Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 AĞUSTOS 2004 SALI HAVAYOLU DOSYASI "Yıllardır dış hatlarda çalışan firmalann yurtiçi uçuşlanna başlamasıyla sektördeki rekabet arttı İç hatlarda özel hareketlilikBAŞAKSEZEN Yıllardır Türk Hava Yollan'nın (THY) tekelinde olan iç hatlar uçuş- lannda, yeni havayolu şırketlerinin sektöre katılması ve dış hatlar char- ter sefen yapan özel havayolu fir- malannın iç hatlarda uçuşlara baş- lamasıyla büyük bir hareketlilik ya- şanıyor. Son bir yıldır sürekli yeni bir havayolu firmasının ıç hatlarda uçuşa başladığını işitiyoruz. Hatta bazı otobüs acentelerinin de bu işe Onur Air: • Türk Hava Yolları uzunca bir süredir tek başına çalıştığı iç hatlarda artık 3 yerli firmayla rekabet ediyor. Pazann büyüklüğü pek çok yabancı firmanın da gözünü Türkiye iç hatlanna dikmesine neden oluyor. Fakat aynı zamanda servis sağlayıcı olan THY'nin yaşadığı sıkıntılar sektördeki özel şirketlerin de en büyük sorunu. Özel havayollannın uçak sayısı uçuşlanna en son 17 Temmuzbaşlayacağı haberleri duyuluyor. Ancak özel havayolu firmalan ya- şanan bu hareketlilikten memnun- lar ve THY'yi rakip olarak değil, bir kardeş kuruluş olarak gördüklerini ifade etseler de şu cümleyi söyler- ken gözlerinde büyük bir gurur oku- nuyor: ve kapasitesi THY'ninkinden yüzde 30 daha fazla." Şu anda iç hatlarda sefer yapan 4 tane özel havayolu firması var. Fly Air seferlerine 2003 Ekim ayında başladı. Onur Air sek- töre 9 Arahk 2003 'te, Atlas Jet ise 13 Temmuz 2004'te girdi. İç hat 2004 'te Inter Havayollan başladı, ancak 15 gün sonra ıç hatlardan çe- kildiğini duyurdu. Pazann büyüklü- ğü pek çok yabancı firmanın da gö- zünü Türkiye ıç hatlanna dikmesi- ne neden oluyor. Türk işletmecile- n THY'nin ve Türk sivil havacılı- ğının "Türk" olarak kalması gerek- tiğine inandıklannı belirterek, sivil havacıhğın gelişmesi için gerekli önlemlerin geç kalınmadan alınma- sını öneriyorlar. Bu nedenle, sivil havacıhğın KDV indirimı gibi birtakım muafiyet ve teşvikJerle destekJenmesini istiyor- lar. Bu havayollanndan ulaşabildi- ğimiz yöneticılerle havacılık, sektör- de ayakta kalabilmenin yollan, THY'de son günlerde yaşanan so- runlar üzerinde konuştuk. 'Türkiye'deki hangarlar çokyetersiz' • Havacılık çok riskli bir sektör olduğu için herkesin yatınm yapabilmesinin mümkün olmadığını befirten Onur Air Yönetim Kurulu Üyesi Şahabettin Bolukçu, havacılıkta cirolann çok yüksek ama kârların düşük olduğunu vurguladı. 7 urtiçindekı bakım hangarlannın sayı olarak çok yetersız olduğunu belirten Onur Air Yönetim Kurulu Üyesi Şahabettin Bolukçu, bu nedenle kendileri gibi pek çok firmanın uçak bakımlannı yurtdışında yaprırmak zorunda kaldıklannı ifade etti. Firmalann bakım yaptırabilmesi için önceden otel rezervasyonu yaphnr gibi rezervasyon yaptırmalan gerektiğını belirten Bolukçu, şu anda sadece MNG Teknik'in ve THY'nin bir hangan bulunduğunu dile getirerek "Ancak bu hangarlarda yer bulabildiğiniz müddette buralarda bakım yapörabilirsiniz. Biz 10 yıldır Deviet Hava Meydanlan'ndan bir hangar yeri istiyonız. Henüz alamadık" dıye konuştu. Onur Air olarak uluslararası JAR-145 belgesıne sahip olduklannı belirten Bolukçu, dolayısıyla bakımlannın bir bölümünü kendılennın yapabıldiklerini söyleyerek "Şu anda etimizde 