Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 9 MAYIS 2005 PAZARTESİ
DIZI
Türkiye'deki bazı öğrencigrupları israiVe karşı gönüllü olarak savaşmak için Ortadoğu 'ya gittiler
Deniz GezmişFilistinlilerleeniz Gezmiş, Sultanahmet Cezaevi'nde Rahmi Aydm'a "Fakülteyi
bitirmek, diploma almak. Bunlann hiçbirisınin devrimcilikle bir
ilgisi yok Bunlar burjuva işi. Bir kere okulu bırakmak lazım.
Zaten okıılu bırakmış gibiyim. Nasıl olsa tutuklamalar peş peşe"
der. Aydıri da "Peki, okulu bıraktıktan sonra ne yapacağız?" diye
sorunca Deniz Gezmiş, "Yirmi otuz kişi, dağa çıkanz" karşıhğını
verir. 1969 kışmda, Deniz ve bazı arkadaşlan Bolu Dağı'nın
eteğindekj Elmalı köyüne gider. Amaçları eğitim yapmaktır. Ama
k kar olduğu için evden dışan çıkamazlar.ÇOİ
X>ElSrtZ'
9
Turhan
Feyizoğlu
-2-
stanbul Üniversıtesi Hukuk Fakültesi öğrencisi Ömer Erim
Süerkan, Filıstin'e gitme olayını özetle şöyle anlatır: "Haziran
ayı sonlannda Ankara ve lstanbul öğrenci hareketinin liderleri
olarak bir araya geldik. Bu sırada Yusuf Küpeli ve Mahir Çayan
ile daha yakm ilişki içındeyiz. Filıstin'e öğrenci hareketi ıçınden
ilk gidenler biz olduk. Ben, Deniz Gezmiş, Cihan Alptekin,
lstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğrencisi Kıbnslı Fadıl
Hasan. Mahir Çayan da bizımle gelecekti. Fakat, Mahir, çeşitli
nedenler ileri sürerek gelmedi."
O
rtadoğu'da, lsraıl ıle
Arap ülkelerı arasın-
da patlhk veren harp
dolayıs ıyla, îstanbul
Ümversıtesı Tıp Fal Lültesı'nın Fı-
lıstın, Surıye, Irak \ e Ürdünlü ta-
lebe ve stajyer dokiorlan gruplar
hahnde, gonullü ola ~ak memleket-
lenne dönmeye ba;ladı.
İlk kafılesı ıkı gu ı once yola çı-
kan gönüllüler gru ouna, 9 Hazi-
ran 1967 Cuma günu 80 kışılık ıkı
grup daha katılmışlve sabahleyın
otobüslerle harekît etmışlerdı
Tamamen kendı ıır kânlan ıle yo-
la çıkan gönüllüler yanlarınabu-
rada kullandıklan a etlerı ve tennn
ettıklen ılaçları da almışlardı.
Teşvıkıye'dekı Surıye Arap
Cumhunyetı BE
ğu'nun önündeıı bi
nüllülerı, Başkonj
şkonsoloslu-
reket eden gö-
olos teker te-
ker kucaklamış ve başanlar dıle-
yerek uğurlamıştı.
Türkiye Mıllı G
tı(TMGT)Merke:
rulu, tsraıl-Arap
;nçlık Teşkila-
:YürütmeKu-
atışması ıle ıl-
gılı olarak 15 Haziran 1967 Per-
şembe günü yayır
dırıde, bu çatışmada îsraü'ı des-
tekleyen ABD ve
metlerıtu şıddetle
'TÜRKİYE susru
1
ıladığı bir bıl-
Ingılız hükü-
yermıştı.
Bıldınde, tsraıl 'Devletı'nın Or-
tadoğu'dakı AngloLAmenkan pet-
rol şırketlennın çjkarlannı koru-
mak amacıyla kuulmuş sunı bir
devletolduğundaııbahısle "Kök-
leriAmerika veAı nerika'nm mil-
yarder Yahudiler ine dayanan ls-
rail Devleti, Ortacloğu'da vurucu
kuvvet haline gelmiştir.
