Katalog

5 NİSAN 2005 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER ARSEN LÜPEN TURHAN SELÇUK 31DÜRÜST TABİATLI İSTANBUL EFENDİSİ ABDÜICAUBAZ' IN HARİKULÂDE MACERALARI KISIM TEKMILİ BÎRDEN 0 CAfrDMUA İ5TAMBUL, OLMAVAM,rEMİlHAvAl. VÎMCÎ T>01_U, $!PŞ (RfM ÜıP AHi)Af> EVlER(EMEKÜfeûı VA?lJ-Al^(VE{ıLİlO 1öo1 T LEMMİ^&AÇLAk,Kl^ BHTAPİHİ i^tNTİMÎ Sı/i^l MUİ3AİIK- 1 (yA^AM$E- MLİ 4A5LAM >MwyiA İ^EMK. - 1IZ|Ft$LİB£YLER, / A f> ÎV\? ı/' klJifLl Tıptaki yeni gelişmeler sayesinde hastalığa yakalananlann yüzde 63'ünün yaşam süresi uzatılabiliyor Biliminkanser seferberliğiŞIJLE KÖKTÜRK Dünyada her yıl 10 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkarken tıptaki yeni gelişmeler sayesinde, kanser va- kalannın yüzde 63'ünde yaşanı süresi uzatılabilıyor. Tarama testleriyle erken teşhis edilen kanserlerde, yüzde 100'lere varan oranlarda ölümler önlenebiliyor, laboratuvar testleriyle kadınların memc ve yumurlalık kanseri olma riskleri belirlenebiliyor. Uzmanlar, kan- serin oluşumunda beslenme ve çevrenin önemine dik- kat çekcrek diizenli beslenme ve sigara, alkol gibi kanserojen etkılı maddelerdcn uzak durarak kanser- den korıınulabileceğini vurguluyorlar. Birçok kanser türünün çevre ve beslenme alışkanlıklarıyla bağlantı- sının olması, kanserlerin görülme sıklığının ülkeden ülkeye değişmesine neden oluyor. Amerikalılar fast food tarzı beslendiği ve çok fazla et tükettiği ıçin ko- lon kanserine, Japonlar ana besinleri tuzlanmış balık olduğu için mide kanserine yakalanıyor. Çok partner- lilikle ilişkisi belirlenen serviks (rahım ağzı) kanseri, hayat kadinlığınm yaygınlığı nedeniyle Brezilya'da en çok görülen kanser türü. Avustralyalılar ise güneşle bağlanlılı olduğu için cilt kanserınden şikâyetçi. Dünya Sağlık Orgütü, her yıl 1-7 Nisan tarihlerini kanser konusunda bilinçlerdırme hailası olarak değer- lendiriyor. Istanbul Kanserojen madcieler Üniveraitesi Onkoloji Enstitüsü Tıbbı Onko- Dünya sağlık loji Bilim Dalı öğretim Örgütü'niin üyesi Prof. Dr. N. Fa- kanserojcn ruk Aykan, kanserlerin maddeler adı altmda en önemli nedeninin si- uzun bir listesi gara olduğunu belirtc- bulunuyor. Bu r e k URencc k a n s e r h a f " maddelerden t a s " î d a vurgulamanuz , , . . . screken en onemlı şey bazıları şoyle: * T ü r k i y e ç ( ) R ^ yr Arsenık içilcn bir ülke ve bugün- \/ Asbest j e n imıını, önlemleıiniıı • Benzen alıııması şart Toplum- • Vinil klorür larda sigara kullanımı • Petrol ürünlerinin azalüldıktan 20 yıl son- çoğunun kanserojen ra kanseıierden ölüm- oldugu bıliniyor. l e r azahyor" diye ko- ^ Alkol nuştu. Aykan, kanser oluşumuna neden olan çevre faktörleri ve bes- lemııe tarzından korunulursa ba/.ı kanserlerin önlene- bileceğine dikkat çekerek şöyle devam ettı: "Sigara, alkol alışkanlığı azaltıldığı zanıan akciğer baş-boyun kanscrleri önlenebiliyor. Eğer peptik iilsti Uc lıeliko- bakler (mide rahatsızlığına neden olan ve kanserle iliş- kisi belirlenen baktcri) varsa ve tedavi cdilirse beslen- me faktörlerüıc dikkat edilirse mide vc yemek borusu kanseri önlencbilir. Kişi Hepatit- B'ye karşı aşılanırsa karaciğer kanserinden korunabilir. Deri kanserlerin- den korunnıak için, yazuı 11.00 ilc 15.00 saatleri ara- sında güııeşe çıkılmamalı, eğer dışanya çıkmak gereki- yorsa şapka