Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 HAZİRAN 2005 PAZAI 12 J V vJJAI U \y U leyla.tavsanoghı(5cumhumetcom.tr Turizmiucuza satiyoruz Sürekli uyurkenfotoğrafının çekilmesine kızan ve uyuduğunu yadsıyan, renkli kişiliğiyle, tanınan turizm Bakanı Atilla Koç la turizmi konuştuk Hep kendimi müdafaa eder duruma düşmek istemem, ama benim söylediğim lcefların hiçbirisi ilim dışı değil. y Fotoğraflarınaı yandan, tam ters açıdan çekerseniz tabii ki uyurmıuş gibi görünürüm. Ama ben de insanun. Enflasyon aşağı çekildL Bundan sonra bu miktar artabilir. Ama işsizlik daha yoğıın odarak önümüzde dujruyor. y SÖYLEŞİ- LEYLATAVŞANOĞLU Atilla Koç renkli kişiliğiyle tanınan bakanlanmızdan. Sözlerinı hiç sakın- madan telaffuz ediyor. Davranışlan çok rahat. Konuşurken arada bir esprilerpat- latıyor. Arada bir de felsefe yapıyor. Toplantılarda sürekli uyurken fotoğra- fırun çekilmesine kızıyor. Uyuduğunu yadsıyor. -Şö\1c yandan. tam ters açıdan çekerseniz tabii ki uvurmuş.gibi görünii- rünı. Ama ben de insanun. Zaman za- man tızun konuşmalarda içim geçebi- Hr" dıye de kahkaha atıyor. Atilla Koç 'la, Beşıktaş Akaretlefın sol başında bulu- nan Istanbul Kültür ve Turizm ll Müdür- lüğü'ndeki odasındabolgülmeceli, kah- kahalı konuşmamız şöyle geçtı: - Yeni turizm alanları çalışmaları yaptığınızı öğrendim. Örneğin birSa- rıkamış projesL.. Bize bunlardan söz eder misiniz? KOÇ - Hep kendimi müdafaa eder duruma düşmek istemem. ama benım söylediğim laflann hıçbınsı ilım dışı değıl Tabii turizm ilım, ya da sanatsa... lstısmar etmek ısterseniz her şeyı ıstis- mar edebılırsuıız. Yanı bir haberden ters haber çıkartabılirsınız. Zaman zaman da canım sıkılmıyor değil Benim temelde söylediğim şu. Mass tounsm (kıtle tunzmi) gerek- lıydi; bunu yapmamız lazım. Ama bu tu- nzmde nesneyi ucuza satiyoruz... Turizmi çeşitlendirmek lazım... - Yani herşey dahil kitle turizminde mi? KOÇ - Evet. Oysa bu ucuzluğun bir alternatifi çıktığı zaman tehlikedesiniz. Ama hem mekân, hem konu itibanyla turizmi çeşitlendirirseniz ayakta kalusı- nız. 'Üç S' denilen kum, deniz, güneş tu- rizmınin yanına örneğin golf turizmini, kongre turizmini, kültür turizmini ve kış turizmini sığdırabilirseniz başanlı olur- sunuz. llginç bir olay oldu. Üç ay önce ben Dubai'deyken Dubaililer şöyle bir tek- lif ortaya attılar: "Siz kış turizmi olarak kullanmğuuz yerleri yazm bize verin. Biz oraları din- lenme yerleri olarak kullanahnı. Kış gel- diğinde size kış turizmi için geri vere- lim." - Yani devre mülkgibi mi? KOÇ-Evet, devne mülkgibi,.. Öte yan- dan Rusya kalkınma hamlesi içinde olan bır ülke. Insanlan da eğlenmeye, spor yapmaya, gezmeye alışmış. Rusya'da kışları çok soğuk oluyor, ama tepeleri yok ki kayak sporu yapabılsinler. Onun içın bu açıdan Trabzon, Artvin, Erzunım, Ağn. Kars-Sankamış, hatta Bitlısırt kratergölünün altı bu spor ıçın çok elverişh yöreler. Ben Türküm v r e kavmımı seviyorum. Ama hep şunu söy- lüyorum: Övünme tefahürü fazla yaptığın za- man, bu sefer de, affinıza