Katalog

12 AĞUSTOS 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 45 dolan geçen petrol fiyatlan, Avrupa'dan Asya'ya pek çok firmayı bilet fiyatlannda artışa yöneltti Havayollannda küreselzam• Havayolu şirketlerinin toplam giderlerinin yüzde 15'ini oluşturan yakıt maliyeti rekor seviyelere ulaşan petrol fiyatlanyla yükseldi. British Ainvays başta olmak üzere, Asya'daki pek çok havayolu şirketi kârlarının azalmasmdan korj^tukları gerekçesiyle fiyat arttınmı için düğmeye bastı. Ekonomi Servisi - Önceki gün New York piyasasında 45 dolar sı- nınnı geçen ham petrol fiyatlanndaki bu artış, ön- celikJi olarak havayolu fîrmalannı vurdu. Av- rupa'dan Asya'ya pek çok havayolu firması bir- biri ardına fıyat artışını bilet- lere > ansıtacaklannı açıkla- maya başladı. îlk olarak Bntish Ainvays'den gelen zam habenni, Asya'daki firmalar takip etti. Re- kor petrol fiyatlannın Asya havayolu fir- malarının da kânnı azalttığı ve bu nedenle bilet fiyatlannı arttırmayı düşündükleri be- lirtildı. Bu firmalar arasında Hong Kong- lu Cathay Pacıfic, Japon Havayollan ve Avustralyalı Qantas gibı ısımler yer alıyor. Önceki gün yapılan açıklamada, British Ainvays'in yakıt masrafının her uçuş için yolcu başına 2.50 dolardan 6 dolara çıka- rak yüzde 5O'den daha fazla arttığı belirtil- di. Bntish Ainvays Baş Fınansal Sorumlu- su John Rishton, "Son on iki ayda petrol fi- yatlan yüzde 45 artü ve bu da yakıt masraf- lannın geçen yıla göre 225 mih on dolar da- ha fazla olacagı anlamına getir" dıye konuş- tu. US Delta gibi Batılı firmalar ise artışın kendilerini iflasın eşiğine getirebileceği 10 milyon lira daha pahalıya uçulacak Türkiye de etkilenecek açıklamasım yaptılar. Delta tarafından ya- pılan açıklamada, artan petrol fiyatlan ne- deniyle yakıt masrafının geçen yıla göre 680 milyon dolar yükseldiği, masraflann kısılamaması halınde konkordato ilan edi- lebıleceği belirtildi. OPEC hafta başında uyarmısti Havayolu şirketlerinin toplam giderleri- nin yüzde 30'unu işçi ücretleri, yüzde I5'ini ıse yakıt oluşturuyor. OPEC 'ten hafta başında yapılan bir açık- lamada, petrolün fiyatı 40 dolan aşınca dünya ekonomisi için kntik günlenn baş- layacağına dikkat çekilmişti. Uzmanlar, Ortadoğu ve çe\Tesındekı çatışmaların pet- rol üretimini daha da olumsuz etkilemesi halinde, fiyat artışlannın önüne geçilemeyeceğini bildir- diler. Almanya'nm tanınmış piya- sa uzmanlanndan Dieter \Vermuth, dün yaptığı açıklamada, şu andaki haliyle petrol fiyatlannın Avrupa Merkez Ban- kası'nın 2005 yılı için yaptığı tahminin yüzde 37, 1986-2001 arasındaki ortala- ma fiyatm da yüzde 150 üzerinde oldu- ğuna dikkat çekti. Petrol üretimindeki bir boşluğun verim- lilikteki büyümeyi kesintiye uğratacağını, bunun da ücretlerde artış ve şirketlerin fi- yatlar üzerinde oynamasını kolaylaştıraca- ğını belirten Wermuth, enflasyon artışının, böyle bir sahnede ciddi bir risk halini ala- cağını ileri sürdü. Bunun para pıyasalanna yüksek faiz olarak