Katalog

8 HAZİRAN 2O04 SALI CUMHURİYET SAYFA SAGLIK Anne-babalara öğüt: Tutulma nedenleri ortadan kaldınldığında çocuklarm normale dönmesi mümkün Kıyaslamakekemeliği tetMer HİCRA.N ÖZDAMAR tZMÎR- Kekemeliğe, büyük oranda ailele- rin yanlış tutumunun neden olduğu belirtiliyor. Tüketim toplumu alışkanhklannın giderek yaygınlaşması, ailelerin çocuklanna karşı il- gisiz kalması da çocuklann okul ve toplum içinde sağlıklı gelişmesine olanak tanımıyor. Temel gereksinimleri karşılanmayan çocuk, duygusal karmaşa içine giriyor. Bu karmaşa- nın sonunda da çocukta psikolojik bir olgu olan kekemelikle karşılaşüıyor. Özel Eğitim Uz- manı YusufGündüz, "Psikolojik Tutulma,Ke- kemefik" adı altında hazırladığı kitapta ailele- rin çocuklanna sevgi göstermesı gerektiğinin altını çizdi. Kekemeliğin beyin hücreleri arasındaki elekt- rik akımının aksaması sonucu oluştuğunu bil- dıren Gündüz, bu akımın kesilmesinin konuş- ma ve düşünme yetisini aksattığını söyledi. Uzmanlar, ailelerin çocuklann konuşma gelişimine etki etmek yerine onlann konuşma ortamına saygı göstermesi gerektiğini söylüyor. Aileler, çocuklarmın yaşıtlan gibi konuşmadıklannı gördüklerinde üzülmemeli ve bu durumu çocuğa sezdirmemeli. Tutulma nedenleri ortadan kaldınldığında ço- cuklann normale döneceğini belirten Gündüz, "Konuşma gelişimi her çocuğa göre değişiktir. Kimi ana babalar çocuklannın yaşrtlan gibi konuşmadıklannı gördüklerinde üzülürler. Ço- ğu kez de bu durum çocuğa sezdirilir ve kıyas yapıhr. Bu ortama itilen çocuk, ana ve babas*- na hoş görünmek için diğer çocuklar gibi ko- nuşma çabasına girer. İşte bu çaba çocuğu, fu- tulmanın tam ortasına iter" diye konuştu. Aynı yaşta olan çocuklann gelişim düzey- lerinin farklı olabileceğine değinen Gündüz, ai- lelerin çocuklann konuşma gelişimine etki et- mek yerine onlann konuşma ortamına saygı gös- termesi gerektiğini bildirdi. Gündüz, çocukla- nn temel gelişim gereksinimlerinin karşılan- masının kekemelik oluşumunu engelleyece- ğıni belirtti. BEŞ AŞAMALI TEDAVİ Gündüz, tedavi sırasında izlenmesi gereken aşamalan şöyle belirtti: # Zlpİ3ITia: Çocuğun bilgi düzeyine gö- re bir kitap seçilir. Konu başından bir ya da iki cümle belirlenir. Çocuğa her heceyi iki kez söylemek üzere cümleyi okuması söylenir. Çift hece okumada kekeleme olmaz. Gelen aşama- larla da bilinçlı turulmaya doğru yol alınır. • Uzatma: 2-3 cümle seçilir ve bunlann hecelerini uzatarak okuması istenir. • NefeS Alarak Oklima: Kekemeye, nefes alarak akcığerlerini doldurması söylenir. Bu nefes alışta, nefes alındığını. kulaklann du- yumsaması önemlidir. Cümleyi okurken, ağır ağır nefes vermesi söylenir. Nefes bitimi cüm- lenin bittiği yere rastlatılmalıdır. • BoğaZI temiZİeme: Okumaya baş- lamadan önce ve her cümle başında boğazını temizlemesi söylenir. • Normalokuma-Düzokuma.