Katalog

SAYFA Bir yalının hikâyesi LEYXATA\ŞANOĞLU Boğaz'ın Anadolu kıyısında, KandıüYde bır yalı Tam Kıbnslılar Yalısı'run bıtışığınde Adı Ostrogog Yalısı Koç Holding 'ın Onursal Başkanı Rahmi Koç"un uzun yıllar duşledığı, sonunda da e\ı olan mekân Sabreden dervış muradına erermış Rahmı Bey bu tanhı yalıyı uzun uğraşlar sonunda almış Aldıktan sonra da eskı dostu sanat tanhı uzmanı Prof Dr Nuran Atasoy. ev hedıyesı olarak yalının tanhını ve mımansını anlatan bır kıtap yazmak ıstemış Ama ne kıtap Ismı "Boğaziçi'nde Bir Yalının Hikâyesi" Yalının çeşıtlı açılardan ıç \ e dış mekânda çekılmış renklı fotoğraflan Mımansının oda oda anlatımı Iç dekorasyonunun ozellıklen Ostrogog Aılesı'nın tanhçesı Paralelınde Koç Aılesı'nın oykusu SOYLEŞI CUMHURİYET 20 ARALIK 2004 PAZARTE! Koç Holding OnursalBaşkanı RahmiKoç 'un KandülVdeid Ostrogog Yalısı 'nı sa alma öyküsü, yahdayapUğı çahşmalarProf.Dr. Nuran Atasoy tarafindan küaplaş habenm var Yalı satılıyor' dedi Kaç para istediklerini sordum. Yanhş habrlanuyorsam 33 mihon dolar istiyorlarmış.'Mıhtacığım, benıunut O kadar para v erecek halımız yok' dedim. O sirada ben Anadolu Hisan'ndaki yahyı küçük oğhım Alı'ye vermiştim. Kendhne de Çengkköy'ün sıründa büyük bir arazi ahnıştun. Ama yahdan çıkamadığuıı için de Ali'vle büükte oturuyorduk." Yalıyı uzaktan görür ve beğenirdim. Ozamanki zevkimle bana çok abartılı büyüklükte ve gösterişli gelmişti y nne'den gelen onay Aradan bır yılı aşkın bır zaman geçmış Mıhta Bılgışın sureklı yalının satış durumuyla ılgılı Rahmı Koç'la temasta bulunmaya devam etmış Bu arada Ostrogog Aılesı fiyatı da epeyce bnyormuş "Anne arük gelemediği için kızı Angel geüyordu. Onunla birkaç kez bir araya geldik. Ama baktını. çok kaü. Yahnm satümasuu istemiyor gibi bir hali vann. Hep guçluk çıkanyordu. Bir akşam yakın dostumuz Âzıze Taylan hepimizi yemeğe çağumıştL Orada da yahnm sanşı konusu açıldL Ben, lyısı mı ben artık annenle konuşayım Satılmasını ya ıstemıyorsun ya da yetkın yok' deyince • annesine telefon etmek istediğmi söyledi İçeri gitti. Annesiyle konuştu. \ammıza dondüğünde ağhyordu. Annesi sanşı onaylamışa." Yalıda kalan ünlüler Jean Ostrogog ilk eşini kaybettikten sonra 1965 'te Paris yte İşka 'yla tanışıyor. Âşık oluyorlar ve evleniyoHar. İşka ölene kadaryalıda oturdıı. Onun ölümünden sonra Anne 'ye miras kalan yalıyı aile satma karanaUh. y Aile satışı istemiyordu. Parayı nakit olarak talep ettiler. Onlara itimat edip yattrdım. İsteseler imza atmayabilirlerdi y Kıtabı okuyorum Meger yalı dort parsel uzenne kurulmuş Bu parseller 1807'den ıtıbaren çeşıtlı kışılere aıtmış Hepsını Ostrogoglar bırer bırer satın alrnışlar En son da yalı 2000 yılında Rahmı Koç tarafindan satın alınıp eskı halıne sadık kalınarak mukemmel bır bıçımde onanlmış Yalının tanhçesı ve Polonyalı Kont Leon Ostrogog tarafindan satın alınışıyla ılgılı olarak Prof Nuran Atasoy, arşıv bılgılenne dayanarak şunlan yazmış "1894'te Leon Valerien Ostrogog, Duyunu Bundan sonrakı satış surecı de ılgınç Umumiye'ye Fransız danışman olarak 'DESTEK GÖRMEDtK' Rahmi Koç, OstrogogYabsTnı tstanbul'a kazandınrken destekgörmediği için sitem Rahmı Bey'ın ağzından dınlıyoruz atannuşti. Bu görevi birkaç yıl