Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 HAZİRAN 2004 PAZAR HABERLER DUNYADABUGUN ALİ SİRMEN 'Sakallı Celâl'in Kitabı Benım kuşağımdan hatta daha genç olup da, Sakallı Celâl'in adını duymamış olan yoktursa- nırım. Hanı şu, "Turkıye Doğu'ya doğruyolalan bır gemıdır ve bunun ıçınde Batı'ya koşanlar, Ba- tılılaştıklannı sanıriar" dıyen unlu kışı Başka 1 ? Başka Sakallı Celâl ıle ılgılı tevatuaın ve unlu sakalının dışında pek bır şey bılınmez Kımılen okul mudurluğu yaptığını bılırler, Galatasaraylı- lar da, onun kendı okullarından yetıştığını ve yu- vasına çok bağlı olup, her yıl geleneksel pılav gunlerınde muhmıl kılığıyla çelenk kortejının ba- şında yer aldığını duymuşlar veya gormuşlerdır Ne tuhaf, kırk ıkı yıl once gunu gunune bugun yrtırdığımız Sakallı Celâl'ı kımse merak edıp "Kım bu adam? Ondan genye ne kaldı? Gerçek ya- şamoykusu nedır?" dememış Ve tarıhımızın en bılınmeyen unlusu veya un- lulerının en bılınmeyenının oykusu hep yarım kalmıştır Geçen yıl, bılmıyorum, hangı mevsımdı, Cum- hurıyet'e arada sırada uğrayan sınrf arkadaşım Yılmaz Karaveli'nın ve benım de Galatasa- ray'dan ağabeyım, aynı zamanda da, yıllar ıçın- de can dostum olan Orhan Karaveli, llhan Abı'nın (tabıı kı, llhan Selçuk) odasında konu- şurken Sakallı Celâl ın krtabını yazmaya karar ver- dığını soyledı Sami Karaören de dahıl olmak uzere, uçu- muz hep bır ağızdan "Çok ısabetlı olur" dedık Sonra da sorduk - Belge, bılgı var mı elınde 9 Yoksa da bır ıpu- cu? ••• Sakallı Celâl hakkında 6 Hazıran 1962'dekı olumunden sonra yazılmış yazıların dışında hıç- bır şey yoktu Kısacası Orhan Abı meçhul ufuklara doğru yelken açıyordu Sakallı Celâl, "Yalnız" sıfatını soyadı olarak alacak kadar(kıtaptan anlıyoruz kı, mezartaşın- da nedenı bılınmez, "Yalınız" yazıyor) yalnız ya- şamış bır kışıydı, ardından ne bır çocuk, ne bır krtap, ne yazıiı bır belge bırakmıştı Sonbaharda, bırgun Orhan Karaveli vedonem arkadaşlan ıle bırlıkte, ayda bıryıneledıklen, ge- lenekselleşmış, Cumhurıyet Meyhanesı'nde ya- pılan aylık toplantılarından bırıne, nazık davet- len uzenne "mısafır tıfıl" olarak katıldım Sohbet sırasında, krtap ıle ılgılı çalışmalan sor- dum, "lyıgıdıyor, bırşeylerbuluyonım'demek- le yetındı Sonra, sınıf arkadaşı ortak dostumuz eczacı Ata Tokgöz'den alıyordum, krtabın haberlennı Şıle'ye kapanmış yazıyor, yenı yenı bılgılere, bel- gelere, tanıklara erışıyordu • • • Nıhayet krtap 19 Mayıs'tan sonra çıktı "Bılınmeyen unlu" konusunda, çok onemlı ol- dukça ayrıntılı bılgıler toplamıştı Kendısı ıle ay- nı sofrada oturup sohbet etmek olanağını bul- duğum ıçın tanımak bahtıyariığına enştığımı san- dığım, ama sonradan kitabı okuduğumda hıç ta- nımayarak, kendısıyle bırçok şeyı konuşmak, oğrenmekolanağınıyıtırdığımıanladığım Orhan Karaveli'nın babası Mahmut Karaveli ıle baş- layan "Bır Ankaralı Aılenın öykusu"nu okudu- ğumdan berı, Galatasaraylı abımın kalemıne, anlatım gucune ve trtızlığıne ınanıyordum Ama yıne