Katalog

18 ARALJK 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishaba cumhuriyet.com.tr 11 Türkiye'ye Kıbrıs Rum kesimini tanıdığım yazılı olarak açıklaması için baskı yapan AB geri adım attı Göniiküz uzLaşma rüksel doruğunda çetin pazarlıklann ardından geri adım atan AB liderleri yine de taleplerinden tümüyle vazgeçmedi. Türkiye, AB liderlerinin baskılan sonucu müzakereler başlayana kadar Rum kesimini tanımayı sözlü olarak taahhüt etmeyi kabul etti. nkara'nın lehine değişikliğe gidilen bir diğer madde de kalıcı önlemlere ilişkin paragraf oldu. 'Kalıcı' sözcüğüne açıklık getirilen paragrafta "Uzun geçiş dönemleri, kalıcı önlemler, derogasyonlar gibi koruyucu önlemleri içeren mevcut kalıcı maddeler kullanılabilir" denildi. Brüksel'de gergin saatler... ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL Avrupa Birliğı'nin(AB)Brükserdekı 1617 Aralık doruğu sırasında krize neden olan Kıbns konusunda dün taraflar arasında uzlaşmaya vanldı. Bir önceki taslakta Türkiye 'den Ankara Anlaşmasrnı yeni üye ülkelerini dikkate alacak biçimde genişleten protokolü ımzalamasını koşul olarak getiren AB, geri çekti. Türkiye'nin karşı çıktığı bu madde üzerinde gen adım atan AB, Ankara'nın protokolü 3 Ekım 2005 tarihinden önce ımzalamasına yönelik olarak Türkiye'nin iyi niyet beyanını yeterli buldu. Doruk sonuç bildirgesinin 19. maddesinde "AB Konscyi Türkiye'nin Ankara Ardaşması'nı yeni üye ülkeieri dikkate alacak şekDde genişleten protokolü imzalama karannı memnuniyetle karşılar" ifadesi yer alarak maddeye şu ıfadeler eklendı: "Bunun ışığında AB Konseyi Türkiye'nin Türk hükümetinin Ankara Anlaşması'ndan doğan protokolü müzakerelere başlama tarihinden önce ve taraflar arasında bir anlaşma sağlanmasından ve on yeni ülkeye gerekli uyarlamalann tamamlanmasının ardından imzalamaya hazır ounasına yönelik bildirisini memnuniyetle karşüar." Erdoğan 'ı Gül önledi AYHAN ŞLMŞEK / ELÇTN POYRAZLAR BRÜKSEL AB'nin Kıbns basbsı nedeniyle zor anlar yaşayan Başbakan Recep Tayip Erdoğan'ın, müzakerelerde masadan kalktığı, Erdoğan'ı Dışişleri Bakanı AbduDah Gül'ün ıkna ettiği öğrenildi. AB liderlerinin katı şartlannı içeren karan değiştirmek için dün sabah kurmaylanyla birlikte Dönem Başkanı Hollanda ile temaslarda bulunan Erdoğan. sürekli olarak "25 üye ülke olarak anlaşnk, bunu değiştinnemizzor" sözleri ile karşılaşınca sert tepki gösterdi. Erdoğan, "Daha fazb konuşmamızm bir anlamı yok" diyerek masadan kalktı ve görüşmeden aynldı. Erdoğan ile Dönem Başkanlığı arasında dün sabah yaşanan tartışmalarda Türkiye ile AB ilişkileri kopmanın eşiğinden döndü. Brüksel'de yaşananlar ve perde arkası gelişmeler şöyle: AB'nin Brüksel doruğunun ardından çektirilen geleneksel aile fotoğrafinda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da yer aldı. (Fotoğraf: AA) uyannca Türkiye'nin söz konusu protokolü müzakerelerin başlamasından önce imzalaması niyetini teyit eder. AB Konseyi bu