yansıyacağını kayde- den Alman uzmana göre, tüketiciler de kre- di maliyetlennden olumsuz yararlanacak ve dünyanın önemli bir bölümünde toplam talebin önüne set çekilmiş olacak. Rekor üstüne rekor kıran petrol fiyatlan, etkisini Türk havayolu fırmalan üzerinde de gösterdi. Özel havayolu şirketleri hafta başından itibaren 8-10 milyon lira arasında zam yapmayı düşünüyor. Türkiye Ozel Sektör Havacılık Işletmeleri Derneği (TÖSHÎD) yetkilileri dün, son günlerde artan petrol fiyatlannın etkilerini tartışıp bir karara varmak üzere ön görüşme yaptılar. Ön görüşmede 8- 10 milyon lira arasında değişen bir rakamın biletlere yansıtılması konusunda ön anlaşmanın sağlandığı ifade edildi. Ancak bu artış daha önce alınmış ya da rezervasyonu yapılmış biletlere yansımayacak. Hafta sonu bir toplantı daha yapacak olan yetkililer, kesin karan o zaman açıklayacaklar. Dış hatlarda charter uçuşu yapan havayolu şirketlerinin kataloglanmn 5-6 ay öncesinden belirlenmesi nedeniyle bunlarda fıyat değişikliği yapamadıklannı belirten Fly Air Genel Müdürü Safi Ergin, tarifeli uçuşlarda ise bazı düzenJemelerin yapılmasının zorunlu hale geldiğini dile getirdi. Ergin, tüm özel havayollannın bu konuda hemfikir olduğunu da sözlerine ekledi. Bu arada özel havayolu taşımacılığına, Türkiye'nin tanınmış turizm şirketlerinden Detur da girme karan aldı. Detur Turizm'in isim hakkını yaklaşık l .5 ay önce Dedeman Grubu'ndan alan Flruz Barbaros, havayolu taşımacılığı için şirket kurdu. Yeni kanunla getirilen mali yüklerin sektörü zor duruma sokacağı belirtiliyor Karayohı taşnnacıfağuıda kaosANKARA/tSTANBUL (Cumhuriyet)- Karayolu Ta- şıma Yasası ve buna bağlı yönetmelikte yer alan mali yeterlılik kriterleri, taşımacıhk sektörünü kanştırdı. Yasanın getirdiği yüksek teminatlar ve yetki belgesi için istenen yüksek ücretler kamyoncu, ve acentelerin tepkisini çekerken TIR fılosuna sahip taşımacılar "ma- li yetertiliği olmayanlar bu işi yapmasııT görüşünü ifa- de ediyor. Yasamn en büyük eksikliği olarak, TIR filosuna sa- hip taşımacı şirketler dışında herhangi bir gerçek ve tüzel- kişinin taşımacıhk faaliyetin- de bulunmasına izin verme- mesi gösteriliyor. Yeni yasa ve yönetmelik ile acentelere ken- di adına taşıma işini üstlenme yasağı koyduğundan ortaya çıkan boşluğun doldurulması için taşıma işleri organizatörü kavramı getirildi. Ancak bu belgeye sahip olmak için şir- ketlerin 500 milyar lira ser- maye sahibi olması ve 400 milyar lira kati teminat mek- tubu vermesi gerekiyor. Yetki belgesi ücreti ise 200 milyar lira. Bu durumun tüm sektö- — — ^ — — — — ^ ^ ^ — rü TIR ahmına yönelteceğı belirtüirken Türkiye'nın bir "HRçöplüğüne" dönece- ği uyansı yapıldı. Büyük taşımacılar ise yıllardır başı- bozukluğun hüküm sürdüğü sektöre çekıdüzen venl- mesi için yasanın gerekli olduğunu ifade ediyorlar. Konuya ilişkın bir açıklama yapan Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygûn, istenen mali yeter- lilik ölçütlerininin yumuşatılması gerektiğini belirterek "Veni Taşıma Yasası, 410 bin kamyon, 125 bin otobüs sahibinin kâbusu haline geJdi" dedi. • Yasa, sadece TIR fılosuna sahip şirketlere taşıma yetkisi verirken, organizatör şirketlere ağır mali yükler getiriyor. Yeni yasa, 410 bin kamyon, 125 bin otobüs sahibinin kâbusu haline geldi. 