Katalog

18 ARALIK 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ H A B E R L E R dishab@cumhuriyet.com.tr SEFİNEİ TERAKKİ DtİRÜST TABİAILI İSTANBUL EFENDİSİ ABDÜ1CA1TBAZ1 IN TURHAN SELÇUK GEÇMİŞTEIV GELECEĞE ORHAN ERtlVÇ Ucu Açık Üstii Kapalı Avrupa Birliği (AB) liderlerinden müzakerelerin 3 Ekim'de başlayacağı sözünü alrnamız, kimi çevreleri neredeyse bayram sevincine boğdu. Gazetelere bakınca, Erdoğan'ın düşünselyandaşlarının endişeli, yandaşlık etme zorunda olduklarını düşünenlerin ise mutlu ve sevinçli olduklan görülüyor. Kolay anlaşılabilir bir durum değil ama, yadırgamak da gerekmiyor. Çünkü birinci gruptakiler uzlaşma metnine gelene kadar Brüksel'de yaşananlarla vanlacak sonucun Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) karizmasını çizmesinden korkuyortar. Eee. Kolay değil. Yüzde 25 oylaTürkiye'nin yüzde 68'ini temsil etme çarpıklığını korumak, gelecekte daha da zoriaşabilir. Kadrolaşmanın önü de kesilmiş olur. Bayram yapanlar ise holding medyası. Avrupa Birliği'nden tarih alınması, Türkiye'nin üyeliğini kesinleştirmese bile holdinglerin Avrupa'nın büyük sermayedarlan ile işbiriiğinin önünü açacak ya. Yeter de artar bile. ••• Pazarlıklardan ve 25 ülke liderinin konuşanlannın söylediklerinden çıkarılan sonucun "müzakereierin ucu açık" olduğuna işaret sayılacak tam üyelikle sonuçlanacağı varsayımına ulaşmak ne kadar doğru? Çünkü kullanılan "ucu açık" niteleme sıfatının gerçeği yansrttığını sanmak insana safdillik olarak geliyor. Bu nedenle gerçek sıfatın "ucu açık, üstu kapalı" olduğunu söylemek, daha akılcı geliyor. Çünkü hem nereye varacağı hem de içinden daha neler çıkacağı bilinemiyor. Bizimkiler, uluslararası ilişkilerin "iyiniyete" üayalı olduğunu sanırken, karşımızdakiler bunun "ulusal çıkarlara" dayalı olduğunu söylemekle kalmıyor, ispat da ediyortar. Bu açıdan bakınca, Başbakan Erdoğan'ın "Milli çıkariarımızın müsaade etmediği hiçbir adımı asla atmayız" sözlerinin, bir blöf olduğunun anlaşılmasına karşın yine de söylenmiş olmasını önemli bir adım olarak nitelendirebiliriz. ••• Kıbns Rum Yönetimi'nin adanın mutlak temsilcisi olduğunu kabul ettirme girişımleri, Brüksel Doruğu'nun gündemini neredeyse kilitledi. Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti (KKTC) birkaç kez tarihte kalma tehlikesi atlattı. Ama tehlike geçmiş değil. Çünkü Italya Başbakanı, belki de Akdenizli olmasının verdiği cesaretle, Erdoğan'ın kendisine "Kıbns Cumhuriyeti'ni tanıyacağını" söylediğini açıkladığında sanki ortaya bir bomba düştü. Kıbns Rum Yönetimi de "bastınrsak başarmz" sanısına vararak, veto sözcüğünü bile ortaya atıverdi. Kıbns Rum Yönetimi'nin "yazılı" taahhüt istemekten vazgeçmesini, bugün büyük olasılıkla "Türkiye'nin başansı" sözcükleriyle okuyacağız. Oysa Fransa ve Almanya'nın kendi ulusal çıkarlannı ve saygınlıklannı zedelemeyecek olsaydı, bugüne kadar olduğu gibi Rumlara an<a çıkmalan beklenebilirdi. Anladılar ki