Katalog

Dünden Bugüne Cumhuriyet Motivasyonu arttırmak için belirlenen değer performansı etkiliyor Sporda ödüle evet, ama!. HASAN KA SAP (Has-ka@superonlme.com) P rofesyonel sporcular kulüplerie, her seferinde daha iyı anlaşma- lar yaparak daha yüksek ka- zançlaredınmeyeçalışmaktadır. Kazancın art- rasına bağlı olarak performans düzeyinin <% artacağı düşünülür. Performans-kazanç cengesı, hem yönetici, hem de sporcunun o>ğal beklentilerini oluşturur. Kazanç spor- cjyu motıve eden bir tür ödüldür. Ancak •aaştırmalar kazancın, aylık perıyotlar halın- <» düzenli bir maaş olarak ödenmesi •djrumunda ödül olmaktan çıktığını ve per- iormansı arttırıcı gücünü kaybettığını be- İırtmektedır. Parasal ya da maddı ödüller çocukla- m spor etkinlıklerini seçımınde etkılı olmak- tedır. Çocuklar, alacakları ödüle göre etkin- 1ı» düzeylerinın boyutlarını da çızerler. Gös- "terecekleri gayret ödülle koşullandırıldığın- <dâ ödül, performans düzeyinin de belirleyı- csi olur. Çocuklara verılen bu tür "rüşvet" İe onun bağımlılık türunü de belırler. "Rüş- vet"lerin performansı etkileyebılmesı herde- fasında arttırılmasını ve bir süre sonra da •carşılıkiı ıflasla sonuçlanabilır. Bu tür ödül- lenn üç temel boyutunun, Anne-baba, öğ- remen ve antrenörlerce bilinmesinde bü- y\k yarar görülmektedir. 1. Önerilen ödülün ço- cuk yada sporcu tarafın- dan ödül düzeyinde bir değer taşıyıp taşımadı- ğı, yoksa sadece ödü- lü veren tarafından mı ödül gibi görüldüğü önemlidir. Her çocuğun bunu farklı değerlendire- ceği gözden kaçmama- hdır. Hattaaynı çocuğun, aynı ödülü farklı zaman ve farklı ortamlarda fark- lı algılayacağı ve farklı beklenti ıçinde olacağı açık- tır. Performansın arttınlma- sı için verıliyorsa, önemli olan sporcu- nun beklentisidir. Çünkü onu üretecek olan ödülü veren değıl, çocuk ya da sporcu- nun kendtsidir. Bız ödül verenler, sporcu ya da çocuklann ödül algılarının bizden farklı olacağının far- kında olmalı ve çocuğun performansını en çok etkileyecek ödül yaklaşımını keşfetme- MyiZ. 2. Venlecek ödulün zamanı, miktarı ve beklenen performansın hangi aşamasına gore saptanacağı, ödül veren için önemli bir sorundur. Bazı ödüller performansta sağla- nan gelişıme bağlı olarak arttırılması duru- munda önceden belirlenmış ödül miktarına göre daha etkili olabilmektedir. Örneğin, Bir sporcuya yırmi mekık yaptığında alacağı ödül miktarı söylenir. Sporcu 18 ya da 19. mekigi tamamlarken, eğer20 den sonra ya- pacağı her mekık için ödülün artacağı söy- lenirse mekik performansında olumlu etki oljşturabılir. 3. Antrenörün sporcuda gözlemlediği ödül düzeyi ile sporcunun kendi hissettiği ödül duzeylenfarklı olabilir. Bazan sporcu kendi- sıni antrenörün gördüğü kadar ödüle layık gormeyeoilir. Sporcu, antrenörünün kendi- sınden beklentisinin daha yüksek olduğunu duşünebılır. 0 zaman da ödül kendısi için şa- şırtıcı olur. Bu konudayapılan bir araştırma- da sporcjlara bir antrenman yaptırılmış ve artrenman sonrasında önlerine çeşitlı değer- lerde ödüller konulmuş. Gösterdikleri çaba- yagöre kendi ödüllerinı kendilerinin seçme- len istenmiş. Bu arada sporcuları izleyen artrenörler de sporculara birer ödül düzeyi belirlemiş. Sonuç olarak sporcuların kendı- len için taKdir ettikleri ödüller ile antrenörle- rir biçtikleri ödül değerleri arasındafarklılık- lar olduğu görülmüş. Sporcuların kendilerı- ne, antrenörlerin seçtikleri ödüllerden daha dtşük değerde ödüller seçtiği görülmüş. Yi- nesporcüarın kendilerini ödüle layık gördük- len anda odüllerıni kendileri alan bir sporcu gurubu ileantrenörlerinin kendilerini ödüle layık gördüğünde ödülü verilen bir başka sporcu gurubunun performansları karşılaş- tınlmıştır. Sonuç olarak, başarılarına göre öoüllerini kendileri alan grubun performan- sı daha yjksek bulunmuştur. Sos.