Katalog

24 MAYIS 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIS BASIN BM komutasında, Arap Ligi ülkelerinin askerlerinin ağırlıklı olduğu bir güç güvenlikten sorumlu olmalı İngiltereveABD Irak'tançekilsin• Irak'ta, bugünkü durum baştan beri uygulanan yanlış politikanın ürünüdür. Üluslararası meşruluğu tescil edilmeden ne Irak halkı ne de dünya kamuoyu, ABD ve Ingiliz birliklerini yasal bir güç olarak kabul eder. Yapılacak en doğru şey iki ülkenin askerlerinin çekilmesi, yönetim Irakhlara devredilince de güvenlik operasyonlannı BM komutasında, tarafsız ülkelerin oluşturduğu çokuluslu bir askeri gücün yürütmesidir. KEN LrVTVGSTONE Eğer bir çukurun ıçındeyseniz eşelemekten vazgeçin. Bu, şu anda Irak'taki savaş için ge- çerli olan son sözdür. Omrüm boyunca ABD ve tngiltere'yi çatışmalı durumlarda, sadece aske- ri çözümün çözüm olabileceğıni sa\ıınup kol kola girişlerini izledim. Söz Irak'a geldiğinde ise söylenecek bir şey var. O da. bu ülkede ya- şananlann Viernam'daki savaştan beri yaşanan her olumsuz şeyden daha kötü ve daha olum- suz bir hale dönüştüğüdür. Irak'taki durum birbirine taban tabana zıt olan iki seçenek konusunda baskı oluşruruyor. Bu seçeneklerin ilki ülkedeki Ingiliz askerlerin sayısını çoğaltmak ki bu içine düştüğümüz çu- kuru daha da derinleştirmek anlamına gelir. tkinci seçenek ise Ingiliz ve Amerikan asker- lerinin tamamının Irak'tan çekilmesi. Benim, za- man geçtikçe çekilmemizın şart olduğuna da- ir inancım artıyor. Irak'taki hapishanelerden yansıyan ışkence görüntüleri, güvenliğin azal- ması kısa süre için geçerli olumsuzluklar değil. Bunlar yanlış politikanın ürünü. Aslında olup bitenin temelinde yatan gerçek şudur: Ülusla- rarası meşruluğu tescil edilmeden ne Irak hal- kı ne de dünya kamuoyu ABD ve tngiliz bir- liklenni yasal bır güç olarak kabul eder. Irak'ta ABD ve Ingiliz güçlerine karşı oluşan direniş hareketine halkın yüzde kaçınm destek verdıği belli değil. Ancak, nüfusun büyük ço- ğunluğunun ışgalci bir güce bilgi vermekten. on- larla işbirliği yapmaktan hoşlanmadığı kesin. Sorun slyasl Istihbarat olmadan da ABD ve Ingiliz asker- lerin kendilerine yönelik saldınlan, direnişı en- gellemeleri, ülkedeki ıstikran sağlamalan müm- kün değil. Ortada güvenlik sorunu olarak söy- lenen şey ise aslında bır siyasi sorun. Siyasi an- lamda "meşnıluk" kavramının yerine konulmak istenen hiçbir alternatifle durum düzelmeye- cek. hatta daha da kötüye gidecektir. ABD'nin siyasi meşruluk sorununu aşmak için ilk girişimi Felluce ve başka bölgelere yönelik askeri operasyonlardı. Ancak. kentlerin uğra- dığı saldınlar sonucunda Irak halkınm daha ge- niş katmanlan, ülkedeki ABD varlığına karşı çıkar duruma geldi. Elde fazla bılgi olmadan sıvıl bölgelere, buradaki militanlan izole et- mek ve kontrol altına almak için düzenlenen sal- dınlar bu militanlan güçlendirmekten başka işe yaramadı. Şiilerin çoğunlukta olduğu güney- de. Mukteda el Sadr' ın marjinal bir figürden bir azınlık grubunun desteklediği lider konumuna gelmesı sadece birkaç ay sürdü. Eğer bilgı gelmiyorsa almanın tek yolu insan- lan "dövedöve" bu bilgiyi almayı denemektir... Ebu Garib Hapıshanesi'nden yansıyan korkunç Parlamentoda protesto edildi İngiltere Başbakanı Tony Blair Irak 'ta yaşananlar yüzünden kendi seçmeninin gözünde büyükpuan kaybetti. Dünya kamuoyunda olduğu gibi ülkesinde de sık sık protestocularla karşüaşan Blair, sommda, parlamentoda konuşurken çocuklar için çahşan bir derneğin üveleri tarafından protesto edildi. 