ıje çen dön aşamada kekeleme olmaz Kekeme ki- şı pozıtıf enerjı kazanır. Kendine güveni gelir. Işte bu aşamada kekemeye okuma parçasını oku- ması söylenir. Kekemeye, önceki dört aşamadaki yöntem- leri kullanabilecegı, böylece tutulmayı aşabi- leceği söylenir. Alkol tedavisinde yeni uygulama • ANKARA(AA)- Antidepresan ilaçlarla yapılan çalışmalar, alkol bağımhlığmın tedavisinde umut veriyor. GATA Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Albay Tayfun Uzbay'ın başkanlığındaki ekip, Psikofarmakoloji Cnitesi'nde alkol ve madde bağımlılığı başta olmak üzere santral sinir sistemini ilgilendiren hastalıklann tedavisi için yeni ilaç ve teknıklerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor. Uzbay, alkolizmi deney hayvanlannda taklit eden deneysel alkole bağımlı sıçan modeli oluşturduklannı, bunun için deney hayvanlanna özel şişelerde süt içerisine katılmış saf alkol verildiğıni ifade etti. Deney hayvanlannın ortalama 15-20 günde alkolik hale geldiğini belirten Uzbay, yapılan araştırmalarda, antıdepresanlann, deney hayvanlannda alkol yoksunluk krizi sırasında gözlenen titreme ve epilepsi nöbetlerini iyileştirdiğinin belirlendiğini kaydetti. Aşırı terlemeye botox tedavisi • tstanbul Haber Servisi - Koltukaltı aşın terleme sorunu botox tedavisiyle sorun olmaktan çıkıyor. Sağlık Bakanhğı'ndan şubat ayında onay alan botox tedavisi, nöroloji ve dermatoloji kliniği olan her hastanede uygulanabilecek. Emekli Sandığı'na bağlı hastalar, botox tedavisinden ücretsiz yararlanabilecek. Ceylan Intercontinental Otel'de düzenlenen tanıtım toplantısında, botox'un bölgesel kullanımıyla ilgili bilgi veren Avrupa Hiperhidroz Kurulu Üyesi Dermatolog Dr. Sandeep Cliff, aşın terleme anlamına gelen " hiperhidroz "un hastaya getirdiği yük ve botox'u anlattı. Cliff, deri altına çok az miktarda enjekte edilen botox'un ter bezlerine ulaşan sinirlerin çalışmasını bloke ettiğini ve yarım saatlik bir sürede gerçekleştirilen yöntemin 7-12 ay etkisi olduğunu sözlerine ekledi. Şifa Hastanesi'nden Hattı'Şifa tstanbul Haber Servisi - Kadıköy Şifa Hastanesi saglık problemleri ve çözümleri ile ilgili sorulan yanıtlamak amacıyla "0 216 550 03 03- Şifa Hattı"nı kurdu. Şifa Hattı'nı arayanlar, "yeni doğan işitme tarama testi, riskli gebelik, bebek yoğun bakım, ergenlik döneminde anne baba tutumlan, tüp bebek. koruyucu hekimlik- sağlık sistemi merkezi, menopoz, çocuk rutin takibi, Pap smear testi" konulannda bilgi alabilecekler. Hattı arayanlar aynca, kendileri ya da yakmlannm sağlık sorunlan ile ilgili bilgileri, uzman doktorlarla görüşerek alabilecekler. Dengesiz beslenme obezite riskini yükseltirken zekâ gerilemesine de neden oluyor Çocvddanda obezite salgmı /• ocukluk dönemindeki şişmanlık ileri yaşlara yansıyor. Yüksek tansiyon, kan yağlannda artış, kalp-damar hastalıklan, şeker ıastalığına davetiye çıkanyor. Uzmanlar, öğün atlama, şeker, tuz ve yağ içeriği yüksek yiyecek-içecek tüketiminin çocukluk döneminde fazla olduğuna dikkat çekerek aileleri uyanyor. GURSUKUNT ANTALYA -Neredeyse tüm toplumlan etkisi altına alan obezite, son yıllarda çocuklarda bile baş göstermeye başladı. Türkiye'de kadınlann yaklaşık yüzde 30'u, erkeklerin de yüzde 13'ü, artık "ölümcül bir hastahk" olarak tanımlanan obeziteyle karşı karşıya. Çocuklann