Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 13 KASIM 2005 PAZAR
12 1 / \ # i / \ t ^ j\.\_Fİ ı U VF U leyla.tavsanogiu(a cumhuriyetcom.tr
Atatürk Türkiye ile
Azerbaycan ilişkileri
hakkutda çok tarihi bir sö
söylejniş, "Azerbaycan hn
sevinci sevincimiz, kederi
kedlerimizdir" demişti.
Türkiye bütün dünyaya
karşı her zaman
Azerbaycan 'ın yanında
olmuştur. AB Türkiye 'ye,
"Ermenistan y
ı tanıyacak,
Azerbaycan y
la mesafeli
alacaksın " demiş.
Nüfusumuza baktığımız
zaman da Azerbaycan
Türkiye'nin bir nun\arah
ekonomik ilişkide olduğu
ülke konumuna gelmeli. 9)
Türkiye ABD'yle
ilişkilerden, iostluktan çok
şey kazanmıştir. Türkiye'nin
NATO üyeliğL bugün AB ye
doğru gitmesı hep ABD 'nin
desteğiyle olmuştur. ^
'Halkarağmenrerididevrim boş'
Azerbaycan Cumhurbaşkanı YardımcısıAliHasanov'la bölge ve dünya üzerine bir ufuk turu
SÖYLEŞİ
LEYU\ TAVŞANOĞLU
Azerbaycan' ın başkentı Bakû'da bir ak-
şamüzeri. Hazar Denızi'ne bakan Cum-
hurbaşkanhğı bınasının önündeyim. Önüm-
de harika bır görüntü var. Öeride Hazar üze-
rindeki petrol kuleleri görünüyor. Hava-
daneft (petrol)kokusu... Kapıdaki görev-
liye Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve lç Si-
yasetten Sorumlu Daıre Başkanı AJi Ha-
sanov'la randevum olduğunu söylüyorum.
Cçüncü kata çıkmamı söylüyor. Ortada ne
koruma var, ne kimse. Yukanda beni özel
kalem görevlileri karşılayıp Hasanov'un
makam odasına götürüyorlar. Son derece
mütevazı biçımde döşelı odada Hasanov'la
oturup bölgemiz ve dünyayı kapsayan bır
ufuk turu yapıyoruz; Azerbaycan'da renk-
lı devnm girişimlerini bile ele alıyoruz:
-Siz hem Azerbaycan Cumhurbaşka-
nı Yardımcısı, hem de tç Siyasetten So-
rumlu Daire Başkanısınız. Görev ve so-
rumluluk alanını-a hangi konular giri-
yor?
HASANOV - Benım esas işim iç polı-
tikanın saptanması, gelışrirme ve yürü-
tülmesıdır. Siyasi partilerle, basın ve med-
yayla. sivil toplum kuruluşlanyla, aynca
da dış ülkelerden gelen medya mensup-
lan ve sivil toplum kuruluşlan temsilci-
leriyle bir araya gelip Cumhurbaşkanlı-
ğı'nm enformasyon polıtikasını oluştur-
maktır.
- Siz birkaç ay önce muhalefetin turun-
cu devrim adı altında ellerinde ABD
Başkanı Bush 'un posterieriyle miting-
ler düzenlemesini nasıl karşıladınız?
- Bana göre, insan kendı ülkesinde si-
yaset yaparken kendi kurallan ve kendi
değerlerine göre davranmalıdır. Halkuun
çıkarian, isteği. arzusunu öz politikası ola-
rak yaşatmalı, politikasuıuı tamamını da
bü insanların arzulanna göre oluşturma-
lıdır Birbaşkaülkenincumhurbaşkanrnın
posterını başuun üzenne kaldırarak öz po-
lıtika yapılmaz. Örneğin. Türkiye'de de-
ğerlı muhalefet lıderleriruzden birisi siya-
setuıı oluştunırken Fransa Cumhurbaşka-
nı Jacques Chirac'm postenni başırun üze-
nnde taşunış. Böyle şey mı olur? Bugün
Türkiye'yle. Türk halkıyla Azerbaycan bir
millettir. Mantaliteleri de aynıdır. Iki halk
da bu tür davranışlara çok pis (kötü) ba-
kar. Eğer bunlar Azerbaycan'ın ılk cum-
huriyet kurucusu Mehmet Emin Resulza-
de'nin portresini başlanrun üzerinde taşı-
salardı halk daha ıyı anlardı. Öte yandan
Bush'un portresini taşımak ve "Bush biz
senden demokrasi istrjoruz," diye bagırmak
iyi politika değil. Zaten son seçımler de gös-
terdi ki bu insanlar halkın yüreğindeki is-
teklen saptayıp temel alarak pohtika oluş-
turamamışlar. Dışansının komandolany-
mış gibı sokaklara çıkmışlar. Onun için de
15 yıldır muhalefette kaldılar
- Dışansının komandolan, derken dı-
şardan emir mi aldıklarını söylemek is-
tiyorsunuz?