küçük bir adanın yansını temsil edenler, kendilerine de tepeden bakıyor. Tercihlerini Türkiye'den değil AB'den yana koydular. Iki gündür televizyonlann büyük bölümünde söylenenleri değil de algıladıklannı anlatanlar çoğunluktaydı. Bu nedenle Türkiye'de zaten kanşık olmaya aday kafalar büsbütün kanştı. Bu arada AB Komisyonu Başkanı Barrosso'nun çok önemli bir cümlesi de gürültüye gitti. Bizimkiler, sonuç bildirgesinin içeriğini ve tarih alınmasını yeterli görürken Barrosso, bunun pek de önemli sayılmayacak bir başlangıç olacağını, asıl önemli olgunun "Avrupa halklannın kalplerini ve zihinlerini kazanmak" olduğunu söyledi. Amerika Birieşik Devletleri'ndeki Ikiz Kuleler'e saldın sonrasında terör ve Müslüman kavramlan zihinlerde ortak bir yer edindi. AB üyesi Hollanda'da dini inançlar yüzünden işlenen cinayet de üzerierine tabiri caizse tüy dikti. Bu nedenle, uzlaşma metnine onay veren ülkelerin liderleri, halklanna karşı da sorumluluk üstlendiler. AB ülkelerinde yüzde 25 oyla yüzde 68 çoğunluk sağlanamadığını, bazen bir oyun bile dengeleri değiştirdiğini düşünürsek Barrosso'nun sözlerinin önemi büsbütün ortaya çıkıyor. Bizimkiler, AB ülkelerinden Hıristiyanlıklannı ortaya çıkarmamalannı isterken kendi Müslümanlıklannı öne çıkarmayı marifet sayıyorlar. O ülkelerdeki Türklerin bir bölümünün giyim kuşamını, okullara giden kız çocuklann başlannı örtmelerini, beden eğitimi derslerine girmemelerini istemeyi yoğunlaştırarak baskı oluşturmasını yadırgıyorlar. Bu da kuşku ve rahatsızlığı arttınyor. Rum'un vetosunu aşabiliriz ama halklann halkoylamasındaki "hayır" oylannı bu kafayla zor aşanz. HARİKULÂDE MACERALAEI KISIM IESMİLİ BÎRDEN ABD ile balistik füze savunma sisteminin geliştirilmesinde işbirliği anlaşması imzaladı Japonya fîize kaikanı içinde Afganistan'da cezaevinde çatışma: 9 ölü • KÂBtL(AA)Afganistan'ın başkenti Kâbil'de bir cezaevinde çıkan isyanda 9 mahkum öldü. Polis, Afgan askerlerinin, Puli Cerki cezaevinde girişi kapatarak isyan başlatan El Kaide yanlısı silahlı 2 mahkumu öldürdüğunü bildirdi. tsyan sırasında da 5 gardiyan ve 2 mahkumun öldüğü, operasyonun sona erdiği ve olayın kontrol altına alındığı belirtildi. Ölen mahkumlardan 3'ünün Pakıstanlı, diğerinin Iraklı olduğunun sanıldığı kaydedildi. Dış Haberler Servisi ABD ile Japonya, balistik fiize savunma sisteminin geliştirilmesinde işbirliği öngören bir anlaşma imzaladı. Japonya'nın, silah ihracına ilişkin yasağı hafifletmesinden bir hafta sonra yapılan anlaşma, bilgi alışverişini ve fiize kalkanı çalışmalannda işbirliğini hedefliyor. Japon savunma yetkilileri, başlangıçta ortak araştrnnalar yapılacağını, daha sonra ise bu alanda ortak üretime geçilmesinin hedeflendiğini kaydettiler. Yetkililer, anlaşma ile birlikte ABD ve Japonya arasındaki ilişkilerin • Japonya ile ABD, fiize savunma sistemindeki ortak çalışmalara, Kuzey Kore'nin 1998'de yaptığı fiize denemesinden kısa süre sonra