Katalog

25 TEMMUZ 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK A.3DÜIC.O2.AZ1 3ÎJD2T KAPAHFİLH(XAV£ ^püigW6AZ £M İNAMILMA2 OLAYlM Osmanh henüz çadırdayaşarken Karamanoğlu 36 bin kişilik orduyla Anamur'a gelip Mamure Kalesi'niyaratmış Mamur edilenkaleA namur'daki Mamure Kale- ^m si. evvelınde metruk ıken / J gördüğu ımaria mamur edıl- f^m miş, "Mamure" adını aJ- A. - A . mış... Kaleye "mamure" denmesinin ızahı böyle yapılıyor Ta- nhçı Şikâri, kaleyi Karamanoğîu Mah- mııtBey'inimarettığıni yazıyor. Fakat Şikân >ine Karamanoğlu Mahmut Bey'in Anamur lcıyısındakı bu kaleyı *kâfirler''ın elınden 36 bın kışılik or- duy la aldığını yazıyor. Işte o zaman bı- raz düşünmek gerekiyor: Metruk bir kaleyı almak için 36 bin kişilik orduya ne gerek vardı? Yok eğer kale metruk değil idiyse 36 bin kişilik ordu tarafından mı harap edıldı 0 Harabeyi mamur etmek yine Kara- manoğlu Mahmut Bey'e mı düştü? Şi- kâri yazmış; Karamanoğlu Mahmut Bey tarafından mamur edıldığı ıçın ka- lenin "Mamure" adını aldığı bellen- miş, gıtmiş. Denlztn hırçın kavgası Anamur'dan Mersin'e doğru sekız kılometre kadar sonra Bozdoğan köyü- nün kıyısında, karayolunun kenannda vüksehyor Mamure Kalesi. Akdeniz'ın sıcak mavi sulan, gelip kaienin taşla- nnı okşuyor usulca. Bunun bır de fır- tınasıvartabiikı KJŞ aylannda kale ile açık denızın hırçın kavgasma da tanık- lık edıyor bu gri taşlar. 39 kulelı bir kale burası. Yüksek ve sıperli surlar kaienin içinde de dolam- yor. Kale üç bölüme aynlıyor. Iç kale- de komutan oturuyor. Iç avluda as- kerler.. Bir de dış kale var. Kaleden günümüze kalan tek yazılı belge artık kullanılmayan giriş kapısı- tun üstundekı kitabe: "Karanıanoğhı Alaaddin oğlu Meh- met oğiu Sultan İbrahim inşa etti. Bu tarih mükemem şmal ayında yazridL" 1300-1308 yıllan arasında huküm süren Karamanoğlu Mahmut kaleyi ıhp •'mamur" etmış ama kıtabeye adı- u yazdıran Karamanoğlu İbrahim ol- nuş.. Fakat İbrahim Bey'in adı kale ıle leğil •kaienin hemen karşısında, kara- olunun öteki yanındakı hamamla anı- 'yor. tüzgârlı Burun Karamanoğlu tbrahim Bey Hama- u, "mamur" edıleceği günü beldiyor. Bilenlenn bıldirdiğine göre Mamu- : Kalesi, Anadolu'da yapıldığından în ayakta duran en eskı kale. Bir söylenceye göre kaleyi bu haliy- kuran, Selçuklu Sultaru Alaaddin eytabat... Fakat, kalede Keykubat 'tan • SelçuJdu 'dan pek bırız bulunmuyor. Mamure Kalesi"nin bamliği Kara- anoğullan'na kalıyor. Akdeniz kıyısından Anadolu'nun iç- ine doğnı yolu olmayan bir yerde 00'lû şallann hemen başında yaptı- an kale. bir bakıma Karamanoğulla- tırn gücünü de gösteriyor. Anadolu Içuklu Devleti tarih sahnesinden çe- ırken yerini Karamanoğlu Beyliği naya çalışıyor. Anadolu'nun batı ındak Osmanlı Beyhgi'nin henüz