Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 MAYIS 2004 CUMA HABERLER •• •• DUNY4DA BUGUN Hükümet, resmi bayramlardan duyduğu rahatsızlığı her yıl başka bir biçimde gündeme getiriyor ALİ SİRMEN Gerginlikten Kim Neden Medet Umuyor? Bir ülkenin yöneticileri akıllannı peynir ekmek- le yemişlerse, vatandaşı ne halt yesin? Gerçi burada, vatandaşyönetici ayırımını çok kesin sınırlara vardırmak yanlıştır; çünkü de- mokrasinin hiç değilse oylama kısmının var ol- duğu yerlerde vatandaş kendi yöneticisinden sorumludur. Ancak Türkiye'de ne kayıtlı ne de sandık ba- şına giden seçmenin çoğunluğunu AKP iktida- nnın icraatından sonjmlu tutabilirsiniz. Çünkü AKP'nin böyle bir çoğunluğu yok. Bu partinin aldığı oyların bir bölümünü de, kendisi çok beğenildiği için değil, daha önceki partilere tepki gösterildiği için topladığını da biz değil, bütün gözlemciler söyiüyorlar. AKP'nin seçimlerden sonra, almayı başardı- ğı, bizce hak edilmemiş olan destek de, geçmi- şin siyasi krizlerine, istikrarsızlığa karşı, tek par- tili iktidarın özlenen sürekliliği ve ıstikrarı sağla- yacağı beklentisinden kaynaklanıyordu. AKP'nin bu beklentiye neden yanrt vereme- yeceğini burada daha önce çok yazdık. Son YÖK olayı, gerçekleri, artık en görmek is- temeyenlerin bile gözüne açıklıkla sokmuş bu- lunuyor. • • • Başbakan Tayyip Erdoğan başta olmak üze- re AKP'nin büyük çoğunluğu, YOK'ü kaldırıyo- ruz bahanesiyle, ŞÖK'ü (Şeriatçı öğrenim Ku- rumu'nu) getirmek için ipleri iyice germişlerdir. Kimi arkadaşlarımız AKP grubu içinde ger- ginliği azaltmak yanlılarının da olduğunu, bun- lann Cumhurbaşkanı Sezer'in vetosundan son- ra devreye girip işin soğumaya bırakılmasını önerdiklerini belirtiyorlar. Böyle bir yumuşama- nın olması, ülke ve rejim açısından temenni edi- lir. Ama şimdilik görünen odur ki, iplerin her gün daha da gerilmesi için bir yandan AKP yöneti- minde, bir yandan da AKP'nin çeşitli noktalara yerleştirdiği görevliler arasında ciddi bir yarış başlamış bulunmaktadır. 19 Mayıs törenleri sırasında, Ankara ve Iz- mir'de Atatürk'ün Gençliğe Seslenişi'ne karşı, gençliğin yanrtını okuyan gençlerin imam hatip- lilerarasından seçilmiş olmasını bu çerçeve için- de ele almakta yarar vardır. Bir gerçeği görmek zorundayız. AKP fırsatı ganimet bilerek, eğitimin dinselleş- tirilmesi gırişimınj başlatmıştır ve bunun peşini bırakacağa da benzememektedir. Tam böyle bir ortamda 80 yıllık Tevhid-i Ted- risat'ın reddi ve zıttı demek olan imam hatipli- lerin ön safa çıkarılması, masumane bir hareket değildir. Bunun geniş vatandaş kesimleri arasında tep- ki bulmamasını beklemek safdillik olur. O gün törende olan kimi komutanlar tepkile- rini göstermek fırsatını bulmuşlardır. Ama kuşkunuz olmasın ki, sivil kesimden bir- çok kişi de aynı tepki içindedir ve orada olma- dıkları için bunu açığa vurma fırsatını bulama- mışlardır. • • • Bir gerçeği daha görmezden gelemeyiz. Ka- yıtlı seçmenin ancak yüzde 25'inin, sandık ba- şına gidenlerin yüzde 34'ünün oylarını alarak iş- başına gelen bir parti, saçma bir baraj uygula- ması yüzünden, parlamentoda