Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 ISAN 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET
H j J v U i l UIVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr
• Pi)f. Kepenek'e göre, DİE'nin hesabında yöntem yanlışlığı nedeniyle işsiz sayısı olduğundan çok daha düşük çıkıyor
Işsidik oranı
SELTÖRLERDE DARBOĞAZ
Anadolu
uısanı ış
a
Yirt Haberieri Servisi - Ekonomik dar-
boğî. özellıkle tekstil ve otomotiv sektör-
lerüıe büyük darbe vurdu. Ekonomi-
si bu sektörlere dayanan kentlerde
işsiz sayısı on binleri bulurken
Antalya. Mersin gibi kentler-
' de de yoğun göç, sıkıntılann
'büyümesine yol açtı.
Bursa'da 15 bln işslz
AİP'nin iktidara gelışinden bu yana
kents değişik sektörlerde işten çıkanlan-
lannayısı 15 bıne yaklaştı. Özellikle teks-
til votomotiv sektorü derin yara ahrken
en ycaın işten çıkarmalann görüldügü ku-
rurnlnn başında AKP'li belediyeler yöne-
timinfeld Belediye Iktisadı Teşekkülleri
(BtTgeliyor.
Ithaat, K.Maraş'ı vurdu
He yıl gıderek artan tekstil ithalatı,
Kahnnanmaraş'ta ıplık ve kumaş sektör-
lerint büyük darbe vurdu. Ekonomideki
darb*az, icra dosyalanna yansıdı. İcra
dosjaan bir öncekı yıla göre yüzde 77
oranDda artarak 1100 dosyaya yükseldi.
ErzuTjm'da 40 bln klşl işslz
Keatte 2004 yılı Kasım ayı ıtibanyla res-
rni işiz sayısı 14 bin 180 kişi olarak belır-
lenirbn kayıt dışı işsiz sayısının yaklaşık
40 bu olduğu belirtildı. Ekonomik knzle
bırlike 19u Organize Sanayi Bölge-
sı'nd:23 ımalatçı tesis kapanırken
inşaa halindeki 10 tesis de ta-
rnamanamadı. Bu tesislerin ka-
panrrasıyla birlikte yaklaşık l'
baı ksi işsiz kaldı
sansun'da ürün var,
tesls yok
Altnkaya ve Suat Uğurlu barajlannm
suladğı ovalarda her türlü tarun ürünü ye-
tişmeıine karşm bu urünleri işleyecek sa-
ruvTnn bulunmaması kent ekonomisini sı-
kntıu sokuyor. Karaderuz Bakır tşletme-
sı (K3Î) özelleştirildıkten sonra üretim
dırdu Samsun Gübre Fabrikalan da iha-
\eyc çkanldı. Ihale sürecı. Tekel'e ait Bal-
lca Sıgara Fabrikası ıçin de başlatıldı.
Czellîştirme kapsamına alınan son devlet
kırulışu olan TCDD'ye ait Samsun Li-
nıanı sırada bekliyor.
Karadenlz'de kriz bltmedl
Trabzon, Rize, Gıresun, Artvuı ve Gü-
nûşhane'de 5 Nisan 1995'te yaşanan bü-
yik krizın sanayi kesimı üzerinde yarattı-
g ortam hemen hıç değışmedi. Tanmsal
aandakı erozyon ise hem bölgesel gelirin
biyük ölçülerde düşmesıne hem de ışsiz-
Iğin daha vahim boyutlara ulaşmasuıa ne-
cfcn oldu. Özellıkle Guesun, Ordu ve Trab-
z>n açısmdan yaşamsal önemı bulunan
fndıkta desteklemenin tamamen kaldınl-
nası. ardından geçen yıl yaşanan don ola-
y nedeniyle sadece Doğu Karadeniz'de
3M) bin tona yakın üründen zarara uğran-
d. Trabzon Organize Sanayi Bölgesi'nde
2M)3'te 2 bin 300 kışı istüidam edilirken
gsıçen yıl bu rakam 2 bin 900'e çıktı.
T3SB *de kapasıte kullanımırun yüzde 25-
3> arasında olduğu açıklandı.
