Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 ŞUBAT 2004 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER ARADABİR Dr. BEŞtR DOSTER Hüseyin Batuhan... Tamamı tamamına elli beş yıl olmuş: Kars üsesi'nin son sınıf öğrencileriy iz. Sosyal Bilimler ağırlıklı ders- ler görüyoruz. Felsefe, bunlardan birı. Felsefe öğre- nimi adına, Turancı, ırkçı bir fırtınanın ardından din- gin. suskun bir bekleyişın ıçindeyiz. Kısa bır süre son- ra bir felsefe öğretmerıinın geleceğini duyuyoruz. Ge- liyorda... Yıl 1948. Mevsim kış. O yokluk ve zortu ko- şullar içinde, düz renk takım elbisesı, uygun kravatı, cıddi ve dingin (sakin) görünümüyle aradan yanm yüzyıl geçmesine karşın öğretmenım hâlâ gözümün önündedir. Hüseyin Batuhan, ılkdersımizdesınıfagırdi, ders- liğin tam ortasında durdu. Biraz tedirgin, biraz telaş- lı, bır parça kararsız. Işe nereden ve nasıl başlayaca- ğının tedirgınlıği vardı sanki! Ne de olsa bir 'taşra' l/- sesı... Kısa sürdü o an... Sonra felsefeden ne anladı- ğımızı sordu. Deyimin tam anlamıyla her kafadan ay- n bir ses çıktı. ller tutar bir yanıt alamamanın üzüntü- sünu yaşadı bu kez de genç felsefe öğretmenimiz. Felsefenin ilgilendiğî -ternej konular, felsefenın kısa tarihçesi ve büyük filozpîlantjzerine genel bir konuş- ma yaparak ilk dersini tamamladı. Hocamız, b/rsonrakı dersimıze, okul kıtaplığını ta- ramış olacak ki, kucak dolusu bır kitap yığını ile girdi ve "Şimdi hep beraberbu kitapçıklan okuyarak baş- layacağız dersimıze" dedi. Getırdiğı kıtaplar Efla- tun'un diyaloglan ıdi. O ders ve ondan sonraki ders- lerde yüzümüz sırtıfa dönük bir sandalyeye oturarak o ünlü diyaloglan okumaya başladık. Her ders bir dı- yalog okuyor, yer yer tartışıyor ve doğal olarak bu der- ya ööretmenımizin açıklamalannı dınl/yor ve ızlıyor- duk. îon, Menon, Lysis böyle geçtı. Tabii Sokrates'in savunması da. Dersın geri kalan süresinde felsefenin tanımı ve konuları üzerindeki konuşmalannı, dilisürç- meden, dikkatimizi dağıtmadan sürdürüyordu öğret- menimiz. O karmaşık, o anlaşılmaz, o ulaşılmaz ko- nulann örneklerle anlatılması keyiflendiriyordu sınrfı. Felsefeyigökyüzünden yeryüzüne indirmenin rahat- lığınıyaşıyorduk. Bir gün okuduklarımızın dışında ka- lanları bize dağıtarak okumamızı ve özetinı çıkarma- mızı ıstedi. Kriton'u almıştım, özetledım ve verdim. Hocamın ödev kâğıdırnın üzenne yazdığı yüreklendi- rici sözlerı unutamam. ödevimi bir uzmanlık diploma- sı gibi, yakın zamana kadar sakladığımı söylemelıyim. Cumhuriyet Gazetesi'nin Millı Eğitım Bakanlığı'nın 194O'lı yıllarda yayımladığı klasikleri, diyaloglan yeni- den yayımlaması heyecanlandırmıştı beni. Kars Lıse- si'nde kısa süren görevıne karşın unutamadığım de- ğerlı öğretmenim Hüseyin Batuhan'ın üzerimdeki et- kisinı düşündüm. Aklın, bilimin, önyargısız tartışma- nın, sorgulamanın kışisel