sığınarak söy- lüyonım, pala\Tacı duruma düşüyorsun. Biz bazı realitelen kabul edemiyoruz. Mesela tarımda bu toprak parçalanma- sı devam ettiği müddetçe bu fiyatlarla dünyayla rekabet edemeyiz. Bunu söy- leyince çiftçi düşmanı olmazsınız. Asıl hakkından fazla para vermeye kalkarsa- nız çiftçi düşmanı olursunuz. Şımdıye kadar yapıldı. Belki bızim iktidanmız da yapmaya devam edecek. Ama alternatif üriinu bulmamız lazım. Iktıdanmı övmek ıçin söylemiyorum. Ama şimdiye kadar meralar kanunu çık- mamıştı. Karadeniz'de ve Doğu Ana- dolu'da hayvancılık yapacak mera kal- Ss, - ' * • • / Bu ülkede raJaı içme kadar okuma Mlışkanlığı olsaydı Orhatr Kemal fakir bir vaziy^tie ölmezdL y madı kı mera hayvancılığı yapalım. Ma- alesefahır hayvancıhğını da istismar et- tik. Bir sürü kredi verdik. O kredıler çar- çur oldu. Laflarım yanlı? anyaşılıyor - Kültür ve Turizm Bakanı olarak siz neden birden hayvancılığa girdi- niz? KOÇ - Şunun içın anlatıyorum. Zıraat, hayvancılık ama Doğu ve Ku- zeydoğu Anadolu'nun kurtuluşunu kış sporlannda görüyonım. Burada tasrih ederek konuşmak istıyorum. Çünkü ba- zılan laflarımı yanlış anlama âdetıne sa- hıpler. - Laflarımı yanlış anlama âdetine sahipler, diyorsunuz, ama Rus turist- ler için, "Bunlar görgüsüz " sözlerini kullanan siz değil misiniz? KOÇ - Ben öyle söylemedım. "Gör- güsüzce para harcrvorlar" dedim. - tkisi de aynı kapıya çıkmıyor mu? KOÇ-Hayır. Ben orada başka bir şey daha söyledim. "Almanlar da az harcı- yor" dedim. Bakın, bıraktıklan para bu iş olmuyor. - Peki işin kültür yanına bakacak olursak... O bölgelerdeyıkıntı halinde duran eski eserler ne olacak? KOÇ - Bu yıl sadece kazı içın 100 milyann üzennde ve restorasyon içın 500 mılyar liraya yakın bır parayı Ani Harabelen'ne gönderdim. Kış ve kültür turizmini bir araya getinrsek Kuzeydo- ğu Anadolu"da çok büyük değışim olur. Sıze aşkla şe\'kle anlatıyorum. Yemek yemekten daha fazla âşığım bu işe. Kül- tür \ e kış turizmine dönüyorum. Bazı şey- lerde disıplin gerekıyor. O disiplini biz Antalya'da yakaladık. Adam o yüzden iyı hizmet yapmaya mecbur oluyor. O yüzden çevreye dikkat etmek zorunda ka- lıyor. Katı atıİdarın temizlenmesi ıçin çok büyük yatınmlar yapıyor. Antalya'da bu turizm olmasaydı bele- diyelerimız kanahzasyon, katı atık ve çevre temizliği içın onca yatınmı yapar mıydı° - lyi de şikâyet ettiğimiz her şey da- hil turizm bütün Antalya ktyılarını kaplamış durumda... KOÇ - Onun alternatifıni getirmek halı olunca Duty Free 'lerdeki satışlar patladı... KOÇ - lyi, patlasın. Onlardan da ver- gi alınz. Aslında şunu demek istiyorsu- nuz: Siz ıçkıye karşısınız. Ondan dolayı da içkiye vergiyi arttınyorsunuz. ÖTV hlç bfr zaman düşmez - Tabii, öyle değil mi? KOÇ - Hayır, tabıı değil. - Siz içki içiyor musunuz? KOÇ - Ben mı? Ben hiç içki kullan- madım. Ama arkadaşlanmın hepsi içi- cidir - AKP'liler mi? KOÇ - Hayır, benım Izmir'deki, Ay- dın'dakı kolejden eski arkadaşlanm... Yanlannda meze olmam. Ama ben on- lardan daha fazla neşelenince, acaba çok mu içti, diye hakkımda iftira atabilirler. Içkinın fiyatınuı jTİksek oluşu turiz- mi etkilemiyor. Zaten biz çok ucuza ve- riyoruz. Ne diyorsunuz? Kışın 20-30 Euro'ya yatak satiyoruz. 