260 kişilik bir teknik kadro var. Büyük bakunlanmızı ise yurtdışında yapünyonız. Beiirti komponent ve motoriann bakinunda yer bulabfldiğimiz sürece THY'nin hangarlannı da kullanryoruz" dedı. THY ıle ılgılı son günlerde sıkça gündeme gelen güvenlık ve rötar problemlen hakkında görüşlerini sorduğumuz Bolukçu, "THY'nin de fılosunda bir teknik nedenden dolayı küçük uçaklan, RJ uçaklannı devre dışı bırakması kendi programlannı sıkışordı, bunu da kiraJık uçaklarla gidermeye çaüşıyor. Programlar bir sene öncesinden beliıienip tarifeierin de bir sene öncesinden yapriınası nedeniyle, bu 12 uçağm bir anda fîlodan çıkaniması tarifeierin iptal edümesine neden okhı" diye konuştu. Bolukçu, güvenlik konusunda ise THY'nin gerekli bütün önlemleri aldığına inandığını belirtti. '4 yeni uçak alacağız' Bilet fiyatlanndaki düşüşte en büyük etkenin doluluk oranlan olduğunu ve bir havayolunun koltuklan ne kadar çok doldurur, maliyetleri ne kadar dikkatli irdeler, inceler ve pazarlık ederse, o kadar uygun maliyetlerle uçuş yapabıleceğini söyleyen Bolukçu, "Türkiye bunu zaten vapryor. 15 yıldır yurtdışı uçuşlannda zaten uygun fryatiar veriyordu. Devletin deprem vergisi ve eğitime katkı payını düşürmesi. uçak biletlerinde havayollannın da ciddi bir incelemesi sonucunda bu düzeye çekfldi* dedi. Bir havayolu şirketinin var olabilmesi için önce güvenilir ve devamlılığı olan bir şirket obnası gerektiğinı belirten Bolukçu, "Havacıhk çok riskli bir kol olduğu için herkesin yaünm yapabilmesi mümkün değUdir, çünkü havacılıkta cirolar çok yüksek, kâr düşük" dedi. Şu anda 24 uçaklan olduğunu söyleyen Bolukçu, 2005 yılı mart ayı itibanyla fılodan 1 veya 2 tane uçağı çıkanp onJan yenileyeceklerini ve daha büyük bir uçak tipine döndüreceklerini belirterek "A-300, A-600 Airbus modeK iki tane uçak devreye gjrecek yeni sezonda ve iç hatlann da kuvvedendirilmesi için ek iki tane uçak düşünüyoruz. Fıloyu 28'e çıkaracağız" diye konuştu. Onur Air Yönetim Kuruhı Üyesi Şahabettin Bolukçu. Fly Air Genel Müdürü Ergin'e göre yabancı şirketlerin gözü Türkiye pazannda 'THY Tiiık kabmdı'A B'ye girdiğimiz takdirde /\ bütün yabancılann gözü- - / A nüTürkiyepazannadike- ceğini belirten Fly Air Genel Mü- dürü Safi Ergin, Türk havayolu şırketlerinin bu işi çok iyi bildik- lerinı ve yabancılar pazara hâkim olmadan hazırhklı olunması gerek- tiğını vurguladı. Türkiye'nin çok büyük bir pa- zar olduğunu ve bu nedenle iç hat- lann büyük önem kazandığını ifa- de eden Ergin, "Avrupa'dald bir ülkedebiruçtandiğerineikiüçsa- attegidOebfliyor, çünkü çok küçük ülkeJer var, bu yüzden oralarda iç hatlarçok önemli değiL Ama Tür- kiye öyle değil Büyük bir nüfusu ve yüzÖlcümü var. Bu nedenle pek çok yabanaiç hadanmıza göz koy- muş dunımda" diye konuştu. Svvissair olayı Türk Hava Yollan'nın (THY) özelleşririlmesinin şu an için pek mümkün görünmediğinı anlatan Ergın, ancak ne olursa olsun gön- lünün THY'nin Türk olarak kal- masından yana olduğunu söyle- yerek "Avrupa'daki 4 mihonhık Türk vartağı nedenryle de yaban- cılar pazarunıza göz koymuş du- rumda. Zamanında Svvissair, THY'yi almaya kalkmışti. İyi ki ohnadı, çünkü Svvissair kapandL O zaman THY de aynen Svvissa- ir'in satın aldığı Belçika'daki Sa- benagibi kapanırdLBu nedenleçok büyük, dünya devi diye güvenme- yetim. 