Katalog

17 MAYIS 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN Irak'taki hapishanelerden yansıyan işkence görüntüleri, dünya kamuoyunun işgale bakış açısını şekillendirdi îşgalitanımlayan fotoğraflar• Irak'taki hapishanelerden yansıyan işkence fotoğraflan, şanssız ve kötü bir rastlantıdan çok, utanç verici görüntüler. Ve daha da önemlisi, dünyanın Irak'taki işgale bakış açısını şekillendiren görüntüler. Şimdi dünya, Başkan Bush'tan hata yaptığını anladığına dair bir işaret bekliyor. D onaJd Rumsfdd'ı yasadışı dav- ranışlar üzüyor. ABD Savun- ma Bakanı'nın en çok üzül- düğü şey ise Irak'taki hapishanelerden sızan işkence görüntüleri. Cuma gü- nü, Washington'da senatörlere hapis- hanelerde olupbitenin belirli ölçüde ulusal güvenlik kurallannı da ihlal et- tiğinı söyledi. Bay Rumsfeld de Başkanı gibi gerçe- ğe fazla önem vermiyor. Çünkü ger- çek onun kendi gözündeki imajını, ül- ke yönetimini ve kurban edilen ken- di ulusunu alçaltıyor. Geçen hafta ek- ranlara ve gazete sayfalanna yansı- yan utanç verici görüntüler için özür diledi. Vücutlannakablolarbağlanan, çıplak ınsan görüntüleri nedenıyle özür diledikten sonra zaran karşılamak için tazminat ödeme sözü bile verdi. Aynı zamanda daha dehşet verici fo- toğraf ve kasetlerin yolda olabileceği konusunda uyanda bulundu. Kızılhaç'ı dlkkate almadı Herhalde, ABD Savunma Baka- nı'nın bu uyanyı yaparken ABD Ba- sını' nda yer almasından korktuğu gö- rüntülerden biri bugün bızim gazete- mizde birinci sayfada yayımlanan fo- toğraftakine benzer görüntülerdi. Bay Rumsfeld, bu ve benzen gö- rüntülerin dünyayı yaraladığı konu- sundakı pişmanlığını dile getirdi. Rumsfeld, Kızılhaç yetkililerinin, iş- kence ve başka insan hakkı ihlalleri- nin koalisyon yönetimi altında da sür- düğü konusunda bir yıl önce uyanda bulunduğunu ve kendisinin de bu uya- nlan dikkate almadığını da gayet iyi biliyor. Bu görüntüler sanssız ve kötü bir rast- lantıdan çok utanç verici görüntüler. Ve, daha da önemlisi dünyanın Irak'ta- ki işgale bakış açısını şekillendiren görüntüler. Bay Rumsfeld işkence gören çıp- VladimirPutin, oğul Kadirov'u başkanyaptnak istiyor D evlet Başkanı Vladimir Pu- tin, Çeçen lider Ahmed Ka- dirov ölür ölmez onun var- lığını yok sayıp yerini oğluyla dol- durmak için kollan sıvadı. Suikasttan birkaç saat sonra oğlu Ramazan Kadirov'u Kremlin'eça- ğırdı ve bu buluşma esnasında hem ona hem de bütün Rus halkına ba- basının, Çeçenistan'ı banşa doğru götüren bir kahraman olduğunu söy- ledi. Yaklaşık yanm saat övgüler yağdırdı. Suikasttan bir gün sonra (10 Ma- yıs Pazartesi günü) genç Kadirov, Çe- çenistan'ın ilk başbakan yardımcı- sı olarak atandı. Salı günü ise Putin Çeçenistan'a nadiren yaptığı ziya- retlerden birini yaptı ve Kadirov ai- lesine "Rusya'nın Kahramanı" ni- şanını verdi. Moskova'ya dönüşün- de de kabine toplantısında Ahmed Kadirov'a övgüler yağdırmaya de- vam etti. Ve, onun hatırasının ölüm- süzleşmesı için hazırlanan bir karar- nameye imza attı. Putln, Kadirov Allesl'nden vazgeçemez Putin' in bu dürtüsü arüaşılabilir. Bu yıl yeniden seçılmeden önceki ilk devlet başkanlığı göre\r süresin- de dört yılını Baba Kadirov'u