Katalog

21MAYIS2004CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab « cumhuriyet.com.tr 11 Başbakan, İsrail'in Filistin'de, ABD'nin de Irak'ta yaptıklannı insanlık dışı olarak değerlendirdi Erdoğan devletterörü dediANKARA (Cumhuriyet Bfirosu) - Türkiye, fsrail'in Filistin halkına yö- nelik aşın şiddet politikasına karşı sesıni yükseltirken ABD'yi de eleş- tirdi. Başbakan Recep Tayyip Erdo- ğan, Filistin ve Irak'ta vaşananlann "adeta devlet terörü noktasına ür- mamlınJdığını'" belırterek bütün dev- letlerin bır araya gelerek adım atma- lan gerektiğını ılettı. tsrail'ın saldınlannı yoğunlaştınp hergün çok sayıda Filistinli sivili öl- dürmesı, AKP hükümetinin de tepki- sinı arttırmasına neden oldu. Erdoğan. Romanya'ya hareketı ön- cesinde düzenlediği basın toplantı- sında, Refah Mültecı Kampı'nda ve Irak'ta yaşanan gelışmelenn ınsan- hk açısından gıdışin feci olduğıınu ortaya koyduğunu belırterek, "Bura- da sonımİuluk taşryanJann tarihe kar- şı çok büyük bir sorumhıluğu vardır. Afganistan Erdoğan: ABD asker istedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Tayyip Erdoğan, ABD'nin NATO'nun Afganistan operasyonlan için Türk askeri istediğini ancak bu istemin netleşmediğini kaydetti. Afganistan'daki operasyonu tehlikeye gıren NATO ıse Türkiye'nın asker katkısından önce, taahhüt etmesıne karşın hâlâ göndermediği 4 helikopten bir an önce vermesini istiyor. Romanya'ya hareketinden önce gazetecilere konuşan Erdoğan, ABD'nin, Türkiye'den Afganistan ıçin asker talebi olup olmadığı sorusu üzerine, bu konuyla ılgili talep olduğunu, ancak istemin kesinleşmediğini kaydetti. ABD. Irak'a asker göndermeyen ittıfak ülkelerinden Afganistan'a destek istiyor. Türkiye'den 400 kadar askerin yanı sıra bazı lojistik gereksinimlerinin karşılanmasını isteyen NATO'ya henüz bir yanıt venlmedi. NATO'nun öncelikli talebi ise taahhüt ettıgı helikopterlerin bir an önce gönderilmesı. Türkiye, ittifak operasyonlan için 4 helikopterini vermeyı kabul etmiş ancak rdoğan: ABD, Afganistan için asker talebinde bulundu ancak talep netleşmedi. bunlann transfer maliyetlerınin NATO tarafından karşılanmasını istemişti. NATO'nun müttefik ülkelenn katkı maliyetlerini kendilerinın karşılama - ~ ^ ~ ^ ~ " - ^ ~ ' geleneğıne karşın ABD'nin transfer maliyetini karşılamayı. Lüksemburg'un da bır Ukrayna taşıyıcısıyla helikopterleri görev yerlerine taşımayı üstlendikleri öğrenildi. Ancak Türkiye'nin Lüksemburg'un Ukrayna önerisinı kabul etmediği, helikopterlerin ancak bir Amenkan taşıyıcısıyla taşınmasına izin vereceğı kaydedildi. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ise, "ABD'nin Türkiye'den Afganistan'a asker gönderme talebinde bulunup bulunmadığı'" sorusuna. "Bakanhğumza intikaJ etmiş resmi bir talep yok. NATO içerisinde yapılan çalışmalar arasmda yer alan 3 hehkopteri dahi henüz gönderebilmiş degiüz. Çünkü Lüksemburg bu parayı temin edeceğine söz verdi ama henüz elimize uJasmadı. Diğer hususlar zaman içerisinde değerlendirilecek" karşıhğını verdi. Gönül, "Söz konusu talep NATO çerçevesinde mi?" sorusunu da. "Artık orası NATO'ya tevdi edildi. Bizim de oradaki her tiirlü görevimiz NATO çerçevesindedir" diye yanıtladı. • Tayyip Erdoğan, Filistin ve Irak'ta yaşanan son olaylann "adeta devlet terörü" noktasına ulaştığını belırterek dünya liderlerini bu konuda ortak tavır almaya çağırdı. Dışişleri Bakanı Gül, ilişkilerin etkilenebileceği mesajını verdi. çok büyük bir vebali vardır*' dedı. Bu olaylan "insanhkdışr olarak de- ğerlendiren ve affedilir yanı olmadı- ğını anlatan Başbakan, "Artık bom- balarla sadece banş vuruluyor. Sivil- leri. çoluk çocuk ayırt etmeden, sa- vunmasız insanlan bu şekilde vurma- nın hiçbir hukukla izahı yoktur" dı- ye konuştu. Ortak mücadele çağnsı Önceki gün Filistin'de ve Irak'ta yaşananlan bir baba olarak insanlık dışı görüntüler olarak nitelendırdıği- ni belirten Erdoğan. uluslararası te- röre karşı mücadele ederken bır yan- dan da de\ let terörüne karşı ortak mü- cadele çağnsı yaptı. Erdoğan. İsrail'in yaptıklannın "devletterörü'' olduğu- nu kaydederken şu görüşlen iletti: "Teröre karşı ortak mücadeleplat- formu ohışturacaksak önceadeta dev- let terörü noktasına Drmandırüan bu adımlara karşı sonımluluk noktasın- da olan başbakanlan, devlet başkan- lannı ortak dayanışmaya ve bu konu- da tavır almaya davet ediyorum. BM'nin bu konuda çok çok önemli bir görevi var. Bu sadece kınama nok- tasmda kalmamab ve kınamanm öte- sine geçecek şekilde bu konuda ilgili bütün devletlerin bir araya gelmek suretiyle nasıl bir adım aolacaksa, anJ- ması gerekrvorsa bu adımı atmamızın gereğine inanıyorum. Bir insan olarak benim üzerime düşen görev budur. Du>arübguîun geregidir.'" Gûl: Ölçû tamamen kaçınldı Moskova'da bulunan Dışişlen Ba- kanı AbduUah Gül de İsrail'i eleştir- di. Gazze'de çok tehlikelı gelişmele- rin söz konusu olduğunu kaydeden Gül, şöyle konuştu: "Şiddede kmıyoruz. Böyle banş sağ- lanamaz. Biz yol haritasının uygulan- masını beklerken, böyle herkesi aya- ğa kaldıracak. hiç kimsenin tasvip et- meveceği bir politika takip etmek, ke- sinlikk Tiirkhe'nin de tasvip etmeye- ceği bir şeydir. Gazze'de olanlar ise kesinükfc ölçünün tamamen kaçınl- masıdır ve Türkiye olarak, ki dünya da ayağa kalkn, kesinükle şiddeüe lo- nadığımız. tasvip etmediğimiz ve çok tehlikelı gördüğümüz gelişmedir." Gül. İsrail'in bu da\Tanışının iki ülke ilişkılerini etkileyip etkilemeye- ceğine ılişkın sorusuna "Tüm bu dav- ranışlar tüm bölgeyi tabii ki etkiliyor. Bütün bölgeyi etkiliyor. Şüphesiz ki etkiler. Bütün bölgeyi herkesi etkili- yor"' yanıtını verdi. Dışişlen Bakan- îığı da, Israil'den operasyonlanru dur- durmasını istedi. CHP Merkez Yönetim Kurulu'ndan (MYK) yapıian açtklamada, Ortado- ğu'daki olaylann insan onurunu ze- deleyecek boyutlara ulaştığı belırtıl- di. Füze saldınsı kınanarak. Filistin halkına başsağlığı dileğinde bulunu- lan açıklamada israil'in sivillere kar- şı saldınlannı durdurması istendi. , J . / srail, dünyanın tepkisine