Katalog

2 MAYIS 2005 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(« cumhuriyet.com.tr 15 ÇACRIŞIMLAR AYŞE EMEL MESCİ Bazı insanlarvardır...Bazı insanlar vardır. Ssslerini M H H ^ ^ ^ H H H ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ H İ ^ H ^ ^ ^ ^ H H B H ^ H ^ ^ ^ ^ ^ ^ I H I I ^ ^ ^ ^ ^ ^ H H H İ I H ^ H Tivatro calısanlannın sendikal örgütBazı insanlar vardır. Sbslerini yükseltmezlerhıç. Ama so|yledik- leri dinlcnır, çünkü mutlâka din- lemeye değer bır şey söylerler. Bazı insanlar vardır. Qne çık- maktan çok hoşlanmazlar. Ama bilırsıniz kı onlar oradadır ve iş- lerıni en mükemmel şekılde yap- maktadır. Bazı insanlar vardır. Hilcmetin- den sual olunmaz, kasılrralar ve her türlü soruyu engellempye yö- nelik boğucu atmosferleıt içinde yaşamayı sevmezler. Amâ işleri- ne öyle bir aşkla bağlıdırlar ki on- ların bulunduğu yerde, <[lisiplin yukarıdan aşağıya doğru gönül n- zasıyla yayılır. Bazı insanlar vardır; lobilere, gündelik hırslara, hısım, ^kraba, ahbap kayırmacılığına hifc gele- mezler. Kurum içinyaşarkır. Ken- dilerini hatırlatmaktan da lioşlan- mazlar. Ama sız onları unv tamaz- sınız. Unutursanız, siz olmaktan çıkarsınız. Bu belleksizleşmiş, vefasız memlekette her alanda oldluğu gi- bi, tiyatroda da böyle unutulmuş unutulmazlar var. Işte size; ıkı ör- nek: Ferih Egemen ve Hamit Akınlı... Ferih Egemen: Küçük dev adam Türkiye'de çocuk tiyatrosu den- di mı akla gelecek ilk is(m, hiç tartışmasız Ferih Egemen fdir. Is- tanbul ŞehirTiyatrosu'nuH çocuk bölümünün kurulduğu 1935 yı- lından başlayarak Muhsjn Er- tuğrul görevden ayrılıncaya ka- dar, tam 40 yıl bu dalda çajlışmış, bu işe gönül koymuş ve Kayısız sanatçı yetıştirmiş, yeri do Idurul- maz bir insandır. Gönül ister ki, Türkiye'de çocuk tıyatrAsunun yetmişinci yılının kutlandığı şu günlerde Ferih Hoca'nın bu alan- daki emekleri de anılsın. onun adına da bir ödül konsun; Jıiç de- ğilse bir salona adı verilsın... Her şeyden vazgeçtim; çocuk tiyatro- sunu, lstanbul Şehir Tiyatrosu için bir sanatçı fideliğine, gönül- lü bır okula dönüştüren bu küçük dev adamın adı hiç değilse konuy- azı insanlar vardır. Üzerinizdeki olumlu etkilerini hemen fark etmeyebilirsiniz, hatta tam tersine davranışlar sergilersiniz, ama onlar sizin yaşamınızda birer kilit taşı gibi dururlar. Sapasağlam. Kendilerini hatırlatmaktan hoşlanmazlar. Ama siz on- ları unutamazsınız. Unutursanız, siz olmaktan çıkarsınız. la ılgıli köşe yazılarında zikredil- sın... Ferih Egemen'in Türk tiyat- rosundakı rolünü hatırlatmayı sürdürmek, boynumun borcu ol- sun. Tiyatroda zarafet: Hamit Akınlı Hamıt Akınlı, lstanbul Şehır Ti- yatrosu'nun bır devrınin mihenk ta- şıdır. Gösterişsiz, sade, ama bir o ka- dar zarif, bir o kadar insanca üslu- buyla aşağıdan gelen genç kuşağı