Katalog

Futbol » § # Önceki yıllarda amatörce yapılan bir uğraştı; şimdilerde ise gerçek bir endüstri ponsorunu bulsporunuyap B«f tırtft»«yfi 1'cte A<P HüKümetinin hazıriadığı "Dernek ve Vakflann Kamu Kurum ve Kuruluşlan ile llişkilerne Da/'r Yasa "nın yürüriüğe girmesi sonrasnda, özellikle amatör spor dallannda 'kapanva' paniği başgbsterdi. Yetkililer, ka- muya at birçoK kulübün kapanma tehlikesiy- le karştkarşıya kaldığının aitını çiziyor. Yasada yer alan 'Kamu kurum ve kuru- luşlannn bütç&lennden bu yasa kapsamın- daki dernek v& vakıflara ödenek, yardım ve- ya heıtangi bir kaynak aktarılamaz' madde- sinın TLrk sporunun geleceğini olumsuz yön- de etkileyecegi öne sürükdü. Yasadaki, kanu- nun yürürtüğe girdiği tarihten önce kurulan Paranın fendi futbolu yendi E M R E T İ L E V eu oyun ne zaman başladı bilinmez. Bilinen gerçek, futbolun bu maçta yenik ya da galip aynldığı konusunun açıklı- ğa kavuşmamışolması. Para ilefutbolu bir bütün içinde değerlendirmek ya da sahanın farklı taraflannda iki rakip ola- rak yorumlamak... Hangisi dogru? Futbolun şekillenen seyrinde pa- ra kavramı hep en önde koştu. Kram- ponlann rengi hep yeşil dolarlara ben- zedi, top dolar işaretine çevrildi. Oyun- da ruh, etik değerler, sevgi, mutluluk hepsi paranın gölgesinde kaldı. Futbol oyun yaptsından sıyrıldı... Kabuk de- ğiştiren oyun, bacasız endüstri oldu . llk olarak 1994 yılında M.United takımı Ingiltere'de halka açılacak den- di. Sorular yağmur gibi geldi. Ama ge- lirdengeleri dikkatle incelendiğindeya- tırımın kârlılığı gözlendi. Ve kulüp 1995 yılında müthiş bir halka arz gerçekleş- tirdi. O yıl kupalaronun müzesini, ster- linler ise kasasını süsledi. llk atak gelmişti. Avrupa futbolu- nun can damarı Italya hemen harake- te geçti. 199O'lı yıllar Italya'da ünlü ai- leleri kulüp başkanlığına prestij ve po- pülaritedeğerlendirmesiyle taşidı. Ama sonuç büyük kayıp oldu. öyle ki 1996 yılı kaybı 53 milyar Liretti. Futbol endüst- risi nasıl zarar ederdi?.. O yıl sadece 6 kulüp minik tutarlarda kâr elde edebil- di. Seri A'da kulüp ürünlerinden (merc- handising) elde edılen gelir 45 milyar LJ- ret'ken , Ingiltere'de M. Unıted takımı- nın geliri tek başına 51 milyar üret ola- rak açıklandı. Bu görüntü Çizme'yi ha- rakete geçirdi. Ve 199O'lı yıllann sonu borsaya giriş dönemi oldu. Ama ingiliz başansı, Italyan kulüplerindegörülme- di. Statlar ve çevreleri yenilenmeyince gelirler artmadı. Yerel yönetımlerin bir- çok stadın sahibi oluşu gelişimi engel- ledi. Milano'nun en önemli stadı San Si- ro'da hala bir lokantanın olmayışının ne- deni bunun en önemli göstergesi oldu. Ingiltere akımı Almanlara daha planlı ve akılcı yollar çizme fırsatı verdi. Alman futbolunun süper 11 numarası 1980'li yıllann efsane ismi Karl Heinz Rummenigge bu işin öncü ismi olarak karşımıza çıktı. Alman Federasyonu'nu ikna eden bu isim, panzerieri bu akımın içine taşidı. Şimdi Alman Kulüpleri'de borsa yolunda. Ispanya'da