- Ben öyle düşünüyomm. Ben bunlann
dışardan ıdare edıldiklerinı düşünüyorum.
Bana göre onların politikası da dışardan
belirleniyor.
Dayatmalarla
biryere varılmaz
- Peki, Azerbaycan 'ın Türkiye 'yle iliş-
küerine burada nasıl bakılıyor? Çünkü
şöyle birşeygö'zledim: Buradaki televiz-
yonlardan birisinin muhabiri bir basın
toplantısı sırasında Türkiye 'den seçim-
leri izlemek için neden 83 kişilik bir he-
yet geldiğini, bununla seçimlerin etki
altında tutulmasının mı amaçlandığını
sordu. Oysa gözlemci olarak en kalaba-
lık iki heyet ABD ve Rusya'dandı. On-
lardan hiç söz edilmedu Siz buyaklaşım
konusunda ne düşünüyorsunuz?
- Sizin sözünü ettiğiniz muhalıf bır ba-
kış. Oysa Azerbaycan hükümetı ve halkı-
nın Türkiye ile ihşkıleri çok tarihıdır. Ata-
türk Türkiye ile Azerbaycan ilişkileri hak-
kında çok tarihi bir söz söylemiş. "Azer-
baycan'm sevinci sevincimiz, kederi kede-
rknizdir," demişti. Azerbaycan'ın milli lı-
deri Haydar Aüyev'in de şu unutulmaz
sözüvardır: "Biz bir miBet, iki devletiz."
Yani Azerbaycan-Türkjye ılişkilerinın for-
mülü artık ortada. tktidar ya da muhale-
fette kim olursa olsun ınsaîüar bu formül
üzerinde hareket ederler. Türkiye ile Azer-
baycan arasındakı ıhşkıler gelişmek zorun-
dadır. Bu ilişkilenn muhalefeti olamaz. O
muhalıf gazetecilerin bu tür sorulan elbet-
te bizi de rahatsız eder. Bu yakınlarda
Azerbaycan Cumhurbaşkanı (tlham AB-
yev) Kıbns'la ilgilı tarihi bir adım attı.
- Evet, tlham Aliyev önce KKTC'yle
doğrudan uçak seferlerinin önünü aç-
tı, ardından da KKTC'nin birinci Cum-
hurbaşkanı RaufDenktaş 'ı burada dev-
let töreniyle ağırladu..
- "Türkiye'den sonra KKTC'yi Azerbay-
can'dan başka kim tanıvabüirdi ki?" an-
layışuıdan yola çıkarak KKTC'ye kardeş
elimizı uzatıp ızolasyonlanna son verme
ve dayanak olma karan aldık. Şimdi Azer-
baycan öbür Türk cumhuriyetleri de aynı
adunlan atsınlar diye çalışıyor. Sözünü
etnğınız muhalefet, Üham Aliyev KKTC'ye
destek elini uzattığı için buna karşı çıktı.
•'AB buna i>i baknııyor. Aliyev burada iyi
bir siyaset yapmadı. Azerbaycan'la AB'yi
karşı karşrya getirdi" dedı. Türkiye bütün
dünyaya karşı her zaman Azerbaycan 'ın
yanında olmuştur. AB Türkiye'ye, "Er-
mcnistan'ı tanıyacak, Azerbaycan'la me-
safeli olacaksın" demış. Ama Türkiye
Azerbaycan'a karşı hiçbir zaman mesafe
koymadı. Çünkü Türk halkının isteği üze-
rine Azerbaycan'ı her zaman destekliyor.
kadar arttı?
- Gecen yıl 900 dolardı. bu yıl 1.800 do-
lara çıktı. Gelecek yıl bunun 2.700 dola-
ra çıkması planlamyor. Bütün bunlar kar-
şısında. "fktidar gitsin," sözünü hangi
hakla söylüyorlar? Bu iktidar Azerbay-
can halkının maaşını bu yılda üç mısli
artnrdı. Birde Ukrayna'ya, Gürcistan'aba-
kın. Gürcistan'da ınsanlar dört aydır ma-
aş alamıyor. Elektrik yok, gaz yok. Yollar
berbat. Bütün altyapı dağılmış. Bir de
Azerbaycan'abakın. Yakındapek çok pet-
rol ve doğalgaz boru hattı hayata geçecek.