ku- caklamış, onlara yol açmış, Şehir Tı- yatrosu'nun bır kurum olarak var olabilmesınde Muhsin Bey'ın ardın- dan en önemli işlevi gören tiyatro adamlarından biri olmuştur. Yıl 1966 veya 1967. lstanbul Şe- hir Tiyatrosu'nda Ferih Egemen'le birlikte çocuk oyunlarında çalışıyo- rum henüz, fırsat çıkarsa büyük oyunlannda da rol alıyorum. Genç oyuncuları takip eden, onları yürek- lendirmeyı seven Hamit Akınlı arı- yor bir gün benı. "Emel, tiyatroya gel. Ay Battı oyununda bir arkadaş hastalandı. Akşama senin oyna- manı istiyorum" diyor. "Hamit Ağabey, nasıl yaparım? Akşama kadar nasıl ezberlerim?" dıyorum. "Sen yaparsın, arkadaşların da yardım eder" diyor Deneyimlı oyuncularla gençleri bir araya getıren bır kadrosu var oyunun. Mualla Ka- vur Fosforoğlu var mesela, hem gü- zelliğı dıllere destan hem de oyuncu- luğu. Sonra Samiye Hün, Agâh Hün, İbrahim Delideniz. Hkıbin gençleri çok yardımcı oluyorlar ba- na gerçekten: Burçin Oraloğlu, Ma/lıım Kiper, Argun Kınal. . Ro- lümü ezberletiyorlar, çıkıp oynuyo- rum. Hamıt Ağabey bır eşıkten atla- tıyor benı o gece. Bana özel bır dav- ranış olmadığını bıliyorum, çok ki- şıde emeği, benzer çabalan var çün- kü. Tiyatro dünyasında, kurum adı- na bir kuşağa sahip çıkanlardandır Hamıt Akınlı. Evet, doğru söz bu belki: "Kurum adına" davranmak. Aslında biraz daha genişletip "tiyat- ro adına", "sanat adına", "ülke adına" demek de mümkün. Günü- müzün "yükselen değerleri"ne bı- raz yabancı bir anlayış sözün kısası. Tiyatro calısanlannın sendikal örgüt- lenmelerinde de hep ön saflarda yer alır Hamıt Akınlı. Tİ-SEN'in (Tiyat- ro lşçileri Sendikası) lstanbul şube başkanı olur (genel başkan da Erol Keskin'dır), 1968'de tiyatro emekçi- leri haklannı almak için lstanbul Şe- hir Tiyatrosu'nda greve giderler ilk kez 1994'telŞTİ-SANDerneğı'nin (lstanbul Şehir Tiyatrolan Sanatçıla- rı Derneği) kurucuları arasındadır. Derneğın 2 yıl başkanlığını yapar. Hem tiyatro anlayışında hem de se- yırci tercıhlerınde halk damarı varh- ğını hep hıssettırir Batı tiyatrosu taklitçilığınden uzak durması, kendi kültürel köklerine sa- hip çıkmak isteyen bır sentez arayı- şı. Bu anlayışla sahneye koyduğu Haşmet Zeybek'in "Düğün ya da Davul" oyununu gidip mahalleler- de, parklarda, köy meydanlarında na- sıl oynadığımızı hatırlıyorum. 1980'de 1402'hkler listesinin ba- şında yer aldığını öğrenince emek- liliğinı ıster Hamit Ağabey. Sonra- sı, Devlet Tiyatroları'nda Ergin Orbey'ın çabalan, Diyarbakır ve Bursa devlet tıyatrolarında "Dü- ğün ya da DavuF'u sahnelemesi, oyunun Ankara Güzel Sanatlar Ödülü'nü kazanması dışında, tam Doğu'ya has bir değer harcanması öyküsü. Sonrası, Bakırköy Şehir Tiyatrosu'nun kuruluşuna yapılan katkılar, yardım talebi üzerine ha- zırlanan projeler, girilen toplantılar ve açılış günü geldiğinde