kullaıulmah." Aşı tedavlsi yok Prof. [)r. Aykan, Türkiye'de heniiz herhangi bir kanser türünde, rutin olarak kanser aşısı kullanılmadığını belirterek kanserdc aşı tedavisinin, dünyada çeşıtlı merkezlerde araştınldığını, ancak standart tedavıde henüz kabul edilmiş bir aşı olnıadığını söyledı. Ay- kan, dünyada çok sık kullanılan, "Melacyne" isımli cilt kanseri aşısını, Türkiye'de tek bir hastada kullan- dığını ancak, çok başarılı bulmadiğını açıkladı. Eldeki saatli bomba: Sigara Araştırmalara göre, günde 1 paket sigara içen bir insanın içmeyene göre 5 kat, 2 paket içenin 10 kat, 3 paket içcnin 15 kat daha fazla akciğer kanseri riski bulunuyor. Araştırmalar ayrıca, hiç sigara içmeyen bir insanın yemek borusıı kanseri olma riskinin düşük olduğunu gösterırken 2 paket sigara ıçelerde bu rıskın 10 katına, hiç sigara içmeyip sadece alkol alanlarda 4 kala yaklaşhğını ortaya koyuyor. Eğer günde 2 paket sigara içılir ve günde 4 kez veya daha fazla alkol alınırsa bu risk 40 katına çıkıyor. KANSERDEN KORUNMA Beslenme a ^?öit önemli İstanbul Haber Scrvisi - Kanserın oluşumunda beslenme alışkanlıklannın etkisinin yüzde 30 ile 70 arasında değiştiği biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü'niin kanserden korunmayla ilgili önerilenyse şöyle: • Vücut kitle indeksıni 18.5 ile 25 arasında tutun. (Vücut kitle indeksini, ağırlığınızı, boyıınunuzun karesine bölerek bulabilirsiniz. Örnek: 52 kilo ve 1.63 metre boyunda olan bir kişi Tablo: 52/(bötö)1.63 (Karesi): 19.572...) ^ Alkollü ıçki tüketimi önenlmıyor ancak tüketilirse günde 20 granıı geçnıesin. »^Gıdalarda afltoksın olmamalı. Özellikle bulgur, nusır, yer fıstığı ve diğer yağlı tohumlarda iireyen küfler ve onlann toksinleri kansere neden oluyor. • Günde en az 400 gram sebze meyve tüketin. ^ Yıyecek ve içeceklennızı çok sıcak almayın • Tuzlanmış, salamura gıdalardan uzak durun. ı/Korunnıuş et yani sosis salam gibi ürünlerle kırmızı etı az, hındiyi derisiz tüketin. Kızartma, kavurma, tütsüleme gibi pişirme yöntemleri yerine haşlama ve fırında pişirmeyi tercıh edın. • İneksütünün kanseri engelleyici etkisi de son bilımsel çalışmalarla ortaya kondu. Ancak sütün az yağlı olanını tercilı edin. •" Hayvansal kaynaklı yağı ve proteini azaltın. Kuru baklagılleri ve yağlı tohumlan daha sık tüketin. ^ Yemekleriniz hazırlarken sarımsak, soğan, arpacık soğanı, nane, maydanoz gibi besinleri eklemeyi ihmal etmeyın. Türkiye'de her yıl İOO bin kişi ölüyor ANKARA (AJNKA) - Sağlık Bakanı Recep Akdağ, kanserin her yıl Türkiye'de 100 bin kışınin hayatını kaybetmesıne neden olduğunu belirterek hastalığın korkuttuğunıı söyledi. "1-7 Nisan Uhıslararası Katılunh Kanser Haftasrnın açılışı ve ödiil töreni Ankara HİIlon Oteli'nde yapıldı. Sağlık Bakanı Akdağ, gelecek 50 yılda yüzde 300'e yakın artaması beklenen kanser sayısının yüzde 75'ının gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkacağının bilindiğini belirterek "Oysa gelişmekte olan ülkeler, kanser tedavisiııe aynlabilen harcanıalann sadece yüzde 5'ine sahiptir" diye konuştu. Kanserin azaltılabilmesintlc en etkın yolun tütün kontıolü olduğunu bildıren Akdağ, yasak olmasına karşın kapalı alanlarda sigara içimının devam ettiğine dikkat çektı. Akdağ, "Bu noktada hoşgörülü olmak islisınar