Katalog

24MART 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(a cumhuriyet.com.tr 11 Şeyh Yasin'in ardından öldürülecek isimler arasmda Filistin lideri Arafat'ın da adı geçiyor Israil'in suikastlistesiuzunDış Haberler Servisi - Israil, Ha- nrmas örgütünün kurucusu ve ruha- a i lideri Şeyh Ahmed Yasin'in öl- cKjıülmesınin ardından Filistinli ör- güt liderlerine yönelik suikast po- litikalannı sürdüreceğini açıkladı. Grenelkurmay Başkanı Moşe Ya- alon, Filistin lideri Yaser Arafat ve Hizbullah lideri Hasan NasraDah' ın d s hedef almabileceğini ima etti. Moşe Yaalon. Şeyh Yasin'in ar- dından sıradakı hedeflerin Arafat v e Nasrallah olup olmayacağı so- rusuna, "Dünkü olaya tepkileri, kendilerinin bu duruma yakın ol- duğunu anladıklannı gösteriyor" yanıtmı verdi. Genelkurmay Başkanı Moşe Ya- alon aynca, Yasin'in öldürülmesi- nin ardından misilleme olarak ts- rail mevzilerine roket saldınsı dü- zenleyen Hizbullah örgütüne "Ateş- le oynamayuT çağrısı yaptı. Orge- neral Yaalon, "İsraiL, kuzey smınn- daki bütün saldınlara karşınk ve- recektir" diyerek "Hizbullah'ın ateşle oynamasının hiçbir şekilde çLkanna olma\ acağını anlayacağı- nı umduğunu" belirtti. 'Hamas stratejik düşman' Israil askeri radyosu, tsrail yöne- tımınin "teröristierin ortadan kal- dınlmasr politikasını sürdüreceği- ni bildirdi. Radyo, bu yöndeki ka- Hamas'ın yeni lideri Rantisi Rantisi'nin ilk işi intikam çağnsı oldu (Fotoğraf:REUTERS) Dış Haberler Servisi - Hamas'ın kurucusu ve dini lideri Şeyh Ahmed Yasin'in dün îsraü'in hava saldınsında öldürülmesinden sonra, örgüt içinde en güçlü isim olarak görülen Abdülaziz Rantisi dün yapılan gizli oylamayla örgütün yeni lideri oldu. Rantisi seçimden sonra yaptığı konuşmada "Heryerde savaş" sözü verdi. Üst düzey Hamas yetkilisi tsmail Henye, Gazze kentindeki stadyumda toplanan onbinlerce örgüt yandaşına, yapılan gizli oylamada Rantisi'nin örgütün yeni lideri seçildiğini duyurdu. Hamas yandaşlan, bu açıklamadan sonra Rantisi'ye tezahüratta bulundular. 'Derslerini vereceğiz' Hamas'ın yeni lideri Abdülaziz Rantisi, seçilmesinin ardından yaptığı ilk açıklamasında Israil'i tehdit etti. Rantisi, "İsrailliler, güvenlik nedir bilemeyecekler" dedi. Gazze'de stadyumunda toplanan örgüt yöneticileri ve binlerce sempatizana seslenen Rantisi, "tsrail Başbakanı Ariel Şaron ve İsrailliler artık güven içinde değiHer. Filisrin'i, bütün Filisrin'i kurtarana kadar onlarla savaşacağız" dedi. Rantisi, "Her yerde savaşacağız. Her yerde vuracağız. Her yerde peşlerinde olacağız. Derslerini vereceğiz." diye konuştu. Binlerce Hamas üyesi de Rantisi'ye karşılık olarak "Canımız, kanımız sana feda olsnn" diye bağırdı.Bir zamanlar Öldürülen lider Şeyh Yasin ile birlikte îsrail cezae\Tnde yatan Abdülaziz Rantisi'nin Hamas militanlan arasında çok sevildiği belirtiliyor. 