Bakû-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, Ba-
kû-Tiflis-Erzurum doğalgaz hattı, Bakû-
Tiflis-Kars demiryolu hizmete giriyor.
Azerbaycan artık dünyanın küresel mer-
kezlerinden birisi haline geldi. Hal böy-
leyken sadece yüzde 10 desteğe sahip bir
muhalefet nasıl devrim yapacak? Elbette
yapamaz.
Azerilerin 20 mllyar Azeri
doları Türklye'ye ml?
- Rahmetli Haydar Aliyev, Türtdye-
Azerbaycan ilişkilerikonusunda, sizin de
hatırlattığınız gibi, "Bir millet, ıki dev-
let," demişti. Bu ilişkiler daha nasıl geliş-
tirilebüir?
- Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin esas
ye'de daha fazla etkın olmalan lazım. Bi-
zim işadamlanmızda şu anda 20 miryar do-
lann üzerinde para var. Gitsinler bu para-
larla Türkiye'de yatırım yapsınlar. Azer-
baycan hükümetinın düşüncesi ticari ıliş-
kılerimız konusunda büyük perspektıfle-
re sahıp olduğumuz için önümüzdekı yü-
larda büyük projeleri hayata geçırmemi-
zin gereklilığıdrr
- Bir de Azerbaycan 'ın ileriki yıllar-
da Türkiye'nin de desteğiyle MATO'ya
üye olma, aynca da AB içindeyer alma
projeleri olduğunu biliyorum. Bugünkü
konjonktürde bu hedefler Rusya 'yı ra-
hatsız etmez mi?
- Etmez olur mu? Azerbaycan bu böl-
gede öyle bir konumda ki üzerinden biri
elini çekse öbürü elini atar. Yani Azer-
baycan'a ABD ayağı girerse Rusya'nın-
ki kalkmalı. Rusya'nınkı girdiyse
.\BD'nınkı kalkmalıdır. Hiç boş bırak-
mazlar. Azerbaycan'uı uzun ^dede ta-
bii ki hedefleri var. AB'ye, Avrupa Teh-
likesizlık Konseyi'ne ve NATO'nun ku-
rumlarına entegre olmak ıster. Ama şu
anda Azerbaycan bunlan uzun vadeli gö-
rüyor. Şu anda çözmemız gereken sorun-.
lar var. Ondan sonra hem ABD'den. hem
AB'den, hem Rusya "dan, hem NATO'dan,
hem Türkiye "den yararlanaum, dıyoruz.
Şimdiki halde bütün taraflan rahatsız et-
Azerbavcan Cumhurbaşkanı \ardımaa Ali Hasanov, Ermenistan'la görüşmeler çıkmaza girerse silaha başMiracaklannı söyfcdi.
AB'yle ilişkiler uğruna KKTC>i destek-
lememize karşı çıktılar. Ohnayacak eleş-
nriler getırdıler. Ama Azerbaycan halkı bu
tür tavu-lan hiçbir zaman hoş görüyle kar-
şılamadı; bundan sonra da karşılamaya-
caktır.
- Dış Azerilerden Sorumlu DevletBa-
kanınız Nazım Ibrahimov kısa bir süre
önce benimle yaptığı bir konuşmada,
"Bize renkli devnmler sökmez " demişti.
Siz buna ne diyorsunuz?
- Doğru. Renkli devrimler bize sökmez.
Bakın. renkli deMİmin gerçekleşmesi için
koşullar uygun ounalı. Halk bunu ısteye-
bihneli. Ama bugün tlham Aliyev iktida-
nna halkın verdiği destek yüzde 77 dola-
yında. Bunu sadece biz değil. dünyaca
ünlü kamuoyu araştırma şirketi Gallup
mternational da söylüyor. Muhalefetin al-
dığı destek ise yüzde 10. Onun için mu-
halefet turuncu, mavi devrim yapacak-
mış, bunlar boş laflar. Halk bunu isterse
olur. Geri yam sadece laftır. Halk ıktıda-
n değil de muhalefeti desteklemiş olsay-
dı bu de\Tİm emellerinin bir esası olurdu.
Şu anda bunun hiçbir esası, temeh yok.