ise bölgesel ve etnik kargaşa tam şirketleşmeye engel. Siyasi yapı sıkıntı yaratıyor. Paralı başkanlar, ürünsel gelirleri ve maç gelirlerini yine futbol pazarının emrine sunarken ast- ronomik transfer bedelleri ödeniyor. Yayın hakları ve sponsor gelirlerinde bilekargaşalaryaşanıyor. Yasalengel- leri aşmak isteyen Barcelona ve R. Mad- rid halka açılma yolunda... Işte tetiklemeyi yapan Ingilizler- den borsa yolunda sıkıntılı Italyan'lara, Ingiltere ömeğini iyi uygulayan Panzer- ler'den, kazandığını oyuna yatıran BogaJara, futbol pazarında sıcak para ilgi çekici. Iş biiinirse paranın sıcaklığı her bedeni ısıtacak gibi. 3MART2004 dernek ve vakıflann, altı ay içinde tüzüklerini uygun hale getirmesi isteğiyle, şu anda faali- yette bulunan birçok spor kulübünün altı ay içinde kapanması söz konusu olacak. Bu şart- lan yerine getirmeyenlere ise 3 aydan, 1 yıla kadar hapis ve görevden el çektirme cezası verilebilecek. Halen çeşitli kamu kuruluşlarry- la bağlantlı olan voleybolda 17, hentbolda 19 ve basketbolda da 9 kulüp kamu faaJryetleri- ne son vermek zorunda kalacak. özellikle Hentbol Süper Ligi'nde yer alan 12 takımdan, 11 'inin bu yasa kapsamında olması büyük tehlike oluşturuyor. Polis Akademisi, Bursa Nilüfer Bld., Bafra Bld., Izmit Büyükşehir Bld., Çankaya Bld., Mersin Mezitlispor, Halkbank, Trabzon Bld. ve Milli Piyango takımlan ligde yer alamayacak. Kısa bir durum değeriendir- mesi yapan Hentbol Federasyonu Başkanı Günal Ensari, "Bu yasa hentbolün bitmesi anlamına geliyor" dedi. Voleybol Federasyonu Başkanı Prof.Dr.Hüsnü Can da yasa kapsamında ku- lüp ve sporcu sayılannda yüzde 50 oranında azalmaolacağını belirterek, "Voleybolliglenn- de kulüplerin yüzde 80'inı kamu kurum ve kuruluşlannın takımlan oluşturuyor. Kulüple- rımiz, demekler yasasına göre faaliyet gös- teriyor. Bu yasayla da hiç kimse cezai şartla- n göze alamayacağı için kulüpler kapanır. Sporkulüpleri geçicibir maddeyleyasa kap- samı dışında bırakılmalı" dedi. Başta futbol, hentbol, voleybol, basket- bol, güreş gibi birçok spor branşında faaliyet gösteren Telekom Genel Müdürlüğü, yasa- dan en fazla etkilenecek kamu kurumu olarak görünüyor. Türk Telekom Başkanı Feridun Bilgin de "Yasa amacında personele yöne- lik olarak hazırianmış görünüyor. Sporkulüp- leri dışanda bırakılmazsa, çok kötü sonuçlar doğuracak. Türkiye'de voleybol, hentbol, gü- reş, basketbol gibi bir çok branş silinir" diye konuştu. Türkiye'deki gerçekler Ekonominin sporu ve sporun ekonomi- yi nasıl etkilediğini artık herkes biliyor. özel- likle geniş kittelerin ilgi gösterdiği spor dallan kendi içinde trilyonlarca liralık sektörler oluş- turarak en büyük endustnleri bife geride bıra- kabiliyor. Türkiye'de futbol yıllık 100 trilyonu aşan cirosuyla en sevilen spor dalı olmasının nimetlerini fazlasıyla alıyor. Ancak son yıllar- da, büyük başanlar elde edilen ve beraberin- BKBS Michael Jordan (basketbof) Tiger Woods (golf) Lance Armstrong (bisiklet) Serena Vvlllıams (tenıs) Venus VVilliams (tenıs) Shaquil!e O'Neal (Basketbol) Kobe Bryant (basketbol) Barry Bonds (beyzbol) Tony Hawk (extreme sporlar) Anna Kournikova (tenis) de büyük kitlelerin sevgisini kazanan basket- bol da ciddi bir sektör oluşturmaya başladı. Bu süreçte ülkemizde kulüplerin içinde bulun- duğu maddi sorunlan da göz önüne aldığımız- da sponsorluk olgusunun gerekliliğini bir kez daha anlamış oluruz. Geçen yıllarda bazı spor kulüplerimizde, basketbol alanında sponsorluk konusu ciddi bir biçimde gündeme geldi ancak her neden- se söz konusu sponsorluk öngörüsü yönetim- lerden bir türlü yeterli desteği göremedi ve amacına ulaşamadı. Sonuç olarak; günümuzde basketbolda sponsorluğun gerekliliği tamamen bir gerçek olarak kabul görmekte ve uygulanmaktadır. Kı- sa boylu Türkler, uzun boylu yabancı rakiple- ri karşısında büyük başanlar elde etmeye baş- ladığında; Türk basketbolu yıllardır aradığı ekonomik katalizörü, 'müessese ve sponsor kulüp' sistemiyle bulmuş oldu. Basketbolda- ki hızlı gelişmeye, kulup satın alarak ya da ku- lüpleresponsorolarak katk/da bulunan büyük sermayeli şirketler de basketbol sayesinde milyoniarcadotariık reklam yapabüme olanağına kavuşmuşlardı. Efes Pilsen en iyi örnek Basketbol otortteleri, bir şirketin ligde mucadele eden bir kulübü satın alarak ya da yeniden bir kulüp kurarak oluşturduğu mües- sese takımına en iyi ömek olarak Efes Pilsen'i gösteriyoriar. Seyirci hasılatı ve televızyonlar- dan alman maç yayın hakkının ise Efes'in büt- çesinde çok küçük bir kaynağı oluşturduğu- nu söyleyen Efes'in 2. Başkanı Pano Natof, kulüplerinin mali bütçesi hakkında "Oyuncu kıralama ve satmadan doğan gelırlerimız ge- nelharcamalanmızı karşılama konusunda çok yetersiz kalıyor. Televizyonlardan ise, bağlı bulunduğumuz holdingin diğer fırmalarının reklamlannın gündeme getihlmesiyle 600- 700 bın dolar alıyoruz. 8 mılyon dolarlık büt- çemızin büyük kısmı, bağlı bulunduğumuz holding tarafından karşılanıyor" diyor. Yıllık 350 milyon dolarlık cirosu olan Efes Pilsen Bi- ra Sanayii, en etkili reklamı basketbol takımı- na ayırdığı 8 milyon dolarla yapmış oluyor. Yıllardır medyada en çok reklam veren şirketlerin başında gelen Ülker'in Basketbol Ta- kımı genel koordınatöru Ümit Tarhan, Ülker Grubu'nun basketbola girmesinde ticari he- deflerinin yanında basketbola olan düşkünlük- lerinin de önemli rol oynadığını söylüyor. Tar- han; "Yıllık bütçemiz 5 milyon dolar cıvann- da. Maçlardaki seyirci hasılatlan, televizyon gelirleri, reklam gelirleri grubumuzun takımı- mızayatırdığıparanın ancakyüzde 30'unu kar- şılıyor. Ülker Grubu basketbole yaptığı yatı- nmlan daha da artıracak. Çünkü Ülkergibibir grubun normal şartlarda, yıllık reklam harca- ması çok daha fazla olur" şeklinde konuşu- yor. Sponsorluk tanınmıyor Sporda sponsorluk, özellikle bireysel sporlarda büyük yararlar sağlıyor. Süreyya Ayhan'a sponsor olan Vestel, bu atletimizin kazandığı