gelişmelerin Türkiye ve tüm AB üyesi ülkeler arasuıdaki iüşkiİeri kolay laşüraeağını ve geüştireceğmi ümh eder" paragrafı sonuç bildirgesinin son halinde yer almadı. Ankara, Dönem Başkanlığı ıle Kıbns konusunda uzun saatler görüşmelerde bulundu. Sonuç bildirgesinde Ankara'nın lehine değişikliğe gidilen bir diğer madde de kalıcı önlemlere ilişkin paragraf oldu. Kalıcı önlemler paragrafında "kahcı" sözcüğüne açıklık getirilen paragrafta, "Uzun geçiş dönemleri, derogasyonlar (istisnalar), özel düzenlemeler ve kahcı önlemler gibi koruyucu önlemleri içeren mevcut kahcı maddeler kullanılabilir" deniyor. Ege sorununun ıma edildiği "iyi komşuluk ilişkUeri" maddesinde küçük bir değişikliğe giden AB liderleri, Türkiye ve komşulan arasındaki smır anlaşmazlıklannda bugüne kadar gösterilen çabalann ve iradenin dikkate alındığını bildiriyorlar. Maddede, daha önceki halinde olduğu gibi gerekirse sınır anlaşmazlıklannın çözümü için Uluslararası Adalet Divanf nabaşvurulabileceğı önerisi getinliyor. Sonuç bildirgesinde AB Konseyi'nin, Komısyon'un belirttiği altı yasanın kabul edilmesini memnuniyetle karşıladığı belirtılerek Türkiye'nin Kopenhag sıyasi kriterlerini yeterli düzeyde tamamladığına karar venldiğı söyleniyor. önceden garanti edilemeyen ucu açık bir süreçtir" ifadesi yer aldı. Fransa'nın Türkiye'nin müzakere sürecinde başansızlığa uğraması durumunda başka seçeneklerin de öngörülmesine yönelik önerisi de bu madde içinde yer buldu. Buna göre "Kopenhag kriterleri göz önüne alınarak aday ülkenin üyelik zorunluluklannı yerine getirnıemesi durumunda, aday ülkenin Avrupa yapılanna sıkı bağlaıia kenetlenmesi sağlanmah" deniyor. Dıplomatik kaynaklar, bu maddenin ileride imtiyazh ortaklığa açık kapı bırakacak bir unsur olabileceği görüşünü bildiriyorlar. Sonuç bildirgesi aynca müzakere başlıklarının kapanması ve gerekli görüldüğünde açılması konusunda kıstaslar getirilebileceğine atıfta bulunuyor. Bu maddeye göre yasal düzenlemelerin sağlanması yeterli görülmezken uygulama konusunda da zorunluluklar getiriliyor. Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkenende, sonuç bildirgesinde yer alan Kıbns'a ilişkin maddenin Güney Kıbns'ın resmi ve yasal tanınması anlamına gehnediğini söyledi. AB doruğunun ardından basın toplanhsında konuşan Balkenende, Ankara Anlaşması protokolünü imzalama niyetinin bu yönde atıhnış ılk adım olduğuna dikkat çekti. ıse 2007 yılında son bulacağını da bildırdi. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barrosso ise bu karann bir son değıl bir başlangıç olduğunu söyledi. • Türk heyetinde hayal kırıklıği: özel Kıbns doruğu Kıbns konusunda çetin pazarlıklarla başlayan doruğun ikınci gününde Erdoğan'ın Balkenende ile yaptığı görüşmenın ardından Kıbrıs üzerine özel bir buluşma yapıldı. Almanya, Fransa, tngiltere, Yunanistan ve Hollanda'nın katıldığı mini dorukta Ankara'nın istekleri değerlendirildi. AB'ye yakrn kaynaklardan elde edilen bilgiye