üçte ikilik bir ço- ğunluk sağlamış olmasına bakarak, rejimin te- mel niteliklerini değiştirmeye kalkarsa, ülkede bü- yük bir tepki doğması kaçınılmazdır. Demokrasilerde salt yasaların lafzına uygun- luk değil, aynı zamanda rejimin evrensel nitelik- lerine ve geleneklere uygunluk ve nihayet o ya- salara can veren gerekçelere riayettir meşru- iyeti sağlayan. AKP'nin bunlan görememiş olması düşünü- lemeyeceğine göre, gerginliği göze alarak he- define yürümeye kararlı olduğu sonucuna varı- nz. Aslında demokrasilerde gerginlikler en çok ik- tidarları zedeler. Gerginleşen siyasal ilişkiler işi şirazesinden çıkardıktan sonra, iktidarlar, ta- bandaki desteklerini daha da büyük ölçüde yi- tirdiklerini gördükçe hırçınlaşıp sistemin yürüme- si için zorunlu olan kurum ve kuruluşlarla birlik- te, uyumu da zedelerler. Kısacası, özellikle Türkiye örneğinde görül- düğü gibi demokratik sisteme en büyük zararı, bizzat onu korumakla yükümlü iktidarlar ver- mişler, bunu hem kendileri pahalıya ödemişler hem de ülkeye aynı şekilde ödetmişlerdir. Gerginlik senaryolarıyla sivil darbelere kalkış- mak, kimseye hayır getirmemiştir. Gerginlikten kimler, hangi nedenle medet umu- yorlarsa umsunlar, bu gerçeği de göz ardı etme- melidirler. 500 bin kişi yaşamını yitirmişti Sürgünde ölen Çerkesler anılıyor MİYASEİLKNUR Çerkesierin anayurtla- n Kafkasya'dan sürülüş- lerinin yıldönümü nede- niyle sürgünde yitirilen 500 bin savaş kurbanı bugün düzenlenen tören- lerle anılıyor Ruslann Kafkasya'yı işgal erme- sinden sonra anayurtla- rından göçe zorlanan Çerkesler, göç yollann- da yaşamlannı yitiren- !er anısına ilk göç kafi- lesınin yola çıktığı tarih oldugu için bugünü " Yas Günü" olarak kabul edi- yor. 1991 yılında Nal- çik'te toplanan Dünya Çerkes Kongresi'nde 21 Mayıs, Kafkasya Savaş Kurbanlannı Anma Gü- nü ılan edildi. O nedenle her yıl 21 Mayıs'ta îstanbul'daki Çerkesler, Salacak sahi- linde toplanarak ölenle- nn anısına denize karan- fıl bırakıyorlar. 19Mayıslara AKP gölgesiANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- AKP hükümetının göreve gelmesi- nin ardından, ulusal bayram kutlama- lanna adeta "gölge düştü". Millı Eği- tim Bakanı Hüseyin Çetik'in geçen yılki 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramrnın hemen öncesinde "şeldl var ama içerikyok" diyerek stat kutlamalanna karşı çı- kan açıldamalannın ardından. bu yıl ki kutlamalarda da imam hatip krizi yaşandı. "Gençliğin Atatürk'eYam- ü" Ankara'da ve fzmır'de imam ha- tip lısesi öğrencılerine okutulurken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 10. Yıl Marşı'nı alkışlamadı. 19 Mayıs etkinlikleri Coşku geceye taşındı • Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri önceki gece de devam etti. Bakırköy, Kadıköy ve Fatih'te düzenlenen etkinliklerde binlerce genç geç saatlere kadar eğlendi. tstanbul Haber Servisi -19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri önceki akşam tstanbul'un ilçelennde düzenlenen fener alaylan, gençlik konserleriyle sürdü. Kadıköy Belediyesi'nin Selamiçeşme Özgürlük Parkı'nda düzenlediği konserde