başanlara büyük katkıda bulundu. Babda bile çok eskiye dayanmayan spor- da sponsorluk kavramı, ülkemizde emekleme devresini yaşıyor. Sporda ortak sponsorluğa yeterli akademik önem verilmiyor ve her ne ya- pılıyorsa pratikten geliyor. Pek çok araştırma, farkındalığı sonuca etki eden öncelikli bir un- surdan çok bireysel birfenomen olarak ele alı- yor. Uygulamadan gelenler, değerlendirme konusunda medya ölçümlemelenne diğer yön- temlerden daha çok önem verme eğiliminde- ler. Sponsorluğa verilen davranışsal yanıtla il- gili çok az veri var. Buna karşın spor sponsorluğunun ima- jı konusunda oluşan farkındalığın, ortak ima- jı etkilediğine ilişkin deneysel verilere ulaşmak mümkün. Bu olgunun daha fazla incelenme- si ve yaran hakkındaki bikjimizi arttırmamız gerekiyor. Borsada herkes FenerbahçeliİMKB'de "FENER" koduyla işlem görmeye başlayan hisselere Beşiktaşlı ve Galatasaraylılar da ilgi gösterdi lenerbahçe hisselerine yatırım yapanlann yüzde 7.3'ü Galatasaray, yüzde 3. 8'i Beşiktaş yandaşı. NECDET ÇALIŞKAN F aiz ve enflasyondaki dü- şüşle birlikte Sermaye Pi- yasası Kuruluna halka arz başvurulan artarken, futbol kulüple- rinin Borsaya ilgisi sportif rekabeti borsa tabelalanna taşidı. Fenerbahçe Sportif Hizmetler San. ve Tic. AŞ. hisselerinin, 20 Şu- bat'ta Istanbul Menkul Kıymetler Bor- sası (İMKB) Ulusal Pazar'da "FENER" koduyla işlem görmeye başlaması, yöneticisınden taraftarına sporyaza- rından borsa yatırımcısına kadar yo- ğun ilgiyle karşılandı. Taraftar artık BORSADA DA EZELİ REKABET Takım Piyasa Değeri F.Bahçe 198 milyon dolar G.Saray 128 milyon dolar Beşiktaş 90 milyon dolar Yabnmcı Sayısı 35113 3767 7884 Açılış Fıyat 10500 | 87500 57500 Halka AçıkJık %15 %16 %15 maç sonuçlannın yanında, tuttuğu ta- kımın finansal durumunu da Borsa'dan takip edebilecek. Getiri rekabet tanımadı DenizYatınm tarafından halkaar- zı gerçekleştirilen Fenerbahçe Spor- tif'in yatırımcı profili anketi sonuçla- rına göre Fenerbahçe'nin halka arzı- na Galatasaray ve Beşiktaşlılar da il- gi gösterdi. Fenerbahçe hisselenne ya- tırım yapanlann yüzde 7.3'ü Galata- saray, yüzde 3. 8'i Beşiktaş taraftarı olduklarını ifade ederken, Fenerbah- çeliler'in oranı yüzde 84.6 oldu. Yatı- rımcıların yüzde 62.5'i Fenerbahçe taraftarı oldukları için hisse senedi al- dıklannı belirtirken, yüzde 23'ü uzun vadeli temettü getirisi, yüzde 14'ü ise kısa vadeli getiri elde etmek için hal- ka arza katıldıklarını söylediler. Fenerbahçe'nin halka arzında uygulanan yeni sistemle, hissenin bir ay içinde tespit edilen fıyatın altına düşmesi durumunda o fıyatın üzerin- den geri satın alma zorunluğu getiri- liyor. Uzmanların, fiyat istikrarının sağ- lanması vefiyatlann doğru tespit edil- mesi açısından önemli gördüğü yeni sistem, borsa yatırımcısına kısavade- de belirli bir güvence verdiği için Fe- nerbahçe hisselerine olan talebin de Galatasaray ve Beşiktaş'ın halka ar- zındakı talebin çok üstünde gerçek- SAYI16