Katalog

17 MAYIS 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK TA5İATLI ÎSIASB'JL A3D-LCANBAZ1 7#wa ıfe birlikte İsa 'dan 3 bin yıl önce tarih sahnesine çıkan Bozcaada, Çanakkale Boğau 'nı tutuyor (^yüdiisltelesmdenBoecaadaalbnıiIuzakta.Adaya göre^^ Rengiboz, toprağı boz- w ^ ^ ır renk çeşidı olarak boz, a M toprakvekülrengıdir,gn- r^^? dır. Rengın bozca halı boz m j rengını andırmasıdır. Bir m -~ toprak çeşidı olarak boz. ışlenmemiş \e sürülmemış topraktır. Toprağın bozca hali ham tarladır Bır ada olarak uzaktan bakıldığında Boz- caada'nın rengı de. toprağı da bozca gıbi göriinüyor. amma velakın bahar- da üstune ayak basıldığında rengı ye- şilın tonlanna ve toprağı bağlara, bah- çelere dönuşüvenyor. Bozcaada. Çanakkale Boğazı'nın gınşınıruruyor Araba vapuruGeyık- lı'denkalkıyor Bozcaadaaltımil.ya- nm saat Vapur eskıden Odun Iskele- si'nden kalkardı. tkincı Dünya Sava- şı'nda Normandıya'ya kapak atmış Ingılız çıkarma gemılennden bozma ıki araba vapurcuğu vardı. İskele de vapurlar da değışmış. Hiç köyü olmayan Hçe Martılar araba vapurunun dümen- suyunu kolluyor. Martılardan bın. te- pe üstü \ e zıpkın gıbı köpüklenn ara- sına dalıyor: gagasının ucunda bır ba- lıkla sudan çıkıyor. Martılar değiş- memış. Bozcaada da değışmemış.. fskele meydanı. Kahve Dar sokaklar. Taş fvler. Avuç ıçı kadar yerde telaşsız nsanlar. Gen kalanı tarla, bağ, bah- .e, tepe, koy... Bağlann ortasında belkı bır ev... Bozcaada bır ılçe, ama hıç köyü ol- nayan bır ılçe. Aslında 2 bın nüfusu lekendısibırköy... Adada yaşamak farklı bır duygudur. lele küçük bır adada. Kimısı kendı- u dört kıyı arasında hapıs gıbı hisse- ler, kımısine özgurlük getınr denızın >rtasından ufka bakmak. Jzun ömürlülerin Tenedos'u Adada bir bağ evı... Herkesin dü- ü olabilir belkı. Ama ılk hevesten onra orada yaşamak ve yaşatmak erkesın harcı değıldır. Bozcaada bu anıyla da değişmemiş! Rıhtımdakı bır ükkânın du\ anna Herodot'un bır sö- ûnü yazmışlar "Tann, insanlan uzun önıürtü obun Sye Tenedos'u yaratmış" Tenedos. iozacaada'nınantık çağdakı adı. Te- edos adı, Helen öncesı dönemde Ko- Miaı Kralı Kyknos'un oğlu Tenes'ten eliyor. Bozcaada "da uzun yaşamın sırn, adanın havasında olmalı. Rüzgâr gü- neyden kesılirse kuzeyden esıyor; do- ğudan durursa batıdan başlıyor. Ama en çok da güneyden Afhka'dan kopup gelıyor... Rüzgâr da değışmemış. Yetersiz de olsa arkeolojik kazılar, adadakı ılk yerleşımı İsa'dan önce 3 bın yılına. Troia'nın kuruluş yıllan- na kadar götürüyor. Homeros, Troıa savaşını anlattığı tlyada'da saldırgan Akhalılardan Aşıl'in Bozcaada'yı yağmaladığını yazıyor. Savaşın 10. yılında Troia'nın önüne tahta atı bırakıp gen dönermış gibi yapan Akha donanması Bozca- ada'nın arkasında saklanıyor ve ken- tın kapılan açıldığında ölümcül sal- dın buradan başlatılıyor. Anadolu'nun en barı ucu Bababur- nu'nun az ötesrndekı Bozcaada'yı Ege Denızı' nde adı nedenıyle boz bir top- rak parçası ya da bağlan nedenıyle bır şarap mahzenı sanmamak içın ön- ce Anadolu'nun tarihini bilmek gere- kıyor. Adayı belkı de Anadolu'nun ilk kahramanlanndan Hektor'la gez- mek