'Fathers 4' adlı dernek üveleri başbakana mor pudra attı ve konuşması sırasmda slogan atarak protesto etti. Polisin iki kişiyi tutukladığı gösteri sonrasında oturuma bir süre ara verildi. Blair, yeniden kürsüye çıktığında ise moralinin bozuk olduğu. sık sık tekleyerek konuşmasından ve yüz ifadesinden okunuyordu. (AP) görüntülerin ardında da bu mantık var. tşken- ceyi saklamak işe yaramaz. Artan güvenlik so- rununu da düzeltmez. Gerçek günümüzde ol- duğu gıbı nasıl olsa televizyon ve internet üze- rinden dünya kamuoyuna yansıyor. Plan başarılı olamaz Bush yönetimınin. Irak'ın yönetimini. 30 Ha- ziran'da "direkt olarak seçimle başa getaneyerT Iraklı bir yönetime devretme planı başanlı ol- mayacak. Çünkü. ABD, güvenlik konusunda- ki kontrolü elinden bırakmayacak. Güvenlik birimlerinin kontrolü elinde bulunmayan bir Irak yönetımi "bağımsız'' olarak kabul edilemez. Durum böyleyken ABD ve Ingiliz birlıklerine karşı saldınlar sürecektir. Bu saldınlan durdur- mak için alınan önlemler ise halkı ışgal kuvvet- lerine karşı daha da bıleyecektir. Savaş öncesınde Irak'a müdahale edilmesi- ne karşı çıkan Liberal Demokratlar, bır süredir daha çok asker gönderilmesi gerektigi görüşü- ne sıcak bakıyorlar. Ben, sonuç olarak bu siya- si sorunu çözecek askeri bır mekanizma olma- dığı karanna varacaklannı umuyorum. Bu çö- zümü sadece Irak'ta düzenlenecek seçimler çö- zebilu". Seçim organize edilirken ülkedeki tüm yabancı birliklerin kontrolü Birleşmiş Millet- ler'de (BM) olmalı. Irak'taki temel siyasi ku- rumlann Birleşmiş Milletleryönetımındeki bir asken güce bakış açısının ABD lıderliğindeki bır güçten daha farklı olacağı kesın. Ikl ortak BM komutasını Istemlvor Işin aslına bakılırsa, askeri kuvvetlerin BM yönetiminde toplanması ışin başından beri müm- kün. Ancak, ABD ve İngiltere. birlıklenni Bir- leşmiş Milletlerkomutasınasokmayahiçbırza- man razı olmadı. Durum böyle olunca tek çö- züm Amenkan ve Ingiliz askerlerinin Irak'tan çekilmesi sonrasında güvenlik operasyonlan- nın Birleşmiş Milletler'e devredilmesi olur. Bu durumda, BM'yle işbirliği yapacak Irak yönetımi. güvenliğin ve ıstikrann sağlanması için ne tür önlemlenn alınacağına dair kararlar- da da sorumlu olur. Geçiş döneminde hangi yabancı ve "tarafsız" birliklerin ülkede görev yapmasının, hangi yerel güvenlik birimlerinin korunmasının doğru olacağına dair karar aşamalannda da söz sahıbi olur. Bu da tngiliz ve Amerikan askerlerinin yerlennı Arap Ligi üyelerinin askerlerinin alacağı anlamına gelebilir pekâlâ! Bu ülkelerin askerleri Irak halkı tarafın- dan daha tarafsız olarak nitelendinlecektır. Bu konu Ingiliz askerlen ve Irak halkı için ger- çektenbırölüm-kalımmeselesı. Şimdıyekadar sürdürülen polıtika başanlı olamaz ve devam et- tinldiği sürece de adı kanşan herkes için işleri daha kötüye göfürür! (The Guardian, tngütere, 19\fayıs) DtşişleriBakaruAbduUahGül. AB\e \kdenİ7Ülkdcrininbuluştıığu.Dublin'deki Euromed toplanösında Avrupalı meslektaşlanyla bir arada. (Fotograf: AP) Eskidost Türldye AB 9 ye kabuledilmeli Okuyuculanmız, Avrupa Birlığı (AB) projesinin geçmişteki anlaşmaz- lıklan, düşmanlıklan ortadan kaldır- maktan ibaret olduğunu sanabilirler. Ancak, söz Türkiye'ye gelince du- rum değişiyor. Dün, teronzme karşı mücadeleyi görüşmek için Ankara'da meslektaşı Tayyip Erdoğan'la görüsen Başbakan Tony Blair, Türkiye'nın AB üyeliğini destekleyen birkaç Avrupa- lı liderden biri. Diğer Avrupalı lider- lerin çoğu teoride destekler gibi gö- rünse de işı pratığe dökmekte çekim- ser kalıyor. Birçok ülke. özellikle Fran- sa ise Türkiye"nin AB'nin parçası ol- masına karşı. Türkiye'ye karşı