54 yaşındaki Rantisi aynı zamanda çocuk doktoru. rann, Savunma Bakanı Şaul Mo- faz'm da katıldığı, ordu ve güven- hk yetkililerinin Tel Aviv'de yap- tıklan toplantıda alındığını belirt- ti. Mofaz, toplantıda vaptığı açık- lamada, "Hamas'ın, IsraiTin stra- tejik düşmam olduğunu ve ortadan kaldınlması gerektiğini'' düşün- düklerini vurguladı. Isminin açıklanmasını istemeyen Israilli bir güvenlik yetkilisi, Îsrail kabinesinin geçen hafta yaptığı top- lantıda, rüm Hamas liderlerini öl- dürme karan aldığını açıkladı. Yetkili karann, 14 Mart'ta 10 îs- raıllınin ölümüne yol açan Aşdod'da- ki çifte saldınya cevap niteliği taşı- dığını ve Hamas liderlerinin, fırsat bulundugunda öldürülmeleri yargı- sına vanldığını söyledi. Îsrail Genelkurmay Başkanı Yaalon, Şeyh Yasin'in ardından sıradaki hedeflerin Arafat ve Nasrallah olup olmayacağı sorusuna, "Dünkü olaya tepkileri, kendilerinin bu duruma yakın olduğunu anladıklannı gösteriyor" yanıtını verdi. îsrail Iç Güvenlik Bakanı Tahi Hanegbi de Şeyh Yasin'in öldürül- mesınden sonra bütün Filistinli ör- güt liderlerinin kendi hedef alan- lan içinde olduğunu söyledi. Ha- negbi, Hamas yöneticilerinin meş- ru hedef sayıldığını vurguladı. Arafat'ın yardımcıları öncekı gün, Filistin liderinin, tsrail'in ge- lecekteki hedefi olabileceğinden kaygı duyduğunubelirtmişti. Ara- fat'ın yakın arkadaşı ve Filistin tle- tişim Bakanı Azzam Ahmed, "Ara- fat tehdit edildiğinidüşünüyorvebiz de tehdit edildiğini düşünüyoruz. Çünkü Şeyh Yasin'i hedef aldıkla- nnda Yaser Arafat çok uzakta de- ğfldi" demişti. Filistinli Bakan Saib Erakat da önceki gün acil yapılan kabine top- lantısında Arafat'ın güvenliğini tar- tıştıklannı söylemişti. Şalom yalanlıyor tsrail Bakanlar Kurulu geçen yıl Arafat'ın sürgün edilmesini ima ederek "ortadan kaldınlması ge- rektiği'" karanna varmıştı. Ancak daha önce doğrudan Filistin lide- rini öldürme niyetınden bahsedil- memişti. tsrail Dışişlen Bakanı Silvan Şa- lom ise Yaser Arafat'ın hedefte olup olmadığına dair bir soruya "Hayır" yanıtı verdi. Şalom, ABD'nın başkenti VVashington'da ABD Başkan Yardımcısı DickChe- ney ile görüşmesinın ardından Ame- rikan CNN televizyonuna verdiği demeçte, "Biz, tsrail'e yönelik sal- dınlann arkasuıda bulunan ve yüz- lerce masum si\ ilin ölümüne yol açan Hamas \e İslami Cihad'ın aşı- n dinci liderlerine karşı operasyon düzenlivoruz" dedi. Suikastı değerlendiren Avrupa basını, hukukun üstünlüğünü vurguladı 'Terörün araçları kııflaııılclf Dış Haberler Servisi - Hamas'ın di- nı lideri Şeyh Ahmed Yasin' in önce- ki gün tsrail tarafuıdan öldürülmesi Avnıpa basınında geniş yer tuttu. Konuya birkaç sayfa ayıran tn- giliz gazetesi The Times, "Ölûm ve İntikam Günü" başlığı altında. Hamas'ın misilleme yapmasmın beklendiğini belirtti. Suikastı sade- ce ABD'nın kınamadığma dikkat çeken gazetede Michael Gove im- zasıyla çıkan yorumda ise Şeyh Yasin'in Naziler kadar Yahudi kar- şıtı olduğu ilen sürüldü. Independent'm başlığı ise "tnti- kam ÇığhğT. Gazetenin Gazze mu- habiri, "Bu adam karizmatik bir di- ni Hder miydi yoksa ödünsüz bir şid- det kışkırtıcısı mı" sorusunu orta- ya attı ve saldınnın Hamas'ı güç- lendirmekten başka işe yaramaya- cağı yorumu yapıldı. "Kanh intikam çağnsı" başlığı- nı atan Guardian'ın Gazze muha- biri, tslam üniversitesinde ders ve- ren Adil isimli birinin şu sözlerini aktardı: "israiDiler ölüsü dirisin- den daha çok Israilli öldürebilen birinin olduğunu görecek; o kişi de Şeyh Yasin." Guardian, Şeyh Yasin'in öldü- rülmesine misilleme olarak, Ha- mas'ın dalga dalga intihar saldın- lan planladığını bildirdi. Ancak gazeteye göre, El Kaide türü bir "mega-saldın" silah yetersizliği yüzünden yapılamayabilir. 'Yeni bir şehit yaratıldı' Financial Times, Avrupa Birliği dışışleri bakanlannın ortak açıkla- masından şu bölümü aktardı: "Ya- sal süreç dışı öldürmeler uluslara- rası hukuka aykındır ve terörle mücadelenin kilit unsurlanndan biri olan hukukun üstünlüğü kav- ramını baltalamaktadır." Alman Sueddetsche Zeirung, "Şeyh Yasin kördü ama siyasi ger- Israü'de misilleme korkusu Îsrail Şeyh Ahmed Yasin'in öldürülmesinin ardından Filistinli örgüderin intikam yemini etmesiyle en üst düzeyde alarma geçti. Tel Aviv Enıniyet Müdürü, alarm düzeyinin bir aydan önce düşürülmesini bcklcmediğini söyledi. İsrail halkı da Hamas veya diğer örgütlerin her an bir saldın düzenlemesinden endişe duyuyor. tsrail halkı ise Yasin'in öldürülmesi konusunda ikiye bölündü. tsrail gazetelerinin anketleri hallan vüzde 60'ının saldmlan destekledigini ortaya koyuyor. AP ajansuun konuştuğu İsrail vatandaşlan otobüse binmekten veya lokantalara gitmekten çckiniyor. 47 yaşındaki Gimel Gorkovai, "Çok korkuyorum. Şeyiı Yasin'in öldürülmesi emrini >erenler, bunun sonuçlannı da düşünmüş olmalılar. Bu şiddetten kurtulmamn tek yolu Filistin topraklanndan çıkmaknr" dedi Israilli banş yanhlan. SaMinma Bakanlığı önünde yapüklan gösteride Şeyh Vasin'in öldürühnesini protesto ettiler. (Fotoğraf: AP) çekleri görebfliyordu, artikHamas'ın dizginleriboşaldı" ifadesını kullan- dı. Fransız gazetesi Liberation, bir "şehit" daha yaratarak Şaron'un da- ha fazla kan dökülmesinden başka işe yaramayacak politikasına sadık kaldığını yazdı ve "Birçeyrekyüz- yıl daha beklememiz mi gerekecek" sorusunu sordu. tsrail'in dost ülkelerden bu dü- zeyde tepki beklemediğini belir- ten Macar gazetesi Nepszabadsag, "Uygar ülkeler, başka açılardan demokratik toplumlar aiksine ait olan bir ülkenin, teröristierin yön- temlerini kuOanmasmı kabul edi- lemez buluyor" yorumunu yaptı. İsviçre gazetesi Der Tagesanze- iger, "Sabah namazmdan yeni çık- mış, tekerlekli sandahede birine la- zer güdümlü roket atmak; sıradan bir insam kahraman yapmak için bundan fazlasuıa ihtiyaç yok" di- ye yazdı. Gazete, "AeabaŞeyh Ya- sin'e yönelik suikast, Yaser Ara- fat'a yapılacak saldınnın prması mı" sorusunu sordu. ARAP