Katalog

4 EYLÜL 2004 CUMARTESİ CUMHURtYET SAYFA dishab@ cumhuriyet.com.tr 11 Terördehşetini yaşayan çocuklar, rehin tutulduklan okul binasında aç ve susuz bırakıldıklannı söylediler Su yerine idrar içtilerDış HaberlerServisi-Kuzey Osetya'nın Beslan kentındekı rehine eylemi Rus gü- vendık güçlerinın kanlı operasyonu ile bitirilirken korku dolu saatler geçiren re- hinelerin anlattıklan, okul koridorlann- da yaşanan dehşeti gözler önüne serdi. Operasyonun başlamasıyla birlikte çok sayıda çocuk koşarak okul binasından çıktı. Binadan kurtulan çocuklann bü- yük bölümünün kanlar içinde olduğu ve ayakta durmakta güçlük çektikleri gö- rüldü. Kaçan çocuklann çoğunun çıplak olması dikkat çekti. Çeçen eylemcılerin çocuklann üzerin- deki giysılen rehınelerin arasına kanşmak için kullandıklan ileri süriilürken rehine- lerin havanın sıcak olması ve susuz kal- malan nedenıyle soyunmuş olabilecek- • Okuldaki rehine eyleminden sağ kurtulan çocuklar, kendilerine su verilmediği için idrarlannı içmek zorunda kaldıklarını söylediler. Operasyon sırasında okuldan kaçan çocuklann ayakta durmakta güçlük çektikleri görüldü. Ailelerin okul önündeki endişeli bekleyişi de dün sona erdi. Bazı veliler çocuklanna kavuşmanın sevincini yaşarken bazılan da aldıklan kötü haberle yıkıldı. leri de belirtildi. Eylem süresince aç ve susuz bırakıldıklannı beliıten çocuklar bi- nadan çıkar çıkmaz sağlık görevlilerinın verdiği sulan kana kana içtiler. 7-8 yaş- lanndakı Aktetnaz adlı çocuk, kendile- rine su verilmediği için idrarlannı içmek zorunda kaldıklannı söyledi. Alleler çocuklarını aradı Gözyaşlan içinde annesıne sanlan ve son derece bitkin görünen 14 yaşındakı Vadün, ıçende pek çok ölü ve yaralı ol- duğunu, bazı teröristlenn kaçtığını gör- düğünü, çok korktuğunu anlattı. Operas- yon sırasında okulun önünde tam bır kar- gaşa yaşandı. Endişe içinde çocuklann- dan haber bekleyen aıleler koşarak okul bahçesınegiripçocuklaruııaradılar Çok sayıda sağlık görevlısi binadan firlayan çocuklara ilk müdahaleyi yaptı, yaralılar cankurtaranlarla hastanelere taşındı. Ope- rasyonda yaşamını yitiren çocuklann ai- leleri ise okulun bahçesine çıkanlan can- sız bedenlenn başında yas tuttu. Rus medyasında yayımlanan, önceki gün serbest bırakılan rehınelerle yapılan röportajlarda, okulda 1000'den fazla ki- şinin olduğu ve ınsanlann üst üste yat- nklan kaydedildi. Yerlerde yatıyorlardı Rus Gazeta gazetesı, serbest kalan re- hinelerden bırinın, "Okulda 1020 kişiy- djk" sözlerini manşete taşırken kıayla bir- likte serbest kalan bır öğretmenın, "350 rehineden söz ediliyor. Bu doğru değiL, okulda en az 1500 kişi var" ıfadesine yer verdı. Kommersant gazetesine konuşan Zalina Jandarovaya da "300 değil 1500 ki- şi variçeride. İnsaniar birbirlerinin üstün- de, yerlerde yaüyor. Camlann kınk ol- masına rağmen nefes abnak çok zordu" diye konuştu. Okula gerl döndü Baktığı bebek ve kendi ikı çocuğuyla birlikte rehine alınan bir dadı ıse dün sa- bah serbest bırakıldıktan sonra baktığı çocuğu annesı ve babasına teslim etti. Anne, daha sonra kendi çocukJannın ya- runda olmak için okula gen döndü. tçe- ride kalan 2 çocuğunun yanına gıden Rus Riya Yiızheneviç ve çocuklannın sağ olup olmadığı bilinmıyor. Yaralı kurtulduğu bildirlldl Alana'nm durumu Alana Doğan. • Beslan kentindeki