tam bir "yabancılaşma efekti", verilen sözlerın unutulması, empaslar, kumpaslar, koltuk hırsları, küçük hesaplar... Bu memleket yetiştirdi- ği değerleri harcamak, unutmak, yok saymak konusunda nasıl böyle savurgan olabiliyor, anlamak müm- kün değıl. Haydı el kapıları ınsanı harcar geçer dıyelım, hiç değilse in- sanın yetıştığı, emek verdiği ku- rumlar, bu kadar unutkan, bu kadar kadir bilmez olmasa... Bazı insanlar vardır. Üzerinizde- ki olumlu etkilerini hemen fark et- meyebilirsiniz, hatta tam tersine davranışlar sergilersiniz, ama onlar sizın yaşamınızda birer kilit taşı gi- bi dururlar. Sapasağlam. Kendileri- ni hatırlatmaktan hoşlanmazlar. A- nıa siz onları unutamazsınız. Unu- tursanız, sız olmaktan çıkarsınız. BUGÜN TRABZON'DA BAŞLIYOR Karadeniz tie tiyaird bulnşması AHMET ŞEFİK TRABZON - Karadeniz Çeyresı ül- kelerinden tiyatro topluluklaıfının ka- tıldığı Uluslararası Karadeniz 'e Kıyı- sı Olan Ülkeler Tiyatro Fest vali'nin altıncısı Trabzon'da bugün başlıyor. 12 Mayıs'a dek sürecek olan festivalde Türkiye'yi Trabzon Devlet Tiyatrosu temsıl edecek. Romanya, Turicer Cü- cenoğlu'nun 'Matruşka' adlı yapıtı- nı sahneleyecek. Bu yılki festivale Sırbistan, Moldo- va, Gürcistan, Ermenistan, Rusya, Be- yaz Rusya, Bulgaristan, Azerbaycan, Romanya ve Türkiye olmak ü; :ere top- lam 10 ülke katılıyor. Türkiye dışından 162 sanatçının yer alacağı festival bu- gün törenle açılacak. Valilik önünde AtatürkAnıtı'naçelenkkonulmasının ardından Atapark'taki Haluk Sahnesi'ne kadar bütün toplıiluklann katıhmıyla yürüyüş yapılacak Trabzon Devlet Tiyatrosu, Ali Bey'in 'Ayyar Hanıza' adlı oyununu sahne- leyecek. Festivale ilişkin açıklanıalarda bu- lunan Trabzon Devlet Tiyatrosu Mü- dürü Murat Gökçer, Karadeniz çev- Ongan tlk gün resinin sadece bir coğrafi ya da ekono- mıkbölge olmadığını, bu havzanın ta- rihin derinlıklerine kadar uzanan bır kültürel kesışme noktası olduğunu söyledı. Karadeniz'in her açıdan dün- yanın en etkın bölgelerinden biri oldu- ğunu anımsatan Gökçer, tiyatro aracı- lığıyla kurulan bu bağın en güçlü bağ olacağını, bu sürecin Karadeniz'de ba- rış, dostluk, kardeşlık adına oluşacak tüm süreçlerı etkileyeceğini vurguladı. Festival kapsamında yarın Vesna Stankoviç'in 'Topraktan Yaratılmış Adam' (Sırbistan), 4 Mayıs'ta V. Sha- kespeare'in'Romeove Juüet' (Mol- dova), 5 Mayıs'ta G. H. Anderson'un 'Prenses ve Çoban' (Gürcistan), 6 Mayıs'ta Sarah Kene'in 'Psikoz 4.48' (Ermenistan), 7 Mayıs'ta N. Gogol'ün 'Müfettiş' (Rusya), 8 Mayıs'ta Le- onid Andreyev'in 'Ekaterina lva- novna' (Beyaz Rusya), 9 Mayıs'ta N. Gogol'ün 'Düğün' (Bulgaristan), 10 Mayıs'ta Altay Mammadov'un 'Deli Dumrul' (Azerbaycan), 11 Mayıs'ta Tuncer Cücenoğlu'nun 'Matruşka' (Romanya) adlı oyunları sahnelene- cek. Oyunlar her akşam saat 20.00'de