42 milyonun üzennde seçnıenımiz var. Vergi mükel- Bakan Koç, sözkrini hiç sakınmadan telaffuz ediyor. Konuşurken arada bir esprikr padaüyor. (Fotoğraflar: SERKAN Y1LD1Z) adam başına en fazla 700 dolar. Oysa bu iş kış, golf, kongre turizminde adam ba- şına 5 bin dolar. Pekı, niye bu birinci kısım sözlerimı yazmıyorlar da ikinci kısmı alıp \-urgu- luyorlar? Anadolu'da çok büyük değişim olacak - Demek ki gazetecilere o sözleriniz daha ilginç gelmiş... KOÇ - Pekı. siz gazetecısiniz. Daha fazla bir şey söylemiyorum. Emeğınize hürmet ediyorum. Şimdi kış turizmine dönüyorum. Me- sela Palandöken. onun yanında Konak- h var Orada dört-beş yer tahsis ettik. Bun- lar mşallah bu sene başlayacaklar. Ben oraya epeyce büyük bir para yardımı yapnm. Palandöken ve Konaklı'nın pıstlen çok guzel. Ama bir eksığı var. Yeterli or- maru yok. Onun ıçin Valı Bey'e direk- tıf verdun. Fevkalade birormanlaşnrma faaliyetine başlaması lazun. O olmazsa bir-iki günde olmaz. Ben onun alterna- tifinı getirmeye çalışırken bazılan, Al- lah'a çok şükür. beni cahillikle suçladı. Onlardan çok memnunum. Kendi diliniz dahil. bir yabancı dilin gramerini çalışmışsanız her şeyı fevka- lade öğrenirsinız. Ben bunlann birçoğu- nu üç-dört ay içinde öğrendim. Ama da- ha önce bırikımim vardı. O konuda da on dakıka ukalalık yapabilirim. - Turizm diyoruz- Batılı turistler ge- liyor. O insanlar içki içmeyi severler. Ama biz alkollü içkilere öylesineyük- sek ÖTV koymuşuz ki sürekli Türki- ye 'de içki fîyatlannın yüksekliğinden yakınıyorlar. Bizimki nasıl bir turizm anlayışı? KOÇ - Ben sıze tersten bır cevap ve- reyim. Bu ülkenin entelektüellennde ra- kı ıçme kadar okuma alışkanlığı olsay- dı Orhan Kemal fakir bır vaziyette öl- mezdi. Ben buradan nereye geldim? Kültür Bakanıyım ya... Onu da unutmuyorum. Şimdı içki dediniz.... - Ama içpiyasada içki bu kadar pa- lefi ise altı milyon kışi. O nedenle ÖTV hıçbu 1 zaman düşmez. - Kayıt dışıfazlalığından dolaylı ver- gilerle mi bunu dengelemeye çalışı- yorsunuz? KOÇ - Bunu yavaş yavaş düzenliyo- ruz. Meşru gördüğüm için söylemıyo- nım. ama enflasyonıst bır kalkınma mo- deli tatbik edince adam da bir yerlerden kaçınyor. - lyi de, enflasyon çok ciddi biçim- de aşağı çekildi, deniyor.... KOÇ - Enflasyon aşağı çekildi. Bun- dan sonra bu miktar artar. Ama işsizlik daha yoğun olarak duruyor Onun ıçin yabancı sermaye, turizm, yeni iş saha- lan açalım diyoruz. ınanın. bizim sattığımız yatakparala- nnı düşünürseniz içki üzerindeki ÖTV'vi daha da arttırsak yabancı turist yine Tür- kıye'de çok kârda Şunuricaedeceğim. Kimsenm ışine, hele de tövbe, gazete- cilerin ışıne kanşmam da, ben içki me- selesını şimdiye kadarhiç düşünmedım. Ege'nin muhafazakân benim kadar olu- yor. Yine birreaksiyon meydana gelmeme- si için törpüleyerek söyleyeyün. Bizim her