1 mflyar-2 milyar dolarver- miş, bu da önemli değiL Çok dik- karü olunmalr dedi. Sektörde son dönemlerde yaşa- nan hareketliliğin, kamu yönetimi- nın özellikle iç hatlarda bir polı- tika değişıkliğı yapmasından kay- naklandığını kaydeden Ergin, "Es- kiden havayolufirmalannıntari- feti uçmamalan için çok engel ÇH kanldı. Bunun nedeni ise 1989- 1990 yıuannda THY'nin özefleştir- me programuıa alınmasıydL O za- man kamu yönetiminde şöyie bir kanı oluştu: THY'yi satmamız la- zım. En yüksek parayı almamı? için degüzefleştirmemiz lazun.Bu da 'THY'nin pek çok monopol haklannı devam ettirelim ki yük- sek fıyat alabilelim' anlayışınane- • AB'ye girdiğimiz takdirde bütün yabancılann gözünü Türkiye pazanna dikeceklerini belirten Fly Air Genel Müdürü Ergin, geç kalınmadan gerekli önlemlerin alınması gerektiğini söyledi. den oldu. Böyie olunca özel hava- yoUanna izin verilmedi" şeklınde konuştu. Yapılan en büyük hatayı THY'nin özelleştırme programı- na alınması ve bağlılığın Ulaştır- ma Bakanlıgı 'ndan çıkanlıp Baş- bakanlık'a verilmesı olduğunu be- lirten Ergın, "Böyle olunca özel havayollan mağdur oldu ama ar- bkenazmdan 'uçun' deniyor.Mü- saadeler verihyor* diye konuştu. THY de ozel havayolu şirketle- n arasında daha fazla diyalog ol- ması gerektiğinı de vurgulayan Ergin, THY'nin yeni uçak alımı ya- parken hangilenru elinden çıkara- cağını açıklamasının daha fayda- lı olacağını kaydederek, şöyle ko- nuştu: "Uçakahmlanbeflibirplan ve ölçü dahilinde yapılmah. Bu 51 uçağm hepsi aynı anda ahnmaya- cakveilkahnacak 15uçakla zaten var olan açüdar kapaülacak diye düşünüyorum. Ama ondan son- raküer tabii ki haksız rekabete de yol açabflir. Devletin bir anda bu kadar uçak alması özel sektörü zoıiayabilir. Aynı zamanda ne ka- dar çok uçak ahnırsa o kadar çok eJeman ve uzman ihtiyaa doğar. THY ayakta kahr ama özelsektör bu rekabete avakırydurmakta güç- lük çekebiKr.'' 'Kamunun balaşı önemli' Hem kamunun bakışının de- ğişmesi hem de birtakım vergi indirimleri nedeniyle biletlerde ucuzlama yapılabildiğini ifade eden Ergin, bir şirketin, doluluk oranlan yüzde 85'ten aşağı düş- mediği takdirde kâr da elde ede- bileceğuu söyledi. Sektörde ayak- ta kalabilmede en önemli etke- nin kamu yönetiminin balaş tar- TX olduğunu ifade eden Ergin, ay- nca firmanın uzun vadeli hedef ve politikaya sahip ohnası gerek- tiğini belirterek "Büyük titizlik istiyor. çünkü can taşıyorsunuz. Hem de işletme maliyeti çok yük- sek olan bir sektör. Ancak özel sektörün ağırhkta olduğu son 15 yıtaistaüsuidermebaknğnıızdatek bir kaza. kınk olayı olmanuş. Bu uçuşemniyetiyönündenönemlive ciddi bir tespit, çünkü insanlarda özel ha\ayohı deyince 'acaba' di- ye bir kuşku oluyor'' dedı. Atlas Havayollan Genel Müdürü Doğaner'e göre yurttaşın tercihleri değişiyor Uçmak lüks değil, bir ihtiyaç KERİMÜLKER T~T lektronik altyapısı ve Ay kalite anlayışıyla Tür- i J kiye şartlannda gele- ceğin havayolu şirketi ohna yolunda emin adımlarla ilerle- diklerini belirten Atlas Hava- yollan Genel Müdürü ve Yö- netim Kurulu Üyesi luncay Doğaner, uçmanın lüks olmak- tan çıkıp bir ihtiyaç haline gel- diğini ve kendilerinin de bu ihtiyacı karşılamaya soyun- duklannı söyledi. '89 milyonla para kazamyoruz' Türkiye'de özel havayolu ta- şımacüığırun 15 