ediliyor. Toplum olarak kapalı ortamda sigara içilmesine i/iıı veı ııuıııeli yi/" dedi. Ankara Numune Hastanesi Başhekimı MahmutKoç da son 10 yılda kanserlı sayısının 2-3 kat arttığını bıldirerek, hastanelerde yatarak tedavi görenlerin yüzde 13'ünii kanser vakalannın oluşturduğunu kaydetti. ENTERNET / MEHMETSUCU mehmet(acumhuriyet.com.tr "e-Dönüşüm Türkiye Projesi2005 Yılı Eylem Planı" bu yıl içinde pek çok atılım yapılmasını planlıyor. Tarihe bir not düşmek ve bir sene son- ra gelebildiğimiz aşamayı kontrol etmek için ey- lem planının kaba hatlarını gözden geçirmek gerekiyor. Eylem planı çerçevesinde, DPT tarafından "Bilgi toplumu stratejisinin oluşturulması" baş- lığı altmda etüt-proje geliştirilecek. Telekomüni- kasyon Kurumu, "yeni nesil mobil telekomüni- kasyon hizmetlerinin sunulabilmesi için yapıl- ması gereken idari, ekonomik ve teknik çalış- rnalara dayanak teşkil edecek stratejiyi" belir- leyecek. TÜBİTAK tarafından, kamunun elektronik or- tamda sunduğu hizmetleriçin akıllı kart kullanı- mının Türkiye'de hangi hizmetlerde ve nasıl uy- gulanabileceğine ilişkin model ve uygulama pla- nı geliştirilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarında açık kaynak kodlu yazılımların uygulanabilirliği araştırılıp pi- lot uygulama gerçekleştirilecek. e-Dönüşüm Türkiye Projesi e-öğrenme yöntemi kullanılarak öğretmen ve öğrencilere bilgisayar okur-yazarlığı becerisi ka- zandırılması, müfredatın bilgi teknolojilerine uyumlaştırılması konusunda yürütülecek çalış- maları desteklemek üzere "e-öğrenme platfor- mu" oluşturulacak. Temel Eğitim Projesi 1. Faz kapsamında kurulan 2 bin 802 bilgi teknolojisi sınıfına 2. Faz kapsamında 3 bin ilköğretim oku- lunda 5 bin 400 bilgi teknolojisi sınıfı eklenecek. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı eğitim ve öğretim kurumlarındaki bilgi teknolojisi eğitim imkânla- rının topluma açılmasına yönelik idari düzenle- me ve pilot proje uygulaması yapılacak. YÖK ve Anadolu Üniversitesi de e-sınav uygulaması için pilot proje gerçekleştirecek. Akademik tez veri tabanındaki 120 bin tezden 12 bini tam metin olarak bu yıl içinde elektronik ortama aktarıla- cak. Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan ko- misyonun çalışmaları tamamlanarak bilişim suç- larına ilişkin yasa tasarısı hazırlanacak. Kamu hizmetlerinin ortak platformda tek ka- pıdan sunumunu ve vatandaşın e-devlet hizmet- ierine güvenli ve hızlı bir şekilde erişimini sağ- lamak amacıyla "e-devlet ana kapısı" oluşturu- lacak. Bu uygulama projesinin ise bu yıl özel- leştirilmesi planlanan Türk Telekom AŞ tarafın- dan yapılması öngörülüyor. Hazine Müsteşarlığı tarafından yerli ve ya- bancı yatınm ortamına ilişkin bilgilendirme amaç- lı olarak "Türkiye Yatınm Portalı" hazırlanacak. Iş ve işçi arayanların elektronik ortamda bu- luşturulması için aracılık işlevinin yerine getiril- mesi amacıyla Türkiye Iş Kurumu tarafından platform oluşturulacak. Ticaret sicil müdürlük- lerine başvuruların elektronik ortamda yapılma- sı için otomasyon ve arşiv sistemi TOBB tara- fından yapılacak. Ticari defterlerin elektronik or- tamda tutulması, tasdiki, saklanması ve dene- timine yönelik mevzuat dahil gerekli çalışmalar yapılacak. "Mehmetçik'e temel bilgisayareğitimi" adı al- tında silah altmda bulunan er ve erbaşlara te- mel bilgisayar eğitimi verilmesi konusunda pi- lot proje uygulanacak. Askerlik işlemlerinin in- ternet üzerinden yapılmasına yönelik e-asker- lik işlemleri uygulama projesi Milli Savunma Ba- kanlığı tarafından gerçekleştirilecek. Tarım bilgi sisteminin oluşturulmasına yöne- lik olarak bu yıl pilot olarak seçilen 3 ilde uygu- lama başlatılacak. Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi oluştur- maya yönelik altyapı hazırlık çalışmaları yürütü- lecek. özel sağlık kuruluşlarının elektronik öde- me, elektronik fatura uygulamaları için gerekli normlar belirlenip pilot proje başlatılacak. Aile hekimliği sisteminin oluşturulması sürecinde elektronik hasta kayıt sisteminde kullanılacak kontrollü tıbbi terminoloji belirlenecek ve pilot olarak seçilecek bir ilde uygulama yapılacak. DUZYAZI ORHAIV BİRGtT Yorgun Bir Başbakan... Sayın Başbakan'ın bir hayli yorgun olduğu son demeçleri ile ortaya çıkıyor. Birbiriyle tutarsız ve o nedenle çelişen açıklamalarla Erdoğan, kamu- oyu önünde daha ne kadar ayakta kalabilecek? Partisinin Kızılcahamam kampında gazeteci Fa- tih Altaylı ile yaptığı söyleşide Musa Kart'ın ün- lü kedi karikatürü nedeniyle "kediye değil, imam hatip liselerinin kullanılmasına alındığını" söylüyor. Oysa karikatürcü ile Cumhuriyet'in Sorumlu Mü- dürü Mehmet Sucu'yıı yargı önüne götüren avu- katının dilekçesinde şu iddia yazılı: "Dava konusu yayında yer alan karikatür ile müvekkilim Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Başbakanı ve Ak Parti Ge- nel Başkanı, sorunları çözme kabiliyetinden yok- sun, herşeyi birbirine karıştıran ve kördüğüm ha- line getiren bir hayvana benzetilmiş. Çizimler ile yüz ifadesi zavallı, çaresiz ve zor durumda kalmış bir kimse olarak karikatürlze edilmiş ve sorunlara çare üretme yetkisinden mahrum hayvanlara tel- mihte bulunularak kişilik hakları, haksız ve huku- ka aykırı bir surette ihlal edilmiştir." Altaylı'nın unutmuş olduğunu sandığım soruyu bu köşeden ben iletmek isterim Sayın Başbakan'a: "Diyelim ki kedi olarak çizilmekten çok bir Türki- ye Cumhuriyeti Hükümeti Başbakanı olarak imam hatip liselerinin kullanılması karşısında (nedense) duyarlılık gösterdiniz. Ya Penguen dergisiiçin aç- tığınız dava? 7genç karikatürsanatçısının birden yakalarına yapışmanızın nedeni ne ola ki?.." Çıkarcı gazeteciler açıklanmalı Aynı söyleşide Başbakan, gazeteci sıfatıyla ran- devu alan bazı kimselerin daha sonra kendisinden bazen yatınm projesi, bazen de ihale ya da kredi konulu taleplerini dile getirdiklerini söylüyor. Sa- yın Erdoğan'ın bu suçlamaları, kendisi ile meslek- leri nedeniyle söyleşi yapmak ihtiyacını duyan ba- sın mensuplarının Başbakan'a ulaşamamaların- dan doğan serzenişlerine verme gereğini duydu- ğu savunma yanıtı mıdır? Yoksa genel bir maze- ret örtüsü mü? Ya da aslında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı, ülkesindeki gazetecileri iki kategoriye mi ayırıyor? Bir grupta oturup konuşabileceği kimseler var. Hatta, bunların bir bölümü çanak soru denilen il- timaslı gazetecilik yöntemine de aşina olmalılar. On- lann randevu istedikleri zaman, sadece hangi so- ruları yönelteceklerini de biliyor. Ama başka bazı- larının o görüntü içinde gelerek "Sayın Başbakan. Şu bizim