Son yıllarda çök gelişen Arap
milliyetçiliğinin,A nglo-Amerikan
çıkarları için tehli kehalinde geliş-
mesi,İsrail-Amer ikabirliğiniper-
cinlemiştir" den lerek ABD ve
Ingıltere'ye şıddetle çatılmıştır.
Bu emperyalis. ülkelenn, Isra-
il'ı en modern sılahlarla teçhız
edıp Arap ulkeleı ının üzenne sal-
dırtmalarının nedenı olarak; Sü-
veyş Kanalı'nın mıllıleştırılme-
sınden bu yana j^rap ülkelerının
kendı uluslan yar ınna tedbırler al-
ması netıcesınde bu emperyalıst
ülkelenn menlk tlarının tehlıke-
ye gırmesı olduğu öne sürülen
bıldınde şöyle dsnılmektedır:
"Arap ülkelerinin zengin pet-
rol kaynaklannı Anglo-Ameri-
kankapitalistleri elkoymuşlardır.
Birtakım gericiş* yh, kralveprens-
lerle ortaklaşa somürdiikleri bu
petroller,gerçekie Arap halkı nıil-
li bilince kavuşup yeralü zcngin-
liklerine sahipçıkmak istediğigiuı
Anglo-Amerikslılann, Ortado-
ğu'daki büyük ç ıkarlanna en bü-
yük darbe indiıilıniş. bulunacak-
ar.BuaçıkdurumkarşısındaTür-
kiye'dcki siyasiilrtidarbaşlangıç-
tan itibarensavaı ısuçlularmılanet-
leyecek ve barış n kuruhnası için
gerekU kesin tavrı aiacak yerde
susmuş, bu arada Arap ülkeleri-
ne ait topraklann saldırgan tsra-
iltarafindan ahlaksızca ele geçiril-
mesinden sonra, seçimlerde va-
tandaşlann oylarını almak ve son-
ra da kendi zevkâlemlerine dalıp,
Yahudilere hizmetedip, daha çok
para kazannıak için hareket et-
mektedir.Büyük Türkulusıı, dün-
ya banşını tehli keye atan emper-
yalist saldırgan an lanetleyen bir
tarih bilincine ve milli uyanıklığa
sahiptir."
Bıldıride, ayrıca, "iktidar par-
tisine nıensup bazı gazetelerin İs-
rail lehindeki veArap ülkeleri aley-
hindeki devamjh propagandalan
ile Türk kamuoyunun yanlış isti-
kametlere scvk edilmek istendi-
ği" ılerı surülntüştür.
RUSI İSTEKLERINE
KINAMA
TMGTGen
ran, 16 Hazıra
nü, dünyadakı
BaşkaruAlpKu-
n 1967 Cumagü-
bütün gençlık ku-
ruluşlarına yolladığı bıldıride,
"tki süper devletten birihalinege-
lenRusya'nınsonistekleriyle ken-
di sınırlan içinde kalmaya niyetli
olmadığı ve emperyalist gayeler
güttüğükesinlikleanlaşılmışüı" dı-
yerek, Turk Boğazlan uzerınde-
kı Rus ısteklennı sert bir dılle kı-
namıştır
"Ortadoğu'da lsrail ile Arap
ülkeleri arasındapatlakveren son
savaş, bir ülkenin savunmasında,
ne Amerika'ya ne de Rusya'ya
güvenflebileceğini bir keredaha bü-
tün çıplakhğı ile gözlerönüne ser-
miştir" sözlerıyle başlayan bıldı-
nde özetle şöyle demlmektedır
"Anglo-Amerikan emperyalizmi-
ııiıı bir aleti olan saldırgan İsıail
karşısında Sovyet Rusya, önceki
bütiin kışkırtmalanna rağnıen,
Arap âlemini yalnız bu*aktığı gi-
bi; barış için oturulan Birleşmiş
Milletlcı nıüzakere nıasasmı da
kendi çıkarları için bir vasıta ha-
line sokmuştur.
