Katalog

4EKİM2005SALJ CUMHURİYET SAYFA AVRUPA BİRIİĞİ GÖRÜŞMELERİ 11 K<OŞULLAR ÇOKAGIR Gizli imtiyazlı ortaklıkDış Haberler Servisi - Avusturya'nın "im- tiyazn ortakhk" ısranndan vazgeçmesi, Tür- kiye'nin AB ile müzakerelere başlamasının önündeki engeli kaldırmasına rağmen tam üyeliğe uzanan süreç Ankara için uzun ve zorlu olacak. AB dışişleri bakanlannın Lük- semburg'da üzerinde uzlaşmaya vardığı ve Türkiye'nin müzakerelerde yol haritasını oluşturacak müzakere çerçeve belgesinde ağır koşullar yer alıyor. Belgede "imtiyazh ortakhk" ifadesine yer verilmese de, Tür- kıye'ye üyelik yolunda dayatılan ağır ko- şullann aslında "gizB bir imtryazh ortakhk" anlamına geldiğini söylemek mümkün. AB'nin karşı deklarasyonunun AB mük- tesebatı olarak kabul edildiği müzakere çer- çeve belgesinde, "ucu açık" ifadesi dikkat çekerken, Türkiye'nin katılımının mali so- nuçlan olacağı gerekçesiyle müzakerelerin ancak 2014 yılından sonraki mali çerçeve- nin belirlenmesinin ardından sonuçlandın- labileceği belirtiliyor. Türkiye'nin Kıbns Rum Kesimi de dahil olmak üzere AB'ye üye ülkelerin uluslararası kuruluşlara üye ve anlaşmalarda taraf olmasına engel olmama- sı istenen belgede aynca AB'nin yeni üye- leri hazmetme kapasitesine yönelik sert ifa- deler yer aldı. Halkoylaması da yapılacak Türkiye'nin üyelik yükümlüklerini yeri- ne getirmemesi durumunda Avrupa yapıla- nna sıkı bağlarla bağlanması gerektığınin ifa- de edildiği çerçeve belgede, bu süreçte Bir- lik'in hazmetme kapasitesi de dahil olmak üzere tüm Kopenhag kriterlerinin(!) göz önü- ne ahnacağı belirtüiyor. Belgede, temel hak- lar ve insan haklan konusundaki ilerleme- lerin Komisyon'un 2004 yılrndaki ilerleme raporu ve tavsiyesı çerçevesinde Komisyon tarafindan yakından takip edilerek Konsey'e düzenli olarak rapor edileceğinin altı çizili- yor. Belgede Türkiye'nin Ankara Anlaşma- sı'nı tüm yeni AB üye ülkelerine genişleten ek protokole yönelik yükümlülüklerini ye- rine getırmesinin gerektiği vurgulanıyor. Türkiye için uzun geçiş dönemleri, dero- gasyonlar (isrisnalar), özel düzenlemeler ve kalıcı önlemler gjbi koruyucu önlemlerin temeli olarak sürekli (kalıcı) olabilen mad- delerin kullanılabüeceğinden söz edilen bel- gede, Komisyon'un, gerekli gördüğünde bunlan kişilerin dolaşımı, yapısal politika- lar ve tanm konusunda önerebileceği belir- tiliyor. Siyasi gözlemciler tüm bu ağır ko- şullann yanında Avusturya ve Fransa'nın Türkiye'nin üyeliğini halkoylamasrna suna- caklanna dikkat çekerek, o döneme kadar di- ğer Birlik ülkelerinin de bu karara katüabi- leceklerini belirtiyor. • ERÇEVE BELGESİ 35 başlıktan oluşuyor... Dış Haberler Servisi - AB Komisyonu ta- rafindan hazırlanan ve AB Konseyi'nin ona- yına sunulan müzakere çerçeve belgesi üç bö- Kimden oluşuyor. Belgenin ilk bölümünde mü- zakerelerin kurallan, ikinci bölümde müza- kerelerin özü, üçüncü bölümde ise müzake- relerin prosedürü yer alıyor Belgenin so- nunda yer alan bölümde ise müzakerelerde ele alınacak konulan belirleyen 35 bölüm başlıklan yer alıyor. ilk bölümde müzakere- lerin