Çe- çenistan'a "yerleştirme çabası"yla geçirdi. Ve Çeçenistan'ı Çeçenlere devTetme başansını göstererek dö- nen kirli işte elini temiz bırakmayı başardı. Putin, elbette Kadirov Ailesi'ni yönetimde tutmayı ister. Eğer yöne- time yeni birileri geçecek olursa Ka- dırov'un yerleştirdiği tüm yetki ve güç dağılım sistemi bozulur. Tabii eğer oğul Kadirov'u devlet başkanı yapma umudu taşıyorsa ye- ni Çeçen anayasası bunu olanaksız Irak'taki Ebu Garib Hapishanesi'nden işkence görûntûlerinin uluslararası kamuoyuna yansanasmdan sonracezaevindebasın mensuplannm görüntü aJmasına izin verildi. (AP) lak insan görüntülen ıçın özür diledi ama Kızılhaç 'm duyurduğu, silahsız Iraklılann hapishanelerdeki gözlem kulelerinde ABD asken personeli ta- rafından öldürüldüğüne dair haberler için özür dilemedi. Aynca, ABD istihbarat teşkilatı ta- rafından geliştirilen ve tüm dünyada- kı gizli servislere öğretilen "sorgu teknikleri" hakkında da bir şey söy- lemekten kaçındı Savunma Bakanı. Plsmanlık bellttlsl yok Haklannda herhangi bir suçlama bulunmayan ınsanlan sorgulamak için özel şirketlerden aünan elemanlann gö- revlendirihnesi için pişmanlığını be- lirtmedi. Ellerine geçirdikleri esirleri daha da vahşi işkence yöntemleri uy- gulamakla ünlü olan ülkelere teslim ettikleri için üzgün olduğunu da söy- lemedi. 11 Eylül sonrasında yüzlerce kişiyi Guantanamo Körfezi'nde ka- nun ve gözlerden uzak tutmaya devam ettikleri için de bir pişmanhk belirti- si yoktu ABD Savunma Bakanı'nın gözlerinde. Bu tarz politikacılar ken- dilerini uluslararası hukuk alanının dışında turuyor, hatta kendi ülkeleri- nin de hukuk kurallan ve anayasala- nnın dışında kalmayı başanyorlar. GeorgeBush, Baskanlık döneminin başında ABD'yı uluslararası toplum- dan çıkarmaya, uzaklaştırmaya başla- dı. Bu yılın başında, uluslarararası ka- muoyundan gelen itirazları ABD'nin kendini savunma konusunda dünyadan izin almaya gereksinimi olmadığını gerekçe göstererek reddetti. Evde, yani ABD'de ise mali işler, uluslararası ilişkiler ve istihbarat ser- vislerinin operasyonları konusunda Kongre'nin gözetiminden kaçındı. Modern çağın başkanlanna oranla çok daha az basın toplantısı düzenle- yerek basının sorgulamasından da kaç- tı. Irak'taki son duruma ilişkin açık- • Çeçen lider Ahmed Kadirov'un. 9 Mayıs'ta suikast sonucu ölümü sonrasında, yeni devlet başkanını belirlemek için düzenlenecek seçim, oğul Kadirov'u başkan yapmak isteyen Rusya Devlet Başkanı için önemli bir demokrasi sınavı olacak. Suikast sorasında, babasının fotoğrafi önünde basın toplantısı yapan Ramazan Kadirov konuyla ilgili sorulan yanıtlamadı. kıhyor. Ramazan Kadirov 27 yaşuı- da ve anayasa 30 yaşının altındaki- lere devlet başkanı olma hakkı ta- nımıyor. Bu durum karşısında Çeçenler sa- dece anayasada böyle bir madde ol- duğu için sevinebilirler. Ahmed Ka- dirov, yönetim biçimi kadar nefret edilecek bir adamdı. Ancak onun, kurduğu güvenlik birimiyle sivil toplumu terönze eden eğitimsiz ve cani oğlunun yönetimi ele geçirme- si akıl almaz bir felaket olur. Uluslararası toplumun qözü üzerlnde olacak Kadirov'un yerine geçecek kişi- nın belirlenmesi için eylül ayında ya- pılacak