Azerbaycan bugün çok hızlı gelişen bir ül-
ke. Ekonomik büyüme hrzı yılda yüzde 21
oranında artan bir ülkede nasıl bir ihtilal
vapabilirsuıız? Bugün Azerbaycan geliş-
me endeksinde bütün dünyada birinci. Bir
yılda devlet bütçemiz iki misli arttı.
-Peki, kişibaşına düşenyıllık gelir ne
dört tarafı var. Brrincısi devletten devle-
te ilişkiler. Yani cumhurbaşkanlan, başba-
kanlar, hükümetler arası ilişkiler kı. bu
ateıda hiçKirsorun yoktur. Her şey güzel-
dir. Biz Türkiye'ye gıdince kendi vatanı-
mızda gıbı>ız. Türkler de bize geldikle-
rmde kendi vatanlannda gibiler. Ulusla-
rarası her alanda birbinmize destek olu-
yoruz. tkinci taraf kültürel ilişkiler. Bu
alanda da hiçbir sorun yok. Azeri öğren-
ciler Türk üniversitelennde. Türk öğren-
ciler Azeri üniversitelennde okuyor. Halk-
lar arasındakı ilişkiler de çok güzel. Üçün-
cü taraf, uluslararası ihşkilerde iki devlet
olarak birbirlerine olan bağlılıklan. Yani
bui bir ülkeyi. öbürü öbür ülkeyi destek-
liyor gibi. Sadece sorun bu Bakın. Tür-
kıye-Azerbaycan ekonomik ilişkileri bi-
rinci sırada olmalı. Nüfusumuza baktığı-
mız zaman da Azerbaycan Türkıye'nın
bir numarah ekonomik ilişkide olduğu ül-
ke konumuna gelmeli.
- Nasd?
- Yani Azerbaycan Türkiyetçin, Türk
cumhuriyetleri ve Rusya arasında bir bağ
da olabılir. Azerbaycan o ülkelerle güm-
rükbirliğinde. Dahaaçık söyleyeyim: Ya-
ni o ülkelerden para verip aldığı mallan
burada üreterek gümrüksüz olarak çıka-
rabilir. Bu alanda bizim potansiyelimiz
daha fazla. tkili ticari ilişkileri gelıştır-
meliyiz. Türk işadamlan Azerbaycan'da
çok etkin. Azeri işadamlanmn da Türki-
meyecek. hem Azerbaycan'ın, hem de on-
lann çıkarlanna zarar vermeyecek bır po-
htika gütmek istiyoruz. Büyük devletler
kendi ulusal bağunsızlıklannı, kendi çı-
karlannı korur; küçük devletler de onla-
nn doğrultusunda gider. Bilıyorsunuz, bu
politıkalar gereğidir.
Ermenistan normalleşirse
iiiskimi2 olur
- Peki, Ermenistan 'la sorunlarınızı
nasıl halledebileceksiniz? Dağlık Kara-
bağ dahil sekiz bölgeniz Ermenistan iş-
gali altında. Aynca Karabağ sorunuyla
Kıbrıs aynı görülüyor ve Azerbaycan 'ın
KKTC'nin tanınmasma pek de sıcak
bakmayacağı, önünde Karabağ sorunu
olduğu söyleniyor. Sizce Karabağ 'la Kıb-
rıs 'ı aynı kefeye koyabilir miyiz?
- Kıbrıs"la Karabağ' ı birbirinin aynı so-
runlarmış gibi takdim etmeye çalışıyor-
lar. Ama bunlar aynı değil. Gördüğüm ka-
dan>1a KKTC halkı referandumlarda bir-
leşme ve birlik halinde AB'ye girme iste-
ği ve iradesını ortaya koydu. KKTC halkı
aynlma ya da öbür tarafa kötülük yapma
ruyetınde ohnadığm] da açıkça üan etti. Ka-
rabağ bugün böyle biı istek ortaya koysa
biz Karabağ' ı kucağımıza aluız. Ama Ka-
rabağ 'ın Ermenistan'la birleşme ya da ba-
ğrmsız devlet olma meselesi var. Kıbns
Türkleri kendi topraklannda yaşıyor. Yüz-
yıllar boyu da o topraklarda yaşarruşlar. Öte
yandan Karabağ'dan yüzbinlerce insanı
kendi ata topraklanndan kovup sadece Er-
menilerin yerleşmesini sağladılar. Karabağ
Kıbns'tançokfarklıbirmesele. Üstelikde
Azerbaycan'uı Karabağ dışında yedi rayo-
nunu (bölgesını) daha işgal etmışlerve ge-
ri çekilmemekte ısrar ediyorlar.