-al ödüllerin de maddi ödüller kadar efcili oldjğu belirtilmektedir, Çocuklara başanlanra göre söylenecek bir "aferin!.." onu motive emede etkili olabilir. Ancak bu tür öcüllerin de maddi ödüller gibi veriliş zamanı yen ve satüsü çok farklı etkilere sahiptir. Sadece br "aferin!.." ödülünün bile söyleniş taızındar söyleniş tonuna ve ikinci ya da üçüncü \<sz söylenişindeki durumuna göre performaistaki etkisı farklı olur. Farklı çocuk- laf . farklı ya da aynı beceri düzeyleri için verilen "ererin!.. ödülünde farklılık beklerler. Perbrmansı arttırmada ödül, veren için değil alarıçin önemlidir. 24 MAR" 2004 I 1905 H Resimde Gülbaba'nın 2. Beyazrt'a gül vermesi betimleniyor. Ali Sami Yen'in kaleminden Galatasaraylılık Galatasaray'ın 1 numaralı kurucu- su Ali Sami Yen, "Okuldan mu dı- şardan mı?" tartışmasında daha ılk yıllarda Galatasaray camiasına şu mesajı vermişti: "Mektebimiz- de okumayanlar bile bize bir müddet katıldıktan sonra bizim kadar Galatasaraylı olurlar." ABDÜLKADÎR YÜCELMAN 1481 yılında Padişah 2. Beyazıt'ın emriyle inşa edilen Mekteb-i Sultani'nin kurulmasını sağlayan Gül Baba. zamanı- nın en güzel güllerini yetiştiren bir derviş- ti. 2. Beyazrt avdan dbnerken şöhretini duy- duğu Gül Baba'nın bahçesini görmek is- temiş, yaşlı adam padişaha san ve kırmı- zı 2 gül hediye etmişti. Çok duygulanan padişah, Gül Baba'ya "Ne dilersen dile benden" deyince Gül Baba, bahçesinin biraz daha uzağındaki birtepeyi göstere- rek şunlan söylemişti: "Bu tepeye birokul yap ki o okulda okuyanlan devlethizme- tinde çalıştır. Birgün lazım olur." Padişah emretti ve zamanın okul binası inşa edil- di. 1867'de Padişah Abdülaziz Galata- saray binası içinde bir lisenin açılmasını emretti, 1868 yılının 1 Eylül'ünde resmi un- vanı "Mekteb-iSultani" olmak üzereGa- latasaray Lisesi kuruldu. Yen'in kaleminden kuruluş Galatasaray Kulübü, Mekteb-i Sul- tani'nin 5'inci sınıfında okuyan Ali Sami Yen ve arkadaşları tarafından kuruldu. Galatasaraylılığın öyküsünü kulübün 1 numaralı üyesi Ali Sami Yen'in kalemin- den virgülüne dokunmadan sunuyorum. "Ferde, aileye ve cemiyete karşı bağlılı- ğımızyanında, zümre alakasının, Galata- saraylılığımızın bûyükbiryeraldığına inan- mamız lazımdır. Mektep çağının bütün güzel duygulannın mahsulü olan bu his, bizim için, ne olgunluğumuzda ne de çökme devrimizde tükenmek, gevşemek bilmez. Içtimai hareketler ve bağlılıklar, sporhayatı, içimizde bu duyguyu daima taze tutar ve bizi iyimser bir ruhla yaşa- tan hadiseleri etrafımızda durmadan do- laştınr. Bu cereyan o kadar kuvvetlidir ki aynı mektepte feyz almayanlar bile, bize birmüddet katıldıktan sonra bizim kadar Galatasaraylı olurlar." "Bunlan söylerken talebelik haya- tımı hatıhadım. Kulübümüzü tesis etmek fikrimden ilk defa, en yakın arkadaşım olan Emin Bülerrt'e bahsetmiştim. O da- ha büyük sınıfta idi. Mektepten benden önce aynldı, artık yalnız tatil günlerinde buluşabiliyorduk. Çalışmalara bu kere Asım Tevfik ile tekrar koyutduk. Grubu- muzu genişlettik ve o zamanlar çok me- suliyetli bir iş olan cemiyet tesisi işimizi tamamladık. Emeklerimizin kuvveden fi- ile gelmesi sırasında yanımızda çalışan Asım Tevfik olduğu için onu hâlâ müze- mizde sakladığımız sicil defterimizin 2 numarasına, Emin Bülent'i de 3 numa- rasına kaydettik. Aradan yıllargeçti. Gü- neş Kulübü'nün doğmasına varan anlaş- mazlıklar ve mücadeleler Emin 7 çok üz- müştû, spordan ve sporcudan nefretedi- yordu. Öyle zannediyorum ki bizi artık yalnız şahsi dostluk bağlıyordu, Galata- saraylılık ortadan silinmiş gibiydi." 