yaşamıma katkılannı, kazan- dırdığı okuma alışkanlığını değerlendirdim. Heybeli- ada'yatelefon ettım. Kars üsesi'ndekı derslerimızı uzun uzun anlattım. "Elli beş ytl önce' Uğur'/ar felsefeyi böy- le öğreniyoriardı" dedim. Çok şaşırdı ve mutlu oldu- ğunu söyledı. Hüseyin Batuhan'ın Kars Lisesi'nde öğrencisiol- mayı, eğitimdeki fırsat eşitliğinin o yıllarda bize veri- len ödülü olarak değerlendiriyorum. Onun Kars ü- sesi'ndekı öğretmenliği ne kadar sürdü unuttum ama unutamadığım, hocamın tüm kitaplannı okuyan, ya- şamımın her döneminde onun ışıgı ile sürekli aydın- lanan bır öğrencisi olduğum gerçeğıdır. Senı en içten saygılarımla anjyorum sevgili öğret- menim, ışıklar içinde yat... Hukuk Devleti... Yekta Güngör ÖZDEN Hukukçu «TT; ukuk Devleti nedir?" di- ye, hâlâ sorulagelmekte. Bu nedenle yeniden açık- layalım. tlkel toplumlar- . danuygartoplumlarauza- nan gelişim çizgısınde en önemli aşamayı bir- likte yaşamanın çatısı, ülkeyi \e ulusu kapsa- yan bir üısan \r e hukuk kurumu niteliğiyle dev- let oluşturmuştur. "İktidar" adı verilen siyasal gücün yönetimındeki donanhörgüt, soyut bir var- hk olmasına karşın olanaklan ve yaptınmlany- la dayandığı, temsil ettiği ve yönettiği toplum- la özdeşleşmekte ve somutlaşmaktadır. Kuru- cusu halka ılışkin egemenhğın kaynağı ve ya- pısı yönlerinden değişik devlet biçimleri yanın- da kJasik demokrasılerin doğrudan, temsüi, ya- n doğrudan temsili biçimleri, demokrasilerde de Meclis Hükümeti. Başkanlık. Pariamenterdiz- gi (sistem) türleri ve yönetim (Hükümet) bi- çimleri vardır. Devletlerin adlan biçimlerini, biçimleri de adlannı tam olarak yansıtmasa bile yapılanrun dokusunu, özünü ve ırasını (karakterini), ger- çekleştirmeyi amaçladığı ilkeleri, bir ulusal ya- şam andı olarak iktidann siyasal ve hukuksal ko- numunu belirleyip sınırlayan anayasasının içe- riği açıklar, belirgin kılar. Bu durumda devle- tin kimliğinin en gerçekçi kanıtı, değerini orta- ya koyan niteliğidjr. Hukuk. kişisel ve kurum- sal ilişkileri düzenleyen evrensel bir ölcüttür. Ka- ba güçten. insan haklannı ve özgürlükJen gü- venceye bağladığı ölçüde saygınlık kazanan, demokratik devlet yapısına enşinceye değin in- sanlık büyük acılar çekmiştir. Güçleri denetime alan, toplumcu, katılımcı, kurallar ve kurumlar düzeni demokrasilerde yönetimin niteliği dev- letin sımgesıdir. Güçler aynhğına dayanan par- lamenter dizgenin geçerli olduğu ülkemızde or- ganlann varlığı ve birlikte çalışma düzeni sıya- sal rejimin göstergesidir. Aslında "halk ege- menHğT demek olan demokrasilerde. halk doğ- rudan ya da temsilcileri eliyle denetim hakkını kullanır. Bu kullanım. hukukun öngördüğü yön- temleyapıhr. Hukuklayönetilen,hukukun yön- kndirdigi, geçertiğhu saptadığu hukuku uygu- layarak varhğını sürdüren devlet, hukuk devle- tidir. Hukuk de\ letinde hukuk