karşın Gazze'deki operasyonlannı sürdürüyor. Refah kampında 1600 Filistinli evsiz kaldı. BM'nin kınadığı "Gökkuşağı" operasyonunda bugüne kadar 50'ye yakın Filistinli öldü. Israildünyayı umursamıyor BM GüvenlikKonseyi, ABD 'nin çekimser kaldığı oylamada tsraiVi kınama kararı aldı. Filistin, İsrail'in eydemlerinden tüm dünyanın sorumlu olduğunu bildirdi Dış Haberler Servisi - Israil ordusunun önceki gün Gazze Şendı'ndeki Refah'ta gösten yapan sivil Filistinlilerin üzerine helikopter ve tanklarla ateş açıp 10 kişiyi öldürmesinin ardından Birleşmış Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, ABD'nin de örtük desteğiyle israil'i kınayan bir karar aldı. Fiiıstin Başbakanı Ahmet Kurey, Gazze'de savaş suçu ışleniyor" diyerek Israıl'ın eylemlerinden bütün dünyanın sorumlu olduğunu söyledi. Pek çok ülkenin, BM'nin ve AB'nın tepkılere karşın operasyonlannı durdurmayan Israil ordusu dün de çok sayıda Filıstinliyi öldürdü. Kurey, "İsrail'in yaptıklanndan dünya da sorumhıdur. Ortadoğu'da ahlaki. tarihi ve snasi sorumluluğu bulunan ABD. İsrail'e, hemen şimdi artık dur demelidir'' dedı. Israil'ın masumlan, çocuklan öldürdüğünü. evleri yıktığını, su ve elektrik altyapısıyla yollan tahrip ettığini vurgulayan Kurey. "Dünyanın dur demesi için daha ne gerekiyor*' diye konuştu. BM Güvenlik Konseyi önceki gece. İsrail'in operasyonlannı kınayan ve Refah Mültecı Kampf ndaki evleri yıkmaya son verme çağnsı yapan karar tasansını kabul etti. Israil'in başmüttefiki olan ve Konsey'deki Israil karşıtı tasanlan sürekJi veto eden Washington bu kez oylamada çekimser kalarak tasanya örtük destek vermiş oldu. ABD. oylamaya katılmayarak İsrail'in eylemlerinden duyduğu hoşnutsuzluğu yansıttı. İsrail'den ABD'ye sitem Tasanda, Gazze'de sivillerin öldürülmesi kınanıyor, tsrail'den uluslararası hukuka uyması, şıddete ve yıkımlara son \ermesı isteniyor. israil'in BM Büyükelçisi Dan Gillerman ise. "Karar îsrail'i eylemlerine son vermeye çağırnıadığı gibi, vıkınılan durdurmaya da çağjnmyor. \îırttaşlanmızı korumak için yapmamız gerekenleri \apacagız" dedi. Washington'ın çekimser kalmasından düş kınklığı duyduklanru belirten Gıllerman, ABD müttefıkı Israil'i kınayan kararlan her zamanki gibi veto etseydi çok memnun kalacaklannı söylerek ".\BD'nin çekimser kalması. çok daha geniş bir bağlamda değerlendirilmeh'dir"' diye konuştu. Filistin De\ let Başkanı Yaser Arafat'ın danışmanı Nebil Ebu Rudeyna. "Bu karar, İsrail'in suçlannın uluslararası toplum tarafindan kınanması demek" dedı. Rudeyna, ABD'nin veto hakkını kullanmamasından da memnun olduklannı söyledi. ABD en son 24 Eylül 2OO2'de. tsrail'e Filistin kentlennden çekilme çağnsı yapan tasanda çekimser kalmıştı. Beyaz Sara\, "İsrail'in kendini savunma hakkı olsa da son günlerde Gazze'de sürdürülen operasyonlar banşa ve güvenüğe hizmet etmiyor, durumu ağuiaşünv'or" dedi. Dışişlen Bakanı Colin Povvell da, îsrail'in kanlı operasyonlannın banş sürecinı daha da güçleştırdiğinı, durumu kötüleştirdiğini