ÜLKELERİ KTNAMA ÎSTİYOR Suikast BM'de Dış Haberier Servisi - Arap ülkeleri, Hamas'ın lideri Şeyh Ahmed Yasin'in öldürülmesinin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nce kınanması ıçın harekete geçti. Güvenlik Konseyi'ndeki tek ,Arap ülkesi olan Cezayir'ın sunduğu taslak metınde, tsrail'ın planlı suikastının kınanması istendi. Metne karşı çıkan daimi üye ABD ise "kınama yerine daha yumuşak bir üslubun" kabulü için diğer üyelere baskı yapıyor. BM kaynaklan, ABD'nin Hamas'ın bir terör örgütü olarak kabul edihnesi nedeniyle "kmanması" ıfadesine karşı çıktığını kaydettiler. Mısu-'dakı El Ezher Üniversitesi'nde kız öğrenciler suikastı protesto etmek amacıyla gösteri düzenledi. Hamas liderinin portrelerini taşıyan yüzlerce öğrencı. cihat çağnsında bulundu ve "Ey Yahudiler, Muhammed'in ordusu geri gelecek" sloganlan attı. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Yunan Tragedyası - İngiz Tnajedisi Serdar Denktaş kendisiyle ilgili benzetmeye haklı bir tepki göstererek, "Hamlet olmadığını" söylemiş. Aslında, Kıbns "oyunu" öyle bir trajedi- ye dönüştü ki, De Soto bile, açıkça, "Bu son oyu- nun sonuçlanması gerektiğini herkes biliyor" di- yebilmiş. Demek ki, herkesin bir rolü var ve bütün oyuncular sahnede yalnız kendı rollenne düşeni ya- pacaklar ama "oyun" başta yazıldığı gibi bitirile- cek. Oyun nasıl yazıldıysa, öyle sürdürülüp, so- nuçlandırılacak. Bunu kimse değiştiremeye- cek. Tıpkı Antik Yunan tragedyalan veya Sha- kespeare ın trajedıleri gibi... Zaten son Kıbrıs oyunu bir ortak Yunan-lngi- liz "yapımı" olarak başlatıldığı, buna başka Ang- lo-Sakson katkılan da yapıldığı için, sahnele- nenin bir "tragedya "dan, bir Elizabet dönemi "trajedi"ye dönüştüğünü belirtmek gerekir. Bu nedenle, oyuncuların da hıç değilse bu ikisi ara- sındaki farkı bilmeleri bundan sonra rollerini nasıl değerlendırecekleri konusunda yarariı olabilır. Yunan tragedyası ile Elizabet dönemi Ingiliztra- jedısi arasındakı farklan, 1923'te St John Ervine'in, "Shakespeare 'in Bütün Eserlen" başlıklı derleme- ye yazdığı kapsamlı "Önsöz"e dayanarak belirt- meye çalışalım. Bir kere, Yunan tragedyası, bir "dış otorite"r\\n belirlediği kaçınılmaz birtrajik kaderin akıntısına kendilerini bırakmış olan, duygu, irade ve seçme yeteneğinden uzak ka- rakterlerin, asıl hikâyeyi "dışsal" bir biçimde anlatan koronun önünde sergiledikleri bir oyun- dur. Yunan tragedyasında az sayıda ve "insanca" nitelıklen tamamen geri plana itilmiş karakterter, "/n- sanca" nıteliklerini arkasına gızledikleri rollerinın mas- kesiyle sahnede olurlar. Oluriar ve ölürler. Oyun, on- lardan başka bir katkı beklemez. Oysa, Elizabet dönemi ingılız dramasında, özel- likle Shakespeare'de, maskesiz ve "insanca" za- af ve özellikleri her şeyin önünde olan kişilik- ler vardır. Trajik sonu hazırlayanda , bir "dış otorite" değil, onların bu "insanca" zaaflandır. Oyun