Wcrsin de işsizHK çığ glbl
__. ^ Yetişkin nüfusun yüzde
" 7 ^ ^ 20'sinin işsiz olduğu Mer-
sin'de, 20O4'te işsiz sayısı
^ resmirakamlaragöre50bi-
nibuldu2004'tel2bin612
kapanırken bunlann büyük kısmını
<to tamircileri oluşturdu. Son 15 yılda ya-
şaaan işsızlık sorununun, yoğun göçle Tür-
kye genelinin üzennde se>Tettiğinı belir-
tti Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Baş-
knı Kadri Şaman. meslek edindirme
ba-slan açtıklannı, ancak bunun da yeter-
-sz: olduğunu belirtti.
ntalya'nın can slmldi turlzm
Ekonomisinın jıizde 70"ıni turizme da-
?ıyan Antalya bu açıdan pek çok kente gö-
r«laha şanslı. Turizmdeki yeni yatınmlar,
Esraat sektörünün canlanmasını sağlarken
<-elleT de pek çok kışırun ekmek kapısı.
.r»calc 2004'te Antalya Ticaret ve Sa-
vy\ Odası'na üye 1474 işyeri ka-
p«ıırlcen Antafya Esnaf ve Sa-
ııKkâjrlar Odalan Bırliği'ne
n«e 2 bin 445 esnaf da ışye-
turi terk ettı Buna karşuı
. fcım 653 işyeri ATSO '
jesi,, 7 bin 7 esnaf da Esnaf ve Sanatkâr-
s Odalan Birlıği üyesi olarak çalışmaya
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-
CHP Ankara Milletvekili ve Orta
Doğu Teknik Üniversitesi Ekonomi
Profesörü Yakup Kepenek, Devlet
Istatıstık Enstitüsü'nün (DtE) işsiz-
lik rakamlannı değerlendirirken
"DİE işgücünün hesaplanmasında
metodolojiyiyanlışyapryor.Eğeran-
kete kaülanlara "lş irnkânı olsaydı
çalışırmıydınız?' diyesorsao zaman
görün işsiz sayısuu. Türkiye'de böy-
leişgücü içinde neden sayümadığı an-
laşılmayan 4-5 mihon kişi var" dedi.
DlE tarafından öncekı gün açıkla-
nan ve "Araük 2004 ile Ocak-Şubat
2005" dönemıni kapsayan işsizlik
anketi sonuçlarına göre "Türkiye'de-
ki işsizlik oranı >1izde 11.5, işsiz say>
sı 2 mihon 697 bin kişi" olarak açık-
landı. Buna karşın DÎE'nin önceden
• CHP milletvekili Kepenek, DlE'nin işsizlik rakamlannda
yaptığı yöntem hatası yüzünden 4-5 milyon işsizi "işsiz
saymadığını" söyledi. Kepenek, DİE Başkanı Demir'in "Bu
rakamlan geçen yılın ilk çeyreğiyle karşılaştınn" açıklamasını
da "İyice yanlış" diye niteledi.
açıkladığı ve Başbakan Recep Tay- rum \apilmamasuu'" istedi. Demır
yip Erdoğan ile kurmaylan tarafin-
dan kullarulan 2004 geneli rakamla-
nna göre "2004 yıh genetindeki işsiz-
lik oranı yüzde 103, işsiz sayısı ise 2
mihon 498 bin kişi" olarak gerçek-
leşmişti.
DtE Başkanı Ömer Demir, önce-
ki gün yaptığı açıklamada, yeni açık-
lanan işsızlık rakamlannın Başba-
kan tarafindan kullarulan rakamlar-
açıklamasında, "Üla bir karşılaşür-
ma yapdmak istenirse buna en \ akın
dönemin geçen >ılın ilk çe\Teği oldu-
ğunu, geçen vılm ilk çeyreğinde iseiş-
sizlik rakamınm yüzde 12.4 olarak
gerçekleştiğini" söyledi.