okulda rehin tutulan dokuz yaşındaki Türk yurttaşı Alana Doğan'ın ailesi, kızlannı hastanelerde bulamadıklannı açıkladı. Dış Haberler Servisi - Beslan kentinde yüz- lerce kişinin rehin tutulduğu okulda bulu- nan Türk yurttaşı 9 yaşındaki Alana Do- ğan'ın da yaralı kurtulduğu bıldırildi. Ala- na Doğan, annesi Anetta Gadiava ve 1 ya- şındaki kardeşı Milena ile rehin alınmış, ancak önceki gün annesi ve kardeşi serbest bırakılmışrı. Ajanslar, Alana Doğan'ın kurtulan yaralılar arasında bulunduğunu duyururken Doğan ailesinin Izmir'de bulu- nan yakınlan ise bu bilgiyi doğrulamadı Alana Doğan'ın Izmir'de yaşayan amcası Çetin Doğan, yengesi Anetta Adıava Do- ğan'ın annesiyle bağlantı kurabildiklerini belirttı. Görüşme sırasında Alana'nın he- nüz bulunamadığını öğrendiklerini kayde- den Doğan. "Alana hastanelerde aramyor. Ancak ailesi henüz ona ulaşamadL Karde- şimle bağlantı kuramadık. Merak ve kay- gıyla haber bekfiyonız" diye konuştu. şiddet tırmanıyor Teröre4yüda 3 bin kurban • Amerikan NBC News televiz- yonunun haberine göre, dünyada terör saldınlan 2001'den bu yana büyük artış gösterdi. Sadece bu yıl içinde 1709 kişi yaşamını yitirdi. Dış Haberler Servisi - ABD'dekı 11 Eylül saldınlanndan bu yana terörist saldınlann dünyada hızla artüğı ve bu saldınlar sonucu ölenlerin sayısının 3 bıne yaklaştığı bildiril- di. Amerikan NBC News televızyonunun haberine göre, ABD'de 11 Eylül 2001 'de düzenlenen saldınlardan bu yana dünyada doğrudan terörist saldınlar sonucu ölenle- rin sayısı 2 bm 929 olarak ifade edildi. Ha- berde, bu saldınlann yüzde 58'inin bu yıl içinde gerçekleştiği ve ölenlerin sayısının da 1709'u bulduğu kaydedildi. Habere gö- re, sadece son 10 gün içinde Israil, Rusya ve Afganistan'da düzenlenen terörist saldı- nlar sonucu 142 kişi yaşamını yitirdi. Sah günü gerçekleşen terör saldınlannda ölen- lerin sayısı ıse 38'i buldu. Haberde, ağustos ayında terörist saldınlar sonucu yaşamını yitirenlerin sayısı ise 228 olarak verildi. Köktendlncl saldınlar artıyor 11 Eylül'den bu yana terör saldınlannda hayatıru kaybeden Amerikan vatandaşlan- nın sayısının ise 60'tan az olduğu ve bütün olaylann da denizaşın ülkelerde meydana geldiğı bildirildi. Terör saldınlan sonucu ölümlerin yaklaşık 1500'ü Irak'ta olurken, yaklaşık 700'ü Rusya'da, 350'den fazlası Israirde, yaklaşık 200'ü Ispanya'da, 100'den fazlası ise Filipinler'de gerçekleşti. ABD istıhbarat görevlilerinın köktendıncı tslamcılann saldınlannda bir düşüş yerine artış olduğunu ıfade ettıklerine dikkat çeki- len haberde, terör saldınlannda özellıkle ELKaide'nin rolüne vurgu yapıldı. Alcakça 1 Kuzey Osetya'daki okul baskını hem Moskova yönetimini hem de militanlan zora soktu Çeçerdere sempati azalacakANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çeçenlerin, Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya Özerk Curnhuriyeti 'nin Bes- lan kentindeki okula yaptıklan bas- kını değerlendiren bölge uzmanı Su- at Kmıkhoğhı. ıç kamuoyunda VTa- dimir Pntin'in otoritesinin sorgulan- maya başlayacağını dile getirdi. Kı- nıklıoğlu, çocuklann rehin alınma- sı nedeniyle özellikle Çeçen müca- delesıne Avrupa'daki sempatinin de azalabıleceğini kaydetti. Beslan 'daki terör eylemini bölge- yi izleyen Ankara Dış Siyaset Araş- tırmalan Merkezi (ANKAM) Genel Koordinatörü