askıya alınması koşullanna da açıklık getiren belgenin "müzakerelerin özö" baş- lıklı ikinci bölümünde AB müktesebatına ilişkin sorumluluklar yer alıyor Müzakere çerçeve belgesinin üçüncü bö- lümünde ise "müzakere prosedürü" sırasın- da izlenecek yola yer verihyor. AB Komis- yonu'nun, Türkiye'nin belli alanlarda müza- kerelerin başlatüabilmesi için ne derece ha- arlıklı olduğunu değerlendireceği ifade edi- len bu bölümde "AB Komisyonu'nun, yine müzakerekr sırasmda gündeme gehnesi en tnuhtemel olan sorunlann emarelerini önce- den elde etmek için, tarama olarak adlandı- tılan resmi bir süreç çerçevesinde müktese- babincekyeceği" hahrlatıüyor. AB'nin Tür- kiye ile yapacağı tam üyelik müzakereleri 35 bölümden oluşuyor: Mallann, Işgücünün Serbest Dolaşımı, Yerleşme Hakİa ve Hizmet Sağlama Özgür- lûğü, Sermayenin Serbest Dolaşımı, Kamu Ihaleleri, Şirketler Hukuku, Fikri HaklarHu- kuku, Rekabet Politikası, Mali Hizmetler, Bilgi Toplumu ve Medya, Tanm ve Kırsal Ke- am Kalkınması, Gıda Güvenliği, Hayvan ve Bitki Sağlığı Politikası, Balıkçılık, Ulaştır- oa Politikası, Enerji, Vergilendirme, Ekono- mi ve Para Politikası, Istatistik, Sosyal Poli- ska ve Istihdam, Şirketler ve Sanayi Politi- Lası, Avrupa Üzerinden Giden Ulaştırma Ağlan, Bölgesel Pohtika, Hukuki ve Temel Haklar, Adalet, Özgürlük ve Güvenlik, Bi- tm ve Araştırma, Eğitim ve Kültür, ÇevTe, lüketim ve Sağlık Koruması, Gümrük Bir- kği, Dış Ilişkiler, Dış Güvenlik ve Savunma, \fali Kontrol, Mali ve Bütçe Koşullan, Ku- lumlar ve Diğer Konular. Avusturya, sorunun 'imtiyazlı ortaklık' konusu değil, AB'nin hazım kapasitesi olduğunu bildirdi Hazmetme sırası Türkiye'deELÇİNPOYRAZLAR LÜKSEMBURG-AB dışiş- leri bakanlan ikı gün süren yo- ğun görüşmelerinin ardından, Türkiye'nin Müzakere Çerçeve Belgesi'nde uzlaşmaya vardı. Avusturya'nın imtiyazlı ortak- lık önerisinden vazgeçtiği belir- tilirken Avusturya Dışişleri Ba- kanı Ursula Plassnikde sorunun artık imtiyazlı ortaklık değil, AB'nin "hazmetme kapasite- si" olduğunu söyledi. Avustur- ya'nın isteğıyle, önceki metin- de 7. paragrafta bulunan haz- metme kapasitesine yönelik ifadeler 1. paragrafa çekildi. AB Dönem Başkanı tngilte- re, dün akşam, üzerinde uzlaş- maya vanldığı açıklanan met- ni, Ankara'ya gönderdi. Anka- ra'nın da metni incelediği haber- leri arasuıda İngiltere Dışişlen Bakam JackStravv'un, Dışişle- ri Bakanı AbduBah Gül'ün Lük- semburg'a gelmeyi kabul etti- ğini açıkladığı da vardı. Lüksemburg'da iki gün bo- yunca uzlaşı arayışlannı sürdü- ren tngiltere,dünAvusturya'nın yanı sıra son anda Rum Kesi- mi'nin belgeye yönelik itirazla- nyla karşılaştı. Ödli görüşmeler- de uzun süre kilitlenen fngilte- re, Türkiye ile AB arasındaki ka- tılım müzakerelerini resmen başlatacak olan hükümetlera- rası konferansı erteledi. TSİ 18.00'de yapılması öngörülen tören, önce yeni bir saat belir- lenmeden ertelendi. Uzlaşma- ya \ anlmasının ardından hükü- metlerarası konferansın 21.30'da yapılabileceği açıklandı. Türkiye'nin müzakere süre- cinde izleyeceği yol haritası ile müzakere