surdıi. ediyor. Koç, "Her gün, hem belcdheden hem Amtlar Kurulu'ndan geh'p denetlediler" diyor. "Herhalde bize hiç itimatian yoktu ki Daha sonra 1900'lcrde Osmanlı bankaya paramn nakit olarak Hükumeti'nce davet edilmiş ve Adhye Jean Ostrogog ilk eşini kaybettikten sonra çekerdL Dırvanalar aziz ahbaplamdı. Şehirde de yanrümasuu istediler. Ancak ondan sonra imza Nezareti'nde hukuk muşavirliği görevine 1965'te Paris'te İşka isimli bir genç kızla birkaç dostu \anh. Onun dışında kimsesi \oktu. atnlar. \ma ben onlara itimat edip parayı getirilnüştir. Kısa zaman sonra bu göre\ den de tanışıyor. tkisi de bekâr. Âşık oluyorlar ve Hatta bir seferinde dam akma\a başlamış. Bana yaordım. Oy sa parayı aldıktan sonra imza aynldı ve bağımsız avukathk, bir süre de evieniyorlar. İşka 1940'ta Çekoslovakya'yı terk bunun tamirinin ne kadara çıkacağını sordu. atmayabilirlerdi. Butun işlemler bittikten sonra İstanbuTda Darülfünun'da hocalık yapti. Düyuneden aristokrat bir ailenin k ı a Oğrenimini Bizim o sıralarda Garanti İnşaat vanh. beni eve çağırdılar. Onlar ay nlmadan once son u Umumiye'deki gorevi sırasında Galata'run iş tngittere ve İsveç'te yapryor. E\1endikten sonra Adamlanmızı ona gönderdik. Ama hesap edilen bir yemek y edik. İngiltere'de çok ünlü bir ressam ortamryla olan Uişkilerinden dolavı Levanten bir yahya yerleşiyorlar. Jean Ostrogog'un parayı çok fazla buldu. vardn. Sadece büıalann içinin resimlerini yapar. aile olan Lorandolar'la taruşö. Onlann kızı ölümünden sonra İşka orada oturmaya devam Bunun üzerine bazı akan yerleri ben yapördun." İsmi Julıan Barrow s. Onu da orada gördüm. Jeanne'la evlendi. Once Jean, ardından da ediyor.. İşka daha çok eski tanıdıklannı yahya Yahyı boşaltmadan once eşyalanyta birlikte Stanıslas adlı oğullan oldu." çağuır ve onlarla ahbaphk ederdl Sanıyorum, Yalı satılıyor bütün odalaruun, salonlanrun yağhboya Aılenın yalıdakı yaşamlan son derece rahat, mali bakımdan da çok rahat değUdi." resimlerini yapanyorlardı. Biz yahyı bitirdikten bellı protokol kurallanndan uzak geçermış Bu" Çok zanf ve gorgulu bır kadın olduğunu sonra Julian Barnms'u aradun. Ona yahnm de yalının unlu konuklar lıstesı \ ar kı orada Odalar sobayla ısıtılırdı anlatıyor Rahmı Bey "O haliyle bile basit, ama 1 bitmiş haliyle resimlerini yapmasuu teklif ettim. kımler kalmamış Unlu Fransız yazarlar çok zevkh' hazuianmış bir sofrada güzel yemekler \ma nedense isteksiz davrandı. Ben de bir Türk Pierre Loti, Claude Farrere. ressam Abidin Dino, \erirdL Bir gün hastalandı. ttaiyan Hastanesi'ne Işka'nın hiç çocuğu olmamış Rahmı Bey onun ressam buldum. Resimleri ona yapürdmı." unutulmaz şaır Abdülhak Hâmit Tarhan \ e yatn. Ona rahibeler bakb. O zaman parasal parasal sıkıntı ıçınde ohnasının nedenını tam Pekı, yalının onjınal eşyalan ne oldu 0 guzel eşı Lüsyen Hanım, şaır Yahya Kemal bakımdan çok sıkmOda olduğunu anladım. olarak bılmıyor, ama şunlan anlatıyor "\nlaşmamızda yahyı mobüyah olarak Beyath, yazar Abdülhak Şinasi Hisar v e daha Sonra öldü." "Parası var mrydı, yok muydu? Pek bilmiyorum. vereceİderdL Ama sonradan aileden kahna kımler, kımler Bıtışık yalı Dirvanalar ın Ama yah da onun değildi. Kont Jean Ostrogog Işka'nın olumunden sonra uvey kızı