Haluk Ongan Sahnesi'nde ızlenebilir. CRR'ye genel sanatyönetaıeni yılında Kültür Servisi - Kültür A; Beledıyesi Cemal Reşit Re Yönetmenliği'ne Haliç Ün Yrd. Doç. Dr. Yalçın Çetin doğan Çetinkaya, 1985 Konservatuvarı'ndan mezun Konservatuarı'nda öğretim Sosyolojisı', 'Batı Müziği olmak üzere 'Mukayeselı dergi vc gazetelerde yayım Çetınkaya'nın 'Reklamcılıl Meseleleri', 'Müzik Yazılaı tarafından işletilen lstanbul Büyükşehir Konser Salonu Genel Sanat versitesı Konservatuvarı öğretim üyesi caya atandı. Tekirdağ'da 1960 yılında İTÜ Türk Müziği Devlet oldu. Çetinkaya, Halıç Üniversitesi üyesi olarak 'Müzik Felsefesı', 'Müzık arihi' ve 'Türk Müziği Tarihi' kapsamlı Müzik Tarihi' dersleri vermekte. Çeşitli anmış çok sayıda makalesi de bulunan : ve Manipülasyon'/Ağaç Yay, 'Memleket ı' adında yayımlanmış 3 kitabı var. Anadolu Üniversitesi Sinema Günleri'ne büyük ilgi Kurtiz ile Akın'a onur ödülü CAN HACIOĞLU ESKİŞEHİR - Anadolu Üni- versitesi lletişım Bilimleri Fa- kültesi'nce düzenlenen 'Ulusla- rarası Sinema Günleri'nde 'Onur Ödülleri' Tuncel Kurtiz ve Filiz Akın'a verildı. Ülkemiz ve dünyadan sanatçıların da ka- tıhmıyla, ünıversıtenin Yunus Emre Kampusu'ndaki 'Sinema Anadolu'da düzenlenen ödül törenine Eskişehirlıler büyük ıl- gi gösterdi. Anadolu Üniversite- si RektörüProf. Dr. Engin Ataç, Anadolu Üniversitesi olarak sa- natı eğitımin ayrılmaz bir parça- sı olarak gördüklerini söyledi. 'Dünya sinemasının genç yıl- dızlarf, 'Sinema tarihinin unutulmazları', 'Uzakdoğu panoraması', 'Dünya fesliva- İinden' ve 'Türk sinenıası 2004' bölümlerinden oluşan et- kinlikte, gösterimlerin ardından bazı yönetmen ve oyuncularla söyleşi de yapılıyor. 8 Mayıs ta- rıhine kadar sürecek festivalde 27 film de sanatseverlerle buluş- muş olacak. Eskişehirlıler film- leri 2.5 YTL'ye izleme olanağı buldular. Sanata önem verlyorlar Prof. Dr. Engin Ataç, "Sanat ve kültürün özgür ortamda ge- lişeceğine inanıyoruz. Böyle bir ortamda bağnazlık ve geri- cilik yeşeremez. Eğitimin yanı sıra sanata, kültüre ve spora büyük önem veriyoruz. Sanat- la kurulan iletişim köklü, ka- lıcı, yaratıcı ve üretken düşün- celerin gelişmesine fırsat sağ- lamaktadır. Bilimin aydınlık ışığını sanat ve kültürle çoğal- tarak, toplumsal gelişmcye katkıda bulunmak toplumun öncü kuruluşları olan üniver- sitelerin temel görevlerinden biridir. Anadolu Üniversitesi 8 Mayıs'a kadar devaın edecek olan 'Uluslararası Sinema Gün- leri' kapsamında verilen onur ödülleri sahiplerini buldu. kuruluşundan bu yana plastik sanatlardan tiyatroya, müzik- ten sinemaya kadar geniş bir yelpazede sanatın hemen her alanında eğitimden üretinıe öncü bir kuruluş olmuştur. Ürettiklerini toplumla paylaş- mayı, evrensel üniversite ol- nıanııı bir gereği görmüştür" dedi. Sinema - televızyon bölüm