'TIR çöplügü olacak' Yeni karayolu taşıma kanunu sektörü iVdye böldü. Türkiye'nin aül durumda olan TIR filosunun yeni kanunla birtiktedaha daşişeceğini kaydeden sektör temsilcileri "TTRçöplüğü oluruz" uyansı yapıyorlar. UBE SAYISI6 BÎN14 OLDU Bankalar azaldı bankacılararttı Ekonomi Servisi - Bankacılık sektöründe ılk 6 ayda faaliyet gösteren banka sayısı bir azalırken şube ve çalışan sayısında artış kaydedıldi. Sektördeki şube sayısı 6 bin 14'e, çalışan sayısı ise 2 bin 041 kişi artarak 125 bin 983'e kadar yükseldi. Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre Ocak-Haziran 2004 döneminde bankacılık sektöründe faaliyet gösteren banka sayısı, Credit Lyonnais S.A. Türkiye şubesinin kapatılması nedeniyle bir azalarak 49'a geriledi. Bu dönemde sektördeki toplam şube sayısı 48 artarak 6 bin 14'e yükseldi. Ocak- Haziran döneminde 19 yeni şubeyle şube sayısı en fazla artan banka Denızbank oldu. En fazla şubesi kapanan banka ise 18 şubeyle, yönetimi TMSF'nin kontrolünde bulunan Uzanlar'a ait Adabank oldu. En büyük banka yolda Öte yandan Japonya'da yüksek mahkeme, dünyanın en büyük bankasuu oluşturacak UFJ Holdings ve Mitsubishi Financial Group'un birleşme görüşmelerine devam etmesini onayladı. UFJ ve Mitsubishi birleşmesi, 1.7 trilyon dolarlık aktif büyüklükle 1.19 trilyon dolarlık aktif büyüklüğe sahip Citigroup'un önünde, dünyanın en büyük bankasuu oluşturacak. İhale Yasası'nın sorumlu tutulamayacağını savunan KİK Başkanı Akkaynak, Bakan Başesgioğlu'na tepki gösterdi: 'Pahak ilaçta araşturna yapmayan sorumlu' • Kamu İhale Kunımu Başkanı Akkaynak, SSK yetkilileri ve Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu'nun iddialannın tersine pahalı ilaç alımından Kamu İhale Yasası'nnı sorumlu tutulamayacağını belirtti. Akkaynak, "Kamu İhale Yasası'nın günah keçisi gibi gösterilmesinden rahatsızız" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - SSK yetkilileri ve Çalışma Bakanı Murat Başes- gioğlu'nun pahalı ilaç alımından Kamu İha- le Yasası' nı sorumlu tutması, Kamu İhale Kurumu'nun tepkisine neden oldu. Kamu ihale Kurumu Başkanı Sener Akkaynak, "Kamu İhale Yasası'nın günah keçisi gibi gösterilmesinden rahatsızız" dedi. Roc- he'tan alınan pahalı ilaçlarda alıcı kurumun kusurlu olduğunu vurgulayan Akkaynak, "Gerekli soruşrurma ve inceleme yapılma- dan alım yapınrsa bu tür sonuçlar oluşur" diye konuştu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mu- rat Başesgioğlu önceki gün düzenlediği ba- sın toplantısında. SSK'nin ilaç alımlannda zarar etmesini Kamu ihale Yasası'na bağla- mıştı. Başesgioğlu, "Kamu İhale Yasası'nın Üretici firmalar bunu hep yapıyor ANKARA (Cumhumet Bürosu) - Yetkililer, sağlık kuruluşlanna "tutturabildiği'' fıyattan ilaç satmanın Roche'a özgü bir uygulama olmadığına dikkat çekiyorlar. Birçok ilaç firmasınm, girdiği ihalelerde, piyasa fiyatlanndan çok farklı fiyatlarla ilaç sattığı \-urgulanıyor. A\Tupa Klinik Farmakoloji Derneği Onursal Başkam ve Klinik Farmakoloji Derneği Başkanı Prof. Cankat Tulunay da 7 milyon 645 bin lira onaylı imalat fiyatı bulunan Cipro Floksa adlı ilacın SSK'ye 950 bin liradan verildiğine, aym ilacın Emekli Sandığı'na ise 7 milyon liradan sahldığına dikkat çekti. Tulunay, imalat fiyatı 18 milyon 488 bin lira olan Tienam adlı ilacın ise SSK Eskişehir Bölge Hastanesi'ne 21 milyon 403 bin liradan satıldığını ve buna benzer birçok ^ ı çarpık örneğin bulunduğunu vurguladı. Daha önce de ilaç firmalannın girdıkleri ihalelerde yüzde 80'ı aşan oranlarda indirimler yaptığı ortaya çıkmışh. ilaç firmalannın, özellikle özel hastanelerin ihalelerinde, ilaçlan piyasa fiyatuım 25 kat kadar altma sattıklan belirlenmişti. çıkmasıyla SSK'nin ilaçlarda yüzde 15 indi- rim yaptırma imkâm ortadan kalkrT diye konuşmuştu. Başesgioğlu'nun iddıalannı Cumhuriyet'e değerlendıren Kamu İhale Kurumu Başkanı Sener Akkaynak ise soru- nun yasadan kaynaklanmadığmı belirtti. Kamu İhale Yasası'na tabi tüm alımlar- da piyasa fiyatlannın, diğer firmaların ver- diğı fiyatlann dikkate aluımasının zorun- luluk olduğunu vurgulayan Akkaynak şun- lan söyledi: "Roche'tan pahalı ilaç aldığı belirlenen Aydın SSK Hastanesi'ni ele alahm. İlaç alı- mını doğrudan temin yoluyla gerçekleştir- miş. Bu alım türiinde, firmayla koşullann müzakere edilmesi, pazaruk yapılması im- kâm tümüyle açık. Oysa Roche firması,' Alı- mı yapan hastane bızden ındırım talep et- medi' diyor. Demek ki alıcı flrma pazaruk gücünü kullanmamış. Ama bu olayda, 'Alı- cı firmanın pazarhk gücü mü yok', 'Gücü var da kullanmıyor mu' sorusuna iyi yamt aranmah." Kamu thale Yasası 'nın ucuz fiyattan alım yapmaya engel olmadığını vurgulayan Ak- kaynak, "Sağhkahmlannın Kamu İhale Ya- sası'nın dışına çıkanlması gerektiği beürtili- yor. Her seferinde istisna deliğinin daha da büyütülmesi çö/üm değil. Çözüm, Kamu İhale Yasası'm daha da güçlendirip elektro- nik ihaleyi yaşama geçirmek" diye konuştu. Aydm SSK Hastanesi'nin yaptığı ihale- ler hakkında da bilgi veren Akkaynak, has- tanenin bugüne kadar 30 tane ihaleye çık- mak için başvuruda bulunduğuna, ancak başvurulara karşın hiçbir ihale sonucunu Kamu İhale Kunımu'na aktarmadığma dik- kat çekti. 'Müdûr kaçmadı' Öte yandan SSK Başkanlığı, pahalı ilaç alımı iddıalarının ardından Istanbul Satın Alma Sigorta Müdürlüğü Müdür Yardımcı- sı Azmi Arslan'm yurtdışına kaçtığı yönün- deki haberleri yalanladı. SSK'den konuyla ilgili yapılan açıklamada, "Azmi Arslan, disk kayması nedeniyle evüıde istirahat et- mektedir. AzmiArslan'm ev ve cep telefonuy- la ev adresi kurumumuzdan temin edilebi- Br" denildi. İŞÇtNtNEVRENtNDEN ŞÜKRAN SONEK Ne Değişti? 