yıllık bir geç- mişe sahip olduğunu ve yeter- li şansın verümediğini belirten Doğaner, "Şimdfliktzmir,Bod- rum, Dalaman, Antarya, Ada- na, Trabzon'a seferferüniz var. Her türlü iç hat uçuş ücreti 89 mflyon TL. Biz 89 mflyon de- yince bu paraya nasıl uçarlar diye herkeste bir soru işareti oMu. Halbuki kimse sormuyor ki Türk Hava Yollan (THY) 99 Euro'ya Almany'a'ya uçuyor. Biz 89 miryona ciddi para ka- zanryoruz. tnsammıza hizmet götürüyoruz" diye konuştu. Dışanda 'özeF gözde Dünyada genellikle özel ha- vayolu şirketlennın tercih edil- mesine karşın Türk insanın- daki devlet en iyisini yapar an- layışımn artık değişmesi ge- rektiğini belirten Tuncay Do- ğaner, "Biz ohnası gerekenfi- yaü uyguhıyoruz.Ne uçağmuz- da fark var ne de kaptanınuz- da, hostesimizde. Bir kere dü- şünün Diyarbakır'dan otobüs- le 20 saatte gelmek isterseniz, bunun içine verdiğiniz mola ve dinlenmelerdeki harcamalan da katarsamz, uçak ücretin- den daha fazla yapıyor. Hangi çılguı çıkar da para kaybede- ceği işe girer veya devam eder. Biz kazamyoruz. halkın buna sahip çıkmasıgerekryor" şek- lınde konuştu. 4.5-5 mıh/on dolarhk bir har- camayla web tabanlı rezervas- yon altyapısı oluşturduklan- nı, bununla müştenlerinin 25 bin acenteye aynı anda bağ- lanabildiklenni belirten Tuncay Doğaner, "AÜasjet 1200 acen- tesi de online bağlantılıdır. Burada bizinı en büyük avan- tajımız ulaşılabiürnğimiz, call center sistenümiz var, 24 saat hizmet veriyor ve telefonu kul- lanarak istediğini/ anda bilet- le ügUi ahm, rezerve gibi tüm işlemleri haDedebflirsiniz'' dedi. SALI ORHAN BURSALI Yeter Soz Milletin! (MillenenManzaralap-1) Insan bu ülkede neyi yazacağına, neyi kaçınna- yacağına şaşınyor.. Pazar günkü "Sosyal demok- rasinin tükenişi üzerine tezler"in ikincisini planlamış- ken, sırada bekleyen "Yeter Söz Milletin" "dizisi", "Aşiretlerin meydan okuması" ile birden araya gi- rip öne çıktı! Kaçımnak olmaz! • • • Evet, "Yeter artık, söz milletin"1 . Yani bizim; üzerimizdeki baskılara son! Bu Van benim.. benim ve aşiretimin!.. Orası Hakkâri, o da benim! Diyarbakır, Muş, Bit- lis, Kars, Siirt, Şırnak, Adıyaman falan... Bütün bu köyier benim! Burada yaşayanlar be- nim! Polis de benim, savcı da vali de! Uyuşturucu da benim, silah da benim, kaçakçı- lığı da.. Ben halkım! Her zaman yeniden doğanm seçim- lerde! Emrimdeki köleleri, dili var konuşamaz, gözü var göremezleri sandığa yollanm her iki üç yılda bir!.. Ben bu milletim, her zaman sandıktan çıkanm ve milletvekilliğine koşanm! Ihaleleri kapanm, polisi tavlanm, kanunu satın alınm.. Bu millet konuşacak, bu milletin isteği olacak, her şeyiyapanm... Milletvekili de olurum bakan da! Çünkü ben milletim! Yeter Söz Milletin! • • • Doğuda "Yeter söz m/7/ef/n"dayanışması, Cum- huriyet tarihinin en üst düzeyinde seyretmeye baş- ladı.. Uyuşturucu kaçakçılığı belgeli, daha bir dizi po- lisiye ve adli olayla sıkı ilişkisi olmuş, eski Milletve- kili Mustafa Bayram'a, bölgenin başka bir Bayram'ı sahip çıktı. Bayramlarzaten partileri bölüşmüş durumda, bi- ri ANAP'tandı, beriki DYP'den, diğeri AKP'den ve öbürû CHP'den... Her seferinde zariar fıncana konup yeniden atı- lır, kimin hangi partiden milletvekili seçileceği aşi- retler arasında kararlaştınlır! Hele bunlardan biri bir de bakanlık koltuğunu kaptı