kurallannı belirleyen çerçeve belgesinde Ankara'nın yükümlülüklerini yerine getir- Lüksemburg'da düğümü çözmek için Straw ile Plassnik sık sık bir araya geldi. Sonunda, müzakereleri başlatacak belgeye "Avusturya'yı ikna için" hazmetme kapasitesine ilişkin ifadeler 1. paragrafa çekildi ve üzerinde uzlaşmaya vanlan metin Ankara'ya gönderildi. mesi isteniyor. Birliğin hazmet- me kapasitesinin vurgulandığı belgede Türkiye'nin ancak AB kurumlan yeniden yapılandık- tan sonra üye olabileceği belir- tiliyor. Metinde Türkiye'nin ek protokolden doğan yükümlü- lüklerini yerine getirmesi ge- rektiği vurgulanıyor Kalıcı kısıtiamalar Müzakerelerin ucunun açık olduğuna dikkat çekilen belge- de, bu sürecin sonunda Türk vatandaşlannın serbest dolaşı- mı ile tanm ve yapısal politika- larda kalıcı kısıtlamalar getiri- lebileceği vurgulanıyor. Rum- lann talebi sonucu belgede An- kara'nın AB'ye üye ülkelerin OECD ve NATO gıbi uluslara- rası kurumlara üyelığine engel olmaması talep ediliyor. 5. paragrafkaJdı Belgede Kıbns Rum Kesi- mi'nin itirazlan sonucu 5. pa- ragrafta yer alan "Türkiye'nin Güney Kıbns'ın uluslararası kuruluşlara ve düzenlemelere kaülmasına yönelik engel ol- maması gerektiği" ifadeleri çı- kanlmadı. AB kaynaklan An- kara'nm bu konudaki endişe- lerini gidermek için AB Dönem Başkaru'nın ayn bir deklaras- yon yayımlamayı planladığını ifade ediyorlar. Akşam saatle- rinde ise Ingiltere Dışişleri Ba- kanı Stravv'un Ankara'ya ko- nuyla ilgili bir teminat mektup gönderdiği bıldirildi. Ancak Ankara'nın mektupta tek İngil- tere değil de tüm AB Konseyı üyelerinin imzası olması ge- rektığı konusunda bastırması ardından mektubun 25 üye ta- rafindan imzalandıgı belirtildi. Düne kadar "imtiyazh ortak- hk" ısranyla müzakere süreci- ni bloke ettigı düşünülen Avus- turya dün, sorunun "imtiyaziı or- taklık" sorunu değil, AB'nin "hazmetme kapasitesi" konu- su olduğunu bildirdi. Avustur- ya ile ikili görüşmeler sırasın- da ümitsizliğe kapıldığı gözle- nen Stravv, bir ara basma yaptı- ğı açıklamada. görüşmelenn zor geçtiğini vurguladı ve "AB'nin bugün öğleden sonra, daha ön- ce planlandığı gibi Türkiye'yle müzakerelere başlaması kesin değU" dedı. 'Art niyet olur' Ingiltere'nin Avusturya ile ıkili görüşme için Konsey top- lantısına sık sık ara verdiğini ileten AB kaynaklan, önceki akşamki dışişleri bakanlan ye- meğinin de gergin bir ortamda geçtığine dikkat çektiler. Yemekte tngiltere'nin, Tür- kiye'nin stratejik önemine dik- kat çektiği ve 3 Ekim'de müza- kerelere başlamamanın "art ni- yet" olacağmı öne sürdüğü bıl- dirildi. ingiltere aynca AB Dı- şişleri bakanlan'nın Türkiye'ye yönelik olarak 17 Aralık karar- lan doğrultusunda bir karara varmaması durumunda AB 'nin yeni bir krize sürükleneceği uya- nsında bulundu. Avusturya'yı ikna etmeyi hedefleyen ingilte- re, AB dışişleri bakanlan toplan- tısı yerine ikili görüşmeler yap- ma yoluna gitti. Avusturya'nın değişiklik istekleri Gül'e tele- fonla bildirildi ve görüşü alındı. Ankara'nın müzakere çerçeve belgesi'nde Avusturya'nın ta- leplerine karşı çıktığını söyle- yen kaynaklar, tngiltere'nin An- kara ve Viyana'nın talepleri doğ- rultusunda müzakere çerçeve belgesi metninde yeni öneriler sunduğunu ifade ettiler. 