tlk 3 ay martta biter
la "dönemleri örrüşmediği için kar-
şılaştınlmaması gerektiğini" ifade
ederek 'işsizlik artü şeklinde bir yo-
Prof. Kepenek ise "tlk üçay mart-
ta biter. Son yapüan araşürmada dö-
nem şubatta bittiyse o zaman iyice
yanlış var" dedi Prof. Kepenek, DİE
Başkanı'nın işgücü hesabında da ya-
ruldığını ve sayüarın ölçümünde cid-
di bir soru işareti olduğunu belirte-
rek şunlan söyledi:
"İşgücü, çalışan va da çahşmak is-
teyen kişilerdir. DİE. anketlerde iş
aramakiçin başvııruda bulunmamış
denekleri işgücünün dışuıda sayıyor.
Anketlerde soru sorulan kişi anketö-
re açıkça 'Ben geçen hafta gidip bir
iş bulma yerinde ış aramadnn" di-
yorsa bu kişi işgücü içinde sayılnu-
yor. Türkiye'de böyie işgücü içinde
neden sayümadığı anlaşılmavan 4-5
mihon kişi var. DİE'nin tanımlama-
yı düzgün vapması lazım. Eğer de-
neklere "tş imkânı olsaydı çalışu"
mıydınız0
' di\e sorsa o zaman gö-
rün işsiz sayısını. DİE metodolojiyi
yanlış yapı>or. Yöntemde düzettme
yapmak lazım."
Petrol-îş Sendikası: AKP, halka arz adı altında hileyoluyla aslındayabancılaştırmayapmaktadır
TÜPRAŞ'ın üçte biri yabancılarda
Ekonomi Servisi - Petrol-tş Sen-
dikası, TUPRAŞ'takı >üzde
14.76'lık kamu hissesinin 3 Mart
tarihınde yapılan halka arzla "kün
olduğu bilinme>en 6 yabancı fona "
devredildiğine dıkkat çekerek
"Bö\1ece TÜPRAŞ'ın topûm ser-
mayesinin üçte biri\abanalanneb-
negeçmiştir. AKP hiikümeti. adına
halka arz' diyerek hile yoluyla as-
hnda yabancüaştırma yapmakta-
dır" uyansında bulundu.
Özelleştirme Idaresi Başkanlı-
ğı'nın (ÖlB) sahip olduğu >-üzde
51 oranındaki TÜPRAŞ hissesuıin
blok satışı için ikinci kez açacağı
ihalenuı satış ilanının bu hafta ve-
rilmesı beklenirken Petrol-Iş. han-
gi fiyat ve koşulda olursa olsun sa-
tışa karşı olduklannı. hukukı yol-
lar da dahıl olmak üzere gereken
her şeyı yapacakjannı söyledi.
TÜPRAŞ'm ÖtB'ye aıt yüzde
14.76'lık hissesinin mart ayında
Toptan Satışlar Pazan'nda satılma-
sının ardından şirketin halka açık-
lık oranı yüzde 34.24'ten ş-üzde
49'a çıktı ve ÖİB'nin TÜPRÂŞ'ta-
ki payı da 65.76'dan yüzde 51 "e
düştü. Petrol-tş sendikasrnın Ge-
nel Başkanı Mustafa Oztsışkın dün
tstanbul'da düzenlediği toplantıda
TÜPRAŞ Raporu'nuaçıkladı. Bu-
na göre, TÜPRAŞ'm yeniden
edinme değeri 7.5-8 mıh/ar dolar
seviyesinde bulunuyor. Aynı rapor-
da şirketüı piyasa değerinin ise 3.5-
4 milyar dolar seviyesinde olduğu
belirt'ildi.