yetersiz ve dengesiz beslendiğini ve sonuçta da obezite riskinin yükseldiğini bildiren Sağlık Bakanlığı, bunun çocukta düşük zekâ düzeyine neden olduğuna dikkat çekti. Bilgisayar ve televizyon başından aynlmayan, fast-food alışkanlığına sahip çocuklar da tehlike sımnnda. Öğrencilere beslenme • eğitimi Sağfak Bakanhğı da MiDi EğitiniBİkanbğı'yla ortaklaşa "Sağlıklı Beslenme AtağT başlatü. Ilk etapta dhetisyenler aracılığı ile 1500 öğrenciye beslenme eğitimi veren Sağlık Bakanhgı, 2004-2005 öğretun yıb içerisinde de beslenme eğitimlerine devam edecek. Öğün atlama, şeker, tuz ve yağ içeriği yüksek yiyecek-içecek tüketiminin çocukluk döneminde fazla olduğuna işaret eden bakanhk. "Çocukluk dönemindeki şişmanlık ileri yaşlara yansır ve yüksek tansiyon, kan yağlannda artış, kalp-damar hastalıklan, şeker hastahğı gibi kronik hastalıklara zemin hazırlar" uyansında bulundu. YORGUNLUK VE ÇALIŞMA KAPASlTESÎNDE AZALMA 10 kadından birinde demir eksildiği var VURALAHI Kanda vücudun tüm dokulanna oksijen taşımasıyla görevli olan alyuvarlardaki demir, insan için yaşamsal öneme sahip bir mine- ral. Hematoloji bilimcilerine göre eğer bes- lenmeyle yeterli demir alamıyorsanız, aldı- ğınız demir yeterince emilemiyorsa ya da kan kaybı (âdet kanamalan) gibi veya kro- nik hastalıklar nedeniyle demir kaybediyor- sanız, demir eksikliğiniz ortaya çıkar. "Demir eksikliginin belirtileri nedir?" Bu sorumuza IÜ Tıp Fakültesi Hematoloji Bö- lümü Başkanı Prof. Dr. Gündüz Gedikoğlu şöyle yanıt veriyor: "Yorgunluk, çalışma kapasitesinde azal- ma, bağışıkhkta zayıfhk, ciltte ve mukozaiar- da sohıkhık, çarpınü ve baş dönmesu sık sık nefes nefese kalmak, soğuğa karşı duyarhhk, üşüme, konsantrasyon bozukluğu. çocuklar- da beyinsel geüşimde aksama~" Demir eksıkliğı ile ilgili bir çalışmada, yaklaşık 25 bin kişinin kanındaki demir dü- zeyleri ölçüldüğünde her 10 kadın veya ço- cuktan 1 'inde demir eksikliği saptanmış. Bu da demir eksikliğine bağlı kansızlık riskinin toplumumuzda ileri derecede olduğunu gös- termektedir. Yapılan diğer bir çalışmada da kadınlann ve çocuklann demir eksikliği yönünden da- ha risk taşıdıklan belirlenmiş. Prof. Dr. Ge- dikoğlu, genç kızlann büyüme ve âdet kana- malan nedeniyle demir gereksinıminin art- tığını, kronik alkol kullanımı ve düzensiz beslenmenin risk faktörü olduğunu söylüyor. Çizgi fılm kahramam "Temel Reis"in bol ıspanak yemesi ve güç göstensinde olağanüs- tülük sağlamasını içeren bölümler, ıspanağı önemli bir demir kaynağı olarak koşullandırdı. Oysa uzman- lar, gerçekte ıs-' panağın vücut- ta demiri bloke emilimini önlediği- ni, ıspanaktaki demir mik- tannın da sanıldığı kadar yük- sek olmadığını söylüyorlar. 