Volkan Konak şarkılannın yanı sıra şiirlenyle de Kadıköylüleri coşturdu. Karadeniz müziğine gerirdiği rock yorumuyla sevilen Kazun Koyuncu'nun Kalamış'taki Kadıköy Gençlik Merkezı'nde verdiği konserde ızleyıciler "Uy Aha" "EOa EDa", "Fadime" ve ritmik havalarla iki saate yakın süre horon teptı. Bakırköy'de gencllk konserl Bakırköylüler, Bakırköy Belediyesi ve Türk Böbrek Vakfı ışbırliğıyle düzenlenen "Gençlik KonserTnde eğlendi. tncırli Caddesi'nden başlayarak Özgürlük Meydanı'na kadarkı fener alayına Bakırköy Belediye Başkanı Ateş Ünal Erzen ve Türk Böbrek Vakfî Başkanı Timur Erk ve böbrek hastası gençler ve çok sayıda yurttaş katıldı. Fatih'te yürüyus Fatih'te düzenlenen fener alayına katılanlar Cumhuriyet'e ve Atatürk'e bağlıiıklannı ifade eden pankartlar ve meşalelerle Fatih Belediye Başkanlığı binasından Edirnekapı Meydanı'na yürüdüler. tstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından da Boğaz'da "Gençlik Gerisi" düzenlendi. Uçurtma şenllfll Ümraniye Belediyesi ve tstanbul Uçurtmacılar Derneği 'nin işbirliğiyle Hekimbaşı Spor Tesisleri'nde gerçekleştirilen etkinlikte, miniklerin farklı desenlerdekı uçurtmalan renkli görüntülere sahne oldu. Yenibosna tlköğretim Okulu öğrencileri de, okul korosunun seslendirdiği 10. Yıl Marşı ve Vatan Marşı eşliginde 19 Mayıs'ı kutladı. Öğrenciler, "Devrimleri konımanın gençlerin görevi olduğunu" vurgulayarak vatana bağlılık andı içtiler. • Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'in geçen yıl yaptığı 'Kutlamalan statlardan kurtaralım' önerisinin ardından, bu yıl da Başbakan Erdoğan, 10. Yıl Marşı'nı alkışlamadı. "Gençliğin Atatürk'e Yanıtı" imam hatip öğrencılerine okutuldu. AKP hükümeti, göreve başlaması- nın ardından resmi bayramlardakı ta- vırlany la bile toplumsal gerginlik ya- ratmaya başladı. Milli Eğitim Bakanı Çelik, geçen yıl, göreve gelmesinden 2 ay sonraya rastlayan 19 Mayıs kut- lamalan öncesinde, stat kutlamalan- nı "içeriksz" bulduğunu açıklamıştı. Çelik, "İşin içerik ve ruh yönü bir ke- nara bıraküıyor. Daha çok işin sere- monyaLritiieitarafi ön plana çılayor" diyerek, kutlamalann statlardan çıka- nlmasını istemişti. Aradan geçen bir yılın ardından AKP hükümeti tavır ve hareketleriy- le 19 Mayıs kutlamalanna yine gölge düşürdü. Seçim meydanlannda yaptı- ğı konuşmalarda "10. Yıl Marşı oku- makia Türkiye raylarta donanmıyor" diyen Başbakan Erdoğan, törenlerde marş okunurken alkışlara katılmadı. Hükümetin bu yıl en çok tepki çe- ken uygulaması ise "Gençliğin Ata- türk'e YanrtTnı imam hatip lisesi öğ- rencılerine okutmak oldu. MEB, imam hatipler nedenıyle yaşanan YÖK ger- ginliği sürerken Ankara ve îzmir'de- ki resmi törenlerde "Gençfiğin Ata- türk'e YanrtTnı imam hatip lısesi öğ- rencilerine okuttu. Bakanlık yetkili- leri, kuvvet komutanlan tarafından al- kışlanmayan konuşmayı en başanlı öğrencilere yapordıklannı ve olayın *te- sadüT* olduğunu ileri sürdü. CHP Denızlı Milletvekilı Mustafa Gazalcı. konuya ilişkin yaptığı açık- lamada, "Bu,18aydıryapılanpartizan- ca kadroiaşmanm yansımasıdır. Eğer Ankara'ya imam kökcnli bir milli