması, Hababam Sınıfı filmlerinin gösterimi yer alıyor. Gazetemiz yazarlanndan Mustafa Balbay da 9 Temmuz günü Avrupa Birliği konulu konferansıyla etkinliğe katılacak. Silivpi'de Yoğurt Festivali • SİLtVRİ (AA) - Uluslararası Silivri Yoğurt Festivali bugün Galatasaray'dan Taksim Cumhuriyet Anıtı'na yapılacak bir yürüyüşle başlıyor. 8 yıl aradan sonra geçen yıl yeniden yapılmaya başlanan festivalin, ilçenin sosyal ve kültürel yaşamına canlılık getırmesı bekleniyor. Festival kültür ve sanat şenhkleri kapsamında çocuk şenliği de gerçekleştirilecek. Festivale aralannda Macaristan, Türkmenistan, Romanya, Rusya, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Kazakistan, Ukrayna, KKTC, Yunanistan, Arnavutluk, Çin, Italya, Pakistan, Suriye, Irak ve Iran'ın da bulunduğu ülkeler davet edildi. Festival 16 Temmuz Cumartesi günü sona erecek. Işm kılıçları satışta • LONDRA (BBC) - Sinema tarihinin efsane dizisi Star Wars'un ana karakterleri Luke Skywalker ve Darth Vader tarafindan kullanılan ışın kılıçlan 29 Temmuz'da Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılacak bir açık arttırmada satışa çıkanlacak. Kılıçlann her birine 140 bin dolar değer biçiliyor. Dizinin kötü karakteri Darth Wader'ın 'In The Empire is Back' filminde kullandığı ışın kılıcının 60 bın dolardan alıcı bulması bekleniyor. Toplam 75 parçanın satılacağı açık arttırmada ışın kılıçlannın yani sıra dizinin kostümleri de satışa çıkanlacak. Gupbetçi çocuMarına küttiir Mzmeti • KAYSERİ (AA) - Kayserı Büyükşehır Belediyesi'nce yurtdışmda çalışan ailelerin çocuklanna Kayseri'yi ve kent kültürünü tanıtmak amacıyla bir program hazırlandığı bildirildi. 19 Temmuz'da başlayacak programla yabancı ülkelerde hayatlannı kazanmak zorunda olan ailelerin çocuklannın, Türkiye'de okula ve sosyal çevreye uyum sağlamada karşılaştıklan zorluklann engellenmesi hedefleniyor. Bu amaçla düzenlenen etkinliklerde konuk ağrrlama, Kayseri Evi'nin döşenmesi, Kayseri'de doğmuş veya yaşamış büyükler, Kayseri mutfağı, tarihi ve doğal güzelliklen ile Kayseri folkloru gibi konularda gurbetçi çocuklanna bilgı verilecek. Halk dansları yarışıyor • BURSA (AA) - Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nca (BKSTV) düzenlenen 19. Uluslararası Altm Karagöz Halk Danslan Yanşması bugün Cumhuriyet Meydanı'nda, yanşmaya katılan ekiplerin yürüyüşüyle başlayacak. Dünya Halk Danslan Festival Takvimi'nde yer alan yanşmaya, Türkiye 'nin yani sıra Azerbaycan, Bangladeş, Bosna Hersek, Bulgaristan, Estonya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Gürcistan, Ispanya, Kore, Lirvanya, Makedonya, Meksika, Mısır, Nepal, Polonya, Rusya Federasyonu Balkarya Cumhuriyeti, Slovakya, Tayvan, Ukrayna ve Yunanistan'dan halk danslan ekipleri katılacak. Yanşma 12 Temmuz'da sona erecek. Canaletto Venice'in tablosu satAyor • LONDRA (BBC) - Doğduğu kent Venedık'in su kanallan ve yapılannı resmettiği tablolanyla ünlü Canaletto Venice'in 'Bucintoro at the Molo on Ascension Day' adlı yapıtı Londra'da açık artırmayla satılacak. Yaklaşık altı milyon sterline satılması beklenen tabloda, Isa'nın göğe yükseldiği gün Venedik'in kutsanışı betimleniyor. Gerçek adı Giovanni Antonio Canale olan ressam 1697- 1768 yıllan arasında yaşamıştı.