göre Ankara'nın tepkisi üzerine AB'nin Kıbns maddesine ilişkin açılım yapabileceği söylendi. Türkiye'nin Ankara Anlaşması protokolünü parafe etmesi ya da imzalamasındansa sözlü bir taahhüdün kabul edilebilir olacağı görüşü öne çıktı. AB liderlennin 16 Aralık akşamı yemekte aldıklan Türkiye karan, Conrad Oteli'nde kalan Türk heyetine ulaştığında büyük hayal kınklığı yarattı. Ingiltere'nin Ankara Büyükelçı Peter Westmacott, otelde Türk yetkililere bilgi verdi. Heyette bulunan diplomatlar, özellikle Kıbns koşulu nedeniyle "hayal lankhklannı" ifade ederken şaşkınlık ve karamsarlık tüm lobiyi sardı. Protokol imzalanacak Bu maddeyle protokole ilişkin anlaşmalannı ve uyarlamalan hazırlayan Türkiye'nin 3 Ekim 2005 tarihine kadar Ankara Anlaşması'nda doğan protokolü imzalaması bekleniyor. Bundan önceki metne eklenen Kıbns'a ilişkin belgede "Dönem Başkanlıgı, Komisyon ve Türkiye tarafından 17 Aralık 2004 tarihinde Ankara Aıüaşması'nm 25 üye ülkeye genişletilmesini AB amna memnuniyetie karşdayarak AB Konseyi'nin 19. maddesi Caranti yok Balkenende, tüm AB üyesi ülkelerin protokolün imzalanmasını istediğini söyledi. 17 Aralık'ta bir tarih yazıldığına işaret eden Balkenende, bu karann sonuçlanmn gelecekte görüleceğinı ifade etti. Türkiye'nin AB doruğunda alınan karan kabul etriğini söyleyen Balkenende, müzakere sürecinin sonunun önceden garanti edilemeyeceğini söyledi. Balkenende, Hırvatistan'la müzakerelerin Nisan 2005'te başlayacağını, Bulgaristan ve Romanya ile müzakerelerin • BerlUSCOnl'den SOfiuk dUS: Yemeğin ardından Türk gazetecilerin sorulannı yanıtlayan Berhısconi'nın, "Türkiye'nin Kıbns Cumhuriyeti'ni müzakereler başlamadan Ekim 2005'e kadar tanıması gerekhor. Erdoğan zamana ihtiyacı olduğunu söylemişti. Zamanı veriyoruz" sözlen, Erdoğan için soğuk duş oldu. • Balkenende'den Erdoğan'a davet: Hedef katılım Müzakerelerin çerçevesi bölümü altında yer alan müzakerelerin hedefıne değinen madde, Türkiye'nin talepleri doğrultusunda herhangi bir değişikliğe uğramadı. Bu maddede "Müzakerelerin ortak hedefi kanhmdır" denirken "Müzakereler, sonucu AB Dönem Başkanı Hollanda'nın Başbakanı Balkenende, karar hakkında bilgi vermek için Erdoğan'ı Konsey binasına davet etti. Erdoğan, bakanlar, milletvekilleri, danışmanlar ve diplomatlann bulunduğu kalabahk bir heyetle Konsey binasına gitti. Erdoğan hızlı ve sinirli adımlarla girdiği Konsey bınasında gazetecilerin sorulannı yanıtlamaktan kaçındı. BaUcenende Erdoğan'dan 17 Aralık sabahına kadar protokolün imzalanmasını talep ederken görüşme anlaşmazlıkla tamamlandı. Erdoğan'ın, "600 bin Rum'u 70 mihon Türk'e tercih ettiniz. Demek ki size hiçbir şey anlatamanuşız" dediği öğrenildi. Erdoğan'ın Konsey binasından çıkarken yüzünün oldukça asık olduğu dikkat çekti. dedi: Dönem Başkanlığı ile yapılan görüşmelerde anlaşma sağlanamadı. Gece 02.15'te otele dönen heyette Bakan Gül ve Dışişleri diplomatlannın çok kızgın olduklan görüldü. Gül, hiçbir