egi- tim müdürü atanuşsamz, onun daimam hatipöğrencisiniön plana çıkartnası do- ğakür" dedi. şoıta da vasak gelebllir Hükümetin resmi bayramlardaki tutumunun "ekilen tohumlann bir so- nucu" olduğunu \-urgulayan Gazal- cı, "Kadrolar dinselleştikçe resmi bayTamlarada gölgesi düşüyor. Eğer bunlara göz yumulursa ileride de şortlu öğrenciler çıkmasm' denebihr" diye konuştu. Dönemeyenler' için Gelibolu'ya 19Mayıs çıkartnası ALPERTLTRGUT 2 bin öğrenci Çanakkale şehitkrini anmak için Gen'bolu'da buluşru. (Fotoğraf: EBRU ERDOĞAN) Fatih'te düzenlenen fener alayına her yaştan yüzlerce yurttaş kaüldı. (Fotoğraf: TAYLAN SIĞIRCI) Kadıköy Gençiik Merkezi'nde toplanan gençler Kazun Koyuncu'nun Karadeniz ezgileri eşüğinde horon tepti. AKP'li Beylikdüzü Belediyesi'nin uygulaması tepki topladı ezanyayını'direklerine hopartör bağlanması çabşmalannnı ol- duğunu büiyonun. Fakat çalışmanın bitip bitme- diğinden ya da farkh amaçiar için kuilanılıp kulla- ndmadığından heberim yok" dedi. Yalova'da slogana soru^urma Bu arada. Yalo\a'da 19 Mayıs töreninin ardın- dan bir öğrenci grubunun " Ya ADah Bismillah Al- lahüekber" şeklinde slogan attığı yönündeki id- dialar üzerine bir açıklama yapan Yalova Vali Ve- kili tsmail Gündüz, olayla ilgili soruşturma baş- latıldığını bıldırdi. Gündüz, "Kutlamalar. 19Ma- VB'UI anlanıveönemmeyak^n*şekOdev^pıkü" der- ken bir gazetede. tören sonrasında stadvoım dışın- da bir grup öğrencinin "Ya ADah Bismillah ADa- hüekber" sloganı attığı öne sürülmüştü. tstanbul Haber Servisi - Beylikdüzü Belediye- si'nin, 19 Mayıs'ta elektrik direklerine bağladığı hoparlörlerden ezan yayuu yaptığı iddia edildi. Yalova Valiliği de 19 Mayıs törenlerinden sonra bir gTup öğrencinin "Ya ADah BJsmiDah ADahü- ekber" şeklinde slogan attığı iddialan üzerine so- ruşturma başlattı. AKP'li Orakçi: Haberlm yok 19 Mayıs kutiamalannın ardından Beylikdüzü bel- desinden gazetemizi arayan çok sayıda yurttaş, AKP'li Belediye Başkanı Vehbi Orakçı'nın itfaiye araçlannı kullanarak ezan dinletmek için beldede- ki tüm elektrik direklerine hoparlör bağlatmasuıı protesto etti. Orakçı konuyla ilgili bilgisi olmadı- ğını belirterek "Beledh'enin anonslan için elektrik Çanakkale'de 89 yıl önce ulus bılınci, va- tan sevgısı ve bağımsızlık ateşiyle kitap ye- nne silaha sanlan ve "hiçbiri geri döneme- yen" liseli ve üniversiteliler, çoşku \ e hüzün- le anıldılar. Istanbul Onıversitesi'nin organızasyonuy- la 42 otobüs dolusu toplam 2 bin öğrenci, şe- hit tıbbiyeiileri \ e liselilen anmak için Ge- libolu'ya çıkarma yaptı. Trakya ve Zongul- dak Karaelmas üniversitelerinin öğrencile- rinın katılımıyla büyüyen topluluk, "Çanak- kaleGeçflmez"i yaratmak için kanla sulanan toprağın havasını soludular. 