de bılınmeyen bır ınsan ıle ılgılı bu kadar mal- zeme toparlayacağını sanmıyordum Artık, Sakallı Celâl bır bılınmeyen unlu olmak- tan çıkmıştı, oykulerı ve fotoğrafları, dostlarının tanıklıklarıyla karşımızdaydı ölumunun 42 yılında Galatasaray pılavında Ka- raveli krtabını, Sakallı Celâl'in okulunda ımzala- yacak Kıtaptan parçalar vermeyeceğım, merak eder- senız alır okursunuz, ama ıçtenlıkle tavsıye et- tığımı soylemekle yetıneceğım Yalnız bır noktaya değınmek ıstıyorum Butun dunya nımetlerını elının tersıyle ıtecek kadar guçlu karakterlı, aynı çapta guçlu fızık yapılı, son derecede lyı eğıtım gormuş, Atatürk hay- ranı ve Cumhurıyet ılkelennın yılmaz savunucu- su Paşazade Sakallı Celâl'den Turkıye'nın da- ha fazla yararlanmamış olması, bu çok sevılen, devrının seçkın kışılerınden daıma saygı goren, eksantrık tavırları, başkaldırıları o zaman pek yaygın olmayan bır hoşgoruyle karşılanan bu ıl- gınç ınsanın yalnızlığı, tek bır satır bıle bırakma- mış olması, kışısel bırdram mıdır, yoksa toplum- sal mı? Başka orneklere bakarak acele karar verme- yın, kitabı okuduktan sonra daha sağlıklı bır so- nuca varabılırsınız Bana sorarsanız, ben bır karara varamadım ÇEMALSÜREYA KÜLTÜR SANAT DERNEĞt HATAY'DAN GELİP GEÇENLER ANMA ETKİNLİĞİ ANILANLAR BEHZAT AY HAYATİ TÖZUN (PATRİYOT) MEHMED KEMAL ŞAHAP SITKI İLTER SUNUM - UĞURTAN ATAKAN KONUŞMACILAR AHMET MİSKİOĞLU ARİF DAMAR GUNEL ALTINTAŞ İSA ÇELİK ŞİİR ERDOĞAN ERSEVER FİLİZ OSKAY NUR SAKA Yer Hatay Restaurant Bağdat Cad No 526 Bostancı Tel 0216 36133 57 Gun 06 06 2004 Pazar Saat 15 00 18 00 12. olağan genel kurulun ikinci gününde yapılan konuşmalarda AKP ve CHP eleştirildi 6 DISK ımıhalefeti yüksehmelfBARIŞ DOSTER DlSK ın 12 Olağan Genel Ku- rulu'nun ıkıncı gununde, ağırhklı olarak orgutun yapması gerekenler ele alındı Dı\an Başkanlığı nı eskı genel başkanlardan KemalNebioğlu'nun yaptığı kurulda konuşan bır dığer eskı genei başkan Rıdvan Budak. DtSK ı sayısal gucuyle değerlen- dırme hastalığının. sosyal demok- rat bazı polıtıkacılara da bulaştığı- nı vurguladı Sık sık CHP yonetımını eleştıren Budak "70 mihonluk Turkive'de, arkadaş gruplarryla kurulan parti- lerin başarı şansı \ok. \nıa ne va- zık ki, kitle partilerinın başındaki- Tartısma sürüyor 'TRTYasası Kürtçeyayına elverişlideğil' • Prof Dr Hafızoğullan, kurumun anadılde yayın yapmasına ızın \ eren yonetmelığın yürütmesının Danıştay tarafından durdurulduğunu anımsattı. BAHART\NRISEVT:R 4NKARA - TRT Yonehm Kurulu Uyesı Prof Dr Zeki Hanzoğullan Turkçe yayın yapılması kuralını geh- ren TRT yasasının anadılde yayın ıçın "etverişlT olmadığını bıldırdı Danıştay'ın, TRT'nın anadılde yayın yapmasına ızın veren yonetmelığın yurutmesını durdurduğunu anımsa- tan Hafızoğullan, bu karann halen vururlukte olduğunu kaydettı Dıl Deraeğı Başkanı SevgıOzel, TRT'nın yayın dıllen arasında Arap- ça'yı ozellıkle seçtığını belırttı TRT, anadılde yayınlara yann başlamayı planlarken, bu konudakı tartısma ha- len