Anne parçalaru kitaplaru tablolan almak istediklerini Kıbnslılar Yalısı olduğu ıçın ıkı aile çok yakın vasiyetinde ona sadece olunceye kadar yalıyı çocuklanyla yahya gelmeye devam etmış söyiediler. İtiraz ermedim. Ama Kont goruşurmuş Hatta ıkı aılenın çocuklan kullanma hakkuu vermiş. Yahnm muUdyeti ilk "İşka'dan sonra yahyı epeyce tamir ettirdiler. Ostrogog'un bir yağhboya tablosunu J buyuklere karşılıklı olarak teyze, amca dıye eşinden olan kızı Anne'e aitti. Anne ve aüesi Odalardaki gömme dolaplann içine lavabolar hıtap ederlermış tlgınç olanı, Batı kulturuyle buakmalannı şart koştum. Buaknlar. yazın geür İşka'yla büükte kahrlanh. 1970'ti koy durdular. Elektrik tesisaünı elden gecirttiler. yoğrulmuş, Batı kulturunu berumsemış İstediklerini aldılar. Elşyalar sevk edümek üzere ydlardan soz ediyorum. Gelirler, ama yahy a pek Kalorifer tesisaü döşettiler. Ama Anne'uı olmalanna karşın Ostrogog aılesının alarurka bir depoya konuldu. Ama bir gün Angel bir masraf etmezlerdi Sadece yazlan biraz elden zamanında yahya hiç davet edilmedim." hayat tarzına ayak uydurmalan Mutfakta pışen aglayarak bana telefon etti. Meger depoya hırsız geçirirlerdi. Ama sonbahar ohıp el ayak çeküince Acaba üvey annenın dostlanna tavır mı yemekler genelde Osmanlı mutfağının girmiş ve bütün eşyalan goturmuş. Uzüldum. 9 İşka bütiin kışı koskoca yahda bir uşakla konuyordu tatlanndan seçıhrmış Yalıda hem harem hem de Bana buaksalardı hiç ohnazsa çahnmazlaraV geçirirdi. Yahnın tamaımnı ısıtmak pahah olacağı "Bihniyorum. BeUd ben çok seyahat ediyordum. selamlık bolumu \armış için de sadece iki odada hayaünı sürdürürdü. Zaten bütun ağustos avında tekneyie giderdik. 3 o ay süren restorasyon Odalan da sobayla tsıtırdV Derken Anne kansere yakalandı. Once tedavi İşka başlangıçta kendı ahbap çevresını gördü. Ama hastahkflerleyincearuk buray a Ev hediyesi kitaba dönüstü Restorasyon ne kadar surdu 9 yeğlemesıne rağmen daha sonra Rahmı Koç'la gelemezoldu. Sonuçta çocuklan yahyı satma u "Tam otuz ay. İçine girdikçe daha çok iş çıkn. yakın bır dostluk kurmuş Zaman zaman beni karan ahnış. Çok güvendikleri Selım Rahmı Koç'la kıtapla ılgıh mutlaka konuşmak Mesela bahçeye bir çıkmn yapmışlar. Mutfağı aranu. Yahya giderdim. Oturur, konuşurduk. Dırvana'mn damadı llkay Bılgışın'den gerek Hazır, tekne turuna da ara venp birkaç genişletmişler. Biz o çıkıntıyı içeri aldık. Mutfağı Akaryakıt gibi ihtiyaçlan olduğu zaman bana kendilerine yardımcı ohnasuu rica ermişler. gunluğune de olsa îstanbul'a gelmışken küçülttük. Merdivenler dardı. Biraz daha söylerdL Şampanya severdl Ona bazen Kendisi benim de aziz dostumdur. Bir gün onun Nakkaştepe'dekı Koç Holdıng'ın merkezınde bır genişlettik. İhtiyarladığunızda belki yukanlara şampanya götürürdüm. Kışın çok yalnızhk eşi Mıhta Bügışın bana telefon etti. 