'Ruhum davacıdır' "Yıliartekrarakıpgitti. Unutamaya- cağım kara birgündü. Emin Bülent Göz- tepe'deki evinde son saatlerini yaşıyor- du. Sayın eşi beni karşılarken 'Aman bu defa çok kötü göreceksiniz. Içeriye girme- den kendinizi alıştınn, yüzünüzden birşey anlamasın1 diyordu. Aylardan beri ölü- me karşı yaptığı çetin mücadele zavallı Emin'in,hem aslan gibibünyesinibitikbir hale getirmiş hem de ruhunu hırpalamış- tı. Eliyle işaret ederek beniyanına çağır- dı. 'Ali Sami' dedi, 'Şimdiye kadar içim- de sakladığım bir duyguyu sana açıkla- yacağım. Benim hakkımı yediniz, 2 numa- ralı Galatasaraylı benim' ve gözlerinin fe~ ri bir an için parlayarak 'Arkadaşlarına söyle, hakkımı vermezlerse ruhum hepi- nizden davacıdır' cümlesini ilave etti. Emin hayatının son hamlesini yapmıştı, başıyana devrildi, elleriyorganın üstüne mecalsizdüstü. Sen şaşırmış kalmıştım, kulübün sözünü bile yaptırmayan insan bu muydu? Emin'in son arzusunu yeri- negetirmekiçin evveiaAsım Tevfıkilegö- Ali Sami Yen. rüştüm, o da Emin'i çok severdi. Kulüp dertleri bizi birbirimize üç sılahşörler gi- bibağlamıştı. Asım, Emin 7 kurtarmak için canını verirdi. Fakat Galatasaraylılığını ifade eden alametten hiçbir şey terk et- tiremedi, ona razı olmak elinden gelmi- yordu." Milyonlarca 3 numaralı üye "Galatasaray kongresi işi kendisi- ne intikal edince bu iki emektar arkada- şın herikisinin de duygusundan heyecan- landı, her ikisini ocaklanna bağlılık zavi- yesinden haklı gördü ve güzel birnetice- ye vardı, Emin de Asım da Galatasaray'ın 2 numaralı azası sayılacak, 3 numara kim- senin malı olmayacak, kimseye verilmi- yecekti. Fakathakikatte öyle olmadı. Emin'in asil ruhundan münhal kalan yeri bir tek kişi değil, bütün Galatasaraylılar bir an- da hisleriyle doldurdular. Bu hadise, Ga- latasaraylılığımıza karşı kusurlu olmama- mız için ne derin, ne manalı bir işarettir değil mi?' Kulüp bugünlerde tarihinin en zor günleriniyaşarken yeni biryönetim gö- rev aldı. Ati Sami Yen'in Galatasaraylılık duygularını içeren yazısı sanırım yeni yö- netime de bir başka güç, bir başka mo- ral verecektir. Ali Sami Yen'in "lyi günü- müzde de, çöküntü geçirdiğimiz dönem- lerde de tükenmek, gevşemek bilmez hırs ve heyecanımız Galatasaraylılık duy- gumuzla bizi hep ayakta tutar" dediği gi- bi Galatasaray bu günleri de geride bı- rakacaktır. Bu inançla Galatasaray yöne- timine başarılar diliyorum. Terapi Amaçlı Ata Binme: Hippoterapi NİL ÜFE R KABLAN (niluferkablan@yahoo.com) 7 erapi amaçlı ata binme, atın ve bini- cilik becerilerinin, fiziksel, psikolojik, fizyolojik ve sosyolojik etkilerinden yararlanmak için yapılan aktiviteleri içerir. Temel olarak dört bölümde incelenir: Terapi: Atla terapi; at aktivitelerinin fi- ziksel, psikolojik, duyusal, davranışsal ve iletişimsel bozukluk ve uyumsuzlukların gi- derilmesinde biryol olarak kullanılmasıdır. Hip- poterapi, ata binme gelişim terapisi ve at destekli psikoterapıyi içermektedir. Hippo- terapi, engelli