siyasallaşmaz, si- yaset hukuksallaşır. Bir devletin anayasasında "Hukuk devleti'' ni- teliği yazması, o devletin gerçek bir hukuk dev- leti olduğunu göstermez. Anayasada yazılı olan bir öngörüdür, ulaşılmak istenen düzeydir ve amaçtır. Hukuk devleti, her istediğini yapama- yan, kendini hukukla bağh sayan devlettir. Bas- kıya, zora, güce dayanan "poBs dev1eti"yle, bi- çimsel düzenlemelerin uygulandığı "kanun dev- leti" evrelerini gende bırakan, hukukun üstün- lüğü ükesini yaşama geçirerek her işlem ve ey- lemınin hukuka uygunluğu koşulunu gözeten dev- let, gerçek hukuk devleti'dir. Çağımız, insan haklan, bilgi ve uzay çağı olarak adlandınlmak- tadır. İnsan haklan, adaletin kavnağKur, adaJet de devletin, hatta dünyanm temetidir. Hukuk, in- san haklaruıdan türetilir, yasalar da hukukla üretüir. Hukuk devleti. hukukçu devleti ya dayar- gıçlar devleti değfldir. Hiçbir kişı ve kurumun hu- kukun dışında ve üstünde olmadığı, kurallan ya- şam gerekleriyle gerçeklerine uygun, yaptınm- lan çağdaş, yargı organlan bağımsız devletin hu- kuksallığı tartışılamaz. Aykınlık, çelişki, sakın- ca, bozukluk. kötülük, haksızlık, adaletsızlik vd. tüm sorunlann hukukla çözümlendiği. son sözii hukukun söylediği devlet, hukuk devletı- dir. Hukuk devletinin birçok tanımı yapılmış, ya- pılacaktır. Özetle hak aramanın, savunmanın kutsallığını benimseyen deviettir hukuk devle- ti Yönetenlerin hesap vermeyi çok doğal bul- duğu, demokratik bir işlerliğin her dalda ve ko- nuda yeğlendiği bir devlet hukuk devletidir. Ya- saklar düzeni değüdir. Yönetim hukukla kota- nlaca^dandkıdışıdır,dirıseJdeğiktir.laiktir. Bas- kıcı değildır, demokrattır. Çağın toplumsal ge- reksinimlerini doyurucu yanıyla da sosyaldir. GihenceB ve adalefli Yasalann üstünde yasakov'ucunun da uymak zorunda bulunduğu e\Tensel ve üstün hukuk kurallannı hiçbir zaman gözardı etmeyen, hu- kuksal iUcelerden odün vermeyen, her organ üzerinde hukukun mutlak egemenliğıni sağla- yan, insan haklanna ve özgürlüklere saygılı, bunlan koruyup güçlendirmeyi, yaygınlaştır- mayı, hukukun üstünlüğü ilkesine özenle uya- rak tüm işlem \ e eylemlerini hukuka uygun yü- riitmeyi, böylece güvenceli ve adaletli bır dü- zeni kurup gehştirmeyi başlıca erek ve görev edi- nen. bağımsız yargının etkin denetimine açık, çağdaş içerikli anayasası bulunan, hukuku yad- sıdıkça ve hukuka karşı çıktıkça geçersiz kala- cağını, bağlılığı oranında onur kazanacağım bi- len, hiçbir ayrım gözetmeden tüm bireyleri eşit kucaklayan, hiçbir sömürüye ve haksızhğa ola- nak tanımayan, hukuksallıkta öncü ve örnek olan devlet, hukuk devletidır. Böyle çağdaş bir hukuk devletinin en sağlıklı güvencesi de ana- \ asa yargısıdır. Hukuk devletinin dayanağı, eği- timli yöneticiler, bilinçli yurttaşlardır. Sözle de- ğil, sonuçlanyla kanıtlanır. Umut Veren Gençler... H . B a s r i AKGtRAY//MA-wA-fu, Eski Pariamenter -_?