sektörümüz, her şey kendilennin le- hine ucuz olsun ısnyor. Böyle bü" şey yok. - 5 c Kültür Bakanısınız. Ama bir seferinde, eskiden çok okuyan arkadaş- lannızın açlıktan nefeslerinin koktu- ğunu, sefilleri oynadığını söylemişti- niz— KOÇ-Ben öyle söylemedim. Ifriraat- mayın. - Ben öyle okudum... KOÇ - Edep ederek söylerim. Zuhul esen yanlış ış oldu. Yok, öyle demedim. - Peki, ne dediniz? KOÇ - Ben öyle demedim. Bana bır soru soruldu. "Bir büvüğümüzböylede- di. Siz buna ne diyorsunuz?" gıbısin- den... Türkiye'nin bır realitesi var. Maale- sef okuyanlann birçoğu çok okumala- nna rağmen hayata mtibak edemiyorlar. Hayat, okumanm dışında bu mektep. Canımı ınciten bır konuyu açtınız. Ba- na firsat verdinız Teşekİdir ederim. Türkıye'de çok okusanız bıle Mıllı Eğitim programlannda mantık ve felse- P O R T R E ATİLLA KOÇ 1946, Aydın doğumlu. Ortaöğrenimini hmir Özel Türk Koleji, yükseköğrenimini A Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi 'nde tamamladı. Dil öğrenimi yapmak için önce Almanya 'ya. ardından ABD 've gitti. Siirt ve Giresun Valisi oldu. Erkan Mumcu 'nun istifasından sonra üç ayı aşkın süredir de Kültür ve Turizm Bakanı. fe olmadığı ıçin analiz yapılamıyor. Ikin- cisi, düne, bugüne ve yanna ait okuduk- lanıun tatbıkahnı yapamıyorlar. Karaktenme uygundur, Bağlantı ku- ranm. Şimdi, ÖTV diyor. Tamam. Ama ÖTV'den gidip 42 mil- yon seçmenle altı milyon vergi mükel- lefi arasuıdaki ılintiyi düşünmüyor. Bu sebepten okuyan adam çok Fransız ka- lıyor. - Bu taş bana mı? KOÇ-Taş size değil. Genel. Bazı şey- leri alternatıfsız bırakmak alternatif üre- ten ışbılu-lenn işine yanyor. Ama yeter- li donanımlan olmazsa bu ışbilırler ül- keye fevkalade zarar venyor. Millet o zarara bakmıyor. Hatta çok çırkın bır şey söylüyorlar. Eh, canım. bal tutan parmağını yalar, diyorlar. Çir- kın, ama o adam geçıci de olsa çözüm getiriyor. Bizim valı ağabeylerimiz, •'Türkida- resinde ihmal-i mesuliyet yoktur, icra-i mesuliyetvanhr* derlerdi. Ama hiç kim- se ihmal ettığinden dolayı mesul olmaz. Icra ettiğin zaman mesul olursun. "Türkiye'de birçok insan haddini bilmiyor"- AKP kadrolannın FP kadroların- dan geldiğini hepimiz biliyoruz. Bu- gün SP 'yleAKP'yi nasılkıyaslarsınız? KOÇ-Kıyaslamambile. Busözlerim bütün partıler ıçin geçerlidir. Entelekrüelin bildiklerini tatbik ede- meme ve bıldiklenni yorumlayamama meselesinden sıkışmışhğın getirdiği so- nın var. Bizde düşünmek yerine, başkası be- nim yerime düşünsün anlayışı hâkim. - Her şey devlet babadan mı bekle- niyor? KOÇ - Ya devlet babadan. ya şeyh ba- badan, ya şefbabadan... Böyle olunca da bu işin müzakeresı ve tatbikatı maalesef her zaman eksiklıklerle dolu oluyor. Ben genç yaşta AP'ye girdim. Orada SaadettinBilgiç.SüJe>maııDemire]veOs- man Turan Hoca vardı. Ben AP gençlik teşkılatındaydun. Orada kimileri daha sonra sıyasete girdi. Kimileri döndü, ko- münıst oldu. - Biliyorum... KOÇ - Bıliyorsan, sus. Tefahür, yani öğünmek için söylemiyorum. Kolejde okuyoruz. O zaman bir sürü mücadele