'DlŞARI ÇIKIN' Hekımlerin çocuklar için önerisi, "Televizyon ve bilgisay arlannı kapaüp, yakan top oynamak üzere dışanya çıknıalan" yönünde. Obezitenın, bütün dünyada katlanarak arttığına ve tedavı edılmesi gereken bir hastahk olduğuna dikkat çeken Çukurova Üniversitesı Tıp Fakültesi Içhastalıklan Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Saime Paydaş, obeziteye bağlı olarak hipertansiyon, kalp. böbrek hastalıklan. psikolojik sorunlan işgücü kaybı hatta cılt hastalıklan ve bazı kanser türlerinin ortaya çıkabıleceğini vurguladı. HİPERTANSİYON RİSKİ YÜKSELİYOR Prof. Paydaş. artan vücut ağırlığıyla birlikte, hipertansiyon riskinin de yükseldiğini belirterek • "18 yaşıyla, 40 yaşı arasındaki kilo farki 5 kilogramdan fazla olanlar, 2 kilogramdan fazla olanlara göre, yüzde 60 daha fazla hipertansiyon riski yaşıyor. Hipertansiyonlu kişilerin yüzde 55'i deobez" dedi. Obezitenin giderek tüm toplumlan sardığını vurgulayan Prof. Paydaş, sözlerini şöyle sürdürdü: "Aşın yenıek ve hareketsiz yaşam, obeziteyi başlatan ya da hızlandıran faktörler. Vücutta biriken fazla yağ dokusundan salgdanan birçok madde, beyin, kalp, böbrek, damarlar ve karaciğer üzerinde kabcı proUemlere neden olur. Toplam vücut ağırhğından yüzde 10 verilerek, tüm ölümlerde yüzde 20-25, diyabetle ilgili ölümlerde yüzde 30-40 azalnıa meydana getir. Kilo kaybıyla ani ölüm riski azahr, beklenen yaşam süresi artar." Prof. Paydaş, obezite hastalannm kilo vererek, sağlık harcamalannı da önemli ölçüde azalttığına dikkat çekerek "ABD'de de yapılan f£ hesaplamalara göre, hipertansiyonlu obez bir kişi, toplam ağırhğından yüzde 10 oraıunda kaybettiği zaman, ayhk sağlık masraflan da 20 dolar azahyor" dedi. Prof. Paydaş, beslenme alışkanhklannın sebze, meyve tüketimi yönünde değiştirilmesi ve günde 30-40 dakikalık egzersizler yapılmasını da önerdi. KOLA. CAZOZ VE SODAYA DIKKAT Öte yandan Antalya Belek'te düzenlenen. "6. Ulusal Hipertansiyon ve Böbrek Hastahklan Kongresi"ne katılan Hacettepe Üniversıtesi (HÜ) Iç Hastahklan Anabilim Dalı Nefroloji Bilimdalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. ÇetinTurgan, yüksek miktardaki alkol tüketiminin kronik hipertansiyonun nedenlerinden biri olduğunu bildirdi. Günlük alkol tüketiminin 30 gramın üzerine çıkmaması gerektiğini \iırgulayan Prof. Dr. Turgan, kola ve soda gibi gazlı içeceklerde de sodyum olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Çetin Turgan, bu nedenle yüksek tansiyon tedavisi gören kişilerin kola. gazoz ve soda gibi içecek tüketimıne dikkat etmesi gerektiğini sözlerine ekledi. Sağlığımızı tehdit ediyorlar Sahte diş heMmlerine dikkat Türkiye'de yaklaşık 2-3 bin sahte diş hekiminin çalıştığı tahmin ediliyor. Ağırlıklı olarak kırsal kesimde ve büyükşehir varoşlannda rastlanıyor. Bulaşıcı hastalığı bir hastadan diğerine taşıma riski olanlann cerrahlar, kadın doğumcular ve diş hekimleri olduğuna dikkat çekiliyor. ŞULE KÖKTÜRK Türkiye'de 2-3 bin, tstanbuTda 30 sahte diş hekiminin çalıştığı ve sağlığımızı tehdit ettiği belirtiliyor. Uzmanlar, sahte diş he- kimlennin enfeksiyonlann yayılmasında önemli oranda etkili olduklannı belirterek aynı zamanda dişi hemen çekme yoluna gittikleri için diş kayıplanna ve pahalı teda- vilere neden olduklanna dikkat çekiyorlar. Sahte diş hekimlenne hapis cezası getire- cek olan yeni düzenleme ise Türkiye Bü- yük Millet Meclisi Alt Komisyonu'nda gö- rüşülüyor. 