suruyor Zekı Hafizoğullan, ken- dısının katılmadığı toplantıda anadıl- de yayına başlama karan alan yone- tım kurulunun bunu neye dayandırdı- ğını bılmedığmı so> ledı "Onlara go- re yasal engel kalktı mı bumıyonım" dıyen Hafızoğullan kendısının bu konudakı karannın hep "menfi" ol- duğunu kaydettı RTUK un bu ya- yınlan yapma konusunda sadece TRT'ye ızın \erdığı ılk yonetmelığı- ne karşı TRT nın Danıştay a ıptal da- vası açtığını anımsatan Hafizoğullan, şoyle konuştu "Bir kamu kurumu, diğer kamu kurumu hakkında Danış- tay'a dava açü ve yurutmenin durdu- nilması karan alch. Bu karar halen yururlukteydı.Danıştay. da\akonu- su ortadan kalktı dıye bir karar da aunach. TRT Kanunu >erel diDerde yayın yapmaya eherişli değiL" 'Arapça özeüilde seçüdi' Dıl Demeğı Başkanı Sevgı Ozel de TRT nın dıl seçımıne dıkkat çekerek, "Turkhe'de acaba kaç kışi Arapça, Kurtçe, Boşnakça konuşuyor? Çok fazla insan olduğunu sannuvorum. Bana gore Arapça ozehkle seçikü" dedı Arapçanın bırçok ulkenın resmı dılı olduğuna dıkkat çeken Ozel "O zaman Ingılızce yayın da yapılmah. Doğru duzgun Turkçe yaym yapanıa- yan yayın kuruluşlanıun bir Kurtçesi eksikti" dıye konuştu • DtSK'ın sayısal gücüyle değıl. ıdeolojık duruşu, muhalıf kımlığı \e devnmcı geçmışıyle etkın bır örgüt olduğu vurgulanan konuşmalarda. konfederasyonun hükümete ve ABD'nın bölgemızdekı planlanna karşı, toplumsal muhalefete onculük etmesı ıstendı. ler de, partilerini arkadaş grupla- rryla yonetiyorlar. Bu nedenle CHP yönetimi doğru soylese bile, inandı- rıcılıktan uzak. Bizim demokrasi anlavışımızJa, CHP'nin tepesinde- ki arkadaşlann demokrasi anlayı- şı ortüşmuyor" dedı 'AKP şişirümiş baloıT Sendıkal hareketın gerılemesı- nın temel nedenının 12 Eylul 1980 darbesı olduğunun altını çızen Bu- dak AKP ıktıdannı da "şişirilmiş balona" benzettı "tnsanlar aç ve iş- sizse, başanh si> aset voktur. Bu ba- lon da >akında patlar" dıyen Bu- dak, akıllı bır ıktıdann, ışçı \ e unı- versıteyle kavga etmemesı gerek- tığını ıfade ettı Budak "Turk- tş, Bayram Meral donemini bile arar oldu. Bu aşamada DÎSK'in sonım- luluğu artıyor. Bizeduşen de muha- lefet etmek" dıye konuştu DlSK'ın eskı genel sekreterle- nnden Fehmi Işıklar da, ışkence- de sağ bobreğını yıtırdığını anlat- tı \e ABD'nın Irak'ta yaptığı ışken- celenn, kendısı ıçın çok tanıdık ol- duğunu soyledı Fehmılşıklar "Bi- ze işkence\apılan dönemin baş so- rumlusu Kenan Evren'e barış ödü- lü verildi. Ben de böbreğimi istiyo- rum. Anayasanın geçki 15. madde- si nedeniyle, 12 Evlul darbecileri hakkında iddiada bile bulunanmo- ruz, Bu yasa değişmediği surece, ulkemizdedemokrasi\einsan hak- lanndan sozedilemez" dıyerek Tur- kıye'nın Avrupa Bırlığı ıstedığı ıçın değıl, kendı ınsanları ıçın de- mokratık yasalarçıkarması gerek- tığını belırttı Sosyal-lş Genel Başkanı Özcan Kesgeç, DlSK ın toplumsal muha- lefete oncu olması \e daha çok de- mokrasi ıstemesı gerektığıne ışaret ederken Genel-lş Anadolu Yakası Bolge