söyledi. Bölgeye uluslararası güç gönderilmesini isteyen Arafat. "Bu savaş suçu, halka füze anyorlar" dedi. İsraıl ordusu dün de Refah'ta 7 Filıstinliyi öldürdü. Israıl'ın geçen salı başlattığı "Gökkuşağı Operasyonu"nda 50ye yakın Filistinli yaşammı vıtirdi. İsrail askerleri, Batı Şeria'daki El Halil'de 13 yaşındaki bir çocuğu, Kalkilya'da bir mılitanı öldürdü. İsrail tarafindan yargılanan intifada Kdeıierinden Barguti, mahkemede, işgal sürdükçe Filistin intifadasının da süreceğini söyledi(AP) Hüküm, doğum günü olan 6 Haziran'da açıklanacak Barguti suçlu bulundu Dış Haberler Servisi - İsrail mah- kemesi dün. 26 Israillinin öldürül- mesiyle ilgili görülen davada, EI Fetih örgürünün Batı Şeria güven- lik şefi ve intifada Jiderlerinden MervanBarguti'yi suçlu buldu. Sav- cıhk, israil'in Nisan 2002'de Ra- mallah'ta tutukladığı 44 yaşmdaki Barguti hakkında, 5 cinayetten 5 yaşam boyu hapis cezası istedi. Bar- guti, diğer 21 cinayetten aklandı. Hüküm, 6 Haziran'da. Barguti'nin 45. yaşgünününde açıklanacak. Kararda, Bargut'nin, saldın emir- lerini, zaman zaman Devlet Başka- nı Yaser Arafat'ın "rafimatJanna dayandırarak" verdiği belirtildi. Kararda, "Arafat, sakbnlar için açık talimatvermediyse de saldınlariçin uygun zamanın bilinmesini sağia- dî" denildi. Ibranice konuşan Barguti, "Filis- tin ayaklanması sürecek. Filistinli anneİer ağladıkça, İsrailh' anneler de ağlav'acak" dedi. Filistin yöneti- mi, karann yasal olmadığını açık- ladı. El Fetih'in silahlı kanadı El Aksa Şehitleri Tugayı da, Bargu- ti'nin bırakılması için İsrail asker- lerinin kaçınlacağını bildirdi. ÜKÜMETTEN YENt MODEL Savunmada dışandan doğrudan alım dönemi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Türk Silahlı Kuvvetlen'nin(TSK) önümüzdeki dönemde ihtıyaç duy- duğu silah sistemlerinin alımı konu- sunda uzun süredir yaşanan tıkanık- lığın aşılması ıçin "doğrudan alım" yöntemi uygulanacak. Daha önce "azami yerli katkı" ilkesiyle Türki- ye'de üretilmesine çalışılan helikop- terler yurtdışından ahnacak. TSK'nin yeni dönemdeki silah sis- temlerine olan ihtiyacını gıdermek amacıyla 1990lardan bu yana yürü- tülen projeler, son Sa\r unma Sanayii İcra Komitesi toplantısıyla yön de- ğıştirdi. Başbakan Recep Tayjip Er- doğan başkanlığında yapılan komı- te toplantısında ilk aşamada 145 adet üretilmesi düşünüien taktik-ta- arruz helikopter sayısı azaltılırken ortak ürerim, teknoloji transferi ve 3. ülkelere ihraç gibi konular da gün- demden kalktı. Helikopter ihriyacı da dışalım yöntemıyle karşılanacak. Proje kapsamında en fazla 90 heli- kopter alınması, ilk etapta da 50 ta- nesinin alınması kararlaştınldı. 3. nesıl ana muharebe tankı üreti- mi de ikinci bir ülkeyle ortaklaşa ol- mak koşulu ile 10 yıllık bir süreye yayıldı. 