grubun özelliklerine bağlı ola- rak ılgılı meslek grubunun (fizyoterapist, ko- nuşma terapisti veya iş-ugraşı terapisti) en az lısans mezunu üyesi eşliğinde atla terapi ekibi tarafından uygulanır. Bu uygulamalar, grup ya da bireysel olarak yapılabilir. Rekreasyonel Etkınlıkler: Eğlenmek, dinlenmek, sosyal iletışımi artırmak ve yaşam- dan keyıf almak amacıyla yapılan bınicilik aktıvıteleridir. Bu aktıvıteler, sosyal alanda, vücut duruşlarında. hareket yetisını gelıştir- mede ve genel anlamda yaşam kalıtesini arttırıcı ek faydalar sağlayan eğlendırıcı ve rahatlatıcı birer deneyımdır. Günümuzde bu yöntem, Avrupa Ülke- lerı, Amerika ve Kanada'da genış bir şekıl- de uygulanmaktadır. Amerıka'da bu konu üzerıne çalışan 600'den fazla merkez bu- lunmaktadır. Ülkemızde ıse çok yeni bir uy- gulama olup terapi amaçlı ata binme prog- ramlarının pro- fesyonel bir çer- çevede uygu- landığı merkez yoktur. Terapi amaçlı ata bın- menin, psikolo- jik, fizyolojik, fi- ziksel ve sosyal alanda bir çok yararı olup. çok genış bir hasta grubundauygu- lanmaktadır. Ge- nel olarak bu gruplar; kas hastalıkları, omi- rılik yaralanmaları, multıple sklerosis, down sendromu, gelışım anomalılerı, kafatravma- sı, serebral palsy, amputatıons. spına bifida, beyin kanaması, otızm, psikolojik bozukluk- lar, duyma bozuklukları, zeka gerilıği. görme bozuklukları, öğrenme ve konuşma bozuk- lukları şeklinde tanımlanabılir. Terapi amaçlı ata binişın terapi etkile- rinı sıralayacak oiursak; - Doğru yürüyüş paterninı geliştırır. - Pelvis, bel bölgesi ve kalça eklemi mobi- litesini artınr. - Baş ve gövde kontrolünü artırarak, düz- gün duruşu geliştırır. - Denge reaksiyonlarını uyararak gövde dengesını geliştirir. - Kassal tonusu artırarak, kas kuvvetını ge- liştırır. - Eklem hareketlılığını geliştirir. - Kalp-damarsıtemını geliştırır, metabolız- mayı uyarır. - Solunum sistemını geliştırır. - Spastısıteyı ve kontraktürleri azaltır. Pa- tolojik refleksleri azaltır veya ortadan kaldı- rır. - Mesane kontrolünü geliştirir, bağırsağın ıtme hareketlerini uyararak bağırsak problem- lerinı azaltır. - Sosyal iletışimi artınr. - Kendıne güven duygusunu geliştirir. - Kişıye gevşeme duyusunu verir. - Yaşama sevıncı kazandırır. Terapi amaçlı ata bınış seansları sıra- sında, binıci at üzerındeyken atın hareketı so- nucu sinır sistemıne ve beyıne bırçok uyarı gelir. Sinirsıstemi uyarılan bınıcı, kol, bacak. gövde ve başının uzayda ve çevresındekı eş- yalaragörekonumununfarkınavarır. Bufar- kına varış sayesınde kişı motor hareketleri otomatik olarak ve doğru yapmayı oğrenir. Yine düzgün duruş gelişır ve denge reaksi- yonları artar. Terapi amaçlı ata bin- menin pnmer et- kısı yuruyüş uze- rine olmaktadır. Araştırmalar, bir dakikalık yürü- yüş sırasında, attan 90 - 110 tanedeğışıkbo- yutta uyannın üzerindeoturan binıciyegeçtığı- ni göstermiştır. Atın hare- ketlilıği engelli insanasağlıklı insanların nor- maldeyapabıldiği hareketleri yapabilme his- si verir. Terapi amaçlı ata binişın bılimsel çer- çevede yapılmasını sağlamak ve bu alanda çalışmalar yapmak ısteyenlere gerekli eğitim desteğini vermek amacıyla 21 Ekım2003'te Engellilere Biniclık ve Atla Terapi Derneğı kurulmuştur. Çalışmalartmıza destek vermek isteyen herkesı aramızda görmek bizi mut- lu edecektır. Yaşamın dizginlerini hiç bırakmamanız dileğiyle... (Uzman Fizyoterapist - Engellilere Bınicilik ve AtlaTerapi Derneğı Genel Sekreteri) SAYI 19