Akabe Körfezi veSüveyş Kana-
lı'nın bütiin denizci ülkelere (ya-
nibüyükdevletlere) açıktutulma-
sını isteyen Batılı emperyalistle-
rin tekUlierini nrsat bilerck diiıı-
yadaki belli ba^lr su geçitlerinin
bu arada Türkiye'nin ayrünıaz
parçası olan boğazlarm uluslara-
rası denetime bağlanmasını iste-
miştir.
EMPERYALİST
POLİTİKALAR
Böylece Sovyet Rusya, Çar De-
lı Petrotaraiındançi/ilen 'Boğaz-
lan ele geçıııp Akdemz'e çık-
mak' emperyaÛstpolitikasınınbir
takipçisiolmaktadevamettiğinibir
kere daha ortaya koyduğu gibi;
Deli Petro'dançok daha geniş em-
peryalist amaçlargüttüğünü, Bir-
leşikAmerika ile birliktedünyahe-
gemonyasını paylaşnıak ve azge-
lişnıiş ülkeleri nütüzu altına al-
nıaksinsiçalışmalarıiçinde bulun-
duğunun yeni bir delüini de ver-
nüştir. Dünyadaki iki süper dev-
lettenbirihalinegelenSovyet Rus-
ya'nın,son istekleriyle, kendi sıııır-
lan içinde kalmaya niyetli olma-
dığı ve emperyalist gayeler güttü-
ğü kesinlikle anlaşılmıştır.
Gerçekten, emperyalist devlet-
ler, bütiin tarih boyunca (Af'ri-
ka'da, Asya'da, Amerika'da) da-
ima denizlere ve başhca su geçit-
lerine hâkim olına politikası güt-
müşler; uluslararası ulaşımın ki-
lit noktasıolan su geçitlerinigerek-
tiğjnde silalı yoluyla denetimleri al-
tına almak VI' kendilerine açık bu-
lundurmak suretiyle azgelişmiş
ülkeleri sömürme ve yutma yolu-
na sapmışlardır.
Kesinlikle belirtiriz ki; hiçbir
yabancı ülkenin sınırı bulunma-
yan ve tamamen Türkiye'ye ait
olan Boğazlar ii/erinde, yabancı-
ların tek tek ya da uluslararası
kuruluşlar kılığı altında besleye-
cekleri egemenlik emellerinin be-
deli kandır. Bu kan, önce yaban-
cılann sonra dason ferdine kadar
bütiin Türklerin kanıdır. Dünya
barışı aduıa, Türkgençliğinin se-
si olarak, bütiin dünya kamuoyu-
na duyurulur."
KRAL HUSEYİN'E
TELCRAF
ODTÜ Öğrenci Bırlığı Başka-
nı Cengiz Haksever ımzası ıle 31
Mart 1968 Pazar gunü Ürdün Kra-
h Hüseyin'e çekılen bir telgrafta,
lsraıl saldınsına karşı Urdun'ün
sonuna kadar desteklendığı bıldı-
rılır Kral 1 luseyın'e çekılen telg-
rafta şöyle denılmıştır "Ekse-
lans, ıızun süredir. emperyalist ls-
rail karşısında kahramanca sava-
şan Ürdünlü Arap kardeşlerimi-
zi, bu haklı ve mutlaka zaterle so-
nuçlanacak antiemperyah'st kav-
galannda, ODTÜ'nün Arap ve
Türk bütiin öğrencileri sonuna
kadar destekleriz."
Deniz Gezmiş ve Hüseyin Inan, azgelişmiş dünya
halkları emperyalizme karşı bir savaş verirken Türk
gençliğinin bunun dışında kalamayacağı inancındaydılar.
DENİZ GEZMİŞ:
Daima eziîenlerin
yanında olmalıyız
D
önemın devnmcı gençlık
lıderlennden Deniz Gezmiş,
19.11 1968 tanhlı Türk Solu
dergısının 13. sayısında yayımlanan
yazısında özetle şunlan söylüyordu:
"Çağuıuz, devrimcilerin Amcrikan
emperyaUzmini adını adım kovaladığı
çağdır. Çağımı/, gençliğin
Çekoslavakya'da ve diğer revizyonist
ülkelerdc karşıdevrimci olduğu çağdır.
