Katalog

17ŞUBAT2004SALI + CUMHURİYET SAYFA J l i J v U l ı U l f j J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 IhracatçıfirmalarKürt gruplanna 300 dolar haraç ödemeden mallannı ülkeye sokamıyor Irak'tavergiyok haraçvar Hanp giyimciler dünya liginde • Ekonomi Servisi - Kadın hazır giyinu konusunda îngiltere'nin en önemli fuarlanndan biri olan Pure London'da Türk firmalan büyük ilgi görüyor. Fuara aralannda Fatos Triko, Roman, Mithat ve Modline'ın da bulunduğu 19 firma katılıyor. tstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon îhracatçılan Birliği Fuarlar Komitesi Başkanı Yalçın Ayaydın, Avrupa'da yaşanan durgunluğa rağmen, Ingiltere pazannın cazibesinin sürdüğünü söyledi. Öte yandan Türk moda tasanmcısı Bahar Korçan, New York Moda Haftası kapsamında düzenlediği defile ile geleneksel Antep işini dünyaya tanıttı. Akbank kârtnı yüzde 69 arttırdı • Ekonomi Servisi - Akbank, enflasyondan anndınlmış mali tablolara göre 2003 yılında 2 katrihyon 40 trilyon lira briit kâr elde etti. Briit kânnı yüzde 69 oranında arttıran Akbank'ın net kân ise 1 katrilyon 325 trilyon lira oldu. Akbank Genel Müdürü Zafer Kurtul, 2003 sonunda Akbank'ın kredilerinin geçen yıl sonuna göre yüzde 38 artışla 8.7 katrilyon liraya ulaştığını belirterek "Aynı dönemde bankamızın tüketici kredileri ise yüzde 388 oranında artmıştır" dedi. Bankacılık Okulu yeniden açıldı • ANKARA (AA) - Ekonomik kriz nedeniyle 2 yıldır kapah olan Yenimahalle'deki Ziraat Bankası Bankacıbk Okulu, yeniden hizmete açıldı. Okulun açılış törenine katılan Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar, şimdiye kadar 1041 mezun veren okulun 604 mezununun Ziraat Bankası bünyesinde çahşmaya devam ettiğini belirterek okul için ayırdıklan kaynağın 2.7 trilyon lirayı bulduğunu söyledi. Energy+ finalinde • Ekonomi Servisi - Arçelik, Avrupa'da düzenlenen European Energy+ yanşmasında Eskişehir'de üretilen Blomberg marka buzdolabı ile başvurduğu kategoride finale kaldı. Yanşmanın sonucu 25 Şubat'ta Almanya'da düzenlenecek olan ödül töreninde açıklanacak. A%Tupa Birliği Komisyonu'nca yürütülen Energy+ organizasyonu listesinde Avrupa'dan 19 üretici şirket, 38 marka ve A+, A++ sınıflarından 600 değişik soğutucu modeli bulunuyor. İş Bankası'ndan • Ekonomi Servisi - Türkiye tş Bankası'mn enflasyondan anndınlmış mali tablolanna göre 2003'tekibrüt kân 1 katrilyon 305 trilyon TL olurken net kân da 423 trilyon TL olarak gerçekleşti. Bankadan Borsa'ya gönderilen açıklamada, 2002'de 23.7 katrilyon TL olan bankamn aktif büyüklüğünün de 2003 "te yüzde 31 artarak 31 katrilyon TL'ye ulaşrığı belirtildi. LEYLAÇEVİK Irak'ta yaşanan bombalama olaylan nakliye konusunda sı- kıntılar yaratsa da Türk ihra- catçısı en çok bu ülkeye mal sokabilmek için haraç öde- mekten şikâyetçi. Türk-Irak tş Konseyi Başka- nı Erciiment Aksoy Habur Sı- nır Kapısf ndan geçen kam- yonlann Kuzey Irak'taki Kürt gruplanna kamyon başına 300 dolar haraç ödemek zorunda kaldığını söyledi. Normal pro- sedüre göre konşimento bede- linin 7 dolar olduğunu ifade eden Aksoy "Hadi bunun üze- rine 3 dolar daha koyahm 10 dolara çıksın. Ama 300 dolar ciddi bir rakam. Artan taşıma fiyatiaruıın üstüne bir de böyle • Habur Sınır Kapısı'ndan geçen Türk kamyonlan 7 dolar normal konşimento bedeli yerine 300 dolar haraç ödüyor. Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, uzun zamandır devam eden soruna bir türlü çözüm bulunamamasından yakındı. birparanın ödeniyor olmasıbi- a süanüya sokuyor" dedı. Kamyonlar çalınıyor Irak Ulaştırma Bakanı ve koalisyon güçlerinin yetkilisi Paul Bremer ile de konuyu gö- rüştüklerini belirten Aksoy, "Bakan sözverdi ama uzunza- mandır süren bu sorunu bir türtü çözemedikT ' diye konuş- tu. Aksoy, Irak'taki tek soru- nun güvenlik olmadığına dik- kat çekerek ülkeye giren kam- yonlann yüklerini boşalttıktan sonra park alanı bulamadığına ve bu yüzden çalınma tehdidi ile karşı karşıya kaldıklannı di- le getirdi. Şu ana kadar birkaç tane çalınma olayı yaşandığını belirten Aksoy "Sayı az da ol- sa bu tür olayiar herkese sira- yetedi>w.Kimsegitmekistemi- yor" dedi. Türk mallannın Za- ho'da Iraklı taşımacılann kam- yonlanna aktarma yapılırken vinç ve forklift gıbi aletler ol- maması nedeniyle zarar gör- düğünü de belirten Aksoy, Türk firmalannın nakliyede yaşanan problemleri biraz ol- sun çözmek için Irak'ta bir te- sis kurmayı planladıklanru da söyledi. "Kamyonculanrnızın konaldayacağı, duşunu alacağı bir tests kuratam dedik. Bunun malrvetinidetamamenbiz kar- şdaniaya raa okhık* diyen Ak- soy, Iraklı yetililerin de konu- ya sıcak yaklaştığını ifade ettı. ABD'nin Irak'a yönelik sal- dınsının ardından mali bir sis- temin oluşturulamaması nede- niyle 1 Ocak2004'tenitibaren uygulanması planlanan mev- zuatı da hayata geçirilemedi. Geçici hükümet konseyi uygu- lamayı 4 ay erteledi. Bu süre- nin de tektar uzatılacağı görü- şünde olduğunu belirten Ercü- ment Aksoy, "Halkın ahm gü- cü zaten düşük. Gümrük ver- gOerinin gebnesi fîyauan artn- racaknr. Bu da ticareti ohun- suz etkikr. Yönetim böyle bir şeyin olmasını göze alamadT diye konuştu. Toplam sayılannın 4.5 milyon olduğu tahmin edilen çiftçiler iki yıldır örgütlenme çabasında Çüftçfler sendikakuruyor• Geçen yıl arahkta Ankara'da bir kurultay düzenleyerek ilk etapta üzüm, tütün, şeker pancan, fındık üreticilerini sendika çatısı altında birleştirme karan alan çiftçiler. birkaç hafta içinde Çalışma Bakanlığı'na başvuruda bulunacaklar. OLCAY BÜ\ÜKTAŞ Sanayıde sendikasızlaştırma çaba- larının son sürat devam ettiği Türki- ye'de çiftçiler örgütlenme çabasına girdi. Birkaç yıldan ben yurdun dört bir yanında toplantılar düzenleyen üretıciler, önce sendika sonra da kon- federasyon çatısı altında toplanmak için kollan sıvadı. İlk sendika başvu- rusubirkaç hafta içindeyapılacak. Sa- hip olduklan haklan genişletmek mü- cadelesi hedefiyle yola çıkan üretıci- ler, kuracaklan