başlamıştı. Uzmanlar, 9.56 milyar dolara mal olacak sistemin Japonya'da 2007'de konuşlandınlabileceğini, 201 l'e kadar tam kapasite çahştınlabileceğini söylüyorlar. güçleneceğine inandıklannı da belirttiler. ABD'nin Japonya Büyükelçisi Howard Baker ise "Füze savunma araşürma ve getiştirme projelerinin dünyada banş ve istikran giiçtendireceğüıi" söyledi. Diğer yandan, VVashıngton'ın fiize kalkanıyla ilgilı mılyarlarca dolarlık planlarının, çarşamba günkü fiize denemesinin başansız olması üzerine yoğun bir biçimde tartışılmaya başlandığı belirtiliyor. Beyaz Saray'ın, başansız denemeden bir gün sonra yaptığı açıklamada ise ABD Başkaru George Bush'un fiize savunma sistemiyle ilgili planlannı sürdürmede kararlı olduğu bıldirildi. Açıklamada, füze savunma planlannın, balistik füze saldırılanna karşı "en önemli caydıncı" olduğu vurgulandı. Jap>onya ile ABD, füze savunma sistemindeki ortak çalışmalara, Kuzey Kore'nin 1998'de yaptığı füze denemesinden kısa süre sonra başlamıştı. Japonya, geçen yıl ABD'den füze savunma sistemi satın alma karan almışrı. Uzmanlar, 9.56 milyar dolara mal olacak sistemin Japonya'da 2007'de konuşlandınlabileceğini, 2011 'e kadar tam kapasite çalıştınlabileceğini söylüyorlar. İngiltere'de Yargıçlar Kurulu yasayı AİHS'ye aykın buldu Yeni yasa yürürlükte Süresiz gözaltına ret Devlet zehiplemedi' • Dış Haberler Servisi Ukrayna'da Başbakan Viktor Yanukoviç ve muhalif lider Viktor Yuşçenko kendilerine yöneltilen suçlamalan yanıtladı. Amerikan Associated Press ajansına verdikleri demeçlerde Yanukoviç, rakibi Yuşçenko'nun "kesinlikle Ukrayna devletince zehirlenmediğini" söylerken, Yuşçenko da "ABD'den bir kuruş almadığını" belirtti. Yanukoviç, "Yuşçenko'nun iddia ettiği gibi Ukrayna istihbarat teşkilatı başkanıyla yediği yemekte zehirlendiği iddiasının kanıttan uzak bulunduğunu" kaydetti. Dtş Haberler Servisitngiltere'nin en yüksek yargı organı "Lordlar Kamara9 Yargıçlar Kurulu", hükümetin 11 Eylül saldınlannın ardından çıkardığı yasaya dayanarak yabancı uyruklu terör zarüılannı süresiz gözalnnda tutmasının hukuka aykın olduğuna karar verdi. Lordlar Kamarası'nın 9 üyesinden oluşan Yargıçlar Kurulu, 3 yıldır hapiste tutulan ve haklannda hiçbir suçlamada bulunulmayan 11 zanlının avukatlan tarafından yapılan başvuruyu haklı buldu. Mahkeme antiterör yasasının hukuk devleri ilkelerine ve Avrupa însan Haklan Sözleşmesi'ne aykın olduğuna karar verdi. ABD isuhbaratı tek elde W\SHINGTON (AA) ABD Başkanı GeorgeBush, bütün istihbarat kuruluşlannı çatısı altında toplayacak Ulusal istihbarat Direktörlüğü ve Terörle Mücadele Merkezi kurulmasını da içeren yasayı, Kongre'de kabul edilmesinin ardından imzalayarak yürürlüğe koydu. Amerikan istihbarat yapılanmasında köklü değişiklikler getirecek istihbarat yasası, ABD'de son 50 yılda ıstihbarat alanında atılmış en büyük değişiklik oldu. Yeni yasayla sınır güvenliği ve havacılik daha da sıkılaştınlacak. Yasa için imza