ça- larda yaşadığı bir dönemde Kara- noğlu. Anadolu'nun güney ucuna ıp bö} lesı görkemli bir kale inşa et- rar ya da metruk kaleyı böylesine ır edıyor. oıamur, Anadolu yanmadasının en ey ucunda bulunuyor. jıamur'a adını veren Anemurium k kentı. Mamure Kalesi'nin karşı- taki "Rü^ârh BunuTda tsa'dan îla 4 yüzyılda ortaya çıkıyor An- âncesınde başka bır kent daha var... curuluş Isa'dan öncekı 12. yıizyıl- namur'a adını veren Anemurium antik kenti. Mamure Kalesi'nin karşısındaki "'Rüzgârlı Burun "dalsa'dan önceki 4. yüzyılda ortaya çıkıyor. da Hıtitler'e kadar gidiyor. Hıtit döne- mınde Kizuvatna Krallığı'nın içinde yer alıyor. Isa'dan öncekı 8 yüzyılda Asurlular gelıyor. Isa'dan önce 333 yı- lında Bîhük tskender'ın ordusu Ane- munum'dan geçıyor. Isa'dan önceki 1. yüzyılda Roma İmparatoru Caügula. Anemunum'u Kommagene KrallığYna bağlıyor Roma'nin ikiyebölünmesının ardındanAnemunum Isa'dan sonra 395 yılında Bizans'a kalıyor. Araplarla Bi- zans arasında el değiştirip duran kent, 13. yüzyılda Selçuklu ıle Türk ege- menJığmegınyor Anemunum kıyisındakı Rüzgârlı Bu- run, Anadolu'nun güneydela en uç nok- tası oluyor Türkıve. Anemunum'un ne bu coğrafı özellığıni ne de antik de- ğenni kimselere anlatmıyor 1.5 kilo- metreye varan surlan. su kemerleri, ko- nutlan. odeonu. tıyatrosu, hamamı. çar- şısı ile antik kent "metruk" bır halde. yaban otlanmn arasından .\kdenız'e bakıyor. Anemunum a ise ne yazık ki kımse bakmıyor! I Anamur Müzesi'nde ç sergılenenbırtabanmo- zaiğı dünya çapında banş simgesı olabile- ceknitelikte. Krallsa- ah adına vapılmış de- sende birpalmiyenin iki yanmda leopar ile oğlak dostluk içinde duruyor. Peki. Mamure Kalesi'ne bakan var mı? Kapıda bır gışe görevlisi var. Ama içınde buğday tarlasuıı andıran otlan kesen yok. Mamure Kalesi "ne bir kültür ve sa- nat ışlevi yükleyecek; kaleyi yaşayan ve yaşanan bir mekân halıne dönüştü- recek zihmyet yok. Kaienin lcıyrsındald burç Al bileti, gır ıçen . Gez taşlann üze- rinde, çık dışan. Buluntular, Mamure Kalesi'nin Îsa'dansonraki4 yüzyılda kurulmuşgeç dönem bir Roma yerleşımı olan "Ryg Monai"nin temellen üzennde yüksel- diğini gösteriyor. Kaienin zeminındekı küçük taban mozaikleri, Roma'dan ıpuçları \en- yor. Kale bedenindekı devşirme taşlar ve mermer sütunlar, zaten gözle gorü- lüyor. Kaienin kıyıdaki burçlarından en bü- yüğunün üstundekı kuleye "baş kule" deniyor Dört katlı baş kuleye helezon şeklinde ve birkaç karış eninde daracık bır merdivenle çıkılıyor. Herhangi bir aydınlat- ma yok. Zifır karanlığın sonunda par- lak bir sürpriz beklıyor... Kulenın tepe- sınden göz alabıldığine Toroslar ve Ak- deniz uzanıyor Mamure Kalesı'mnbü- tün görkemi baş kulenın zırvesınde du- ruyor. Baş kulenin arkasındaki küçük kıyı- da