vürütülen, temeli ırkçı ve dını bağnazhğa dayanan bu kampanya. çirkin bır kampanya. Ba- zıian Türkiye için bulunduğu coğraf- yanın engel oluşturduğunu savunu- yor, kimıleri de nüfusunun -çünkü AB'de nüflıs yoğunluğuna dayalı bır oylama sisteminin uygulamaya ko- nulması planlanıyor- kimileri ise hâ- lâ Türkiye'nin AB'nin demokrası kri- terlerine uymadığını savunuyor. Avrupahlar, iki dünya savaşının ar- dından geçmiştekı düşmanlıklan aş- mış olmalılarsa da Türklere karşı olan eski önyargılara dönmek doğru ka- bul ediliyor. Ancak ingiltere, birçok Avrupa ülkesinin aksine geçmışten beri Türk yanlısı olmuştur. Daily Te- legraph gazetesi de. 1877'te bugün- kü Chirac gıbı Türlderin bavullannı toplayıp Avrupa'yı terk etmeleriru ıs- teyendadstone'labozuştuk. 1974'te Kıbns'a müdahale eden Türkiye'nın tutumunu destekledik. Şimdi de aynı coşkuyla eski dostumuzun yanında- yız. Önce Türkiye'nin Avrupalı ol- madığı yolundaki ıtiraz savını ele ala- lım. Bu coğrafı olarak doğru değildir. Avrupa'nm kurucu efsanesi. Zeus ve Avrupa'nın öyküsü Türkiye toprakla- nnda geçmiştir. Ülkenin siyaseti ise en azından modern cumhuriyetin ku- rulduğu 82 yıl öncesiden beri Avru- pa'nın diğer ülkelerindekı hareket ve dalgalanmalan yaşamıştır. Laik Türklye kucaklanmalı Bir Müslümanın A\Tupalı olamaya- cağını gerçekten söylüyor muyuz' 7 O zaman Bosnalılar ve Arnavutları ne ya- pacağız0 Ya da mılyonlarca Fransız ve tngiliz yurttaşı olan Müslümanı? En azından bir laık Müslüman demokra- siyi kucaklamakta Avrupa'nın çıkan olacaktır. Zavallı Türkler bu konuda iki taraf- lı yerden yere vuruluyorlar. Din eği- timi veren okullan kısıtlamaya çalı- şınca totalıterlikle suçlanıyorlar. Ak- si halinde ise tran'dan beter bir îslam- cı toplum olma yoluna girmekle. Şım- diki Ankara hükümeti dengeyi iyı bul- muş gibi görünüyor. Türkiye tslam dünyasının geride kalan kısmı için mükemmel bir örnek oluşruruyor. Türkiye'nın. Avrupa'nın en büyük ikinci nüfusuna sahip olduğu doğru. Avrupalı diğer ülkeler yaşlamrken Türkiye kalabalıklaşıyor. Doğal ola- rak bu. Avrupa'daki entegrasyonun yönünü değiştirecektir. Ve Avrupa "da- kı çok az ulus bu kadar milliyetçı ve bağımsızlığı konusunda bu kadar has- sastır. Bu nedenle Avrupa'daki fana- tiklerin neden Türkiye'nin üyelığinin olasılığı konusunda bıle bu kadar asa- bileştiğını anlayabiliriz. (Daily Tdegtaph, İngiltere, 18Mayts) loili. >9 S THE GUARDİAN Eşcinsel evliliğin yasal olduğu eyalet: Massachusetts... TORSTEN KRAUEL New York, Oregon ve Ka- lifonüya'daki bazı kentler. kış aylannda eşcinsel evli- lığı yasallaştırmak için ça- ba sarf etti. Ancak. mahke- melerin isteklerıni redde- den katı tavnyla karşılaştı- lar. Massachusetts'de böy- le bır şey yaşanmadı. Buradaki en yüksek mah- keme, şubatta eşcinsellere nikâh kıyılmasını eyalet yö- netimı için yasal bir zorun- luluk saydı. Böylece 38 eya- lette eşcinsel evliliğin ya- sak olduğu ABD'nin, bir ta- ne de bu tür evliliğin yasal olarak zorunlu olduğu bır eyaleti oldu. Dün de Mas- sachusetts'te iki erkek evlen- di. Bu eyalettekı Provınce- town kentinin nüfiısundaki çıftlerin yüzde 18'ieşcınsel çıftler. Bu çiftler için mah- kemenin aldığı karar devrim niteliğındeydi. ABD Başkanı George Bush ve önümüzdeki seçım- lerdeki rakibı John F. Kerry için, bazen ikilinin sadece si- yasi anlamda rakip olma- dıklan, farklı dünya görüş- lerinin temsilcısi olduklan söylenıyor. Eşcinsellerin ev- lenmesi söz konusu oldu- ğunda bunun doğru oldu- ğunu söyleyebiliriz. Bush, eşcinsel çiftlerin e\ lenmesi- ne şıddetle karşı çıkıyor De- mokrat Partilı rakibi