başkanı ve etkinliğin koordina- törü Prof. Dr. Gülseren Güçhan, ödül törenindc Kurtiz'ın çok şap- kalı bır adam olduğunu belırterek "Yönetmen, tiyatro oyuncusu, yazar, gezgin, dost, sanatçı, ay- dın, aktör ve bilge.. Bunlar Tuncel Kurtiz'in ilk bakışta gö- ze çarpan şapkalarmdan yal- nızca birkaçıdır" dedi. Kurtiz, hayatında Eskişehır'ın büyük bir yeri olduğunu belırterek "tlk yazdığım öyküler Eskişehir'de- ki bir gazetede yayımlandı. Anadolu Üniversitesi'nin çahş- nıalarını yakından bilmekte- yim. Eskişehir'de her alanda büyük gelişmeler var. Özgür- lük ve sanat için pencereler aç- mak gerekir. Anadolu Üniver- sitesi bin pencere açmış" dedi. Sanatçı Kurtiz, ayrıca konuşma- sında Nâzım Hikmet ıle Can Yücel'den sözler ve şiırler okudu. Kurtiz onur ödülünü lletişım Bı- lımleri Fakültesı Dekan Yardım- cısı Doç. Dr. Ferruh Uslu'nun elinden aldı. Akın ödülünü rektörden aldı Güçhan, Filiz Akın'ı "Filiz Akın'la birlikte yalnız sevnıe- yi, özlemeyi, küsmeyi, aşkı, hüznü, ayrılığı, kavuşmayı de- ğil içten bir duyarlılığı, doğal- lığı, kısaca 'sahte' olmayan ne varsa onu izledik. Filiz Akın dün olduğu gibi bugün de yal- nızca bir 'yıldız' değil, bizim parçamız" dedi. Akın, ödülü- nü Anadolu Üniversitesi Rek- törü Prof. Dr. Engin Ataç'tan al- dı. Akın, seyirciden aldığı sev- gi ve güçle sinema yaşantısını sürdürdüğünü belirterek "lyi veya kötü bilemiyorum. Ama iyi bir şeyler alınaya çalıştık" şeklinde konuştu. ÇOCUK BAYRAMI'NDA AÇILDI Müzcnin açılışına Kadir Topbaş ve Selami Öztürk de katıldı. Haydi oyuncak müzesine! KADİR İNCESU Sunay Akın'ın kur- duğu lstanbul Oyuncak Müzesi, geçen hafta, 23 Nısan Cumartesi günü açıldı. Açılış konuşmasını büyük bir coşkuyla ya- pan Sunay Akın, özetle şunları söyledi: "Oyuncak, düşün- hayal etmenin tarihi- dir. Bu hayalimi ger- çekleştirnıek için yıl- lardır mücadele edi- yorum. Çok zorluk- larla karşılaştım fakat yılmadım. Sakın ara- nızda hiç kinıse özel müze açmaya kalkış- masın. Şaka şaka.... Böyle bir çalışmaya girerseniz mutlaka si- ze de destek olacaklar çıkacaktır. Bana, nıii- zeyi oluşturmamda desteklerini esirgeme- yen, başta ailem ol- mak üzere, oyun arka- daşlarıma, tüm okur- larıma, Kadıköy Bele- diye Başkanı Selami Öztürk'e ve beni bu- gün burada yalnız bı- rakmayan siz dostları- ma teşekkür ederim." Açılış sonrası, müze- nin her katı çocuk cıvıl- tılan eşliğinde gezildi. Çünkü, Sunay Akın 'ls- tanbul Oyuncak Mii- zesi'nın açıhşını 23 Nı- san Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramf na deıık getirmişti. Bu yüzden açılışta büyük- ler kadar çocuklar da vardı. Ellerinde bayrak- larla neşe içinde, çığlık- lar atarak incelediler oyuncaklan. 