Lala Mustafa Paşanın sesi yanİa- lanıyor. Osmanlı adma Lala Mustafa Paşa. 1571 'de Kıbns'ı fethetmeye gıderken bu kıyıyı üs olarak kullanıyor Cemaatl olmayan cami Anamur'un 40 mil ötesi Girne. Yıl- dızlann altmda bırbırlennın ışıklannj görüyorlar Ve fakat Anamur"dan Gir- ne'ye gidip gelemıyorlar. Lala Pa- şa'nın yelkenli gemilerinin yerini çok- tan motorlu gemıler aldığı halde, Ana- mur'dan taş çatlasa iki saat mesafede- kı Girne'ye haftada bir gün bile gemi kaldıramıyorlar... Mamure Kalesı'nın içinde ayakta duran tek yapı küçük kubbeli bir ca- mi.. Kesme taş ve tuğla örgü ıle Ka- ramanoğullan dönemınde yapıldığı. 16. yüzyılda Osmanlı tarafından el- den geçirildığı sanılıyor. 1970'Ii yıl- lardaki onanmla ibadete açılmış. Ima- mı olan, ama cemaati olmayan ve ol- mayacakbırcamı. Diyanetlşleri'nin kadrosu çok nasıl olsa... Mamure Kalesi 'nin önündeki küçük kayalıkta bir zamanJar Akdeniz fokla- nnın güneşlendiğı, foklann kayalıkta bir kanş boş yer bırakmadığı anlatılı- yor. Son yıllarda korumaya alınan Ak- deniz foklannın soylan dünyada gide- rek tükeniyor. Bu dünyadan önce fok- lar gidiyor.. Mamure Kalesi, Anemurium'a bakı- yor... GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHAN ERtNÇ Eğitimdekj Tehlike Taşıma suyla değirmen döndürüleceğıni kanıtla- ma kapsamında sayılabilecek gırişimlerın olum- suzluğu tüm ülkeyı etkiliyor. Iktidarlar değişse de gelenek değişmiyor. Baş- kalarının yaşadıklannı deneyimden saymama alış- kanlığından bırtürfü kurtulamıyoruz. Deneyimli ola- bilmek için acı olaylann illa ki başım/zdan geçme- sı gerekiyor. Belki bu duaıma deneyim demek de yanlış. Çün- kü deneyim kazanmış olunsa, tevıl yoluna sapma- dan gerçeklerı kabullenmenin de arkadan gelme- si zorunlu oluyor. Polıtikacılığın da bir düzeyden sonra devlet adam- lığı sorumluluğuyla eşdeğer olduğunu bir kabulle- nebıisek daha güzel günlere ulaşacağız, ama şim- dılik pek umut yaratmıyor. • • • Üniversite giriş sınavı sonuçlan, Yüce Divan ko- nusundaki siyasal nıtelikli tartışmalar ve hızlı tren faciasının yarattığı ortam nedenıyle, neredeysegü- rültüye gitti. Birkaç eğitim uzmanı ile gazetecınin irdelemeleri dışında fazla yankı bulmadı. Oysa sorun, yalnızca bugünümüzü değil, daha da ağıriıklt olarak yannlanmızı, hatta tüm geleceğı- mizi etkileyecek bır tehlikenin de altını çıziyor. öğrencı Seçme Yerleştırme Merkezi (ÖSYM) Başkanı Prof. Dr. Savaş Küçükyavuz'un sonuç- lan açıklarken verdiğı sayılar, ortaöğretımdeki çö- küntüyü de gözler önüne senyor. Sınava gıren 1 milyon 786 bin 693 adaydan 119'u, kurallara aykın davranış yüzünden daha sınav sü- resı dolmadan elenmişler. 