*-Jkemızde, çoğunun beğenı göstermemektedir- bukarabasan içinde bunalan I jadlannın başında ler. Vrf/Prof.sanıfunvanılbu- Nevarki,budenliuzraan lunan ünlü iktisatçılann, uğ- raşısında (mesleğinde) ba- şan sağlamış işadamlanıun çokça yar olduğu bilinmek- tedir. Üstelik, onlann ülke sorunlan hakkında medya- da hemen her gün çözüm üretme çabasında olduklan da bir gerçektir. Bu çözüm arayışlan arasında kimi önemli öneriler olsa da on- lara da yeteneksiz ve bece- ri yoksunu politikacüanmız, kişisel ve partisel çıkarlan- na ters düşmesi nedeniyle çokhığuna karşın ülke eko- nomisi ıstenilen düzeye ge- tirilememektedir. Düşük ulu- sal gelir, yetersiz üretim, ar- tan işsizlik vb. sorunlar in- sanlanmızı bunaltmaktadır. Her seçim döneminde büyük umutlarla beklenen iktidar- lar, düş kınklığından başka bir şey gerirmemektedirler. Arrıa, bu düş kınklığı ve umutsuzluğun yoğrulup oluşturduğu karabasantn ya- kın gelecekte son bulacağı kanısındayım. Şundan ki.. f güven demektir ipragaz Ist Şemsiyesi' Isıtma kopasıtesı j 6 kW LPCtuketımt osgkfr Reflektor çapı. 75 cm Isıtma alanı • 27 rrn Yuksekbk . 210 cm G02 Emnıyet Sıstemı Sevgi, güven demektir. Gözlerini kapattığında bile varlığmı hissetmektir. Hep farklı olmaktır aslında, hep genç olmaktır... Ve sevgi; Ellerden akaryüreklere... Tıpkı güven gibi.... İPRAGAZ "emin ellerdesiniz" •Sevgılıler G tny 02e! fıyatı 360 000.000 TL (KDV Dahıl) 14-28 Şubat tarıhlerı arasında geçerlıd'r / P R A H A T İPRAGAZ A.^. Genel Müdürlük: 19 Majns Cad Nova Baran Plaza No 4 KaJ-13-16 34360 Şışlı/ISTANBUL ıoıtnw«J*ı> Te 1 (0212- ^ 3 2 04 00 ıPbxı - 219 74 00 ıPbx) - 315 76 00 (Pbx) Faks '02121 246 02 42 0800211 6011 w;vv/ loragaz com tr ıDranet@ıpragaz corn tr gençlerimizın araştırarak, sorup sorgulayarak, "ne- den", "niçm" sorulanna ya- nıt arayarak kendılennı ye- tiştirdiklerini, coşkulu bır hazırlık içinde olduklannı görüyorum. Masamda bir derginin her sa\ısı 150,200 sayfadan oluşan iki sayısı duruyor; onlan okuyorum ve sayfalan çevirdikçe coş- kulanıyor ve umutlanıyo- rum. Ulke yönetimine is- tekli gençlerin ayak sesleri- ni duyar gibi oluyorum. Deigi, Boğaziçi Üniversi- tesi Işletmeve Ekonomi Ku- lübü tarafindan "EkDnonA" adıyla üç ayda bir yayım- lanmaktadır. Her sayının, kulüp adına sahibi ve editö- rü değişik ögrencilerden se- çiliyor. Sanınm böyle deği- şimli bir yöntemle siyasal partilerimizin değişmez baş- kanlannın kulaklanru çın- latmak ve onlara bir demok- rası dersı vermek ısriyorlar. Genış bır yazı kurullan var, yazarlanrun hemen hemen tümü 2. ve 3. sınıf öğrencı- lerinden oluşuyor, çok genç- ler ve daha öğrenimlerinın başında savılırlar, ama yazı- lar ıncelendığinde, gerçeği, ışığı görüp aydınlanmayı du- voımsuyorsunuz. Edıtörlüğünü Ceyhun El- gin-Burak Uras'ın yaptıgı ve "KüreseDeşme" konusu- nu ıçeren Aralık 2003 savı- sındakı yazı başlıklannın kı- mılen şö>le sıralanmış: Küreselleşme nereye ka- dar? Hakan Bulat; Küresel- leşme ve Ulus Devlet Huhı- a Yüce; Kımin İçın Küresel- leşme0 Burak Uras; Küre- selleşme, Fakirlikve Eşıtsiz- hkSalihFendoğhı. Edıtörler ortak düzenle- dikleri sunuş yazısında "».Yazılanmızın içerikkri- ne baktığınızda göreceğiniz gibi konuv^ sadece ekono- mi penceresinden v-aklaşma- dık. Bunun tenıel nedeniv se ekonomik küreseDeşmenin ekonomi dinamikierinden değil. küreseDeşmenin öbür dinamiklerindeki (kiiltür, si- y^aset terör ve tophım v^apı- sı) geiişmelerden de etkikn- meâ gerçeğrvdi'' sözleriyle küreselleşme olgusunun bo- yutlannı anlatıyorlar okur- lanna. Bir başka öğrencı Ha- kan Bulat "Küreselleşme NereyeKadar?" başhklı ya- zısında " „ Son hızla tek ve büviik bir küresel ekonomi- yedoğru mu giriyonız? Kü- reseDeşmekaçnuhnazbir fe- nomen ml yoksa bu olgu- nun da önünde engeüer var mı" diye soruyor ve var olan engelleri açıklayıp irdele- dikten sonra temel engelle- rin "_ Kabaca ülkeler ara- smdakiyapısal farkhhklar. sı- mıiar ve fhat farkhhklan, sermavenin serbest dolaşı- nunm getirdiği sakmcalar ve işgücünün serbest dolaşnnı- nm ortaya çıkaracağı zor- Juklarolaraksavabüiriz"' so- nucuna vanyor. Öğrencı Hu- lusı Yüce ise "KüreseDeş- me ve Ulus-Devtet" başhklı yazısında küreselleşme yan- lılannın sa\ lannı sıraladık- tan sonra onlan ders kıtap- lanndan çıkma sov-ut mo- delın serbest pıyasanın na- sıl etkinlıkle ışledığını gös- terirken çok önemli bır dızi olguyu ve olayı dıkkate al- madığını savunuyor. Yazar küreselleşme ve ulus dev- let konusunu aynntılı ve bı- limsel biçimde ırdeledikten sonra "Yeniekonomikdüze- ne göre şekiDenen dünyada kavramsa] çerçeve değişti- rttmiştir. Rasvonel düşünce- nin, avdınlanma çağınm ge- tirilerinin ikinci piana itildi- ği, farkh, akd kanşoran,ger- çekBğe karşı çıkan bir felse- fe akımının -postmoderniz- min- etkisine giren ve 20. >üzvil son çevTeğinde uhıs- lararasılaşan zengin ülkeser- mavesi. kazanunlan yeterü görmeyip yoksullann son kalekri olan uhıs-devieti vık- mak istemektedir. Dünya- nm geri kalanına kacmıbnaz biro^u gibikabul ertirflme- yeçataşdan bu istek kavram- sal çerçeveyi degiştinniştir; aroköncdikekonominin bü- yümesi, gelir böHişümünün düzelmesi, sanayileşme ve tanmıgetiştirmegibialanlar- da ya da insana odaklan- maktan, özelleştirmeve, pi- yasavı serbesöestirmeyç kay- dınlmış ulus devlet tek kö- tühık kâvnağı olarak öne çı- kanhnışür'' sonucuna van- yor. Derginin her sayısı bu şekilde 10-15 kadar maka- le, araştırma ve incelemeyi içeriyor, aynca ülke sorun- lanyla ilgili önemli konula- n (IMF ve Türkiye, Kalkın- ma, Avrupa Birliği, Kriz ve Küreselleşme) işliyor, irde- liyor, soru ve sorgulamalar- la çözüm yollan anvor. Yeni bir kuşak