TGS'den
teşmil
boşvurusu
lstanbul Haber Servisi - Türkıye Gazeteciler
Sendikası (TGS), Anadolu Ajansı (AA) ile
imzalanan toplu ış sözleşmesinın, Türk
basınındaki 27 işyerinde uygulanması için
teşmil başvurusu yaph. TGS'nin teşmil (yetkili
bir sendika tarafından imzalanan bir toplu ış
sözleşmesinin. o ışkolunda toplusözleşme
bulunmayan işyerlennde de uygulanması) isteği
ile ilgıli dün bir toplantı düzenlendi TGSGenel
Başkanı Ercan Ipekçi, TGS'nin AA ile 1 Ekım
2004-30 Eylül 2006 arasını kapsayan bir toplu
iş sözleşmesı imzaladığını anımsatarak teşmil
başvurusunun şu an Başbakanlık'ta olduğunu
Rafineri 'de
eylem
TÜPRAŞ ve ÎGSAŞ iş-
çileri dün yarım saat
geç işbaşı yaparak
özelleştirmeprotestosu
düzenlediler. "TÜP-
RAŞ'ı sattırmayacak-
larını" belirten işçile-
rın eyleminde sendika
yöneticileri İGSAŞ 'ta-
ki işten çıkarmalara da
tepki gösterdi TÜP-
RAŞ'm Kınkkate, Alı-
ağa rafinerilerinde de
eylemyapıldı. Alkışlar-
la hükümeti protesto
eden işçiler, 1 saatlik
eylemin ardından işba-
şı vaptılar. (AHMET
KÜRT)
söyledi tpekçı. "Bakaniar Kurulu'nun bunu en
kısa sürede yürüriüğe sokmasını beküyoruz. Bu,
hükümet açısuıdan da bir sınav olacak.
Hükümet çalışanlan koruyacağını sövlemişti"
dedi. îpekçı. amaçlannın basın emekçileruun
sendikal haklardan yararlanmasıru sağlamak
olduğunu vurguladı. Türkiye Gazeteciler
Cemıyeti (TGC) Başkanı Orhan Erinç de
teşmil başvurusunun olumlu sonuçlanmasını ve
bunun Türkiye'dekı gazetecilenn kaybettikleri
kimlik ve kışilik haklannı yemden
kazanmalannın bir başlangıcı olmasmı
dilediklerini belirtti.
JMALÎYE BAKANI KEMAL UNAKITAN:
Ticari araçlar binek
gibi vergilendirilmemeliANKARA (AA) - Maliye
Bakanı Kemal Unakıtan. geçir-
diği alerjik rahatsızlık sonrası
işbaşı yaptı. Unakıtan, ticari
araçlarla ilgili tanım değişikli-
ği sonrası ortaya çıkan vergi
yükü konusunda, "Hakikaten
ticariobn araçlann,binekaraç
gibi vergilendiribnesinden ta-
rafdeğfliz. Bir de binekgibi kul-
lanıianlar var kt onbn da göz
ardı eönemdiyiz" dedi. Unakı-
tan, evde dinlendiği dönemde
gündeme gelen istifa söylenti-
leri için ise "Böyleyerlerdeolu-
nunca, birtakmırivayerlerçıkı-
yor demek ki" yorumunda bu-
lundu. Unakıtan özetleşuaçık-
lamalan yaptı:
Telekom iyi gidivor
- Ticari araçlarla ilgili tanım
değişikliğinin ardından ortaya
çıkan vergi yüküne ilişkin ola-
rak bugün Maliye Bakanlığı,
Gümrük Müsteşarlığı ve özel
sektör temsilcileri bir araya
gelecek.
- 2-B Türkiye için önemlı
bir kaynak. Burada kim otu-
rursa otursun, hangi parti olur-
sa olsun, 2-B Türkiye içın
önemli bir bütçe dışı ka>Tiak-
tır. Bir defa bunu kimse ınkâr
etmesin.
- Türk Telekom gibi büyük
ihalelerde çekilmeler olabilu".
Telekom özelleştirmesi gayet
iyi gidiyor.