boyunca, her karakter, her adımında se- çeneklerîe, seçimleıie karşı karşıyadın gerçek yaşamdaki insanlar gibi... Ama oyunun sonun- da, zaaflarına yenilenler, yanlış seçimler yapanlar, doğrulan göremeyenler, başkalan için kötülüklerta- sarlayanlar. hep birlikte trajik sona ulaşırlar. Baş- ka bir "otorite" tarafından yönlendirilerek değil; kaçınılmaz son böyle olduğu için hiç değil; kendi seçımlen bu sonu hazırladığı için. Ihtıraslan sevgi zannedenler, babalannı doğru değertendirmeyen- ler, başkalanna üstünlük sağlamanın onlara zarar vermekle eş olduğunu düşünenler, belli bir sona doğru yönelirler. Kıbns'ta son oyun, bir Yunan tragedyası gi- bi başlatıldı. Kaçınılmaz son belliydi ve aktör- lerden beklenen, yalnızca rollerine uygun mas- kelerini takıp, koronun önünde durmak, suflö- rün sözlerini tekrarlamaktan ibaretti. Böyle bir sahne hazırlanırken kullanılan en önemli savlar şunlardı: Kıbns'ta bir "çözüm"ü dünya ıstiyor. ABD dünyayı değiştırirken, bu "transformasyon"a uy- gun çözümleri heryerde gerçekleştirecek. Bundan kaçış yok. Aynca, Kıbns'ta "çözüm"olmazsaTür- kiye'nin ve Kıbns Türkü'nün çok daha vahim so- nuçlarta karşılaşması kaçınılmaz. Herkes sahne- ye çıksın ve rolünü oynasın. Sonu belli olan bu oyun zamanında bitirilsin. Oyunculann maskesini düşüren, koronun se- sini bastıran, Denktaş'ın açıklığı ve kararlılığı oldu. Onu perdelemeye çalışanların kaygısı, bir Yunan tragedyası gibi başîayan bu oyunun biçim değiştirerek başka bir dramaya dönüş- mesiydi. Ama, artık oyun Elizabet çağı Ingiliz draması gibi oynanıyor. Şimdi oyun, bir ücra yerde. iletişim olanaklan kı- srtlı, halklanndan uzak, yalnızca oyunu sergileyen- lerle oyuna devam edenlerin birlikte olduklan bir "düdüklü tencere"de sürdürülüyor. Cep telefon- lan bile çahşmıyor. Otel telefonlarından yapılan ko- nuşmalar da mutlaka "kayda" geçiyordur. Ama aktörierin yine de "insanca" davranabilecekleri, maskesiz oynayabileceklen artık biliniyor. En azın- dan oyunun sonunda, hangi aktörün hangi se- çenekler içinden hangisini seçtiğini hepimiz bileceğiz... Örneğin Serdar Denktaş... Şimdiye kadar han- gi seçeneklerie karşı karşıya kalıp, ne yaptığını bi- liyoruz. Bundan sonrası da bilinecek. Hükümeti M. Ali Talat'la kuıma seçeneği kadar, kurmama se- çeneği de geçerliydi. ABD'nin sadık bir görevlısi olan CSIS Türkıye ve Kıbns sorumlusu Bülent Ali Rıza'ya ve medyadan Cüneyt Ülsever'e, ortalık- taki öteki Cüneyt'lere kulak venp vermemek se- çenekleri her zaman vardı, bundan sonra da ola- cak... Dolayısıyla, şimdi hiç kimse Yunan traged- yasındaki gibi "kaçınılmaz" bir sona doğru gitmi- yor. "Son", bütün aktörierin birlikte belirleyecek- len bir sonuç olacak. Serdar Denktaş'ın da ba- basına ve halkına layık bir devlet adamı oldu- ğu, eminim kanrtlanacak... Bakalım "tragedya "dan "fra/ed/"yedönüşen bu oyunda, daha neler olacak? ssinagurel@cumhuriyet.com.tr •»!.¥•*• ftMUH