Başkanı Veysel Demir ıse hu- kumetı "ABD'ninmaşası" olarak nı- teledı Demır, sokak muhalefetmın onemıne değındı 'DİSK'in büıası saülmamahydı' DlSK'ın tanhmde çok onemlı bır yen olan eskı genel başkanlardan KemalTurkler ın eşı SabahatTurk- ler de "işçi sınıfımızın tarihsel par- lamentosu" olarak tanımladığı DlSK bınasının satılmasını ıçıne sındıremedığını açıkladı Turkler, "Kemal Turkler'lerin, Rıza Kuas'ların, \bdullah Baş- turk'lerin DİSK için tarihi ve hayati kararlar aldığı mekân korunnıalry- dı" dıye konuştu 1ĞNELÎ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN Türkiye'de yönetim sorunu yaşandığmı belirten Başbakan Erdoğan: Bürokrasi siyasetle savaşıyor • Başbakan Erdoğan. îstanbul'da yapılacak Islam Konferansı Orgutu Dışışlen bakanlan Toplantısı'nda KKTC'nın Annan Planı'nda olduğu şeklıyle Kıbns Turk Devletı olarak ılan edılebıleceğmı soyledı Haber Merkezi - Başbakan RecepTaj-yip Erdoğan Turkı- ye'de yaşanan sorunlann tama- mının kokenınde bır yonetım sorunu olduğunu belırterek "Bürokratikoügarşi adetasiya- setievev^a shasetin yonetinı an- lavnşıvia çok ciddi birsavaş ver- mektedn-" dedı Istanbul Sanayı Odası Mec- lıs Komıtelen toplantısına ka- nlan Erdoğan, sanayıcılenn so- runlannı dınlerken gundemde- kı konulan değerlendırdı Er- doğan Istanbul da yapılacak Is- lam Konferansı Orgutu Dışış- len Bakanlan Toplantısf nda VERHEUCEN: KIBRIS BELİRLEYİCİ OLMAZ Gunter Verheugen. BERLtlS (\A) - Avrupa Bırlı- ğı Komısyonu'nun genışlemeden sorumlu uyesı Gunter Verheugen, "şartlan yerine gedrmesi halinde Turkiye'nin AB'ye üve olacağma dair karann" daha once \ enldı- ğını soyledı Verheugen, Alman Frankfurter Rundschau gazetesı- ne yaptığı açıklamada, yıl sonun- da karar venlecek olan muzake- re surecının uzun zaman alacağı- nı soyledı Komısyonun ekım ayında bu konuda ılerleme rapo- runu hazırlayacağını ıfade eden Verheugen, raporda Turkıye'nın attığı adımlan ve bunlann uygu- lamalannın değerlendınleceğını belırttı Kıbns konusunun belır- leyıcı bır rol oynamayacağını da ıfade eden Verheugen, "Türkiye çözüm istedigini gösterdi Ancak herkesTurkiye'nin Kıbns'takias- kerivarfağnu azaltmasınımemnu- niyetie karşdar" dıye konuştu KKTC'nın tanınabıleceğıne ılışkın yorumlarda bulunurken "Butoplanoda,KKTC, \nnan Planı'nda olduğu şeklıyle Kıb- ns TurkDevietiolarakflanedO- me durumuyia karşı karşıyadır. Ön raporlar bu istikamette ha- zuianmış vazrjette" dedı Turkıye'dekı sorunlann ta- mamının kokenınde yonetım sorunu bulunduğunu savunan Erdoğan, Turbye'nın bu soru- nunu acımasızca yaşadığını \ e bedelını odedığını soyledı 'Saviajdevam ediyor' Erdoğan, "\arsa bazı sıkın- tılar -la var- büuuz kı ışte bu, o donemin.okohnemişsiyasetin, o kohnemiş yonetim anlayışı- nın bir bedehdir. Biz bu bedeli hâlâodemeyedevamedrvoruz" dedı "îstisnalar kaideyi boz- maz ama aıuayış olarak, felse- fe olarak burokratik oligarşi adetasiyasetle\vyasiyasetin yö- netim anlayışıyia çok ciddi bir savaş vennektedir ve