- TÜPRAŞ'ın özelleştiril-
mesi ihalesine ilişkin takvim
yakında açıklanacak. Bir süredir rahatsız olan Unakıtan işbaşı yapb. (AA)
Gİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozleiTLyuzak(â cumhuriyetxom.tr
Hasat zamanı ya da bağ bozumu gi-
bi... Belki de tarihin ironisi... Gelibolu
yanmadası ve Çanakkale sakinleri için
çek ve senet tarihleri, borç alacak iliş-
kileri, satın alınacakyeni eşyalar, taksit-
ler, her şey 90 yıl önce bu kıyılara çıkar-
ma yapan ve savaşta ölen atalannı anan
Anzaklann getişine endeksli. Az buzde-
ğil her yıl on binlerce (son derece spe-
külatif sayılar söz konusu, 10 bin ile 25
bin arasında degişiyor) Avustralya ve
Yeni Zelandalı birkaç günlüğüne de ol-
sa buralara geliyor, yiyip içiyor, alışye-
riş yapıyor. Buna bir de mart ayı başîn-
dan itibaren Türkiye'nin her yerinden
gelen otobüsler dolusu öğrenci ve yer-
li turisti ekleyince ciddi bir ekonomik
devinimin yaşandığı ya da böyle bir po-
tansiyelin varlığı kolayca anlaşılıyor. Bu
potansiyel yeterince degerlendiriliyor
mu değerlendirilemiyor mu tartışılır an-
cak Eceabat'a 10 yıl önce yerleşen ve
küçük bir turistik işletmesi olan Atilla
Bey'e göre bölge yabancı turistin geti-
nsınden yeterince yararlanamıyor. Tö-
renler ve şafak ayininin bitiminde turist-
Anzaklann Gelişi ve Hasat Zamanı
ler hemen Efes ve Selçuk'a götürülüyor
ve kendi komisyonlan dogrultusunda
halı, kilim alışverişine yönlendiriliyoriar.
Atilla Bey'in anlattıklan akla hemen.
birçok sektörel sorunda olduğu gibi bi-
linçli bir politikanın olmamasını getiri-
yor. Ve Gelibolu bölgesel ve kapsamlı
birturizm politikası oluşturulmasını çok-
tan hak ediyor. Üzerine basılan her bir
toprak parçasının altında hem Türkle-
rin hem de Anzaklann gencecik yaşta
solan yaşamlan, anılan, umutfar. yasa-
namamış aşklar yatıyor. Her iki tarafın
da gençleri cepheden analanna, yakın-
lanna gonderdikleri mektuplarda dağ-
lann, tepelerin güzelliğini, denizin ren-
gini, büyüyen başaklan anlatıyorlar. Ta-
rihin doğa ile bütünleştiği bir mekân Ge-
libolu. Burayı bir hac mekânı gibi kabul
eden Anzaklar işin fazlasıyla bilincinde-
ler. Yüzlerce intemet sitesi Anzak asker-
lerinin öyküleri ile dolu. Öğrenciler için
eğitim srteleri, öğretmenler içın tamam-
layıcı bilgilerle, bu konunun ders olarak
nasıl anlatılacağına ilişkin yöntemlede
dolu. Buraya gelen Anzaklar, Türkleri ve
Türkiye'yi de tanıyıp severek geliyorlar.
Yani Gelibolu'nun turist çekme gibi
bir derdi yok. Sorun, katma değer ya-
ratabilmede, çeşitlilik kazandırmada,
farklılıkyaratabilmede. Köyler, kasaba-
lar, şehitlikler, abideler her yer hediyelik
eşya satan tezgâhlarla dolu. Hepsi de
birbirinden kötü, kalitesiz, özensiz, üze-
rinde Çanakkale ya da 'Gelibolu hatı-
rası' yazan onlarca döküntü. Anzakla-
ra hitap eden en küçük bir parça bile
yok. özellikle son 2-3 yıldan beri yerel
halktan önemli bir kesimin elinde av-
cunda ne varsa hediyelik eşyaya yatır-
dığını ve satış yaptığını öğreniyoruz. Ne
bir nizam, ne denetim ne de yaratıcılık,
hiçbiri söz konusu değil. Anzaklann ya-
nına yaklaşmadığı tezgâhlar ise yerli tu-
ristin gözdesi. Otobüslerden inerek şe-
hitJikleri gezenler anlann kovana üşüş-
melen misali tezgâhlara hücum ederek
yakınlanna 'gönülalma' hatıralıklan sa-
tın alıyorlar. Talep böyle olduğu için ar-
zı değiştirme gibi bir girişim de söz ko-
nusu olmuyor böylelikle.