1980'lenn ortalannda başlatılan ortak üretim projesiyle Türk Hava KuN^etleri toplam 240 adet F-16 sa- vaş uçağına sahıp oldu. 20 kadar uça- ğın kaza kınma uğramasıyla bu ra- kam halen 220 civannda bulunuyor. Yapılan değerlendirmelerde eksiğin kapatılması ıçin yeni F-16'lar üret- mek yerine mevcut olanlann yenileş- tirmeye tabı turulması daha geçerli bir çözüm olarak benımsendi. Buna eöre. halen kullanılan F-16'lardan Block 50 sensi olan 78 adedi TAİ te- sislerinde modernızasyona tabi tutu- lacak. Uçaklann böylece Block 50 Plus seviyesine çıkanlması öngörü- lüyor. Artık kullanımömürlerinita- mamlamak üzere olan ¥A savaş uçak- lanndan 48 adedi Israil'le yürütülen program çerçevesinde modernize ediliyor. Israil'le yapılacak görüş- melerde modernizasyonun bu kez Türkiye'de yapılması istenecek. BIÇAK SIRTI EROL MAJSİSALI CumhuriyeftenTanzmafa Donuş mu? Bugün Türkye'nin Batı ile ilişkilennde Cumhuriyet'in ve bağımsızlığımızın sorgulaması yapılmaktadır. 1923'te kurulan ve Mustafa Kemal n kısa süren hayatıiçındesağlambirzemineoturtulmaya çalışılan Türkiye (ve Cumhuriyeti) yavaş yavaş 19. yüzyıldaki Tanzımat dönemıne sürüklenmek istenmektedir. - Türkiye Cumhuriyeti Mustafa Kemal döneminde Avrupa (ve Batı) ile ilişkilennde denge politikasını esas almıştı. Önce Sovyetler Bırliği. Balkan ülkeleri ve Ortadoğu komşulan ıleanlaşmalaryaparak Avrupa'ya karşı, "Doğu'yu denge unsuru olarak kullandı". Mustafa Kemal'de Batılılaşma yoktur, çağdaşlaşma vardır. Sanayileşme ve bılim çağdaşlaşmanın öncülerıdir. Batı'nın "değerleri değil" teknik ve standartları esastır. En hoşgörülü ıfadesi ile bir sentezden söz edilebılir. Mustafa Kemal değerler olarak Türk kültürünü esas almış ve çağdaş uygarlık ile sentezıni amaç edınmıştır. Mustafa Kemal, Tanzimat'a kesinlikle karşıdır. Konuşmalarında bu dönemi, sömürgeci bir dönem olarak tanımlar. - Sanayileşme ve teknolojik gelişmeyi çağdaşlaşmanın iticigücü olarak gördü. Eylül (1928) tarıhine kadar Lozan'daki bağlayıcı hüküm Avrupa mallannın girişini serbest bırakıyordu. 1929'da da dünya bunal/mı geldi. Sanayileşme hamlesı bu nedenle 1933 - 1938 Beş Yıllık Sanayı Programı olarak uygulamaya konabildi. - Uluslararası konjonktürün en zor yıflarında bile bu hamleyi başlatmasj çağdaşlaşmasının sanayileşme ve teknolojik gelışme olmadan başanlamayacağına inandığını gösteriyor Ve Atatürk'ten sonra... - Atatürk'ün ölümünden sonrakı yıllarda çağdaşlaşmanın yerini yavaş yavaş "Batılılaşma" almaya başladı. Batılılaşma olarak da Batı'nın "sanayileşmesi ve teknolojik gelişmenin benimsenmesiyerine", Batı'nın değerler sistemi ve "onun gibi olma, onun yaşam tarzını taklit etme" öne çıktı. Mustafa Kemal'in çağdaş uygarlık değerleri olarak benimsedıği fen, bılım ve sanayileşmenın yerini "Batılılaşma adı altında taklitçilik" aldı. Mustafa Kemal döneminde büyük önem verılen kültürel değerler bır kenara ıtıldi ve Tanzimatçı zıhniyet yavaş yavaş gerı döndü. - Tanzımat dönemi Osmanlf da bireyi ve bireysel hakları öne çıkarmaya çalışan bır harekete dönüşmüştü. Osmanh'nın sanayıde ve teknolojide gerıliğıni ortadan kaldırmak yerine sadece bireysel ve hukuksal düzenlemeler öne çıktı. Bu da işin esasında; Avrupa'nın büyük devlet- lerınin, "Osmanlı'yı, içerdeki