sendikalarla 4.5 mıl- yonluk bir kesimin temsil edilmesini hedefliyor. Birkaç hafta önce Bombay'dakı Dünya Sosyal Forumu'na katılan Tür- kiye Tanm Vakfı Başkanı Abdullah Aysu, aynı zamanda TanmveHayvan- aİık SendikalanGirişim Komitesi Söz- cüsü sıfatıyla Türkıye çapında çiftçi- ler arasmdakı sendikal örgütlenmeyi organıze edenlerden bın olarak, çalış- malann birkaç yıldır sürdüğünü an- lattı. Çiftçi sendıkasının kuruluş amacı- nı, "Sendika kurmaktaki hedef, ürün ahcıa işletmeleriçinsözJeşmeliüretime geçilen ürünlerin hepsinde.yani hubu- 78 ÜLKE ÖRGÜTLÜ - Dünya geneünde tanm üreticfleri, merkezi Honduras'ta bulunan Dünya Çiftçi Örgütü'nde temsil ediliyor. 78 ülkeden 70 milyon üyesi bulunan örgüte Türkiye, Bombay'da özel starü ile kabul edildl Örgüte Fransa, ttafya, I Yunanistan gibi ülkdcrim-anı sıra tüm Latin Amerika ) , , ülkeleri De Vıetnam, Kore, Filipinler, Bangladeşve BoKv\-a üye. 11 Martta BrükseTde k AB ve Tanm' konulu konferansa Türkij e de davetii olarak kaolacak. y- v battan, şeker pancanna. uzümden, haj^-an yetiştiricüerine \annca\^ ka- dar, çiftçiler adına ürünfiyaüve diğer sözleşnıe koşullannın behrlenmesinde taraf olacak bir çiftçi örgütü kurnıak" diye özetleyen Aysu'nun verdiği bil- giye göre çiftçi sendikası için şimdi- ye kadar ilk adım atılan ve en çok me- safe alınan kesim ise üzüm üreticısi çiftçiler oldu. Üzüm çiftçilerinin en yoğun bulun- duğu Izmir Alaşehir'de Üzüm Üreri- cileri Sendikası Girişim Komitesi ku- ruldu. Halen tüzük çahşmalan sürüyor ve en geç mart ayı başında Alaşehir Kaymakamlığı'na resmı başvurunun yapılması planlanıyor. Sendlkalı sayısı 5.5 milyon Tütün ve şeker pancan üreticisi çift- çiler için de halen tüzük çalışmalan yapıhyor. Gaziantep. Nevşehir, Anka- ra ve Tekirdağ'da sendika için çalışma- lann sürdüğünü belirten Aysu, "2004 yılı sonuna kadar sendikalann kuru- larak bir konfederas\on çaüsı alünda büieşmelerini tamamlama>ı hedem- yoruz" dedi. Çiftçi sendıkasının yasal altyapısı olup olmadığı sorusuna, -1 urkı\ e ue mevzuat çiftçi sendikala- nnın kurulabileceğine yer vermiyor. Ancak kurulamaz da demiyor. Yani yusaklayan bir düzenleme söz konusu ileğiL Biz zaten tnsan Haklan Evren- sel Beyannamesi'nin 23'üncü madde- sindeki örgüdenme hakkıyla ilgili dü- zenlemeye dayamyoruz* yanıtını ve- ren Aysu. çalışmalardan mutlaka so- nuç alacaklan kanısında. Türkiye'de halen yaklaşık 5.5 mil- yon işçi sendikalı. Yıllar süren huku- ki mücadele sonucunda toplu görüş- me hakkı bulunan memur sendikala- nrun üye sayısı ise yaklaşık 1 milyon. Ocakta taşıt üretimi 55 binı aştı Otomotiv sanayiinde tarihi rekor EkonomiServisi- Otomotiv sek- töründe, ocak ayı itibanyla üretim rekoru kınldı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) ocak ayı verileri- ne göre. geçen ay toplam taşıt ara- cı üretimi 55 bin 192 adede ulaştı. İç pazarda talebın canlanması- nın yanı sıra ihracatın artarak de- vam etmesi 2004 yılı Ocak ayında üretimin artmasını sağlarken bu dönemde toplam otomobil üretimi ise 2003 yılına göre yüzde 95 ar- tarak 33 bin 281 adet olarak ger- çekleşti. OSD venlenne göre, bu yılın ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 72 artışla 24 bin 94 adedi otomobil olmak üze- re, toplam 36 bin 12 adet taşıt ara- cı ihraç edildi. 