gerekıyor 1403'te adaya gelen Ispanyol gez- gın Ruy Gonzales de Gavijo, Hek- tor'un babası Pnamos'un denizden saldın olasılığına karşı Bozcaada'ya bır kale yaptırdığını yazıyor. Fakat, o günden bugüne bır iz bulunmuyor. Adanın Anadolu'ya bakan kuzey- doğu burnundakı kalerun Bızans, Ve- nedık, Cene\ız ve Osmanlı dönemi bı- linıyor. Ada daha öncesınde Pers. He- len ve Roma'yı yaşıyor. Su almaya gelmlsken Çanakkale Boğazı'nı kontrol altın- da tutmak isteyen önce Bozcaada'yı alıyor. Ösmanlı. 1328'delImurBey'inde- niz baskınıyla Bozcaada'ya çıkıyor. ama fazla turunamıyor. Asıl tanış, ts- tanbul düştükten sonra oluyor. Yunus Paşa komutasındaki donanma 1454 kışında su almak ıçin adaya geldığın- de adayı da alıyor. . Bozcaada'nın yıkık kalesı 1479'da Fatih Sultan Mehmetdönemınde ona- nlıp yeniden bir asken üs haline ge- tirihyor Kanuni Sultan Süleyman dönemin- de kale genışletilerek yeni bır ona- nmdan geçıyor. Ispanyol gezgin, Troıa savaşında Bozcaada'da bır kale olduğundan söz ediyor, ama Piri Reis, biraz da Evti> r a Çelebi'vi çağnştınr şekılde başka bır öykü anlatıyor: "Bu ada hakkuıda şöyle bir hikâye vantar. Adanm karşısmda, Anadoİu krytsında esld îstanbuDukdrve meşhur olan ve kefere ortasında Troia denen harap şehir, mamur ve meskun iken Bozcaada'da kale yokmuş, ama gemi- lerin yatmasmaehVrişli bir Bman var- mış." 1807 'de tstanbul önlenne kadar ge- lip Sultan III. SeKm'e gövde gösten- sı yapan tngılız donanması v e Ruslar. Bozcaada, dünyanın en büyük savaşlanna tanık olmuş küçük bir ada. Ada sakinleri şimdilerde bağlan ile şarapçıhk, taş evleri ile pansiyonculuk yaparak geçiniyor. Bozcaada Kalesi. dış ve iç kaleierden oluşuyor. İç kaledeki kuleden Çanakkale Boğazı görülüyor— hem Bozcaada'yı yakıyor hem de Bozcaada Kalesi'ni yerle bır ediyor. Bugüne gelen kale. 19. yüzyılda II. Mahmutdönemınde sıl baştan yaptı- nlan kale... Bozcaada gibi yüzölçümü 40 kılometrekareyi bile bulmayan kü- çük bır ada içın büyük bir kale... 250 metre hendek Kale, genışlığı 10 metreyi bulan su hendeğı ile çevnlı. Bıryanı kıyıya ba- kan kalenın üç yanı yaklaşık 250 met- re uzunluğunda hendek... Hendekte ar- tık su yok... Eskıden hendeğe denız su- yu doluyor olsa gerek. Yine eskıden kaleye, kale kapısın- daaçılanbırasmaköprü ile gırilıyor... Ama şimdı sonradan yapılmış kemer- lı bır taş köprü var. Bozcaada Kalesı, kale içinde kale: Dış kale ve iç kale. Dış kale, hendek de dıkkate ahnırsa aşılması zor surlarla çevnli... Çamı, kış- la. revir, kuyu. çeşme, cephanehk ve atölyeler burada. Çaminin minaresı- nın kaıdesi gıbi çoğunun kalıntısı kal- mış. İç kale. ana kule ve burçlarla des- teklenmiş surlardan oluşuyor. Su sar- nıcı, cephanelik ve karargâh burada. Cörtepe den bakınca Kulenın tepesınde Türk bayrağı dal- galaruyor. Rüzgâr esiyor. Dalgalanan bayrağın sesi kalenın duvarlannda yankılanıyor. Ayak ses- len üzerıne otlann arasından çıkan bir tavşan, duvar dibındeki deliğe gi- np kayboluyor. Kalenin önü Ege Denizı... Karşı ya- ka Anadoİu. Göz. Gelibolu yarunada- sının ucundaki Şehıtler Abıdesi'ni se- çıyor. Bıraz daha ötede