'lstanbul Oyuncak Müzesi' 500 m2'lık, 5 kath, 100 yılhk bir köşkte en eskisi 1817 yıhna ait yaklaşık 4 bin oyuncakla ziyaretinizi bekliyor. Müzenin gi- rışinde ise, el yapımı oyuncakların satıldığı bir 'Mahalle Oyun- cakçısı' var. Çocuklu- ğunuzu yeniden yaşa- mak içm haydi 'lstan- bul Oyuncak Müze- si'ne... (lstanbul Oyuncak Müzesi: Ömerpasa Caddesi, Dr. Zeki Ze- ren Sokak, No: 17, Göztepe, lstanbul. Tel: 0216 35945 50- 51) Muhsin Ertuğrul amlacak • Kültür Servisi - Türk tiyatrosu ve sinemasının 'öncü'sü Muhsin Ertuğrul (1892 lstanbul- 1979 Izmir) vefatının 26. yılında, 2 Mayıs Pazartesi günü Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabn başında anılacak. Muhsin Ertuğrul'un eşi Handan Ertuğrul Uran, İBŞT Genel Sanat Yönetmeni Mazlum Kiper ve lstanbul Şehir Tiyatroları Sanatçılan ile birlikte tiyatro ve sanat dünyasının katıhmıyla gerçekleştırilecek anma törenı saat 11.30'da başlayacak. (0 212 219 10 78/232 53 21) Şahap Ayhan öldii • Kültür Servisi - Ülkemızın yetiştirdiği, Babıâh'nin en eski resimli öykü çizerlerinden Şahap Ayhan, 89 yaşında öldü. 1926 lstanbul doğumlu sanatçı, edebiyat fakültesinden mezun oldu. 1946'da bır çızer olarak profesyonel çalışmalara başlamıştı. Ayhan, Vatan, Yeni Sabah, Tercüman gibi gazeteler ve Çocuk Haftası gibi çocuk dergılerınde yer almasının yanında, aralannda 'Don Juan', 'Büyük lskender'in de olduğu 10 kıtap çıkardı. Çizgisiyle evrensel bir tarzın temsılcisi olan sanatçı, bu sanatın ülkemizdekı önemli isimlen arasında yer alıyordu. Özerk Sanat Konseyi • Kültür Servisi - Özerk Sanat Konseyi'nin 5. kurultayı bugün toplanıyor. Tüm sanat disiplınlerindeki sivıl toplum kuruluşlannın ve meslek birlıklennin ortak platformu niteliğindeki Özerk Sanat Konseyi bugün saat 10.30'da Ortaköy Afife Jale Sahnesi'nde toplanacak olan 5. kurultayında "özgür sanat için özerk sanat kurunıu" tezı doğrultusunda hazırlanan yasa taslağını sanat kuruluşlarının tartışmasına açacak. Kurultayın ardından Özerk Sanat Konseyi Yönetim Kurulu yasa önerisini hükümete ve siyası partılere sunacak. Amstepdam'da kültür buluşması • Kültür Servisi - Hollanda Özgürlük Günü nedeniyle 4 - 5 Mayıs tarihlerınde Oud-West Belediyesf nce Theatre Camelion, Global Clowns, Turkısh Theater, Ethos Kültür ve Sanat Derneği ve çeşitli sıvıl toplum kuruluşlannın katkılanyla tiyatro alanında yeni bir buluşma gerçekleştinliyor. Geçen aralık ayında yapılan '3. Ethos Ankara Uluslararası Tiyatro Festivali'nde bir araya gelen topluluklar da bu buluşmaya katıhyorlar. Tiyatro Özgün Deneme, Virginia Woolf'un yaşamını ve roman karakterlerini konu alan 'Bir Kadın Bir Oda Bir Söz', Karaburun Kavimler Kapısı Tiyatro Topluluğu 'Lysistrata- Banş'; Şehirdışı Tiyatrosu 'Karanhkta 1 Ses' ile katılacaİdar bu festivale. Ankara - Izmir - lstanbul - Amsterdam arasındaki kültürel alışveriş '4. Ethos Ankara Uluslararası Tiyatro Festivali'nde de sürdürülecek.