- Peki, Azerbaycan bu durumda nasıl
bir yol izlemeyi düşünüyor? Banş gö-
rüşmelerine devam edecek mi?
- Azerbaycan bu meselede hâlâ sulh (ba-
nş) perspektifinin, konuşma perspektıfı-
nin bitmediği düşüncesûıdedır. Azerbay-
can'ın hedefi işgal altındakı topraklanm
kurtarmaknr. Ama baktık ki Avrupa Gü-
venlik ve Işbirhğı Teşkilatı (AGtT) ve onun
bünyesuıdekı Minsk grubuyla işler yürü-
müyor, bu arada da Azerbaycan ekonomi-
si güçlendikçe ordusu da güçlenıyor, top-
raklanmızı işgalden kurtarmak için her
yola başvuracağız.
- Yani buna yeniden savaşa girmek de
dahil mi?
- Elbette. Ermeniler bu yaptıklannda ıs-
rar ettıkleri takdirde bızim de sabnmızın
taşma noktası varcUr. Dolayısıyla da biz ıs-
ter istemez topraklanmızı harple (savaş-
la) geri alacağız.
- Biliyorsunuz, Türkiye üzerinde çok
büyük bir baskı var. Sözde Ermeni soy-
P & R T R E
ALİ HASANOV
1960, Nahçıvan doğumlu. Sovyet
döneminde Moskova Üniversitesi
Tarih Bölümü 'nü bitirdi.
Uluslararası ilişkiler doktorası
yaptı. Daha sonra Azerbaycan ın
ölen cumhurbaşkanı Haydar
Aliyev le birlikte Azerbaycan 'a
döndü. Onunla birlikte
Nahçıvan 'a gitti. Aliye\- le
birlikte Nahçıvan 'dan Azerbaycan
Parlamentosu 'na aday oldu. Ama
seçilemedi. 1992 de Yeni
Azerbaycan Partisi 'nin (YAP)
kurucu üyeleri arasında yer aldı.
1993 'te Haydar Aliyev 'in
Cumhurbaşkanı seçilmesiyle
Bakû 'ya döndü. YAP Genel
Merkezi 'nde sivasi işler
sorumlusu oldu. 1995 te
Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve tç
Siyasetten Sorumlu Daire
Başkanı oldu. 10 yıldır bu gö'revi
yüriitüyor. Devlet Idaresi Dış
Akademisi 'nde profesör olarak
uluslararası ilişkiler bölüm
başkanı.
lanmını tanıyın, diyoriar. Ermenistan 'la
sınır kapısının açılmasını istiyorlar. An-
cak, tstanbul'dan Erivan 'a haftada dört
kez doğrudan uçak seferi yapılıyor. De-
mek ki Türkiye Ermenistan 'a hava sa-
hasını açmış. Sizce bu baskılann yapıl-
masının nedeni nedir?
- Türkiye'nin uluslararası hukuktan do-
ğan bir hakkı var. Bir ülkenin bu başka ül-
kenrn topraklarmı işgal etmesı durumun-
da neler yapılması gerektiği BM Güven-
lik Konseyi kararlanyla sabıt. Şımdi top-
raklan işgal edilmiş ülke Türkiye'nın kar-
deşi. Yani, birisi kardeşinin evini bassın,
çocuklannı öldürsün, evinden sürsün. on-
dan sonra da o evde keyif çatsın, vıski iç-
suı. yesin içsuı. Bu olamaz. Bunun bir de
manevi tarafı var. Ermenistan Azerbay-
can topraklanm geri vermedikçe onunla hiç-
bir ilişki kurmamakta yerden göğe kadar
haklı olacaknr. Bu onun milli hakkıdu-. Er-
menistan gün gelir normal devlet olur.
Türkiye de Azerbaycan da onu tanır. Ama
bugün Ermenistan Türkiye aleyhinde soy^
kuımı meselesini ortaya atıyor. Bütün dün-
yayı da Türkiye aleyhine döndürmeye ça-
İışıyor. Önce bu taleplermden vazgeçsin ba-
kalım. Bir dönem .\BD ambargo koy-
muştu. ABD bunu yapıyorsa Türkiye ni-
ye bunu yapamasuı? Türkiye. Azerbay-
can'uı milli haklan bozulduğu anda onun
yanuıda olacaktu'. Türkiye büyük devlet-
tir. Böyle baskılara pabuç buakmaz.