derneği var. Bir de Izmirli ağabeylerimiz Siyonizmle Mücadele Derneği diye bir demek kurdular. Gecekondu gibi bir der- nek binası tuttular. ikinci ay kirayı öde}-emedıler. Çocuk- luğumdan beri espriliyimdir. Onlara. "Ben gide^im de size Yahudi arkadaşla- nmdan biraz para toplayayım" demış- tim. Yani yapacağımız şeyleri önceden iyi hesap edelim. - Ya da haddimizi mi bilelim? KOÇ-Evet. Haddimizi bilelim. Tür- kiye'de birçok insan haddini bilmiyor. Sonra da çok pişman oluyor. Ben Türküm. Müslümanım, ama in- sanımı aynı Dostoyevskigıbi seviyorum Dostoyevski, mujiğinı çok seviyordu. Ama onun bir bardak votkaya teslim ola- bileceğuu de hiç unutmuyordu. - Yani meselenin özü ruhunu satan- larmı? KOÇ- Suçlamak için söylemiyorum, ama bizim eksikliklerimiz de, fazlalık- lanmız da var. 16 devlet kurmak çok önemlidır. De\let kurma aşkını gösterir. Ama bunlann 15 'ini de yıkmışsınız, ya da yı- kılmasını önleyememişsiniz. 16 devlet kurmavı değil, 15 devlehn VTkılışnıın sebeplerini izah etmek mec- buriyetindesiniz. Inanın. bedavaya ö\ikı- meyi sevmiyorum Osmanlı'yı tenkit edenler var. Onlan da saygıyla karşılı- yonun. Ama bir meselejı de çok önem- siyorum. -Nediro? KOÇ-lîmur Anadolu'yageldi. Din- dar bü" adamdı. Belki Yıldınm Ba>'e- zıt'tan bile dindardı. Söylendiğine göre filinin üzerinde namaz kılarmış. Ama geldi bizi yıktı. Ama kendi topraklann- da bir devlet sistemine sahipti. O devlet sısteminden ta,\iz vermedi. O devlet sıstemi de ıkiye böhnelerdir. Koskoca Osmanlı'nın devletini ikiye böldü. Gen döndü; öldü. Yüz yıl sonra ise OsmamYyı yenen Timur'un devleti yoktu. Öte yandan benım Osmanlım 15- 20 yıl Fetret Devn"ni geçırdi. Dini ve in- sani olarak tenkit edebilırsıniz. Ama evlat ve kanndaş katlı obnasay- dı acaba 400 sene daha yaşayabilir miy- dı? Timur'un Türki de\let anlayışını tat- bik etseydık bız yaşayabilirdik. Rasyo- nellik çok önemli. Belki de Batı'yı bü- yük yapan bu. - Rasyonellik mi? KOÇ - Yani, evet. Bazı şeyleri kabul etmek ışimize gelmiyor. Kadın-erkek üişkilerinde de, komşu ılişkilerinde, de\'- letler arasındakı ilişkilerde de bu böyle. Açık yüzleşmeye, yüzümüz, kalbimiz dayanmıyor. - Acaba bu eğitim eksikliğinden mi kaynaklanıyor? KOÇ - Tek bir şey söyleyemem. Her şey söylenebilir. Ben soru sormayı fev- kalade önemsiyorum. Biz soru sormu- yoruz. Bunun rahatlığı \-ar. Hatta çok çirkin ama, icat çıkarma lafi bize has. Halbu- ki icat çıkarmak çok yararlı ve güzel bir şey. Laknı. zorluklar bize kültürümüzü öğretecek. Turizmle birlikte bu iş siner- jiye dönüşecek. Bu bana umut veriyor. Olumsuzluk olmaz mı? Olabüir. Bun- dan şımarabiliriz. Bazı dısiplinlerden uzaklaşabiliriz. Onoktada da önyargısız da\Tanabilir mı\iz? O hususta çok umut- lu konuşamıyorum. Muhatap olduğum muameleleri de gördükten sonra hele... Bazı şeyleri söyleme... Niye söyleme- yeyim? Söylememek. sorgulamamak... Bu bana çok ağır geliyor. Önyargılı dav- ranmak ve ounadığuı halde kendini çok büvâikgörmek... Optimist anlayışta bir insan olarak söyleyeyim...