1 milyon aske- rin 8.5 ay boyunca savaştığı, 400 bin kişiye mezar olan koylar. tepeler ve siperleri gezen öğrenciler, kendilerine eşlik eden öğretim üye- lerinden, Stalingrad'dan sonra dünyanın en büyük hat savaşının aynntılannı öğrendıler. "Dur yolcu! BUmeden gelip bastjğın bu toprak. bir devrin barügı yerdir" sözleriyle anıtlaşan. şehitlikler, rölyef ve heykellerle süs- lü Anzak koyu. An Burnu. Kanlısırt ve Ka- batepe'yi dolaşıp görüntüle>'en öğrenciler, in- sanüstü gayretle 275 kiloluk top mermısini sırtlayan Seyyit Onbaşı'' ile yaralı bacağmı rüfekle bağlayan ve düşmanın ilerlemesinı 10 saat durdurmayı başaran şehıt Yahya Ça- vuş'un öyküsünü dinlediler. Duygusal anlar yasandı Öğrenciler. şarapnelın göğsündeld saat: parçalamasuıa karşın "Ben size savaşmayı değfl öhneyi emrediyonım'' diyerek Çonİc- bayın'nda düşmanın ilerlemesini Türk siper- lerine 25 metre kala durduran Mustafa Ke- mal'in heykeli önünde duygusal anlar yaşa- dılar. Onurtimsali sancağı Avustralya'da ser- gilenen, komutanından enne herkesin şehit düştüğü 57. Alay'ın şehitliğinde ise gözler doldu. Kabatepe'de akşam saatlennde düzen- lenen törenlere katılan GATA öğrencileri, tstanbul, Trakya, Zonguldak Karaelmas üni- versitelen öğrencıleri ve tstanbul Lısesi iz- cileriyle çabuk kaynaştı. Genç üniversiteli- ler ve askeri öğrenciler yan yana meşaleler yakıp halay çektiler. "Atam. gençMk seninle gurur duyuyor" sloganını atan öğrenciler hep bir ağızdan türküler söylediler. Öğrenciler daha sonra metrekareye binler- ce mermi çekirdeğinin düştüğü, kurşunlann havada çarpıştığı 19 Mayıs 1915 günü saba- ha karşı 03.30'da adı Kanlısırt'a dönüşen bölgede toplandılar. Ayaza kesen havada çoşku içinde bir araya geien öğrenciler, bir gecede yok olan 2. Tümen'üı üniversiteli ve liseli askerlerini andılar. tstanbul Erkek Lı- sesi ve onun içinden çıkan tstanbulspor, sa- n-beyaz renklenni. Çanakkale Savaşı'nda şehit düşen 55 son suııf öğrencisinin anısı- na san-siyaha çe%irmiş. tstanbul Tıbbiyeli- ler ise 1921 'de hiç mezun verememişti. IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyet.com.t Avrupa Birliği ile müzakereler sü- rerken ortaya dört pürüzün çıktığın- dan söz ediliyor. 1. Anadilde yayın başlasın. 2. Reformlar pürüzsüz uy- gulansın. 3. DEP'Iİ milletvekilleri için iyi niyet gösterilsin. 4. Gayrimüslim haklan verilsin. Buna yeni bir mad- de daha eklenecek gibi görünüyor: Vicdani ret hakkının tanınması. Bunlann ne olduğunu Türkiye de biliyor, bizler de biliyoruz. Benim inancım odur ki, buna Seçim Kanu- nu ve Siyasi Partiler Kanunu da ek- lenecek. Çünkü Uyum Programı için- de bunlar da vardı. Avrupa Birliği konusunda karam- sar olan, daha doğrusu gönülsüz olan çevrelerin bile artık müzakere tarihi alınacağını kabul ettikleri bir ortamda, bu maddeler neyin nesi diyebilirsiniz. Bence bunlar madde değil, Türkiye'nin falsolan. Ben bir yurttaş olarak, bu ülkede hâlâ işken- ce yapıldığını biliyorum ve bundan üzüntü duyuyorum. Aynı üzüntüyü resmi çevrelerin yeterince duymadı- ğını sanıyorum. Çünkü, hâlâ işken- Avrupa'nm îstedikleri... ce ve kötü muameleyle suçlanan devlet görevlileri, idareden himaye görüyor. Gazetecilere herkesin gö- zü önünde saldıran polislerin ve şef- lerinin bile hâlâ göreve devam edi- yor olması, idarenin isteksizliğini gös- teriyor. Işkencedavalanndayargıla- nan polislerin bulunamaması da bir başka ölçü olarak karşımıza çıkıyor. DEP'li milletvekillerinin davasın- daki durum