azınlıklar kanalı ile bölerek idare etmelerineyönelik çabalardı. Avrupa kapitalizminin Osmanlı'da egemenliğinin güçlen- mesine ve derinleşmesine yardımcı oldu. Teknik meseleler sadece askeri alanda, o da kısmen yürutülebildi. Yeniden Osmanlı'ya dönüş... Soğuk Savaş sonrasında ABD ve AB Türkiye'yi yeniden, Osmanh'nın içıne itıldiğı Tanzimat koşullanna sürüklemeye çalışıyorlar. Atatürk'ün ölümünden sonra yavaş yavaş oluşturdukları "Batılılaşma ve bağlanma" hareketıne son halkayı koymak ıstıyoriar. - Tanzimat döneminde ıktısadı, ticarı ve mali ışlere "gayri müslimler" egemendiler. Bugün onlann yerini "gayrimillisermaye" aldı ve tamamen eskı misyonu üstlendı. Batı'nın şirketlerinin. sermayesinın vedevtet- lerinin Türkıye'dekı çıkarları, aynen Tanzimat döneminde olduğu gibi bu çevreler tarafindan yünjtülmektedır. "Tezkere işinde" ve Kıbrıs'ta bu durumu herkes gördü. Türkiye içinde belırlı bir büyük sermaye çevresini oluşturan gayri mıllı çevreler, "işlevsel birbiçimde, Batı 'nın içimizdeki uzantılan" durumuna gelmişlerdir. Batı'nın içıne alınmayacak olan Türkiye'yi, Tanzimat modelinde olduğu gibi, "içimizdeki Danimarka" olarak Batı kapıtalızmıne tek taraflı bağlıyorlar. - Yeniden Tanzimat'a (Osmanirya) dönüşte "Islamcı sıyaset" de aktıf bir bıçımde devreye sokuldu. Gayri milli sermayenin "Batıcılığı yetmiyordu". Halkının yüzde kırkı kırsal alanda yaşayan bır ülkede, büyük kent varoşlarının ağzına kadar dolduğu Türkiye'de "sosyal devlet olmadığına göre" islamcı partiler bu boşluğu doldurmalıydı. "Eskı Osmanh'nın Yeni Tanzimatı" böylelikle tamamlanmış oluyor. Gayri mıllı büyük sermaye, ülkeyi Batı kapıtalızmınin yedeğine alırken islamcı partiler de Türkiye Cumhuriyeti'ni Osmanlılaştırmaya çalışıyorlar. Işte böyle; son yıllarda Batı'dan estırilen "ılımlı Islam", "Islam Cumhuriyeti" yakıştırmalan ve Osmanlı hayranlığının arkasında yatan gerçekler bunlar. Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu 80 yıllık Türkiye Cumhuriyeti'ni, "Tanzimat devleti" ve "Islam cumhuriyeti" yapma çabaları... 19 Mayıs Bayramınız kutlu olsun sevgıli gençler... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisalj Evine ve bürosuna baskın ABD, Çelebi fle ipleri kopardı Dış Haberler Servisi -ABDbirliklen. yetkı dem konusundaki eleş- tirilen nedenıyle anlaş- mazlığa düştüğü Irak Ulusal Konseyi (INC) Başkanı \e Geçici Hü- kümet Konseyi üyesi Ahmet Çelebi'nin Bağ- dat'taki evine ve INC bürosuna dün baskın düzenledi. ABD askerleri. par- tidekı belgelerle bilgi- sayarlara el koydu. Çe- lebi'nin kuzeni Salim Çelebi, "Amcam evine girildiğini ve başına si- lah dayandığmı söyle- di" dedı. Saddam Hüseyin dö- neminde ABD'den bü- yük miktarda para alan ve işgali destekleyen Çe- lebi. 30 Hazirandaki yö- netim de\rinde Iraklı- lara verilecek yetkiler konusunda ABD'yi eleştirmişti. Newsweek dergisi, ,\BD"in Çelebi'ye yap- tığı yardımın. Çelebi ve bazı yardımcılannın hassas bilgileri Iran'a verdiği için kesildiğüıi öne sürdü.