Çağuıuz biz yaştakilerin Vietnam'da,
Dominik'te, Meksika'da Amerikan
emperyaU/mine karşı dövüşerck öldüğü
çağdır. AzgeUşmiş dünya halkları
emperyalizme karşı bir savaş verirken
gençtik bunun dışında kalamaz. Biz
daima ezilenlerden yana çıkmak
zorundayız. Eğer bi/inı kavgamız
antiemperyalist kavganuı paraleUnde
yürüme/se, ayaklarımız havada kalır.
Devrimci gençlik Amerikan
emperyalizmine ve oportüni/müıe karşı
duran gençliktir. Onlann görevL, sayısııun
azhğuıa, düşmanın çokluğuna
bakmadan, Amerikan cmperyaüzmine
karşı sonuna kadar dövüşmektir. O, en iyi
biçimde karar veren ve uygulayandır. O,
boş gecelerini değiL boylu boyunca
ömrünü bu kavgaya verendir. Yaşasın
Bağunsızhk Savaşı Veren Dünya Halklan.
Yaşasın Tam Bağımsı/ Türkiye."
'Yirmi otuz kişi dağa çıkanz'
B
u sırada Vietnam'da görev yapmış olan CIA aja-
nı Robert Commer, Türkıye'ye ABD elçısı ola-
rak atandı Devnmcı oğrencıler, ABD'nın Anka-
ra'ya yenı atadığı büyükelçı Robert Commer'ı
kınamak amacıyla 28 Kasım 1968 gunu, Ataturk
Havalımanı'na gıttı
Yapılan eylem sonrasında gözaltına alınan 18 oğren-
cıden Deniz Gezmiş, Mustafa Zülkadiroğlu, Mustafa
Gürkan,ToygunEraslan ve RahmiAydın29 Kasım Cu-
ma gunu, Bakırkoy Nöbetçı Sulh Ceza Mahkemesı ta-
rafindan tutuklandı.
Bu tutukluluklannda Sultanahmet Cezaevi'nde De-
niz Gezmış'le yaptığı bir konuşmayı Rahmı Aydın şoy-
le anlatmıştır "Cezaevi avlusunda, Deniz ile bir taraf-
tan volta aüyoru/, bir taraftan sohbet ediyoruz. Deniz
anlabyor, ben dintiyorum. Sohbetin bir yerinde, Deniz,
'Fakulteyı bitirmek, diploma almak. Bunlann hıç-
bınsınuı devnmcılıkle bir ılgısı yok. Bunlar bunuva ışı.
Bir kere okulu bırakmak lazım Zaten okulu bırakmış
gıbıyım Nasıl olsa tutuklamalar peş peşe' dedi.
'Pekı, okulu bıraktıktan sonra ne yapacağız?' diyesor-
dum.
'Yırmı otuz kışı, dağa çıkanz' dedi."
BOLU PAĞS'NDA EĞİTİM
1969 kışında, Deniz ve bazı arkadaşlan, Akın Nejat
Önal'ı bulur ve "Abi, Alpaslan Türkeş'in adamlan her
yerde kanıpa girdiler. Bolu Dağr nda bir yerimiz var di-
ye hep söyİerdin. O dağa gidip, taüm yapabflir miyiz"
dıye sorar Akın Nejat Önal, Deniz Gezmiş, Mehmet
Mehdi Beşpınar, Mustafa Lütfü Kıyıcı ve Mustafa ll-
ker Gürkan, Bolu Dağı'nın eteğindeki Elmalı köyüne
gıder Amaçlan Bolu Dağı'nda eğıtım yapmaktu-
Elmalı köyü, Akın Nejat Önal'ın annesı Hacer Ha-
nım ve akrabalarınm yaşadığı bir Çerkez köyüdür.