da bu ülkede yargılama anlayışını ortaya koyuyor. Hiçbirşid- det eylemine katılmamış, halkın seç- tiği milletvekillerini on yıla yakın bir süre cezaevinde tutmak, onlan te- rör örgütü üyesi olarak yargılayıp tekrar tekrar mahkûm etmek, yargı sisteminin de Ceza Kanunu'nun da henüz demokratik bir anlayışa kavuş- madığını kanıtlıyor. Avrupa Birliği ül- kelerinin hukuk anlayışına göre Ley- la Zana ve arkadaşlannın hâlâ ce- zaevinde tutuluyor olması kabul edi- lir bir davranış değildir. Bu nedenle tepkilerini dile getiriyorlar. Ben de Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Do- ğan ve Selim Sadak'ın hâlâ ceza- evinde tutulmasını bu ülke açısın- dan bir ayıp olarak görüyorum. Ça- kıcı'ların, Kırcı'lann bırakıldığı or- tamda bunun açıklanması mümkün değildir. Gayrimüslim haklanna gelince: Bu köşede defalarca dile getirdik. 1936 yılında çıkanlan bir karamame gerek- çe gösterilerek azınlık vakıflarının mallanna, 1971 yılından bu yana el konuluyor. Kişilerin yıllann birikimiy- le elde ettikleri taşınmaz mallarını kendi istedikleri gibi tasarruf etme- lerine engel olunuyor. Bu ülkede 30 yılı aşkın bir zamandır, özel mülk edinme hakkı azınlıklara yönelik ola- rak ihlal ediliyor. Bu durumu düzelt- mek amacıyla çıkanlan kanun ve ka- rarnameler de ne yazık ki sorunu çözmeye yetmiyor. "Vtcdani ret" konusu da bir ölçü. Isteyen askerlik hizmetini silah al- tında yapmayabiliyor. Insanlann si- lahlı bir kurumda görev yapmayı red- detmeleri, Avrupa'da en doğal hak- lardan biri olarak kabul ediliyor. Bü- tün bunlar, uygar dünyanın ölçüleri arasında Diyebilirsiniz ki, Irak'taoçok uygar geçinen Batılılann halinigörü- yoruz. Bunlann neresi demokrat, neresi uygar? Batı'nın iki yüzü olduğunu biliyoruz. Bir yüzü; istilacı, sömürge- ci, geri kalmış ülkeleri yağmalayan emperyalist yüzü. Bu yüzüyle de- vamlı kavga edeceğiz. Diğeryüzü ise insanlığın yüzyıllardır mücadeleyle elde ettiği hakların yarattığı Batı. Ya- ni uygarlığın Batı'sı. Bu Batı'da sen- dika var, düşünce özgürlüğü var, toplusözleşme hakkı var. Örneğin Avrupa'nın hiçbir ülkesinde seçim- lerde yüzde 10 baraj gibi temsili en- gelleyen bir baraj yok. Daha bir yı- ğın başka özellik sayabiliriz. Küreselleşme, dünyadaki denge leri yoksullann aleyhine iyice bozar ken, dünyada uluslararası dayanış manın gelişmesine de yol açtı. Zen gin ülkeler, küreselleşme yoluyla ken di halklannı, kendi emekçilerini d< baskı altında daha kolay tutuyoriaı Yatırımları yoksul ülkelere yaparak kendi işçilerini daha kötü koşullar da çalışmaya zorluyorlar. Işte bı dengesizlik gelişmiş ülkelerin emek çilerini de harekete geçiriyor. Ulus lararası dayanışma için elverişli ko şullar oluşuyor. Sonuç olarak, AB'nin Türkiye'ni demokratikleşmesi yönündeki iste(< leri de demokrasi yönünde, insa haklan yönünde bir dayanışma ol? rak görülmeli. Unutmayın, Türkiye'nin demokre tikleşmesi ve AB içinde yer alma- isteği daha çok Batı'nın sosyal de mokrat, yeşiller ve sosyalistlerinde geliyor. Sağcılann, Türkiye'nin d€ mokratikleşmesiyle ilgili bir dertle yok, zaten Türkiye'yi AB'ye de iste miyorlar.