töreni düzenlenirken törene, CIA Başkanı Porter Goss, FBI Başkanı Robert Mueller, Kongre üyeleri ve 11 Eylül Komısyonu üyeleri ve 11 Eylül'de öldürülen kurbanlann yakınlan katıldı. Yeni istihbarat şemsiyesi altında ülkenin 15 istihbarat ajansı toplanacak. Bush'un, yeni oluşturulacak Ulusal İstihbarat Direktörlüğü'ne de yeni bir isim ataması bekleniyor. Yeni istihbarat direktörü, istihbarat bütçesinin büyük bir bölümünü elinde tutacak. ABD'de 11 Eylül saldınlannın ardmdan, ülkenin istihbarat eksiklikleri ciddi bir incelemeye ahnmış, Kongre'rün atadığı üyelerden oluşan bağımsız 11 Eylül Komisyonu birraporhazırlayarak ülkenin yeni istihbarat yapılanmasuun unsurlan için tavsiyelerde bulunmuş, bu tavsiyeler Bush tarafından kabul görmüştü. ••• 3 yıldır yargdanmadan tutuklular Karar, 11 göçmenin serbest bırakılacağı anlamma gelmese de hükümetin güvenlik politikalanna ağır bir darbe olarak nitelendirildi. Tutuklular, insan haklan örgütleri tarafindan îngiliz Guantanamosu olarak nitelendirilen Belmarsh Güvenlik Cezaevi'nde 3 yıldır yargılanmadan tutuluyorlardı. Geçen hafta isrifa eden Içişleri Bakanı David Blunkett'ın eseri olan yasa, 11 Eylül 2001 'de ABD'de düzenlenen saldınlann ardından çıkanlmıştı. Yasayı geçersiz ilan eden yüksek mahkeme, yasanın değiştirilmesini de talep etti. Yeni îçişleri Bakanı Charles Clarke, yasanın aynmcılık içeren maddelerinin nasıl düzeltileceğine parlamentonun karar vereceğini belirtti. Yasa gereği süresiz olarak cezaevinde tutulan göçmenler, terörist gruplara yardım etmekle suçlanıyorlar. Ancak tutuklulann bu suçu işlediğine ilişkin bir belge bulunmuş ya da mahkemeye sunulmuş değil. Bu nedenle tutuklular hakkında herhangi bir dava da açılamıyor. Musul'da direnişçilerin bir araca düzenlediği saldında 4 Idşi öldü. (Fotoğraf: AP) 5 Filistinli olduruldu • GAZZE(AA)tsrail ordusunun, Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus mülteci kampına düzenlediği operasyonda 5 Filistinli öldürüldü, 8'i yaralandı. Filistin güvenlik kaynaklanna göre Israil tanklannın ateş açması sonucu, Rahmi Ebu Sayda (24) adlı Filistinli militan ve Said Ebu Said (25) adlı sivil hayatını kaybetti. Tanklann ateş açması sonucu kamptaki 8 Filistinli de yaralandı. Saddam ilk kez avııkatlanyla görüştü DışHaberferSeıviaIrak'ta30Ocak'ta yapılması planlanan seçimler öncesinde saldın ve çatışmalar devam ederken devrik lider Saddam Hüseyin'in yakalanışından bu yana ılk kez kendi avukatlanyla görüştüğü bildirildi. Dün Bağdat'ın güneyinde direnişçiler tarafından öldürüldükleri düşünülen 2 erkeğin cesedi bulundu. Anbar eyaletinde bir ABD deniz piyadesi çatışmada öldürüldü. Musul'da direnişçilerin bir araca düzenlediği saldında 4 kişi yaşamını yitirdi. Görgü tanıklannın verdiği bilgiye göre, aracı ateşe veren direnişçiler, araçtakı 3 Batılıyı ve Iraklı şoförünü öldürdüler. Öldürülen Batıhlardan birinin kafasının kesildiği kaydedildi. Kerkük'teki bir Kürt