bu savaş devam etmektedir'' dıye sozle- nnı surduren Erdoğan, ortada bır dırenç olduğunu vurgula- dı Erdoğan "Birçok şeyleri aşahm derken oradakiodirenç ne yazık ki bizim ozel sektorü- muzdeki o yapıyi da devamlı dumura uğratmaktadır" dedı Sezer katılacak ADDten Atatürk sempoıyumıı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Ataturkçu Du- şunce Demeğı'nın (\DD)8 olağan genel kurulu 12-13 Hazıran tanhlennde Ankara'da toplanacak ABDve Av- rupa ulkelennde de or- gutlu olan ADD nın "Uluslararası Atatürk Sempozyumu" ıse 9 Ha- zıran Çarşamba gunu başla\acak Ord Prof Hıfzı Veldet \dıdedeoğlu ve arkadaşlan tarafindan 1989 yılında kurulan ADD,512şubevelO5 bın uyeye sahıp ADD'nın ABD, Ingılte- re, Norveç, Belçıka, Hol- landa, Almanya, A\oıs- turya Isv ıçre Fransa ve Avustralya'da orgutlen bulunuyor Genel kurul- da tekrar başkanlığa adaylığını koyacak olan ADD Genel Başkanı Er- tuğrul Kazancı, Kemalıst Aydınlanma Devnmı v e Ataturkçu duşunce sıste- mının mısyon orgutu olan ADD'nın ulus-dev- let çızgısındekı çalışma- lannı yuruttuğunu belırt- tı Son yanm yuzyılda cumhunyet ve devnmın orselenerek, zedelendığı- nı anlatan Kazancı,"Ulus ve halkın aky hinde ter- tipierin ardı arkası kesil- memiştir. Tam bağımsız- hk ve uluslararası eşıtiık ilkeleri goz ann edildigi gibi 'mazlum uluslara onderlık' kavramı kena- ra itilmiştir. \DD, ulus- deviet dışındakı her yak- laşunı reddetmektedir" dedı Kazancı, duzenle- yeceklen Uluslararası Atatürk Sempozyumu'na Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'mde katılacağını bıldırdı Kazancı, "Cumhuriyet ve devnmin ozunu ve an- lamını sonuna kadar savunacağtz" dedı Sem- pozyuma, konuşmacı olarak alanlannda tanın- mışTurkveyabancı uzmanlar ıle bılım adam- lan katılacak IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR [email protected] TRT Genel Muduru Şenol De- miröz, 7 Hazıran Pazartesı saba- hından ıtıbaren, aralarında Kurtçe- nın ıkı ayrı lehçesı Kırmancı ve Za- zaca dahıl ulkemızdekı mıllıyetler- den bazılarının anadıllerınde yayın yapılacağını bıldırdı Maddı açıdan belkı çok anlamı olmayan bu gırı- şımın, kendı tarıhımız açısından onemlı sembolık anlamları bulunu- yor Demıroz'un açıklamalarını dınler- ken eskı yıllara doğru uzandım 1971 yılındaydık, 12 Mart asken darbesı- nın mahkemelerınde yargılanıyor- duk O donemde "Kurt" sozcuğu- nu kullanmak, Turk Ceza Kanu- nu'nun312 maddesını ıhlal anlamı- na gehyordu Fakat, o gunun Turkı- ye'sınde Kurtlenn varlığını gormeden demokrasıyı de sosyalızmı de sa- vunmak pek anlamlı değıldı Bız "Kurt" dıyorduk, asken mahkeme ce- za venyordu Bu durum 1974Af Ka- nunu çıkanadeksurdu Eğerafçık- masaydı, sırf "Kurt" sozcuğunu kul- landığımız ıçın bınlerceyıl cezaevın- Kürtçeyi Resmen Kabul Etmek de yatmamız gerekecektı O donemde, hatta gunumuzde de, Turkıye'dekı ırkçı bır damar, Kurtlerın olmadığını ıddıa edıyor- du Kurtlerın dağ Turklerı olduğu, dağdayaşadıkları ıçın kardayurur- kenayakları "kart", "kurt" dıyeses çıkardığı ıçın boyle adlandınldıkla- rı cıddı cıddı savunuluyor, kıtapla- ra yazılıyordu Bu tanhı, sosyal ger- çeklere zıt tezler gunumuze kadar dasavunuldu Hatta Kurtlerın Turk olduğunu ıddıa eden doktora tez- lerı yazıldı Bu tezlerı yazanlardan bır bılım adamı(') bu ulkede yakın zamanda bakanlık bıle yaptı Bazı bılım adamlarımızO da Kurt- lenn bır dılı olmadığını ıddıa edıp du- ruyorlar Belkı bu yayınların yapıl- masına karar verıldıkten sonra da bu tezlennı savunmayı surdurecek- ler Butun bu hayata aykırı ıddıala- ra rağmen gerçek gelıp onumuze dayandı Artık Kurtlerın Kırmancı ve Zaza lehçelerınde Turkıye dev- letının resmı televızyonu yayın ya- pacak Ben dılbılımcı değılım, aynca Kurt- çe de bılmıyorum Ancak Anadolu tanhı veAnadolu'dayaşayan halk- lar uzenne yazılmış çok kıtap oku- dum Kurtler Anadoiu'nun en eskı etnık topluluklarından bırısı Kurt- çe dıye bır dıl olduğu da yazıiı çok eskı kaynaklarda bıle yer alıyor Kurtçenın çok gelışmemış bır dıl olduğu soylenıyor Mumkundur, bolgede dort ayrı ulkenın toprakla- rında yaşayan Kurtler, yıllarca dıl- lerını koylerının dışında kullanama- dılar Ben bırçok Kurt arkadaşımın, ılkokula başlayıncaya kadar tek ke- lıme Turkçe bılmedığmı, ondan son- ra da Kurtçeyı yaşamda kullanacak bır olanak bulamadığını bılıyorum Çunku daha dune kadar kalabalık yerlerde, toplantılarda Kurtçe ko- nuşmak, Kurtçe yayın yapmak ya- saktı Yalnızca koyde asgarı ıhtı- yaçları karşılamak amacıyla kulla- nılan bır dıl ne kadar gelışebılır kı^ Butun bu engellere rağmen eser- lerını Kurtçe yazan ve edebıyat ala- nında onemlı başarılara ımza at- mış yazarlar var Mehmet Uzun, Cegerxwin bunlardan bırkaçı Iran- lı Kurt yonetmen Gobaldı de "Sar- hoş Atlar Zamanı" ısımlı etkılı fıl- mını Kurtçe çekmıştı Sonuç olarak Turkıye bır done- mı daha gerıde bırakıyor Inkâr ve baskıyla bır dıl ortadan yol olmu- yor Tabıı, Kuzey Irak'ta yıllardır ozerk bır yonetım oluşturmuş Kurt- ler Kurtçeyı resmı bır dıl olarak da gelıştırıyorlar • • • TRT bu yayınları yapınca Turkı- ye'nın bolunmedığını, bırhğının bo- zulmadığını da goreceğız Bu yayın- ların psıkolojık onemı, maddı one- mınden daha fazla Sonunda ken- dı topraklarında yaşayan, kendı yurttaşı olan mıllıyetlere bır dostluk, bıryakınlıkadımıdırbu Doğduğum ve ılkgençlığımı yaşadığım Tarsus'ta onemlı bır Arap nufus yaşıyordu Onların anadılı Arapçaydı O za- man onlardan bu dılı oğrenmem çok kolaydı, ancak bıraz da ıçımı- ze ışlemış şoven duygular nede- nıyle o dılı kuçumsuyordum Şım- dı o zengın dılı oğrenmedığım ıçın çok hayıflanıyorum TRT yonetımını kutluyorum Bın yıllık bır ayıba ve yasağa son ver- dıklen ıçın Kırmancı de, Zazaca da Arapça da, Boşnakça da bılmıyo- rum, bu nedenle kışısel olarak bu yayınlar benım açımdan pek bır şey ıfade etmıyor Ancak, bır korku ye- nıldığı ıçın, bır yasak aşıldığı ıçın bu ulkenın bır yurttaşı olarak mut- luluk duyuyorum Bu tur anlamsız yasakların bırer bırer aşılması dıleğıyle