Gökçeada du- ruyor. Kalenuı arkasından Bozcaada'nm en yüksek tepesi, 191 metrelik bo- yuyla Göztepe yükseliyor. Bınncı Dünya Savaşı'nda Çanakka- le'yı geçmek isteyen îngilızler adada üstlenıyor. Göztepe'den Çanakkale'ye baktıklan belli oluyor. Ingilizler. Ça- nakkale Boğazı'nı hemen ve kolayca geçeceklermı sanarak ölen ilk Anzak- lan getınp Bozcaada'\a gömüyor. Bozcaada, tarihın her dönemını ken- dince yaşıyor. Bozcaada'yı gezerken dünyaya dam- gasuıı vııran Anadolu'nun tanhıni bıl- mek gerekiyor. Bu kural hıç değişmıyor. GEÇMİgTEN GELECEĞE ORHAN ERtNÇ 50 Yıl Geride Kaldı Hâlâ Tartışıyoruz Türkiye, Avrupa Insan Hakları Sözleşmesi'ni (AİHS) resmen kabul edişinin 50'nci yılını yann kut- layacak. Her ne kadar Türkiye sözleşmeyi 4 Kasım 1950 tarıhınde imzalamış, sözleşmeyi ve 1 numaralı pro- tokolü onaylayan 6366 sayılı yasayı 19 Mart 1954 tarihınde yürürlüğe koymuşsa da, onay belgesi- nın 18 Mayıs 1954 tarihinde Avrupa Konseyi Ge- nel Sekreteriiği'ne sunulmuş olması nedeniyle söz- leşme bu tarihten itibaren Türkiye'yı bağlayıcı sa- yılmaktadır. Sözleşmenin, "AynmcılıkYasağı", "YaşamaHak- kı", "Dernek Kurma ve Toplantı özgüriüöü", "Iş- kence Yasağı", "Adil Yargılanma Hakkı", "ıfade Öz- gürlüğü" konularını ayrıntılı olarak düzenleyen maddeleri Türkiye açısından büyük önem taşı- makta ve ne yazık kı aradan 50 yıl geçmış olma- sına karşın hem içeride hem de uluslararası ilişkı- lenmizde tartışma konusu olmaktadır. Avrupa Birliği kazanımlarına koşut yasal düzen- lemeler yapılması zorunluluğu, Türkiye'nin Birliğe üyelik koşullannı daetkılediğınden "uyumyasala- n" diye nitelendirilen ve şımdilık yedi sayısıyla sı- nırlı değışikliklerı de ıç hukukumuza kazandırmış- tır Ancak çıkarılan yasaların yeterince uygulandı- ğını söylemek olanaksızdır. Yurttaşlanmıza ve ka- mu görevlilerine, yasalara karşı uygulamalann yal- nız suç oluşturmadığını, aynı zamanda hem kişi- sel hem toplumsal ayıp" da sayıldığını öğretemez- sek, yasalar ne kadar güzel olursa olsun Insan Hakları alanında akıntıya kürek çekmeye devam edeceğimızı söylemenın bır görev olrak ortada du- racağı açıktır. Dilenz ki önümüzdekı 50 yılın başlangıç döne- minde çağdışı kalmış kimı alışkanhklanmızdan da kurtulmalı ve gerçekten uygar toplum olmanın önünü açmalıyız. Ayrıntılı bilgi için: Güncel Hukuk Dergisi Mayıs 2004 sayısına bakılabilır. • • • Kafalarımıza takılı kalmış sorunlanmızdan biri de, doruk noktasını 12 Eylül yöneticilerimizden önde geteninin en vecız şekilde "Asmayalım da bes- leyelim mi" dıye özetlediği "hapislerde süründür- me"geleneğidir. Suçlan, herhangi bir aynma tabı tutmadan ce- zalandırmageleneğınınsürüpsürmeyeceğıni, Tür- kiye Büyük Mıllet Meclisi Adalet Komısyonu Alt Ko- misyonu tarafından son şekli venlen "Türk Ceza Yasası Tasansı" tartışmaya açıldığında göreceğiz. Uzmanlar, görüşlerinı açıklayacaklar ve ilgililerin ver- dıkleri söze göre tasan daha da olgunlaşmış bir içe- nkle yasalaşacaktır. Tasan, birsüre önce Adalet Komisyonu'ndan ge- çen Basın Yasası Tasarısı'nda lyileştınlen ve bu kö- şede gündeme getırilen (15 Mayıs 2004) kimi suç