Yağmuryöre insanı için 'bereket' de-
mek ama bundan 'mahsul' bereketini
anlamayın. Yağmur sonrasında ava çı-
kıyor insanlar. Kıyılara vuran ya da yu-
kanlardan kayan toprakJan eşeleyerek
savaş döneminden kalan boş kovan,
mermi, saçma ve bilumum eski eşya
parçalannı toplayıp satıyoriar. Tabii de-
netimsiz.
Seddülbahir, Abide'nin yakınlannda
Ertuğrul Koyu'nda şiprişin küçük bir
köy. Köyün Cenevizlerden kaldığını, o
dönemden kalma denizden yukan doğ-
ru bir öküz arabasının geçeceği büyuk-
lükte bir tünel olduğunu tesadüfen öğ-
reniyoruz. Evet Gelibolu gelişiyor ve kal-
kınıyor ancak ne yazık ki bu gelişim kit-
le turizmi yönünde. Oysa farMı politika-
lar üretilip farklı bir turist kitlesinin yara-
tılması ıçin hertürlü ortam mevcut. Eğer
zihniyetler de değişebilirse...
EKONOMİ POLİTtK
ERİNÇ YELDAN
Dış Borçlanma
Temposu
2004 yılına ait veriler tamamlandıkça ekonomik
dengelerin ne kadar hassas ve tehlikeli boyutlar-
da kınlganlıklar içerdiği daha net olarak görülmek-
tedir. Dış borç stokuna ait veriler, 2004'ün yüksek
büyüme konjonktürünün ardında yatan ana kay-
nağın yüksek dış borçlanmaya dayalı olduğunu
çok açık biçimde ifade etmektedir.
Türkiye'nin dış borç stoku, bir kriz yılı olan 2001
sonunda 113.6 milyar dolar tutannda idi. Bu ra-
kamın 2004 sonunda 161.8 milyar dolara ulaştığı
görülmektedir. Yani Türkiye ekonomisi son üç se-
ne içerisinde dış borç stokunu net olarak 48.1 mil-
yar dolar daha arttımnıştır. Aşağıdaki tablo dış
borçlanma ile ilgili verileri sunmaktadır.
Dış Borç Stoku (MHyar Dolar)
Dış Borç Stoku (1+2)
(1) Kısa Vadeli Dış Borçlar
TCMB
Teari Bankalar
Diğer Sektörtef
(2) Orta-Uzun Vadeli ûşBûfç
(2.1) Toplam Kamu
Konsolide Bütçe
TCMB
(2.2) Özel Sektör
2001
113.651
16.403
752
7.997
7.654
97.248
46.169
38.759
23.591
27.488
2004
161.748
31.910
3287
13.805
14.818
129.838
73.790
68.490
18.114
37.935
2004-2001
Artş
48.097
15.507
2.535
5.808
7.164
32.590
27.621
29731
-5.477
10.447
Kaynak Hazine Müsteşarlığı (www.hazme.gov.tr)
Dış borç stokundaki söz konusu 48 milyar do-
larlık artışın 30.1 milyar dolannın kamu sektörünün
borçlanmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Bu süreçte konsolide bütçe dış borçlan 29.7 mil-
yar dolar artış gösterirken Merkez Bankası toplam
borç stokunu 2.9 milyar dolar azaltmış gözükmek-
tedir. IMF, hükümet çevreleri ve kimi iktısatçı-ya-
zarlar, kamu sektörünün dış borçlannın milli geli-
re oranla bir gerileme içinde olduğunun sıkça al-
tını çizmektedir. Gerçelcten de kamu dış borç sto-
kunun milli gelire oranının son üç sene içinde yüz-
de 15'lik bir gerileme içinde olduğu hesaplanmak-
tadır. Aslında ucuz döviz kurunun bir yanılsaması
olarak karşımıza çıkan bu olgu, dış borçlanmada-
ki yüksek temponun tehlikelerini gözlerden sak-
lamaktadır. Nitekim, senelik ortalama olarak he-
saplandığında, dış borçlann dolar bazındaki artış
hızı yüzde 12.5'i vermektedir. Oysa söz konusu
dönemde milli gelirin reel artış hızının ortalaması
yüzde 7.7'dir. Dolayısıyla, 2001 sonrasında Türki-
ye'nin dış borçlanma temposu, bir rekor olarak ad-
landırılan milli gelir büyümesınin neredeyse 1.5
mislidir.