Kerr>- ise bu konuya insan hakla- n kapsamında bakıp daha demokrat bir rutum sergili- yor. Uzun lafın kısası, eğer Kerr\- başkan seçilirse eş- cinsel çiftlerin evlenmele- rinin önündeki engeller Bush dönemıne oranla engeller azalacağa benziyor. (Die Weh, Almanya, 18Mayıs) İşkence görüntüleri bir yetkilinin yaptığı kural ihlali değil, Amerikan sisteminin ürünüdür Ağaçtan düşen çürük elmalar SALAAL\ A. SALAMA Bunlar bir ABD ağacından düşen çü- rük elmalar mı? Bunlar bir özür ve di- siplin cezasıyla telafı edilebilecek ge- lip geçici, sıradan olaylar mı? Ya da bu ahlaki ve mannğa dayalı kokuşmuş- luğa ters açıdan bakılabilir mi? Bun- lar birçok ABD'li ve Ingilizin kendi- lerine yöneltmeye başlamalan gere- ken sorular. Psikologlar, siyasetbilimciler ve dü- şünce gruplan. 11 Eylül saldınlann- dan beri sürekli "medeniyeöer çatış- ması" ve "kültürlerarasıdiyal(^''dan bahsederek sabnmızı denediler. Şim- di ise Iraklı tutuklulara neden bu ka- dar sadistçe ve vahşıce davranıldığı- na açıklık getirmehler. Karalama kampanyası Washington ve New York'a yöne- lik saldınlar düzenlendığinde Ber- nard Lewis ve Samuel Huntington gi- bi tarihçi ve yazarlar. Islam kültürü- ne karşı bir kampanya başlatmak için zaman kaybetmediler. Bizim kültürü- müzün insan hakkı ihlali, baskı üze- rine kurulu bir kültür olduğunu savun- dular. Bu ıddialar, hapıshane ve top- lama kampı inşa etmek, baskıcı bu1 uy- gulamayı yürürlüğe koymak, Guan- tanamo, Afganıstan ve Irak'taki tutuk- lulara kötü davranılmasını haklı gös- termek için savunulan şeylerdı. Irak'ta- Başkan Bush şimdı de Müslüman olan Irak halkından "ciddi olmaj'an" ken- di özrünü ve savunma bakanlığıyla üst düzey askeri yetkililerin özrünü ka- bul ehnelerini istiyor. Bush. ABD istihbaratı tarafından, sistematik ve ağır bir şekilde yapılan bu vahşice işkence için özür dıliyor. • Irak'tan dünyaya yansıyan işkence görüntüleri, düşük seviyedeki memurlann ya da askeri yetkililerin emir ve kurallan ihlal ederek işlediği münferit suçlar değil. ABD'nin tüm yönetim sistemini yönlendiren düşünce biçiminin ürünü. En üst düzeyden en alt seviyeye, politikacıdan askere... kı Ebu Garib Cezaevi'nde yapılan vahşetin emn, asken istihbaratın üst düzey yetkilileri tarafından verildi. "Şeytanın askerleri"nden özür dileme konusunda istekli olmayan bir adam olan ve acılen Afganıstan ve Irak'ta savaşa gırişmek ıçın tüm tslam dün- yasını yeinden düzenlemek isteyen Bunlar olurken, onun yönetiminin hâ- lâ diğer uluslara medeniyetin gerçek anlamını, adalet, özgürlük ve demok- rası dersi verme hakkı olduğunu dü- şünenler olabilir. Modern ve postmodern dünya, di- jıtal kameralar aracılığıyla işgal güç- lennın yaşananlan arkasına saklama- ya çalıştıklan gizli duvarı yıkmayı başardı. Dünyanın dört bir yanrnda bin- lerce korkunç fotograf dolaşıyor. Holocaust ve Vletnam glbl Çıplak insanlar, cınsel tacız görün- tüleri vs. Bu korkunç görünrüler Ho- locaust, Viernam, Bosna. Ruanda. Fi- listın ve Hiroşima'yı anımsatıyor. Bu yaşananlar. düşük seviyedeki memurlann ya da askeri yetkililenn emir ve kurallan ihlal ederek işledi- ği münferit suçlar değil. ABD'nin tüm sistemini yönlendiren sistema- tik düşünce biçiminin ürünü. En üst düzeyden en alt seviyeye. politikacı- dan askere... ABD. bu tutumuyla, Is- lam dünyasının radıkallenni cesaret- lendıriyor. Reformlan küçümsüyor ve kan dökülmesini körüklüyor. Me- denıyetler çatışması konusunda bu kadar ısrarla duranlar. şimdi belki bu şüphecı. anlamsız ve ırkçı etik değer- lerini bir kenara bırakırlar. (El-Ahram, Mısır, 13-19 Mayıs sayısı)