10 yıllık ortalama- nın 16 bin 700 adet olduğu ocak ayı satışlannda bu yıl, yüzde 133.5'lik artışla 39 bin rakamına ulaşıldı. Ocak ayı toplam pazan geçen yı- lın aynı dönemine göre yüzde 207 oranında büyüdü. Otomobil satış- lan ise geçen >ılın aynı dönemine göre yüzde 307 artarken 10 yıllık ortalamaya göre yüzde 128'lik ar- tışla 25 bın 600 adet olarak ger- çekleşti. 'Mükelleflere Maliye Bakanı UnaJatan, vergide yeni dönemi anlattı: kredinotuvereceğiz'ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Maliye Bakanı Kemall nakıtan. ka- yıtdışılığı azaltrnak için getir- dikleri yeni sistemi; "Riskli ve çok riskli mükelleflerle uğra- notu vereceğiz. A grubundaki mü- kelleflere risksiz olduğu için teşek- oir edeceğiz. B grubu az riskli olanlan da teşvik edeceğiz. C ve ___ ? D grubundaki riskli ve çok risk- şacağız" sözleriyle açıkladı. 1 f> B mükelleflerle çok uğraşacağız. Unakıtan, "Mükellefler, mali Çizginin altında kalan mükel- müşavirler ve vergi dairele- rinin performans de- ğerlendirmesim yapa- cağız. Mükelleflere, A, B,CveD diye kre- di notu vereceğiz' dedi. Maliye Bakanı Unakıtan, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığı ve Ge- lirler Kontrolörle- ri Derneği tarafın- dan düzenlenen "Enflasyon Mu- hasebesi" panelin- de, \ergide getirmeyi ön- gördükleri yeni sistemi an- lattı. Mükellefleri takip edeceklerini belirten Una- kıtan, "Mükelleflerin he- sabını tutan mali müşavir- leri ve perförmanslannı da denetleyeceğiz'' dedi. Mü- kelleflerin vergi öncesi kâr- lannı, sektördeki kârhlık du- rumuyla kıyaslayacaklarını belirten Unakıtan şöyle de- vam etti: "A, B, C, D şeklinde kredi lefı hemen inceleyece- ğiz. Mükellef, takip edildiğini bundan sonra bilecek. Biz ikaz ediyoruz, biz mükellef üzülmesin isteriz.Amaillaya- pıyorum derse o zaman biz de bir şeyler yapanz." Vergi sistemi değlşecek1 Vergi sisteminin de değişmesı gerektiğini belirten Unakıtan, Ma- liye ve Vergi Daire- si'nin iş yapanın karşı- sına çıktığını belirtti. Unakıtan. "Bu altuı yumurtlayan tavuğu kesmek demektir. Vatan- daş Bundan, nasıl kurtu- layım' diyebakıyor" dedi. Enflasyon rakamlanndaki düşüşe de değinen Unakı- tan. TEFE'nın ilerleyen ay- larda tek rakama ıneceğini belirtti. ŞÜKRAN SONER Uykuda (4) Sendikal hareketin kan kaybında umutlar, bildim bi- leli 12 Eylül hukukundan kurtuluş yasalanna, simge- sel iş güvencesine bağlanmıştı. ÂB'ye uyum çerçe- vesinde sendikal yasalarda gerçekleşecek demokra- tikleşmenin ardından yeniden örgütlenme seferber- liği gündeme gelecekti. Konfederasyon başkanlannın imzalannın bulundu- ğu protokol çerçevesinde bilim kurulunun