açıklama yapmadan doğrudan odasına giderken Erdoğan'ın gergin ve düşünceli olduğu gözlendi. heyetindekı diplomat ve danışmanlar, sabah 07.30'da AB Dönem Başkanlığı yetkilileriyle bir araya gelerek Türkiye'nin kabul edebileceği bir karar için, 17 Aralık karannda değişiklik istediler. Türk tarafinın önerileri Dönem Başkanlığı tarafından benimsenmedi. Erdoğan, sabah 09.15'te AB Dönem Başkanlığı ile ikinci kez bir araya geldi. Görüşmede ipler koptu. Erdoğan masadan kalkarken Gül ikna için çaba gösterdi. basın danışmanı Ahmet Tezcan, Türk gazetecilere Ankara Protokolü'nün imzalanması talebine tepki olarak doruk bitmeden, Erdoğan'ın Türkiye'ye dönebileceğini açıkladı. Erdoğan'm Türkiye'ye dönebileceğinin duyuruhnası AB liderlerini harekete geçrrdi. tngiltere Başbakanı Tony Blair, Erdoğan'la bir araya gelerek Brüksel'den aynhnaması konusunda ikna etti. • Erdoğan'dan Hollanda'ya sitem: Erdoğan, Kıbns Rum kesimini tanıma sözü vermesini 'kazan kazan anlayışı' diye savundu Başbakan'da zafer havası .nkara Anlaşması'nın, Kıbns Cumhuriyeti'ni de içerecek şekilde yenilenmesinin tümüyle "teknik bir prosedür" olduğunu öne süren Erdoğan, bu protokolün imzalanmasının kesinlikle bir tanıma anlamına gelmediğini savundu. dür" olduğunu öne süren Erdoğan, bu protokolün imzalanmasının kesinlikli bir tanıma anlamına gelmediğini savundu. Erdoğan, bunu, Konsey'de yaptığı konuşmada da tutanaklara geçirdiğini söyledi. bizden zaman istemişti. Biz de bu zamanı veriyoruz" demişti. Başbakan Erdoğan, basın toplantısında, AB 'nin doruk öncesinde Kopenhag ölçütlerine uymayan bazı yeni koşullar öne sürmeye çalıştığını kabul ederken karara giren "ucu açık" müzakere ifadesini yine de savundu. Erdoğan. "Zaten müzakere şu tarihte başlayacak şu tarihte bitecekdiye bir şe\ söz konusu değil" diye konuştu. Erdoğan'ın konuşması sırasında Türkiye'nin AB'ye kazandıracaklan konusunda kullandığı "interaktif insan potansrveti" ifadesi ile neyi kastettiği anlaşılamadı. Basıntoplantısını izleyen çok sayıda gazeteci de bu ifadeyi anlamadı. Müzakerelere başlanmasının ardından Türkiye'nin daha zor ve engebelerle dolu bir süreçle karşılaşacağını söyleyen Erdoğan, "Amainamyorum ki Türkiye interaktif insan potansiyeliyle evvelaflah bunu aşacakür" diye konuştu. Erdoğan, alınan karann "Avrupa'ya hayırh ohnasını" da diledi. Erdoğan, bir gazetecinüı "Karar içinizesindimr sorusu üzerine ise "Biz bunu bir ök;üde daha önce Bürgens • Cül kızdı, Erdoğan 'Hayırlı olsun' AYHANŞtMŞEK BRÜKSEL Avrupa Birliği'nden (AB) müzakere tarihi alabihnek için Kıbns konusunda geri adım atan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kendisini "Bu bir kazankazan anlayışıdır" diyerek sa\undu. AB lıderlennın Türkiye karan öncesinde, "mitti menfaatlanmızın izüı vermediği hiçbir adımı atmayız" açıklamasını > apan Erdoğan, AB'nin baskılan İcarşısında 24 saat içerisinde geri adım attı. Erdoğan'ın Rumlann Kıbns Cumhuriyeti'ni "dolayhtanıma" anlamına gelen ek protokolü imzalama karan, Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın paraf attığı belge ile AB'ye iletildi. Başbakan Erdoğan, AB'nin katı şartlar içeren, "ucu açık" müzakerelere başlama karannı, dün akşam düzenlediği basın toplantısıyla "zafer havasmda" sundu. Dışişleri Bakanı AbduDah güL hükümet adrna Kıbns kararuıa imza koyan Beşir Atalay ve kurmaylanyla birlilcte gazetecilerin karşısına çıkan Erdoğan, beraberinde gelen AKP milletvekillerinin alkışlanyla karşılandı. Erdoğan konuşmasında, Kıbns konusuna kısaca değinirken yoğun temaslan sonucunda bunu "Avrupa'nm uzlaşı kültürü çerçevesinde" çözdüklerini söyledi. Türkiye'nin AB ile ilişkilerini düzenleyen 1963 tarihli Ankara Anlaşması'nın, Kıbns Cumhuriyeti'ni de içerecek şekilde yenilenmesinin tümüyle "teknik bir prose A tock görüşmelerinde yaşadık. Bu bir kazan kazan anlayışıdır. Burada yüzde yüz beklediğinizi alanıazsınız" yanıtını verdi. Erdoğan, " \ üzde \üz beklediğinizi ahnak derseniz bu ifade çok mübalağah olur. Fakat başannk diyorum" dedi. • Güne müzakereyle baslandi: Türk Erdoğan'a Kürt sorusu Erdoğan, başka bir gazetecinin "AB sürecinin BrükselAnkaraDryarbakır hatünda Kürtler için ne getireceği" sorusu üzerine ise ilginç bir yanıt verdi. Erdoğan, "Bizim farkh bir hattımız yok sadece Türkrye Brüksel hatnmız var. Türkiye'de 72 mihon Türkiye Cumhuriyeti vatandaşmıız. Hepsi canımız ciğerimiz. Olay bu kadar basit" karşılığını verdi. Başbakan Erdoğan'ın, Danimarkah bir gazetecinin Kıbns konusunda yönelttiği soru, gülüşmelere neden oldu. Gazetecinin, "Tanımadığınız güzel bir kızla tanıştuuz. O da Kıbns" demesi üzerine Erdoğan. imalı bir şekilde şöyle konuştu: "Çoktandır tanışıyoruz, münasebederimiz de çok rvi Bundan sonra daha iyi olacak." Erdoğan konuşmasında, Kıbns'ta çözüm sürecini yeniden canlandırmak istediklerine de işaret etti. Başbakan, Kıbns'ta Annan'ın yeni bir girişimi obnası durumunda, buna destek vereceklerini belirterek bunun, hem AB sürecinde Türkiye'nin hem de Kıbns'ın işini kolaylaştıracağına işaret etti. • Hollanda ile ikinci görüşme: • Ankara'ya dönme resti: Erdoğan m • AB yumusattı, Erdoğan kabul etti: Berlusconi sasırtmıstı Erdoğan'ın yakın dostu ttalya Başbakanı Silvio Berlusconi ise önceki gün yaptığı açıklamada, Türkiye'nin müzakerelere başlaması için, Kıbns Cumhuriyeti'ni tanıması gerektiğini vurgulayarak "Erdoğan, bunun için v Taraflar görüşmede Kıbns konusunu yumuşatma konusunda anlaştı. Liderlerin talimatlan üzerine diplomatlar yeni bir metin üzerinde anlaştı. Hollanda metni 25 üyeye sundu. Bu kez Rum lider Papadopulos ile Ingiltere Dışişleri Bakanı Straw arasında sert tartışmalar yaşandı. Rumlann yazılı taahhüt istemi üzerine, Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın imzasıyla Türk tarafi açıklama yayımladı. Rumlar veto karhnı kullanmadı. Erdoğan bunun ardından tek tek AB liderlerinin elini sıktı ve AB aile fotoğrafina girdi;