gelıyor, gençler geliyor... Ünlü ozanımızın dediği gibi "Güzel günler görece- ğiz çocuklar" umuduyla, "HaydS gençler!" dıyorum "Geİin, temizJeyin bu süp- rüntüyü!" PENCERE Firdevs'in Ozlemleri... Insanın içi sızlamaz mı!.. Popstar'ın ikincisi Firdevs Güneş'in ozlemleri, her şeyi tüm gerçeklığiyle ortaya koyuyor.. Demiş ki Firdevs: "- önce eğitim almak istiyorum. Dansöz deyin- ce insanlarımız burun kıvınyor; ama, ben sadece oryantal değilim. Her dansıyapmak ve Britney Spe- ars gibi çok lokalli, danslı klipler çekmek istiyo- rum. llkokul mezunuyum. Ama ortaokul ve liseyi dışardan bitirip mutlaka üniversite okuyacağım. Kü- çük bir evim olsun. Dört kardeşimin eğitimini de karşılamayı istiyorum." (Milliyet 13 Şubat 2004) • Geçen gün bizim gazetede Popstaryanşması ko- nuşuluyordu, ben desöze kanştım; çünkü olan bi- tenleri izliyordum... Lâf attılar: - Maşallah meraklısın abii. Nasıl olmam?.. Bizim toplumun dökümünü TV açıkoturumlan- na katılan medyatik gazeteci ve profesörierimizden öğrenecek değiliz ya; Popstar her şeyi ortaya se- riyor... Vaktiyle 'Süper Mürşit' Necip Fazıl polisin bir kumarhane baskınında yakalanmıştı.. Sormuşlardı: - Üstad, ayıp değil mi?.. Şairyanıtlamıştı: - Cemiyetimizin sefih tarafını incelemek için bu- rada bulunuyorum... Biraz değişiklikle diyebiliriz ki Popstar'a herkes hem burun kıvırdı, hem de yarışmayı izledi. • Çok lâfa gerek yok; ortalama eğitim süresi üç yıl olan öğretımsiz bırtoplumda yaşıyoruz; 12 milyon işsiz ortalıkta fink atıyor; çalışmadan zengin ve ün- lü olmak güdüsü kitlelerin rüyalarını oluşturup top- lumun alt katmanlarında gençleri güdülüyor... Ne demek Popstar?.. Para.. Ve ün!.. Ne var ki Popstar'da en kazançlı çıkanlar yine patronlardır; bu tür pazartamalarda malı götüren- ler, dünyanın hertarafındaaçıkgözgirişimcilerdir... Helâl olsun!.. • önceki gün gazetelerde Brigttte Bardot'nun fo- toğraflan yayımlandı.. Yaşlanmış.. Doğaldır ki herkes yaşlanacak; ama, gençliğe, starlığa, tensel güzelliğe, seks ve ses kraliçeliğine göre kurgulanmış sanal hayatlann gerçek dünya- daki tiyatrosu tragedyaya dönüşüyor; sıradan in- san vaktiyle yüceltip tapındığı popstannı yerden ye- re vuruyor: - Ne hale gelmiş.. - Felaket. - Vah vah.. 'Pop' sözcüğü artık difimize katıldı, 'halk' ile öz- deşsayılıyor; 'star' ise 'yıldız'ı vurguluyon ama, halk popstannı bir dönem kullanıp sonra bozuk para gi- bi harcamaya hazırdır. • Firdevs kısa hayatında çok yaşamış gizil bir hü- zün yumağı.. özJemlerinde gerçek değeriere derin hasretini di- legetirmiş.. Toplumun ve devletin Firdevs'e ve milyonlarca- sına borcu büyük.. Bu borcu ne zaman ödemeye başlarsak, o zaman adam olmaya başlanz. Eğitimde Yüksek Dershaneleri Caferağa Mahallesi Dr. Neşet Ömer Sokak No. 9 Kadıköy-lstanbul Tel:0216 414 52 24pbx Kayıtlarımız devam ediyor www.eybdershaneleri.com