12 Eytül sürecinde PKK terörüne ortam yaratma bo- yutunda iç siyasette çok önemli tuzaklar vardı. 12 Ey- lül'ün Türk-Kürt aynmı yapmadan Türkiye'de solu si- lindir gibi ezip geçmesi, insan haklan ihlalleri, devlet te- rörü niteliğindeki uygulamalan, Kürt sorunu özelinde, zincirieme etkiler yaratabiliyordu. Belki gerçekten art niyetsiz, düşünülmeden, tiyatral bir yaklaşımla, ancak tüylerimi diken diken eden, bü- tün gazetelerde kullanılmış bir askeri tatbikat fotoğra- fını anımsıyorum. Isyancılan temsil eden askeriereyö- resel giysi giydirilmiş, tatbikatta askerin isyancılan esir alması canlandınlıyordu. Kasıt o olmasa da, bilinçal- tında, yöre insanı ile askeri karşı karşıya getiren bir tablonun nasıl yaratıldığı, gazetemizde de fotoğrafının yayımlandığını sorguladığımda, yazıişlerindeki arka- daşlann o gözle bakmayıp, kaygımı algılamadıklannı anımsıyorum. Çocukluğu Tıto Yugoslavya'sındageçmiş, özgürlük- lerle ayınmcılık arasındaki ince çizginin, sınınn, pek çok kez, önemsiz gibi görünen simgelerde kopuşunu yaşamış biri olarak neden o kadar çok kaygılanıp, tep- ki duyduğumu arkadaşlanma anlatmakta zorianmış- tım. PKK terör eylemlerinin patlak vermesinden önce- ki bu tabloyu art niyetli algıladığımı düşünen arkadaş- lanm, sanınm bugünkü deneyimleri ile kaygılanmı pay- laşıriar. Eminim ki bunca yılın acı deneyimleri, Türk Si- lahlı Kuvvetleri'ni bugün çok başka bir duyarlılık nok- tasına getirdi. 12 Eylül sürecinde, PKK terörünün patlak vermesi- ne az kala, Türkçe bilmeyen annenin, kaçakçılıktan yatan çocuğu ile Kürtçe konuşmasına izin vermeyen, dipçik kullanabilen jandarma uygulaması bugün söz konusu bile değildir. Yine yakın tarihlerdeki yörede pek çok geziden, çok yakından biliyorum. Askerier geçmi- şi hortlatmamak, acı günlere ortam yaratmamak yo- lunda sıvıllerden, siyasilerden daha duyarlı, bilinçli dav- ranışlar sergiliyoriar. Sıyasetin duyarsız, çözüm üretme- yen pojitikalanndan duyduklan kaygılan görevlerinin el- verdiği ölçülerde dile getiriyoriar. Akıl almaz boyutlardaki yoksulluk, yoksunluk, işsiz- lik, eğitimsizlik.. gerçekleri dururken, kalıcı bir banş için elverişli sosyal-ekonomik-siyasal ortamın gelişti- rilemeyeceğinin bilincinde olarak, sorumsuz, seyirci siyasetin kimi görevierini bile üstlenmeye kalkışıyorlar. Sağlık, eğitim projeleri, sivil toplum girişimlerine, köy- lerine döneceklere borçlanarak birkaç koyun verilme- sine kadar, pek çok sosyal projeye öncülük ediyorlar Tabii ki, siyaset kasıtlı değil belki ama sosyal devlet so- rumluluklannı unutmuş olarak yaralann sanlmasına yö- nelik anlamlı işler üretmedikçe çok fazla da işe yara- mıyor. Yine de serinkanlı bakıldığında, PKK terör eylemle- rinin yıldönümünün yaklaşan günlerinde, PKKtürevi ör- gütlerin terör eyiemleri için, iç kaynaklı tahrik unusuru olarak gerekçelendirilebilecek nedenler yok. Bu ülke- de gerçekten banşı, biriikte yaşamayı isteyenlerin iç tahrikten yakınma haklan yok. Tam tersi banştan