hazıriadı- ğı, 10 Haziran 2003 tarihinde yürüriüğe giren 4857 sa- yılı İş Yasası değişiklikleri ile hareket başlayacaktı. Kayrtsız ekonomiden kayrtlı ekonomiye, sendikasız iş- çıden sendikalıya hızlı bir geçış yaşanacaktı. Ne de olsa AB'ye uyum yasası, iş güvencesi de içinde yü- rüriüğe girmişti. Uygulama, çarpıcı boyutlarda yeni olumsuzluklan getirdi. Eskidiğini düşündüğümüz 1475 sayılı yasa ite yıllardır uygulanan, işçiler için kazanılmış haklar tari- he kanştı. Acımasız gibi gelecek ama, AB'ye uyum yasalannın uygulaması ile kuralsızlığın ortadan kaldı- nlması beklenirken, kuralsız düzenin ılkelennin kural- lı düzende uygulanması süreci başladı. Şimdi, kayrt- lı ekonomide, kurallı düzende, yani sigortalı çalıştın- lan, bir türlü 5 milyonun üstüne çıkamayan çalışan- lann da fazla mesaisiz, çok ağır koşullarda, yeni ya- sanın pek çok hükmü yok sayılarak çalıştınlmalan gündemde. Anahtar iki kavramsa, çok büyük kavgalann ardın- dan yasaya giren iş güvencesi hakkının kuşa çevril- mesi ile sermayenin dayattığı esnekleşmenin birçok madde ile yasaya yerteştinlmesi.AKPıktıdannınMec- lis'te yaptığı sermayeden yana değişikliklerin her iki konuda dengeleri iyice bozduğunun da altını çizme- liyiz. Ozeti, umutlann bağlandığı iş güvencesi, çağdaş anlamda iş güvencesi ilketerini getirmedi. Belki kör kör parmağım gözüne sendika üyesi olanın atılmasında bir anlamda güvence sayılabilsede, bu hükmünün an- cak 30 işçiden çok işçi çalıştınlan işyerleri için geçer- lı olması, kayıth çalıştınlanlann bileyanyayakının baş- tan yasa hükmünden hiç yararianamamalan anlamı- na geliyor. Esnekteşme maddeteri ise işsizlerin çalı- şanlara, kayıt dışı çalıştınlanlann kayrtlılara karşı şan- taj olarak kullanıldıklan iş dünyamızda, yıllardır kaza- nılmış, uygulanmış haklann gen alınmasını, akıl almaz ağır koşullarda keyfi çalıştırmayı getirdi. Gerçi yasa hazırlayıcılan dahil, bilim, hukuk insanı, yasanın uygulanma biçimlerine "yasa hukuk dışı" açıklaması getiriyoriar. Sendikalann, işçilerin bu hu- kuk dışı uygulamalara karşı durmalannı istiyonar. Ama nasıl? Işdünyası, yasanın esneklik adına günlük, haf- talık, aylık çalışma sürelerindeki kaydırmalan, saat artışlannı kölelik düzeninde, kuralsız çalıştırabilme hakkı olarak yorumlayıp uyguluyor. Ülkemizde artık kayrtlı ekonomide, gazeteciler, mühendisler, mımar- lar, ekonomıstler, turızmciler... bile günde 10 saati asan, ayda 1-2 güne indirilmiş izinlerle, sabit ücret- lerle, gerçek kölelik düzeninde çalıştınlabiliyorlar. Sıkıysa "Yasa esneklik adına fazla çalışbrmaya izin veriyor, ancak hem bu çalıştırmalann karşılığı izin ve- hlmesinihem de mesaiyiöngörüyor" diye itiraz edin. Soluğu kapıda alıyorsunuz. Gırdı çıktı oyunlan ile za- ten kıdem tazminatı uçmuş. Bir de işe alırken, yargı- ya grtmeyeceğinize, hukuk yolu ile hakkınızı arama- yacağınıza ilişkin belge almışlarsa, iş tamam. Belki sendikal hareket gerçekten moral değerieri harekete geçirebilse, biraz toparlanabilse, hiç değil- se yaşam pratiğinde, uygulamanın bütününde 1475'ın gerisinde kalan AB'ye uyum çerçevesinde yürüriüğe girmiş 4857 sayılı yasanın hükümleri, hak- lan işletilebilir. 