tanımlarının cezasını hapisle karşılayan maddeler içermektedir. Şimdiden belirtelim ki, geçmiş dönemlerde ol- duğu gıbı yeniden hapse çok sayıda "gazeteci, fi- kır insanı, yazar, çizer, şair" atan ülke durumuna düşürecek bir yaklaşımla karşı karşıya kalabiliriz. Hem devletı yönetenler hem de meslek örgüt- lerı, "hapistekıler" konusunda kendilerıne yönel- tılecek sorulardan daha da bunalacaklan bir dö- neme girebilirier. Türk Ceza Yasası Tasansı ile ilgili sunum toplan- tısında, hazırlık aşamasında Avrupa Birtiği ülkele- nndekı kurallann dikkate alındığı, bir anlamda bu çalışmanın da uyum yasalan kapsamında sayıla- bıleceği belirtilmişti. Bu noktadan yola çıkarak bir öneriyi gündeme getirmeye nıyetlendim. örnek olarak da elımın altında bulunduğu için Fransa Basın Yasası'ndan yararlandım. Yasa, şimdi Basın Yasası'ndan çıkanlarak Türk Ceza Yasası'na aktanlmak ıstenen maddelerin ya- nı sıra bızdeki 159,312,480. gibi maddelen de kap- sıyor. Ancak yasa yapıcının "hapıslerde süründürelim" mantığını yıllar önce terk ettığıni ve yargıya tercih hakkı tanımayı yeglediğıni de gösterıyor. Ayrıntıya girmeden aktarmak gerekirse, suç ta- nımlanndan sonra sıra cezalandırmaya gelince genellikle şu ibare kullanılıyor: "Suçu işleyenler ay ile yıl arasında hapis ve Frank ile (şimdi Euro).... Frank arası para cezası ya da bu cezalardan yalnızca bırıne çarptırılırlar." Fransa'da da basın yoluyla işlenen suçlar var. Ama hapiste gazetecisi, yazan, çizeri, sanatçısı, bilım insanı yok. Bizde de olmayacak biçimde yar- gının önü açılsa fena mı olur? Ayrıntılı bilgi için: Türkiye ve Fransa'da Gazete- ci Kimliği Sorunu (Kanunlar ve Etik Değerler Açı- sından)/ Güleda Yücedoğan/lstanbul Universite- si lletişim Fakültesi Yayını-1998. oerinc(S cumhuriyet.com.tr. KUYUCAKASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN Esas No. 2002 359 KararNo:2004 81 Davacı: Nursel Kozan, Süleyman kızı 1967 d lu, Fethıye Mahallesı, Akasya Sokak 17 Pamukören Ka- sabası Kuyucak Vekılı. Av Orkun Kızmaz, Nazilli Davalı: Alı Kozan, Mustafa oğlu 1965 d.lu Dava Boşanma KararTanhı: 25 03.2004 Davacı Nursel Kozan vekılı tarafından davalı Ali Kozan aleyhıne mahkememızde açılan boşanma dava- sının yapılan açık yargılaması sonunda. Davanın kabulü ile Denızlı ılı, Merkez Akhan Kö- yu, Cılt No: 40, Hane No. 43'te nufusa kayıtlı Süley- man ve Zehra'dan olma 17 03 1967 d lu Nursel Kozan ile aynı yer nüfusuna kayıtlı Mustafa ve Havva'dan ol- ma 03 "07 1965 d lu Âlı Kozan'ın TMK'nin 166 1 madde ve fıkrası gereğınce boşanmalanna, Tarafların müşterek çocuklan 01.05 1991 d lu Gün- cel Kozan'ın velayetının davacı Nursel Kozana veril- mesıne, çocuk Güncel Kozan içın aylık 75.000 000 - TL tedbır-ıştırak nafakasının dava tanhınden itibaren her ay davalıdan alınarak davacıya venlmesıne karar venlmış olup, tum aramalara rağmen davalı Alı Ko- zan'a mahkememız kararı teblığ edılemedığınden mahkememızce davalıya karann ılanen teblığıne karar verıldığınden. rlanın yayımlandığı tanhten ıtıbaren 7 gun sonra teblıS edılmış savılacağı ılanen teblığ olu- nur 05 04. 2003 Basnr 20239