Bunun ötesinde, dış borç kompozisyonunda da
tehlikeli bir birikim olduğu ve kısa vadeli dış borç-
lanmanın hızlandığı gözlenmektedir. 2001-2004
arasında Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku
15.5 milyar dolarlık bir artış göstererek 31.9 mil-
yar dolara ulaşmıştır. Bu rakam 2001 stok değe-
rinin üzerindedir.
Uluslararası iktisat yazınında kısa vadeli dış borç
stokunun, Merkez Bankası rezervlerine oranı
önemli bir kınlganlık göstergesi olarak nitelendiril-
mektedir. 2002 yılında yüzde 60'a değin geriletil-
miş olan bu oran, 2004 sonunda tekrardan 2001
sonu düzeyi olan yüzde 83'e ulaşmış durumdadır.
Türkiye 2001 sonrası dönemde hızlandırmış ol-
duğu dış borçlanma temposunu ve derinleşen kı-
nlganlık göstergelerini bertaraf edebilmek ıçin ulus-
lararası finans piyasalannda sürekli olarak yüksek
faiz ödeyici konumda olmaya koşullandırılmakta-
dır. Yüksek faizler öte yandan da sıcak para giriş-
lerini uyararak Türkiye'yi yeni bir borçlanma sarma-
lına sokmaktadır. Izlenen ekonomik programın sü-
rekli olarak kınlganlıklar ve dengesizlikler yaratan
kısırdöngüsü de işte burada yatmaktadır.
Yabancı yatıpımcılar:
Türkiye'ye inanıyoruz
• İSTANBUL (AA) - Economıst Konferanslan
kapsamında düzenlenen "Türk Hükümeti ile 14. Iş
Dünyası Yuvarlak Masa Toplantısı"nda konuşan
Economist Corporate NeUvork Birinci Başkan
Yardımcısı Danıel Thorniley, Türkiye'yi övdü.
Akbank Genel Müdürü Zafer Kurrul da
ekonomide pozitif gelışmeler yaşandığım belirtti.
Ilaç şırketi Eli Lilly Üst Düzey Yöneticısi Richard
Pünik, Türkiye'nin geleceğine inandıklannı ifade
etti. Toplantıya, HP. Goodyear, Oracle. Diageo,
Pfizer. Nike, Johnson & Johnson, Fnto Lay,
Siemens, Pepsico Internatıonal. Turkcell. AC
Nielsen. Nestle, Roche. Merck Sharp&Dohme,
Procter&Gamble, gibi devlerin temsilcileri katıldı.
Devlet Bakanı Alı Babacan, yabancı yatınmcilara
Türkiye'deki yatınm ortamnıı anlattı.
Fransa da tekstilde Çin'e
karşı harekete geçti
• Ekonomi Senisi - Fransa, AB Komisyonu'na
ilettiği resmı başvuruda, Çin tekstil urünleri
ithalatına karşı koruyucu önlemlerin en kısa
zamanda başlatılmasını istedi. AB Komisyonu
sözcüleri Fransa'nın yazılı baş\
r
urusunda, 9 Çin
tekstil ürününe karşı acil koruyucu önlemler
alınması talebinin dile getirildiğini bildirdi. Tekstil
ve Hazır Giyim Ticaretinde Haksız Ticarete Karşı
Eylem Koalisyonu'nun (GAFTT) Türkiye Kurucu
Başkaru Süleyman Orakçıoğlu, yaptığı yazılı
açıklamada, AB Komisyonu Ticaretten Sorumlu
üyesi Peter Mandelson'un, Çin'e yönelik
soruşrurma açmasının uluslararası kuruluşlarda
büyük memnuniyet yarattığını belirtti.