ya- na atılacak adımlardan geri dönülmesinde, Kürt köken- liler için söylemde bile öne çıkanlabilecek antamlı ye- ni gerekçeler yok. Adama sorariar, "Hani banş istiyor- dunuz? Biriikte yaşamak karlıhğınız vardı? Ne değiş- ti?" diye. Aslında Kürtleri, Kürt hareketlerini uyandırması, ba- nştan, biriikte yaşamaktan yana bilinçlendirmesi ge- reken pek çok gelişme oldu. ABD emperyalizmi Irak'ı işgal ederken, Irak'ta insan haklannın her türüne aykı- n vahşet uygularken, Irak'ı gerçek bir bataklığa dönüş- türürken, Kuzey'de Kürtleri çok fena kullandı. Biriikte yaşayacaklan halklaria karşı karşıya getirecek, gelecek kuşaklara çok pahalıya mal olacak düşmanlık tohum- lannın atılmasına yol açacak biçimde tetikçilik yaptır- dı. Yeni Dünya Sömürü Düzeni, ABD emperyalizmi, bir gömlek belki darıa demokrat, ama dünya yoksul halk- lannı ırklar ve dinler aynmcılığında kırdırma, çıkarlannı kollama konusunda daha incelikli, profesyonel AB, zengin Kuzey'in, petrol topraklan Ortadoğu halklan üzerinde oynadıklan oyunlar çok çıplak ortalığa saçıl- mışken, göz göre göre, bile bile maşa olmayı seçmek neyin nesi? "Zengin Kuzey'in çıkar oyunlan içinde, fırsat bu fır- sat, büyük Kürdistan'ı kuranz" düşünün peşinden ko- şanlaria zaten yollanmız baştan aynlmış bulunuyor. Bu ülkede yaşayan Kürt kökenlilerin çok çok büyük ço- ğunluğunun aynmcı arayışlannın, en azından kasıtla- nnın olmadığının bilincinde, inancında olarak, çok teh- likeli bir dönemeç, aynmcılık noktasında, dürüst, açık olmak daha da önem kazanıyor. Dış oyunlar çok boyutlu, çok çıplak. Içerde pek çok alandayaşamsal yanlışlan olan Erdoğan hükümetinin bile, ekonomik, sosyal, yeterii siyasal çözüm ürete- memenin ötesinde, Kürt sorununda aynmcı adımlann- dan, suçundan söz etmenin haklı bir gerekçesi yok. Bugünün tarihi ile, Anadolu topraklan üzerinde, hâlâ aynmcı, terörist örgütlerin, eylemcilerin yanında yer alacaklann, destek vereceklerin bağışlanacak, haklı nedenleri hiç yok.. soner@cumhuriyeLcom.tr Turizm elcisi Bauer Pera Palas vePrince Patara ondan sorulacak Ekonomi Servisi - Türkiye'de otelcilik ve turizm sektörünün ya- kından tamdığı \V3nam Bauer, iki önemli anlaş- maya imza attı. Türki- ye'de, ITT Sheraton Başkan Yardımcısı ola- rak 1973-1993 yıllan arasında görev yapan Bauer, Pera Palas Ote- li'nin Yönetim Kurulu Başkanı HasanSüzerve Prince Patara Resort'ün Yönetim Kurulu Başka- nı Turhan Kaşo ile pa- zarlama temsilciliği an- laşması imzaladı. WiUi- am Bauer, bu iki kurulu- şun Avrupa pazanndaki promosyon ve pazarla- ma faaliyetlerini Ingilte- re'den yürütecek. Türkiye'de görev yap- tığı 14 yıl zarfında She- raton Voyager Antalya ve Sheraton Ankara otellerinin açılışım ya- pan Bauer, açıklamasın- da, her zaman çok bü- yük potansiyele sahip olduğuna inandığı Pera Palas ve Patara Prince Resort tesisleri ile çalış- manın en büyük arzusu olduğunu vurguladı. Ba- uer, aynca Türkiye'de tekrar iş yapmaktan çok mutlu olduğunu da söz- lerine ekledi.