proje konumuz" diye söze başladıkları, ya da falanca ihalenin verilmesi için kolaylık dile- dikleri mi oluyor? Altaylı'nın dün de devam eden söyleşisinin altına Erdoğan'ın yakın çevresinden al- dığı kimi duyumları ekleme yöntemine bakarsanız Başbakan bu konuda mustariptir. Başbakan'ın kendisinden randevu alamayan tüm gazetecileri şaibe altmda tutacak şifreli söz- lerle, kapısını dilediği zaman dilediği gazetecilere açmak ya da açmamak yöntemini aklaması müm- kün değildir. Gazeteciliğin kamusal bir görev ol- duğunu elbette Sayın Erdoğan da bilir. Hele ken- disinin de kamusal bir görev yaptığı için bu ran- devu istekleri ile karşılaştığını da unutmayarak... Bu nedenle, görevlerini ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edenlerle karşılaştığı zaman, bun- ları kamuoyuna açıklamak gibi bir borcu olduğu- nu unutmamalıdır... Basın Konseyi Başkanı olarak Oktay Ekşi dün bir yazılı açıklama ile Sayın Baş- bakan'a, horturncuların ve meslek ahlakına aykı- rı davrananların dengelerini değil, ahlaki değerle- ri koruma yükümlülüğünü hatırlattı. Bu hatırlatmayı, geçirdiği yorgunluk nedeni ile unutmayacağını umuyorum. Faks: 0 212 677 08 21 obirgit(ae-kolay.net Akciğer kanseri uyarısı Uçhostodon biripasifiçd ANKARA (ANKA)- Sağlık Bakanlığı, kan- serle savaşın öncelikle sigarayla savaştan baş- layacağıru belirtiyor. Si- garanın Çernobil felakc- tınden de zararlı oldu- ğuna işaret eden Bakan- lık, sigaraya karşı sava- ^ın kanser türİerinin yüzde 30'unu yok ede- ceğını bildiriyor. Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş üaire Başkanı Murat'Aıncer l -7 Nisan Kanser Haf- tasi boyunca sigaranın kanser üzerindekı etki- si üzerinde duracakları- nı kaydetti. Akciğer kanserleri- nın yüzde 90'ının siga- raya bağlı bulundıığunu, sigara içmeyen akciğer kanserii hastaların üçte birinin sigara içen bir kişiyle yaşadığı için pa- sif içici olduğunu söy- leyen Tuncer, "Sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanserinin yüz- de 17'sinin nedeni, ço- cukluk çağı veya eriş- Idn dönemdekipasif içi- ciliktir" dedi. Akciğer kanserinin diğer tüm kanserlerin toplamı kadar insanın ölümüne yol açtığına işaret eden Tuncer, "Ak- ciğerkanserindenölünı- lerin, erkeklerdc yüzde SO'inîn, kadınlarda yüz- de 75'inin nedeni siga- radır. Sigara, başta ak- ciğer kanseriolmak üzc- re gırtlak, yemek boru- su, ağı/ boşluğu, yutak, idrar yolları, böbrek, pankreas, idrar kescsi, karaciğer, serviks kan- seri, kaıı kanseri görül- me sıklığııun artması- na neden olur" diye ko- nuştu. Sigaranın bıra- kılmasıy la akciğer kan- seri riskinin yıllar için- de giderek azaldığını söyleyen Tuncer, tlr 35 yaşından önce sigarayı bırakanların yaşam beklentisi, içmeyenler- le ayıu düzcye yüksel- mektedir" dedi. Tun- cer, şöyle devam etti: "Sigara, kanser yapıcı özclliğiıulfiı dolayıÇer- nobil'den daha tehlike- li. Türkiye''de 17 milyon insan sigara tüketiyor. YaniTürkiye'deher gün 17 milyon Çernobil pat- hyor. Sigaraya karşı sa- vaş, kanserlerin yüzde 30'unu yok edecekör." Türkiye'de sigara iç- me oranının 5 yıl için- de yüzde 30 artış gös- terdığine işaret eden Tuncer, yapılan biraraş- tırmada, lstanbul'da or- taokullarda sigaıa içme oranının yüzde 34, li- selerde ise yüzde 77 ola- rak belirlendiğine dik- kat çckti.