Kınıklıoğlu ve terör uzmanı Dr. NihatABOzcan Cumhu- riyet'e değerlendirdi. Dlni ve mllliyetçl klmllk Kınıklıoğlu, Çeçenistan'daki sa- vaşın üçüncü aşamaya geldiğini be- lirterek, Rusya'nm bölgeye daha ön- ce iki kez saldırdığını dile getirdi. Pu- tin'in ülkesindeki askeri ve millıyet- çi elit kesimin desteği ile iktidara geldiğini belırten Kmıklıoğlu, "İk- tklara geüşinde de Çeçenistan'la ilgi- li knnseyle bir pazarhk yapmayaca- ğmı söyledi O günden bugüne banş yok" dedi. Çeçenlerin de tek çatı altında mü- cadele sürdürmediğini belırten Kı- nıklıoğlu, "Kafkasyacoğrafyasında klan yapılanması künükte beürleyi- ci ohnaktadır. Hangi klanın hangi si- yasi görüşe yakın olduğu önemüdir. Şuandaki eylemiAslan Mashadov'un sözcüsü sahiplenmedT diye konuş- tu. Bölgedeki savaş ve yıkımm aile- leri mülteci durumuna düşürdüğünü, genç insanlan radikalleştırdiğini be- çenistan'daki insan haklan ihlaUni görmezden geldi. Yani herkes birbi- rinin teröristine kanşnuyor" değer- lendirmesini yaptı. Putln'in Iktidarı Terör eyleminin Rus iç kamuoyun- da Putin'in başansını ve otoritesını tartışmaya açabileceğini belirten Kı- nıklıoğlu, Çeçen mücadelesine de sempatinin azalabileceğini dile ge- tirdi Kınıklıoğlu. "Putiniktidansor- gulanmaya başla> abilir. Olayın kötü • Terör uzmanı Özcan, Ruslann Çeçen sorununa yönelik politikalannın yanlış olduğunu belirtti. ANKAM Genel Direktörü Kınıklıoğlu ise çocuklann rehin alınmasının Çeçenlere yönelik sempatiyi azaltabileceğini söyledi. lirten Kınıklıoğlu, 11 Eylül saldın- lannın ardından ABD ve Rusya ara- sında adı konulmamış bir anlaşma ol- duğunu vurguladı. Kınıklıoğlu, "RusyaABD'ninkü- resel terörle mücadele gerekçesiyle Gürcistan ve Ozbekistan gibi bölge- lerde üs kullanımına fazla ses çıkar- mıyor. Bunun karşıhğuıda ABD Çe- sonuçlanması Çeçen davasma zarar verebilir. Avrupa'daki kendilerine yö- nefik sempatiazalabilir. Mashadov'un arabuluculuk teküfi bunu gördükle- ri anlanuna genyor" dedı. Ruslann siclll temlz değll' Çeçen terörünün yapısını değerlen- diren Nihat Ali Özcan ise "Etnikve dinsel bir sorunla beslenen boyutia- n var. Dini kimlik zamanla mUlrvet- çi dinci kimlik oldu" dedi. Ruslann sorunu çözmek amacıy- la uyguladıklan politikalarda büyük yanlışlıklar olduğunu belirten Öz- can, "Busorunlarçokeğitimliinsan- larm çözebileceği konu. Terörle mü- cadeleyüzde 20askeri,diğeri de eko- nomik. psikolojik ve poütiktir. Rusor- dusu da bu konuda sicili çok tenıizde- ğü" değerlendırmesini yaptı. 'Dlni terör daha gaddar' Çeçenistan'daki terör hareketinin görünenden daha karmaşık olduğu- nu anlatan Özcan, "Bunda geçmiş Sovyıetpolitikalannın daetkisivar.Çe- çenleri bütün Rusya'ya dağıtüğın- dan oradan da besİeniyor" diye ko- nuştu. Etnık çıkışlı terör hareketle- nnde kadın ve çocuklara yönelik ey- lem yapılmadığını anımsatan Öz- can, "Din çıkışlı teröre başvuranlar daha gaddar oluyor. Ahlaki sınır yok çünkü cennete gideceğini düşünüyor. Terör Rus hükümetini en hassas ol- duğu noktadan yakaladı. Rusya'nm operasyoa poUtikası felç oldu" dedı. Dünya eylemi kmadıDış Haberler Servisi - Kuzey Oset- ya'nın Beslan kentindeki bir okulda gerçekleştirilen eylem, dünya tara- ftndan "nefinede" kınandı. Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ab- duflahGül, "İnsaniar teröre başvu- rurlarsa hakh durumlannı haksiz duruma çevirirler'' dedi Avrupa Bırliği dönem başkanı Hollanda'nın Dışışlen Bakanı Bernard Bot, eyle- mi "Insanhk dramı" olarak nitelen- dırerek, bu olayın, bütün ülkelerin terorizme karşı ortak çaba göster- mesi gerekriğıni bir kez daha ortaya koyduğunu söyledi. AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi de "Bu bar- barhkür" diye konuştu. ABD: Terörlstler sorumlu Beyaz Saray, mılıtanlann yüzlerce kişiyi rehin almasını "barbarca bir terörist eylem" olarak nitelendırdi. Beyaz Saray sözcüsü Scott McCM- lan yaptığı yazılı açıklamada, ma- sumlann canlanm almanın mazur görülemeyeceğini belirterek, Rus askerlenmn okula düzenlediği bas- kındakı can kaybından teröristlerin sorumlu olduğunu kaydetti. McClellan, ABD'nin teronzme kar- şı küresel savaşta Rusya'nm yanın- da olduğunu ifade etti. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, can kaybının yüksek olması nedeniyle dehşete kapıldığını söyledi. BM Çocuk Fo- nu UNTCEF, Beslan eylemini "yeni ve cesaret kma bir atçakhk" olarak nıteledı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal. "Biz de hakkmuzı aunak için Anadolu'da bagımsızlık müca- detesi vermişiz. Ancak o mücadelede bfle tek bir masum kaduıa. çocuğa ve Türldye'ye isyan eden \ abancı ül- kenin bayrağuıa haksıznk yapmamı- şız. Yüzlerce çocuk, aileleri ve asker- ler, okulun etrannda felaket ortanu yaşrvorlar. Şidede kuıryorum" dedi. AP'nin arastırması Putin'in 'terör' dansı• AP haber ajansının analizine göre Rus lider, Çeçenistan konusundaki eleştirilerden kurtulmak için uluslararası terörle mücadele ettiğini dile getiriyor. Dış Haberler Servisi - Rusya Devlet Başkanı VTadimir Putin'in, ülkede uluslararası terorizm ve El Kaide ile mücadele edıldığini göstermeye ça- lışmasuun, Moskova yönetımının, Çeçenistan konusunda hükümete yönelen eleştirileri savuşrurma amaçlı olduğu öne sürüldü. Associ- ated Press (AP) ajansının yaptığı bır anahzde, "Putin'in bu yönde sık sık dile getirdiği açıklamalar, Ba- b'nın bu cumhurryette sürdürülen ağır baskıya > öndttiği eleştirileri azaltma amaçlı olarak değertendiri- Hyor" denildi. AP'nin analızınde, "Çeçen ayaklanmasuun özellikle son yıllarda köktendinci militanlardan yardım alma\a başlamasuıa, dinsel bir özeltik kazanmay^a başiamasma karşın ashnda Rusya'dan bağunsız- bğı amaçlayan uhısal bir hareket ol- ma özelliğini büyük ölçüde korudu- ğu" belirtildi. Anahzde, Çeçenis- tan'daki hareketin son yıllarda gide- rek dinsel bir kimlik kazanmasına rağmen. "ABD, Israil veya genel ola- rak Batı dünvasına karşı cihattan çok, Rusya ile savaşa odaklannuş halde bulundugu" kaydedildi. 'Çeçen hareketi ulusal' Rusya'da yayımlanan Yejenidelni Jurnal dergisinin askeri yorumcusu Akxander Golts'un yorumlannda şu görüşlere yer verildi: "Putin'in ama- a, 'Bakın biz de aynı düşmanla sa- vaşıyoruz ama farklı bir cephede, Çeçenistan'da" diyerek, Rusj'a'vı te- rorizme karşı mücadele edenlerle ay- nı saflara yerteştirmek." Bunun, her tür eleştıriyi sa\Tişturmanın en iyı yolu olduğunu söyleyen Golts, Çe- çen hareketinin hâlâ "ulusal" bir ha- reket olduğunu belirtti. Indem araş- nrma enstitüsünden Yuri Korgun- yuk da, hiç kimsenin hükümetin Çe- çenistan'daki askerleri çekeceğini ya da Kremlin poliokalannın değişece- ğıni beklemedığini hatırlattı.