'Sana ıyı bır araya gehnek ıçın sozleşılıyor merdivenle çıkamayız diye iki kişüik küçük bir Kararlaştınlan gun ve saatte oradayım Rahmı asansör koydurduk. Bahçenin eski girişini olduğu Bey'ın Boğaz manzaralı burosunda Lımonlu gibi bıraktık. Ama merdivenlerini rahatiatnk. ahmi Koç yalıda yeşıl çaylanmızı yudumlarken konuşuyoruz Onun dışında olduğu gibi restore ettik. Eve hiç Rahmı Bey anlatıyor "Nuran Hanım bu kitaba yapılan bakılmadığı için çuruyen tavanlar, kablolar, e\ hediyesi diye başladL Sonunda da kompie bir borular, hepsi değişti. Dama yeni kiremitler çalışmalan şöyle kitaba dönuştü. Ben baştan bunun basit bir koymuşlanh. Anadohı'dan eski kiremirJer anlatıyor: broşürden biraz daha ileri bir yayın olacağını buİdurup getirttik. Bahçedeki 200 yılhk çam sanmışüm. Ama Nuran Hanım buna bir buçuk "Restorasyon otuz ay ağacını desteklettik. Evin restorasyonu sırasında yılını verdi. Muthiş bir eser çıkü ortaya. eskitilmiş boya tekniğini de öğrendik. Aile Batih sürdü. içine girdikçe Onun birkaç kitabını okudum. Başka türlü bir ounasma rağmen Osmanlı hayat tarzmı daha çok iş çıktı. araşOrnıacı yazar. Dolayısryia kendisine benimsediği için evin düzeni de çok alarurka. mutesekkirim. Burada onu söylemek isterim." Mesela bahçeye bir Yani altta bir misafir odası ve ona açüan dort oda Rahmı Bey acaba yalıyı alışının oykusunu bıze var. Tıpkı kanııyank gibL. Bahçede çok güzel 9 çıkıntı yapmışlar. anlatır m ı "Ailenin öyküsü çok Uginç. Osmanlı bir sersebil var. Onu da aynen yerine koyduk. tarihiyle çok iç içe. Arzu ederdim ki yahnm Mutfağı Salonun mermerieri çatlamış, kırürruştL Onlan arkasmdan geçen yolun adını Ostrogog Caddesi söküp yine eski tarz mermerler döşedik. Aynca genişletmişler. Biz o koysunlar. Ama bu saatten sonra bu olabilir mi? salona alttan ıatma koyduk." çıkıntıyı içeri aldık. Bümiyorum. Biliyorsunuz, Anadolu Bır de ılgınç bır şey yapmışlar Evin bır Hisan'ndayken onlara komşu oturdum. Ben Mutfağı küçülttük. odasında eskı tarz, Fransız yapımı, uzen çıçek 1%667'den itibaren Anadolu Hisan'nda fıgurlenyle bezelı bır radyator buhnuşlar Bunun Merdivenler dardı. oturmaya başladını. Aradan birkaç yıl geçtikten aynısını Demır Dokum'de çoğalttırmışlar Ust sonra bir gün akşamuzeri bahçede oturmaya \e Genişlettik. kat odalara bunlardan yerleştırmışler Aynca sohbete davet edildim. Hiç unutmuyorum. O gun bunlardan sen uretıme geçıp pıyasaya vermışler Ihtiyarladığımızda hava sıcak olmasına rağnıen Kont Jean Ostrogog Bır de sıcak ve soğuk hava puskurten klımalar belki yukanlara şık, ydekh' bir kostüm içuıdeydi. Gözüne de her Rahmı Koç burada biraz da sıtem ediyor zaman olduğu gibi monokl takmışü." merdivenle çıkamayız "İstanbul'a bir eser kazandırdık. Bu kadar Yalı, benzetme yerındeyse. Babıl Kulesı titizhk gösterdik. Ama her gün hem Belediy e'den, diye iki kişilik küçük gıbıymış Hemen hemen her dıl bu evde hem de Amtlar Kurulu'ndan gehp denetlediler.'' konuşulurmuş O kadar uluslararası bır tanıdık bir asansör koydurduk. 19 v e 2 0 yuzyıllan yalayıp bugune kadar gelen \e ahbap çevrelen varmış bır yalının bu kadar dar bır alana sıkışarak Eve hiç bakılmadığı Gen yanını Rahmı Koç'tan dınlıyoruz anlatmaya çalıştığımız ılgınç oykusu Keşke için çürüyen tavanlar, " Yahyı uzaktan görür ve beğenirdim. Ama hiç Istanbul'un yanıp gıden ya da yıkılıp yenne içine girnıemiştim. O zamanki zevkinıle bana çok kablolar, borular, koskoca betonlar dıkılen e s b , canım yapılan da abartılı büyüklükte ve gösterişli gelmişti Gel duyarlı ellere duşup korunabılseler, bugunlere hepsi değişti." zaman git zaman Jean Ostrogog oldu. gelebılselerdı R