384 bin 898 aday iki yıl- lık öğrenim programlanna, 977 bin 382 aday da li- sans programlanna katılma hakkını elde etmışler. Ne yazık kı hak kazanmış olma, üniversitelerde ya da yüksekokullarda okuyacaklan anlamına gel- miyor. Çünkü sınavı kazanmış olanlann yandan fazlası, en az yeni bir giriş sınavına kadar işsizler ordusu- na katılacak. Aılelerinın gelir düzeyı yerinde olan- lar, kendilerinı izleyen lise ögrencilen ile biriikte ha- zırlama kurslanna devam edecekler. Umut kapıla- n bır yıl daha aralık kalmış olacak. • • • Sonuçlann, geleceğımız konusunda tedirginlik oluşturan ve tehlike sınyalleri veren en kötü yanı ıse sıfır çekenler. Çünkü adaylardan 32 bin 177'si ya yanlannda ge- tirdikleri kalem ve silgileri kullanmadan salondan çıktıklan ya da yanlış seçeneklen karaladıklan için sıfır puan almışlar. Peki, bunlar lıseden nasıl mezun olmuşlar? Çe- şitli dedikodular var, ama somut bırdeğerfendirme yok. Işın daha kötüsü, sıfır alanlann sayısında geçen sınava göre 5 bın 729 artış olmuş. Geçen sınavda sıfır çekenlerin sayısı 26 bin 448 olarak belirfenmiş- miş... Açıklamanın türlü çeşitli lafebeliğiyle dayatılma- ya çalışılan "Meslek lisesi öğrencilerine haksızlık yapılıyor" iddıasının geçersizliğini ortaya koyan bö- lümü de bu bakımdan çarpıcı. Sınavsız geçiş için başvurulann sayısı 115 bin 422 olmuş. Bu cümle, meslek liselerinden mezun olarak ken- dı dallanndakı yüksekögretim kurumlanndaokumak isteyenlenn sınava girmemek gibi bır ayncalıklan ol- duğunu kanıtlıyor. Ama amaç, "Benim oğlumla kızım imam hatip lisesinı bıtırsinler, ancak ılahiyat fakültesiyerine si- yasalbilimler, hukuk, tıp, mühendislik okuyup kay- makam, savcı, yargıç, doktor, mühendis olarak bi- lime ilimle muamele etsinler" olunca çarpıtmalar da ayyuka çıkıyor. • • • Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktıdannın çe- şitli nedenlerle önem verdiği konulann başında eğı- tım geliyor. Bu nedenle de ilk ve ortaöğretime yön veren Talim Terbiye Dairesı'ni ilimden yana olanlar- la doldurdu. Müfredat programlannı degıştirdi, ıs- martama kıtaplaryazdınp bastırarak parasız dağıt- tı. Ve ılk iktidar yılının sonunda sıfır çekenlenn sa- yısı yüzde 25 dolayında artıverdi. Şimdi hedefte Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK5 var. Oraya da bilimi, i/im kapsamında algılayanlann atanması yolunu açmaya çalışıyor. Ortaöğrenim düzeyinde yarattıkları durumdan deneyim kazanıp geleneksel yaklaşımdan vazge- çerier mı dersiniz? oerinc(S cumhuriyet.com.tr HABERıNTEKADRESi GULEN"IN HALEFILATTF BOOĞAN KAY1P FETHULLAH TARİKAT1NDA BUYÜK KARGAŞA • DEMCTAŞ DAVA KBRtS. AB'NİN ELLERİNE TEaİM EÖLİYOR" • OCALAN A6O, KUROSTAN1 AKP'YE KURDURUYOR • RUSYA'DAN KKTC'YE 20 TEMMUZ OESTEĞI • ÇORUMDN TOPRAK SANAY1IIŞÇ1ERJ TOPYEKÛN CHRENIŞTE • TURK-IŞTEN AKP'YE KARŞJYURT ÇAPINDA EYLEM Aydınlık HER PAZAR BAYiLERDE