30 işçiden fazla işçi çalıştınlan işyerle- rınde olsun iş güvencesinin sendikal güvenceye iliş- kin hükümlerinden yararianılarak sendikasızlaştırma- ya karşı önlem alınabilir. Aradan aylar geçti... Türk- Iş'in, sendikal hareketin kapı gibi dayanışma, harekete geçme kararlan raflar- da, sendikal örgütlülük adına dişe dokunur kazanım ufukta gözükmüyor. Aksine işveren cephesi sözleş- melen yenilerken, eski İş Yasası ile geçerli olan, söz- leşmelerle pekiştirilmiş kazanılmış haklann kaldınl- ması için dayatıyor. Kazanılmış, yıllardır geçerli hak- lar için tek tek direnmeye kalkışan ya da güvenceye güvenip örgütlenmeye çalışan işçiler ve sendikalar kaderieri ile baş başa kalıyorlar. Haksavaşımı ile yasal haklan, hukuk düzeninin sa- vunma ginşmleri desteksiz kınhnca, moral bozuklu- ğu, teslimiyet, elbette sendikal deformasyon, serma- yenin serbest rekabet adına kuralsızlaştırmalan yeni boyutlar kazanıyor. Ne sendikalı, ne sigortalı çalıştır- mada beklenen patlamayı unutun, artış yok. 20 mil- yonluk istihdamda, 11 milyon çalışanın 5 milyon al- tında kalanı sigortalı, sendikalı 600 binlerde sürünü- yor... Yeni dönemin gündeme gelebilmiş tek önemli gre- vinde, cam işkolunda Erdoğan hükümeti, yargı ilk ka- rannın aksine hüküm verdiği halde, bir kez daha cam üretimini milli güvenlikle ilişkılendirerek grev yasaklı- yor. 1980'lerden bu yana derin uykuda, giderek yoz- laşan sendikacılık hareketinin kılı kıpırdamıyor... soner@cumhuriyetcom.tr Apia-Aycell'de imzalar atıldı • tSTANBUL (AA>- GSM sektöründe faaliyet gösteren Aria ile Aycell birleşmesine yönelik imzalar atıldı. Türkiye tş Bankası'ndan Borsa'ya gönderilen açıklamada, Türk Telekomünikasyon ile Telecom Italia Mobile'nin her birinin, birleşilen şirketin ödenmiş sermayesinde yüzde 40 oranında paya sahip olacağı belirtildi. Birleşilen şirkette birleşme nedeniyle yapılacak sermaye arttınmı tutan ile ulaşılacak nihai sermaye tutan, birleşmeye esas bilançolann kesınleşmesinden ve sözleşmenin imzalanmasmdan sonra belirlenecek. Honda-GE stratejik ortaklıgı • Ekonomi Servisi - Bir yıldan beri görüşmelere devam eden Honda Motor Co. Ltd. ve General Electric Co. (GE), yeni bir jet motoru üretmek üzere stratejik ortakhk kurduklannı açıkladılar. Honda'nın Tokyo'daki merkezinde yapılan anlaşmayı, Honda adına Başkan ve CEO Takeo Fukui, GE adına da GE Ulaştırma Başkanı ve CEO'su David Calhoun imzaladı. Anlaşma, Honda ve GE'nin, Honda'nın yeni HF118 turbafon jet motorlannın geliştirilmesi, ortak sertifikalandınlması ve iki şirketin ortak markalan altında ortak pazar faaliyetleri geliştirilmesini içeriyor. Fukui, "Honda'mn havacılık piyasasına girmesi, bizim için büyük bir adım. Kuruluşumuzdan beri bu en büyük hayalimizdi" diye konuştu.