Eğitimyapmaya gelenler, çokkar olduğu ıçın evden dışan
adım atamaz.
AkınNejat Önal, bunun üzenne, "Sizi başka bu-dağa
götüreceğim
1
" dıyerek, Deniz ve arkadaşlannı Istan-
bul'da Taksım-Elmadağ'a götürür ve "Sizancakburada
talim yaparsuuz" dıyerek, orada bırakır
MUSTAFA ÇELİK, FİLİSTÎN'DEKİ ÇATIŞMADA ÖLEN ÎLKTÜRK
'İlkgidenler biz olduk9
B
u dönem, Fılıstın kurtuluş örgütle-
nnın kamplannda gerılla eğıtımı al-
mak ıçın eğılımler daha çok ortaya
çıkmaya başladı.
1960 sonrası Türkiye'den Filıs-
tin'e ilk kez Gazıanteplı Abdülkadir Ya-
şargün ıle Mustafa Çelik ısımlı gençler, 1
Ekım 1968 tanhrnde gıttı. Mustafa Çelık,
8 Haziran 1969 tarıhınde Fılıstın'dekı bir ça-
tışmada öldü. Mustafa Çelık, Gazıantep'ın
Çobanbey koyündendı
lstanbul Üniversıtesi Hukuk Fakültesi
öğrencisi Ömer Erim Süerkan, Filıstin'e
gıtme olaymı özetle şoyle anlatmıştır
"9-lOHaziran 1969 olaylançok önemlibir
harekettLPolislesokaksavaşlanyapıldı.He-
men hemen bütün üniversite öğrencileri, o
nuntıkada bulunan esnaf, işçi vb. yekvücut
halinde polise karşı çatıştı. lstanbul polisi
bütün gücünü Bayazıt-Hürriyetalanına yığ-
dı. Buna rağmen Bayazıt-Hürriyet alanın-
da bannamadL Öğrencigençlik, halktan da
aldığı destekle polise karşı direnmiş ve galip
geunişü. Olaylar sonrasuıda üniversiteyi ta-
til ettiler. Haziran sınavları eylül ayıııa kay-
dınldL Öğrenci gençliğin liderleri için aran-
ma durunıu çıkb.
O sıralar Fihstin Demokratik Halk Kur-
tuluş Cephesi'nin Türkiye devrimci gençli-
ğiyleilişki kurmaghişimleri veFilistin'eda-
vet olanağı vardı. Bunu böyle bir durumda
değerlendirelim dedik.
İlk önce arkadaşlan Ankara'ya gönder-
dim. tstanbul'da işleri yoluna koydum. Ar-
duıdan Ankara'ya gittim, onlara baktım,
geridondüın. Dahasonrayeniden Ankara'ya
gittim. Haziran ayısonlannda Ankarave ls-
tanbul öğrenci hareketinin liderleri olarak
bir araya geldik. Bu sırada Yusuf Küpeli ve
Mahir Çayan ile daha yakın ilişki içindeyiz.
Filistin'e öğrenci hareketi içinden Uk gi-
denler biz olduk. Ben, DenizGezmiş, Cıhan
Alptekm, lstanbul ÜniversitesiEczacıhk Fa-
kültesi öğrencisi Kıbnsh Fadıl Hasan. Suri-
ye uyruklu Süleyman isimli bir arkadaş.
Monşer takmaisimlidiğerbir Kıbns uyruk-
lu lstanbul Üniversitesi Dişçilik Fakültesi
öğrencisi ve Kıbns TürkUlusal Öğrenci Fe-
derasyonu (KTUÖF) tkinci Başkanı Kuy-
dul Turan veFKF GenelBaşkanı Hasan Yu-
suf Küpeli biriikte ghtik. Mahir Çayan da
bizinıle gelecektiFakat,Mahir, çeşitli neden-
ler ileri sürerek gelmedi."
Ankara'da olmasınarağmenHüseyinInan
da, bu sırada Filıstin'e gıtmedi
SÜRECEK