1219 sayılı Tababet Şuabatı Sa- natlanmn Tarzı lcrasına Dair Kanun'un 41. maddesindeki değişiklikle, sahte diş hekim- lerine 1-3 milyar lira para cezası ve 3-5 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Tasanya göre verilen hapis cezalan paraya çevrile- miyor ya da ertelenemıyor. Türk Dişhekimleri Birliğı Başkanı Celal Korkut Yüdınm. sahte diş hekimlerine ağırlıklı olarak kırsal kesimde ve büyükşe- hir varoşlannda rastlandığını söyledi. Tür- kiye'deki sahte diş hekimleri ile ilgili kayıt- lar tuttuklannı açıklayan Yıldınm, "Bu in- sanlan tespit edip muayene- hanelerine gi- diyonız, an- cak taşınmış oluyoıİar. Daha sonra bir başka ihbar, nereye taşmdığı ile il- gili bilgi veri- yor. Ancak gfttiğûnizde yine taşınmış oldu- ğunu görüyoruz. Mobil özeUiği olan ya- pılan var. O nedenle sayı- lannı tam olarak tespit etmek mümkün de- ğü" dedi. Halen çok sayıda sahte diş hekiminin, hukuk sistemınin işleyişindeki aksaklıklar nedeniyle varlığını koruduğunu ifade eden Yıldınm, hekimler arasında en çok bulaşıcı hastalığı bir hastadan diğerine taşıma riski olanlann cerrahlar, kadın doğumcular ve diş hekimlen olduğuna dikkari çekti. 'ÇEK-TAK 1 MANTIÖI Istanbul Dişhekimleri Odası Genel Sek- reteri An" Gürlek de Istanbul'da 30 sahte diş hekimi olduğunun tahmin edildiğine dikkat çekti. Bunlann çoğunlukla "ataylT olarak nitelendirilebilecek, eğitim almayan ancak muayenehane açıp dişçilik yapanlar oldu- ğunu vaırguladı. Sahte diş hekimlerinin "çek-tak" mantığı içinde çalıştıklanna dik- kati çeken Gürlek, "Herhangi bir sorunda dişi hemen çekme ve yerine yenisini takma gibi bir felsefeleri var. Bu hem kurtanlabüe- cek dişin kaybedilmesine neden oluyor, hem de çok pahalı tedavilerin yapdmasuım yolu- nu açıyor" diye konuştu. Cölyakın kesintedavisiyok Tanınmayan tehlikeli hastahk tstanbul Haber Servisi - Türkiye gibi ta- hıl ağırlıklı beslenen ülkelerde görülme sîf. sıklığı fazla olan çölyak (celiac), sindi- "•'^Öl r ™ s i s t e r m n m tahıllarda bulunan "ghı- zsfr ten" adlı proteine karşı duyarlıhğı Â-ji ! , } ^ sonucu ortaya çıkan bir hastahk. • "-' <|P Buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi ". .•>• tahıllar tüketildiğinde özellikle ince • J'u bağırsakta oluşan çölyak, Avrupa'da '"" • 25 yıldır tanınmasına karşın Türki- >e'de yaklaşık 10 yıldır biliniyor. Genetik özellikler taşıdığı tespit edilen bu hasta- lığa kesın bir tedavi yöntemi buluna- mıyor. Türkiye "de 2 yıldır faaliyet göste- ren Çölyakla Yaşam Derneği, bu hastalığı tanıtmak, hastalara sorun- lan konusunda yardımcı olmak ve hastalıkla ilgili sürekli bilgi vermek amacıyla kurulan bir örgüt. Kendisi de çöl- yak hastası olan dernek başkanı Oya Öz- den, hastalığın Türkiye'de tanınmadığını, gıda üreticilerinin ise bu konuya yeterince duyarlı olmadığını söyledi. Özden, hastala- nn gluten içeren gıdalan tüketmeierinin hayarı önem taşıdığını vurgulayarak "Çöl- yak hastalannın katkı maddesi dahi kulla- nılsa içeriğinde sınır değerlerin üzerinde gluten olan gıdalan kesinlikle tüketmemele- rigerekiyor''dedi.