mı, Allaaaah, çifte kavrulmuş, yeme de yanın- da yat! CHP'den Hakkân milletvekili seçilmiş Mikail ll- çin, Allahım, ne güzel söylemiş, ne güzel gerçek du- rumu anlatmış, Türkiye'ye nasıl da ayna tutmuş... Partisine, Mustafa Bayram ile uğraşmamasını tavsiye etmiş. "Siyasi amaçlı bir hareket yaparlar- sa aşiretlerle beraber müdahale ederiz" demiş.. Bir başka gazetede de aşıretreisı,kendileriyle uğ- raşanlan isterierse bölgeye bile sokmayacaklannı belirtmiş! Yeter Söz Milletin! Yani aşiretlerin, llçin'in, Bayram'ın ve diğerlerinin! Bayılınm ben böyle "örgütlü halk"a\ En çok da sayın devlet bayılır, onlan el üstünde tutar; hele siyasal partiler tam bir baygınlık geçirir- ler heyecandan! Düşünsene, bir adama bir milletvekili koltuğu ve- riyorsun ve hiçbir çaba sarfetmeden bölgedeki bü- tün oylan armut gibi topluyorsun! Baykal bu demeç üzerine ne demiş! "Ciddi sorular sorun " baylar! Zaten zor durumdayım, armutlanma dokunma- yın! • • • "Yefer Söz Milletin!"c\\erin eseridir bu Türkiye! Ağalann, şeyhlerin, en geri toplumsal, sosyal ve ekonomik ilişkilerin, en bağnaz geleneklerin siya- sal temsilcileridir, Yeter Söz Milletinciler! Aman bu ilişkilere bir şey olmasın diye titreyip du- ruriar! Onlan yaşatır, besler, sular, büyütür dururiar. Muhafazakârfığın şanındandır bu! Cumhuriyet'in en önemli projelerinden biri, top- rak reformu ile aşiret ve yan kölelik ilişkilerini tasfı- yeetmek ve... .. milleti BİREY yapabilmekti! Demokratik insan yani! Oy sahibi, fikir sahibi, öz- gür birey! Yeter Söz Milletinciler, tabii ki hem CHP'dekiler ama ille de ve çoğunlukla DP'nin bütünü ve DP'nin sonraki takipçilerinin bütünü, her seferinde, bu iliş- kilerin tasfiyesini engelledi.. Toprak ağalan, köy sahipleri, aşiretler, bir emirie milyonlarca oya renk, biçim, içerikdeğiştiren bütün ilişkiler ayakta kaldı ve bugün Türkiye'de CHP'ye ve ülkeye kükrüyoriar: Dokunursanız bize, burayı dar ederiz size! Milletim benim! Sandığım benim! Ben sana bayılınm! Kutsal Ruh adına, Heil Httler! Artık "Yeter, Söz Milletin!" obursali@cumhuriyet.com.tr Adas Havayollan Genel Müdürü Tuncay Doğaner. 5 uçak şartını yerine getirerrtedi tnter'in iç hat uçuşu sadece 10gün sürdü Ekonomi Servisi - Özel havayolu şirketle- ri, înter Havayollan'run iç hat uçuşlanndan çe- kilmesiyle ilk firesini verdi. İç hatlardaki "en az 5 uçalda uçma" şartını ye- rine getıremeyen Inter Havayollan, geçen haf- ta önce Istanbul-Bod- nım seferlerini tarifesiz (full charter) olarak ger- çekleştirmeye başladı. Şirket daha sonraki uçuşlannı da tarifesiz olarak yapmasına kar- şın Sivil Havacılık Ge- nel Müdürlüğü'nden ge- rekli izinlerin alınama- ması yüzünden seferle- rini bir bir iptal etti. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nden tarife- li iç hat uçuş izninin da- ha da gecikeceği ve yol- culann havalimanlann- da mağdur edileceğini düşünen Inter Havayol- lan yönetimi, geçen haf- ta verdiği karar dogrul- tusunda yurtiçi uçuşla- nndan tamamen çeküdi. Inter Havayollan Yö- netim Kurulu Başkanı Ömer Torosluoğhı yap- üğı açıklamada, bugüne kadar yurtdışından ge- tirdiği ruristlerden son- ra yurtiçinde de taşıma hizmeti vermeyi amaç- ladıklannı belirterek iç hat uçuşlanndan çekil- me karan yüzünden tüm yurttaşlardan özür dile- diklerini söylemişti.