seçim Putin'in demokrasi- yi güçlendirme kampanyası için ilk büyük sınav olacak. Yeniden seçil- diginden beri demokrasi külrürünü, sivil toplumu ve çok partili sistemi güçlendirme konusundaki önemi- nin ısrarla üzerine bastı. Acaba geçen eylül ayında Ahmed Kadirov'un devlet başkanı seçildi- ği, manipüle edilen seçimin tekran mı yaşanacak? Ya da gerçek, adil bir yarışın yaşandığı bir seçim mi ola- cak? Vladimir Putin demokrasi kül- türüne kendini adamış olduğunu ka- nıtlayabilecek mi? Ne olursa olsun kesin olan bir şey var ortada. O da parlamento ve dev- let başkanlığı seçimlerine yönelri- len yoğun eleştirilerin ardından ulus- lararası kamuoyunun gözünün Kremlin ve Putin'in üzerinde olaca- ğı. Ve Putin 'indemokratiksöylem- lerini faaliyete dökmesi konusunda yoğun baskı altında kalacağı.Baka- lım Rusya Devlet Başkanı sınavı geçebilecek mi? (Moscotv Tîmes, Rusya, 12 Mayıs) NECEF'E HOŞGELDİNİZJ THEGUARDIAN lamalar dünyayı kendine getirdi. Washington Post gazetesi, dün, ABD ordusu ıçinde Rumsfeld'in yönetimi- ne karşı artan bir kızgınhk belirdiği- ni duyurdu. Bazı askerlenn görevden aynlmasını istedikleri behrtildi. Bütün bu yaşananlar Irak'taki iş- gale ilişkin siyasette kayda değer bir değişikliğin göstergesidir. Şimdi bu işkence sistemi hakkında ABD'de yönetimde olmayanlann ne düşün- düklerini ve durumu düzeltmek için nasıl değişiklikler önerdiklerini duy- maya ihtiyacımız var. Cuantanamo'yu kapat Öncelikle Bush'un başkanlık seçimindeki Demokrat Partili rakibi John Kerry'nin söyleyeceklenni duy- malıyız. Sonra da Bush'un sadık müt- tefıki, Ingiltere Başbakaru TbnyBbir'in neler söyleyeceğini beklemeliyiz. Tabiı, hepsınden önce Başkan Bush'tan hata yaptığını anladığına dair bir işaret bekliyoruz. Bu işaret Kongre'nin. koalisyon ortaklannın ve Birleşmış Milletler'in izni ohnadan sadece başkanlık yetkisiyle verilebılir: Guantanamo'yu kapatmak! (The Guardian, İngütere, 10 Mayıs) G.Afrika örnek olmalıydı ANDREASEIBEL G üney Afrika, dün, "apartheid"ın sona ermesinin 10'uncu yılını kutladı. Uzun süre yasayla ırk aynmı yaparak dünyayı öfkelendıren bu ülke yeniden gerçek Afrikalı oldu. Güney Arrika: Sovyetler ve Doğu Avrupalılar demirperdeyi yıkarlarken "küçük kardeş" rolünü üstlendi. Aynı zamanda beyaz azınlık ülke yönetimini sıyah çogunluğa devretti. Nelson Mandela ısmı \e ülkede yaşanan süreç Fılıstinle v e liderleri Arafat'la karşılaştınldı. Lech VValesa, Vaclav Havel gibı Doğu Avrupalı lıderler de benzeri liderler olarak akla gelıyor. Tabıı, sonrasında Gorbaçov... Ancak, Afrikalı liderleri unutuyoruz. Örneğin. Güney Arhka Başbakanı Frederick Willem de Klerkı. O olmasaydı Mandela bir hiç olurdu. İkısi de Nobel Banş Ödülü aldılar. Güney Arrika kutlama yapıyor olabilir.. ancak üzücü olan şey. son dönemde özelliğini kaybetmiş olması. Bu ülke, apartheid"ı yendikten sonra Afrika Kıtası'nın ahlaki açıdan düzenı sağlayacak gücü, örnek ülkesı olabilırdi, ancak olamadı. Zımbabweli hırsız komşulan Robert Mugabe, Arafat ve Libya Devlet Başkanı Kaddafi'yi kutlamalanna davet ediyor. (Die Welİ, Almanya, 28 Msan) Hindistan'da, 13 yıl aradan sonra Gandi Ailesi yeniden ülke yönetiminin başına geçti "Yöksullar Sonya Gandi'yi seçti • Sonya Gandi'nin lideri olduğu Kongre Partisi 545 sandalyenin 145'ini kazanarak Hindistan'da iktidann büyük ortağı oldu. Sol partilerle koalisyon kuracak olan Gandi de başbakanlık koltuğunu garantiledi. H indistan'daki seçmen kitle- sinin büyük çoğunluğu bi- zi bir kez daha şaşırttı. Es- kı Başbakan Atal Bihari Vajpayii kartlann kendi lehine oynanacağı- nı düşünüyordu. Ancak seçmen ak- si yönde o>oınu kullandı. Onun li- deri olduğu BJP'yi yönetimden uzaklaştırdı \e Som'a Gandi yöne- timindeki Kongre Partisi'ne zafer kazandırarak iktidara taşıdı. Böy- lece ailenin dördüncü kuşağına gö- rev vererek ülkede tam 13 yıl ara- dan sonra Gandi adını yeniden yö- netime taşımış oldu. 1957'de, güneydeki Kerala Eya- leti'ndeki seçmenler, dünyada ilk kez komünist bir partiyi hüküme- te getiren seçmen kitlesi olmuştu. Üç yıl sonra ise bu eyalette ibre aksi yöne dönmüştü. 1975 yılında sendikalann etkisiyle olağanüstü hal ilan ettiği için Indira Gandi hü- kümetinı göre\den alan Hintlı seç- men, bu kez "Işıldayan Hindistan" sloganıyle seçime giden BJP'ye sırt çevirdi. Ülke demokrasisi, 1947'de ba- ğımsızlığını ilan ettikten sonra sa- yısız otoriter, yolsuz ve yeteneksiz politikacı yetişrirdi. Bayan Gandi, BJP yönetiminde ülkede çok az şe- yin olumlu yönde değıştiği tezini baz alarak kampanyasını yürüttü. Lalkllk kazandırdı Temel gereksinimler temiz içme suyu, istihdam ve elektriktı. Bu so- runlara çözüm getiremeyen BJP iktidara veda etmek zorunda kal- dı. Bayan Gandi parlamentoda ço- ğunluğu sağlamak için sol eğilim- li partilerle koalisyon arayışı içine girmek zorunda. Özelleştirme çalışmalannın ge- ri plana aölacağı, kırsal kesimde yaşayanlann su, elektrik, yol gibi temel gereksinimierine öncelık ve- rileceğini vaat eden Gandi'nin güç- lü, laik bir hükümet söylemi de se- çim kampanyasında BJP'nin Hin- du milliyetçiliğini ön plana çıkar- masından sonra seçmenden büyük destek aldı. Pakistan'la ilişkiler konusunda ise eski hükümetin attığı banşa yö- nelik adımlarm izinden gidile- cek gibı görünüyor. îki ülkenin dışişlen bakanlan bu yaz bir ara- ya gelecek. Dördüncü kuşak Kongre Partili- lenn yönetimindeki Hindistan'la Çin arasında mükemmel paralellik- ler var. Birincisi. kırsal kesimde yaşayanlann kenttekilere ekono- mik reformun kazançlanna sahip ol- mayı hâlâ beklediklen mesajını vermeleri. Çin'de de Şangay'daki kuleler çok etkileyıci, ancak yönetim ge- niş kitlelerin yoksulluğuyla müca- dele içm fazla bir şey yapmıyor. Çin'de. sosyal yapının bozulma- sından korkan Komünist Parri yok- sulla varsıl arasındaki farkı azalt- maya çalışıyor ama fazla başanlı ol- duğu söylenemez. Hindistan'da da BJP'nin uğradığı yenilgi sonrasında seçimden zafer- le çıkan Kongre Partisi, kırsal kesimin geliştirilmesi için çaba sar- fedecek. Bir milyan aşkın nüfuslu iki ül- kenin de ekonomik büj'ümenin sağ- ladığı meyveleri daha hakça dağıtabilmek gibı bir sorunu var. Ancak demokrasi külturünün yay- gın olduğu Hindistan bu konuda daha avantajlı. (Daify Tdegraph,İngHten, 14Mayıs) Seçimden zaferie çıkan Sonya Gandi perşembe günü Yeni Delhi'deki ikametgâhında basınapoz verdi. (AP)