Türkiye, ABD 'yle dostluğunda akıllı olmalı-ABD 'nin Genişletilmiş Ortadoğu Pro-
jesi'nde (GOP) sizce Türkiye ve Avrasya
bölgesinin konumu nedir?
- GOP'ta Türkiye de Azerbaycan da en
önemli noktalardan ikisinı oluşturuyor. Çün-
kü Türkiye Asya'nın Batı'ya, Azerbaycan
ise Asya'runDoğu'ya olan kapısıdır Ama
bu projenın aleyhinde bir ittifak var. O da
Rusya, îran ve Ermenistan itrifakı
Türkiye. Azerbaycan, Ukrayna ve Gur-
cistan doğuya genişleme projesirun Batı
için çok önemli unsurlan Ama Rusya, tran
ve Ermenistan buna engel oluşturmaktadır.
Bana göre bu savaşım mı, ne derseniz de-
yin, uzun sürecektir. GOP'un hayata geç-
mesinde üç önemli çıkar var.
- Nedir bu çıkarlar?
- Öncelikle bu ülkelerin. yani Türkiye,
Azerbavcan ve öbür ülkelerin kendi çıkar-
lan. küreselleşme çıkarlan denilen Baü'run
çıkarlan. üçüncüsü de Rusya'nın öncülü-
ğündekı Bagımsız DevletlerToplulugu bün-
yesindeki TebJikesizlik Konseyi adı verilen
askeri bu-lik çıkarlan. Biz buna girmedik.
Hazarbölgesıne ABD askeri gelsın mi gel-
mesin mi, Ermenistan'da Rus askeri kalsın
mı kalmasuı mı, Gürcistan'da NATO. ABD
askeri bulunsun mu bulunmasın mı gibi so-
runlar da var Her neyse.. Ama herhalde
GOP 21. yüzyılda hayata geçecek projele-
rin en önemlilerinden birisidir Burada Tür-
kiye ve Azerbaycan kendi çıkarlanndan öz-
veride bulunmadan duracaknr.
- Peki, sizce bu bölge ülkeleri, özellik-
le de Türkiye ve Azerbaycan için GOP
yararlı birproje mi?
- Türkiye'nin bugün AB bünyesinde yer
alması Türk halkının çıkannadır. Çünkü
Türk Avrupa ülkelermde çahşıyorlar. Bu da
Türkiye'nin her anlamda önünü açıyor. Bu
anlamda iyi bir şey. Ama bunun kültürel
tarafı da var ki, Türkiye'ye onu da kaldır.
bunu da kabul et, gibi baskılar da yapılıyor
İnsanlar buna ses çıkarmazlarsa o ışın pe-
şinden gitmeye mahkûm oluruz.
Bunu örnek olarak gösterdim Öz çıkar-
lar bu tür projelerde mutlaka korunmalıdır.
Bugün dünya polıtikasını, ekonomik, kül-
türel ve pek çok açıdan yöneten global güç-
ler var. Büyük. global devletler dünya po-
litikasını istedikleri gibi oluşturuyorlar. Kü-
çük devletler ise büyüklerin oluşturdukla-
n politikalann izuıden girmek zorundalar.
Bazı meseleler var ki biz bunlarla hesap-
laşmak zorundayız. Daha açık söylemek
gerekirse küçük devletler büyük devletle-
rin çizdiği politikalann peşinde gıderler-
ken kendi çıkarlannı da kesınlikle goz ar-
dı etmemeliler. Bu çıkarlan korusunlar.
- İsmet Paşa 'nin ünlü bir sözü vardır.
"ABD yle ilişkiler ayıyia vatağa girmeye
benzer" demişti. Siz bu görüşü nasıl de-
ğerlendiriyorsunuz?
- ABD bugün hiç kuşkusuz dünyanın sü-
per gücüdür. Türkiye ABD'yle ilişkiler-
den, dostluktan çok şey kazanmıştır. Tür-
kiye'nin NATO üyeliği, bugün AB'ye doğ-
ru gitmesi hep ABD'nın desteğiyle olmuş-
tur. Türkiye ABD'nin Avrasya'dakı en iyi
dostlanndan birisidir. Ama bence Türkiye
ABD'yle olan dostluğunu iyi kullanmalı ve
bunu çok dikkatle korumalıdır
- Yanibu dostluğu bozukparagibi har-
camamalı mı demek istiyorsunuz?
- Aynen öyle demek istiyonım.