mülteci kampına düzenlenen fiize saldınsı sonucunda 3 kişi öldü, 10 yaşındaki bir çocuk yaralandı. Kerbela'da meydana gelen patlamada en az 10 kişi öldü, 40 kadar kişi yaralandı. Latifıye yakınlanndaki bir kontrol noktasında da 2 Irak ulusal muhafızı öldürüldü, 2'si yaralandı. Saddam Hüseyin'in yakalanışından bu yana ilk kez ailesinin atadığı avukatlarla görüştüğü bildirildi. Avukatlan devrik liderüı sağlık durumunun iyi göründüğünü söylediler. oerinc@cumhuriyetcom.tr Hitler vepgi kaçakçısı' • FRANKFUKT(Cumhuriyet Bürosu) Almanya'da emekli bir noter, Adolf Hitler'in vergi kaçırdığını ortaya çıkardı. Hitler'in vergi dosyalannın peşine düşen 71 yaşındaki Emekli Noter KlausDieter Dubon'un yaptığı araştırmalara göre Hitler, Aralık 1934'te gizli bir operasyonla 400 bin markı aşan vergi borcunu gizlemeyi başarmış. 19 Aralık 1934'te, dönemin Münih Maliye Dairesi Müdürü Ludvig Mirre aldığı bir emirle Hitler'in vergi borçlannı silmiş. 1935'teise Hitler kendini vergiden muaf ilan eden bir karar çıkartmış. DÎNLEME CtHAZI BULUNDU BMbinasında telekulak Dış Haberler Servisi Birleşmiş Milletler'ın (BM) Cenevre'deki bürosunda yapılan bir onanm çalışması sırasında gizli dinleme cihazı bulundu.Fransızca yayın yapan TSR televizyonunun, "Fransız Salonu" olarak bilinen büyük bir toplantı odasında onanm yapılırken işçiler tarafından Rusya ya da Doğu Avrupa yapımı gelişmiş bir gizli dinleme cihazı bulunduğu yönündeki haberi BM tarafından doğrulandı. BM'nin Cenevre'deki sözcüsü Marie Heuze, TSR'ye haberden sonra yaptığı açıklamada, Franstz Salonu'nda onanm çalışmalan sırasında gelişmiş bir gizli dinleme cihazırun bulunduğunu doğruladı, ancak başka aynntı vermedi. BM'nin Avrupa merkez bürosundaki Fransız Salonu'nda, BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile BM'nin Cenevre'deki temsücisi Sergey Orconikidze arasmda her çarşamba günü telekonferans görüşmesinin yapıldığı, salonun devlet başkanlan, bakanlar ve heyet başkanlan tarafından da kullanıldığı belirtiliyor. Bu arada, TSR, olayla ilgili iç soruşturma açılması talimatı verildiğini ve konunun çok gizli şeklinde sınıflandınldığını kaydetti. BM açıklamasında da ilk soruşturmada, dinleme aletinin kim tarafından yerleştirildiğinin belirlenemediği belirtildi. Sri Lanka sele teslim Sri Lanka'nın kuzey ve doğu kesimlerini hedef alan yağışlann yol açüğı seDer nedenhie evierini terk eden on binlerce kişL okullar, tapınaklar ve kiliselere sığınmak zorunda kaldı. Pazartesi günü başlayan yoğun yağışlardan sonra me> dana gelen toprak ka> masının 4 ldşilik bir ailenin de dahil olduğu 7 kişinin ölümüne yol açüğı bUdirildL Yaklaşık600 bin kişivi oluşturan 150 bin ailenin selden etkilendiği ve 200 bin kadannın da evlerini terk ettiği ka> dedildi Hükümet barınak ve gıda sağlamak üzere yardım çalışmalannı voğunlaşünu. (Totoğraf: AP) Süheyla OKAN M. Eşber OKAN Büyüyen bir özlemle anıyoruz. Fehmi Okan, Lale Okan, Efsun (E.K.K.E.)