1. paragrafa alındı Türkiye'nin müzakere çerçe- ve belgesinin 1. paragrafina yö- nelik değişiklik önerileri geti- ren ANiısturya, "Müzakerele- rin ortak hedefî katüımdır" ıfa- desinin yerine "Bu müzakere- kr AB Anlaşması'nın 49. mad- desine dayann*ve müzakerelerin hedefı AB'nin 2004 Arahk ka- rarlannda açıklanmışür" şek- linde çok daha muğlak bir ifa- deyı sundu. Avusturya aynca Türkiye'nin üyelik yükümlü- lüklerini yerine getirememesi durumunda Avrupa yapılanna "güçlü alternatif bir bağla bağ- lanması" ifadesini önerdi. A\TJSturya'nın çekincelerini kaldırması için metinde hazmet- me kapasitesine yönelik ifade- lerin ilk paragrafa çekilirken, ıfadelerin de sertleştirildiği bil- dirildi. Avusturya Dışişleri Ba- kanı Ursula Plassnik ise Türki- ye'nin AB ile müzakerelere baş- lamasını engellemek isteme- diklerini, ancak bunun için "ba- u pürüzlerin giderilmesi gerek- tiğüıi" söyledi. Diaspora daLüksemburg'daAvrupa'da yaşayan bir grup Ermeni, A\rupa Birüği Genel tşler Konse\ i toplantısuıın yapüdıgı bina önünde Türkiye karşıü gösteri yapû. Avrupa'daki Ermem Gençleri Federas- yonu tarafindan düzenlendiği beürtilen gösteriye, çoğu Paris ve Marsilya'dan gelen 200 civannda Ermeni kaüldı. Göstericiler, sözde Ermem soy- kırunım gerekçe göstererek AB'nin Türkiye ile tam üyeBk müzakerelerini başlatmaması gerektiğini ileri sürdüler. (Fotoğraf AFP) Çerçeve belgedeki ifade, sonuçta üyelik kararmı halkların vereceğine vurgu 6 Ucu açık'ın arkası referandıım MÜRATİLEM ATİNA - Lüksemburg'da 24 saat sü- ren sert diplomatik savaşın perde ar- kasında gelişmeler netleşmeye başla- dı. Konu ile ilgili olarak dışişleri ba- kanlan zirvesinden gelişmeleri akta- ran Yunanistan'daki devlet ve özel te- levizyon kanallarmın muhabirlerine göre çerçeve belgede yer alan "ucu açık" ifadesinin arkasında Fransa ve Avusturya'nın "referandum" çekin- celeri bulunuyor. Buna göre söz konu- su iki ülke Türkiye müzakereler baş- ladıkl»n sonra tüm AB kriterlerini ye- rine getirip üyelik hakkını elde etse bi- le, bu üyeliği halklanna sorarak refe- randuma gidecekler. Her iki ülkede bugüne yapılan tüm kamuoyu araştır- malannda halk Türkiye'nin birliğe is- tenmediği yönündeki istemini dile ge- urmişti Türkiye'nin de karşı çıktığı ucu açık ifadesinin metne nasıl yansıtıla- cağı ise henüz bilinmiyor. Öte yandan Yunan televizyon ka- nallannın Rum kesimindeki muhabir- lerinin verdıği bilgılere göre Tasos Papadopulos kesınlikle geri adım at- mamakta kararlı. Bu konuda Lüksem- burg'da bulunan Rum Kesimi Dışiş- leri Bakanı Yorgo Yakovu'ya da di- rektif veren Papadopulos, kendileri ile ilgili metinde yapılması muhtemel tüm değişiklikleri reddetmesini istedi. Ya- kovu'nun Yunanlı gazetecilere sızdır- dığı bilgilere göre Rum yönetimı çer- çeve belgedeki ifadelerin on beş gün süren sert müzakerelerden sonra ka- bul edildiğine dikkat çekerek, bu ifa- delerin bir gecede değişmesine kesin- likle karşı çıkıyor. Bu konuda önleri- ne gelecek tüm alternatif girişimlere hazırlıklı olduklannı da ifade eden Rum Dışişleri Bakanı son ana kadar pozisyonlannı koruyacaklannı belirt- ti. Yunanistan Dışişleri Bakanı Pet- ros Moliviaris de metin konusunda 1 'çbirdeğişikliği kabul etmediklerini söyledi. Yunanistan Başbakam Kos- tas Karamanlis. Türkiye'nin AB üye- liğine destek \erdiklerini, ancak bu desteğin Türkiye'nin tüm kriterleri ye- rine getirmesi durumunda mümkün olabileceğini belirtti. Öte yandan müzakerelerin devam ettiği sırada devTeye giren ABD Dışiş- leri Bakanı" nın Avusturya Başbaka- nı'nın yanmda Rum Yönetimi Baş- kam Tasos Papadopulos ile bir gö- rüşme yaptığı öğrenildi. Görüşmenin Rum yönetiminin metin konusunda- ki tutumunu daha yumuşatması yö- nünde ABD istemi dogrultusunda olduğu oğrenıldi. BAŞSAVCI KURTARDI Hırvatlara yeşil ışık Dış Haberier Servisi- BM savaş suçlan mahkemesinin Başsavcısı Carİa del Ponte, savaş suçlulannın yakalanması ve iadesı konusunda Hırvatistan ile tam işbirliği ıçinde olduklannı söyledi.Del Ponte'nin açıklaması, savaş suçu zanlısı General Ante Gotovina'nın yakalanması için mahkemeyle tam işbirliği yapmadığı gerekçesiyle AB'nin geçen martta tam üyelik müzakerelerini askıya aldığı Hırvatistan için "yeşil ışık" anlamına geldi. Avusturya Hırvatistan'ı, Türkiye'nin müzakere çerçeve belgesi görüşmelerinde pazarlık konusu olarak öne sürüyordu. Del Ponte'nin de raporunu, Türkiye konusunda AB'nin kilitlendiği bir sırada açıklaması dikkat çektı. Hırvatistan'a ilişkin raporunu Lüksemburg'da AB Genel Işler Konseyi'nde açıklayan Del Ponte, savaş suçlusu zanlısı General Gotovina'nın yakalanması ve tutuklanması için birkaç haftadan bu yana Hırvatistan ile tam işbirliği içinde olduklannı ve bu ülkenin "eünden geleni" yaptığını kaydetti. Del Ponte'nin hazırladığı ve dün sunduğu raporda, Hınatistan'ın aynı kararlılık ve yoğunlukta çalışmaya devam ettiği sürece Gotovina'nın Lahey'deki mahkemeye yakında teslim edileceğinden emin olduğu kaydedildi. Hır\at istihbarat senislerinin işleyışinde yılın ilk yansında ciddi zayıflıklar bulunduğu belirtilen raporda, ancak mayıs ayından bu yana ilgili birimlerin performanslannda önemli bir ilerleme kaydedildiği yer aldı. Raporda aynca, Hırvatistan'ın başsavcıhğın taleplerine genellıkle "zamanh ve kapsamh şekflde yanıt verdiği" kaydediliyor.Raporun ardından dün gece Hırvatistan ile müzakerelere başlama karan alındı. Sarkozy ortaklık dedi B Dış Haberier Servisi - Fransa Içişleri Bakanı Nicolas Sarkozy, Fransızlann, AB üyeliği yerine Türkiye ile "ortaİdığı" tercih ettiklerini söyledi. tktidardaki Halk Hareketi Birliği'nin liden Sarkozy, RTL radyosuna yaptığı açıklamada, "Ülkenin duygulannı öğrenmek istediğimiz takdirde, bu duygular (AB üyeliğine) kabulden ziyade bir ortaklıktan yana olacakrır" dedi. Müzakerelerin başlatılmasına karşı olmadığıru behrten Sarkozy, "Ancak Türk dostlanmızın 'Görüşmeleri başlatın, ancak bu görüşmelerin yalnızca bir amacı olsun' Bizi üye yapm' demeleri tuhaf" diye konuştu.