Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 EKİM 2004 CUMA 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr UmutSanat'ın Euroimagesfılmleri toplugösterimi bugün başlıyor. 91. Eurimages YönetimKurulu Toplantısı da (3-6Ekim) Kültür ve Turizm Bakanlığı 'nın evsahipliğinde istanbuVdayapılacak Âvrapah suıemacıların• Amerikan sinema sektörünün tartışılmaz yayüımcı politikasına karşı direnen Avrupalı sinemacılann sesi Euroitnages 'ın ülkemiz adına başkanlığını Faruk Günaltay üstleniyor. Yeni ve seçkin yapımlara fınansal kaynak sağlayarak Türk sinemasında yeni ürünlerin verilmesine destek olan Euroimage, sinemamızın kalhnmasında, Türk fılmlerinin Avrnpa da gösterim olanağı bulmasında ve Avrupa sinemasının çarpıcı yapımlannın sinemaseverlere ulaşmasında büyük rol oynuyor. EMREERDEM Istanbul iki önemli buluşmaya ha- zır. Umut Sanat'ın düzerüediği Euro- images Filmleri Toplu Gösterimi 1-7 Ekim tarihlen arasında Feriye Sinema- sı'nda yapılacak. 91. Eurimages Yöne- tim Kurulu ToplanOsı da 3 Ekim - 6 Ekim 2004 tarihlen arasında, Kültür Turizm Bakanlığı Sinema ve Telif Hak- lan Genel Müdürlüğü'nün ev sahipli- ğinde, yine Istanbul'da. Amerikan sinema sektörünün tartı- şılmaz yayılımcı politikasına karşı di- renen Avrupalı sinemacılann sesi Eu- roimages'ın bir diğer önemli özelliği ise Türk sinemasına önemli katkılarda bu- lunması. Ülkemiz adına başkanlığını Faruk Günaltay ın üstlenmekte olduğu Eu- roimage yeni ve seçkin yapımlara fi- nansa] kaynak sağlayarak Türk sinema- sında yeni ürünlerin verilmesine des- tek oluyor. Euroimages, böylece, sinemamızın kalkınmasında, Türk fılmlerinin Av- rupa'da gösterim olanağı bulmasında ve Avrupa sinemasının çarpıcı yapımlan- nın sinemaseverlere ulaşmasında önem- li rol oynuyor. Empatlk fllmler... Çokdilli, çok ödüllü yapımlarla Fe- riye sinemasında şenlik var. Yedi önem- li fılm Avrupa sinemasının 2000'li yıl- lannın başanlı örneklerinden bir seç- ki. Umut Sanat sembolik bir ücretle hafta boyunca Avrupa sinemasının bu vurucu filmlerini haEamıza sunmakta. Birbirinden ilginç karagüldürü ör- nekleri ile Avrupah yönetmenlerin gü- nümüze ironik bakışını göreceğiz... BattasarKonnakur'unyönettiği 101 Reykjavykte üç kişinin sıra dışı yaşa- mı konu ediliyor. Genç adamın, anne- sinin dans öğretmeniyle birNoel gece- si birlikte oluşuyla başlayan filmde, anneyle dans öğretmeni arasındaki lez- biyen ilişki, genç adamın dans öğret- meninden çocuk sahibi olması ve üç- lünün çocuğu birlikte yeriştirirken baş- lanndan geçen ilginç olaylar anlatdıyor. Yemek bir yaşam biçimidir, Martha içinse bir takıntı. BeBa Martha'da ye- mek yapmayı saplantı haline getirmiş bir şef aşçının başından geçenler işle- niyor. Almanca ve ttalyanca çekilen filmin vönetmeni Sandra Nettelback kadm bakışını mizahı bir dille yansıtan başa- nlı bir çalışma sunuyor. özgün yapıtlar geçidl Kırklı yaşlann temel sorunudur or- ta yaş sendromu. Peppermynt'in Ste- fanos'u geçmişine 'flashback'lerle dö- nüyor. lzle>icivi yaşanmışlıklarla biryol- culuğa çıkanyor. Herkesin kendinden bir parça bulacağı empatik yaklasımlı bir yorum. Costas Kapakas Yunan ya- pımı filmıyle Ft LauderdaJe l luslara- rası Film Festivali En İyi Vönetmen Ödülünü almış.Jan JakubKolsky'nın Fomogranası cinselligın bir haritası. Pr> lonyalı yönetmen cinselliğe degişik bir açıdan bakıyor bu filmde. Rosenstras- se, AJmanya "dald Yahudi yaşamına ışık tutuyor. Ingilizce ve Almanca yorum- lanan fılm insan dokusunu ön plana çı- kanyor. Komedi biçiminde fantastik bir kurgusu olanSin Noticias de Dios, Manny adlı boksörün metafızik kavga- sını iki melekle sürdürüyor. Ermenice, Kürtçe, Rusça ve Fran- sızca çekilen Vodka Iimon bir Erme- nistan panoraması. Rutin yaşam kesit- leriyle, yalnızlığın, yoksulluğun ve renkliliğin cümbüşü HyneerSaieem'nin kamerasından yânsıyor beyaz perde- ye. Bu yedi birbirinden ilginç yapımın toplu gösteriminin yanı sıra 1 Ekim 2004, saat 17.30-19.30 arasında \ine Fe- riye de, FarukGünaltay ile Ali Özgen- türk 'Euriınages Sonrası Avrupa Sine- ması'nı değerlendırecekler. Euroimages Filmleri Toplu Gösteri- mi, sinemaseverlerin kaçırmaması ge- reken bir firsat. Ankara Sinema Derneği'nce düzenlenen Avrupa Filmleri Festivali-Gezici Festival bugün Ankara'da başlıyor Altı kenttekomşurüzgârlar M JİI Sanatın sihri Eskişehir'de• Yann başlayacak olan Uluslararası Eskişehir Müzik Festivali sanatseverleri 10. yaşında 7 klasik müzik, 3 caz, 2 halk müziği konseri, 1 dans gösterisi ve 1 müzikli gösteri; yetişkinler için 3, çocuklar için ise 2 tiyatro oyunu olmak üzere toplam 19 gösteri, 4 atölye çalışması, 3 sergi ve film gösterimleriyle buluşturacak. Kültür Senisi - 10. yılına ulaşan UluslararasıEskişehir MüzikFestiva- li yann başlıyor. 10 Ekim'e dek, üçü korolu 7 klasik müzik, 3 caz, 2 halk müziği konseri, 1 dans gösterisi ve 1 müzikli gösteri; yetişkinler için 3, ço- cuklar için ise 2 tiyatro oyunu olmak üzere toplam 19 gösteri, 4 atölye ça- lışması, 3 sergi ve film gösterimleri Eskişebirii sanatseverlerle buluşacak. Yann Carl OrfFun Carmina Bura- na adlı yapıunın farklı bir düzenlemey- le seslendirileceği konserle açılacak festival. Şef Nad Özgüç yönetiminde, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Çoksesli Korosu'nun katiJımıyla ve- rilecek olan konserde, Festival Vurma- hÇalgüarGrubu'yla birlikte piyanist kardeşler Ferhan ve FerzanÖnderde yer alacak. Soprano Pervin Çakar, opera sanatçısı, bariton Güvenç Da- ğüsrün konserin solistleri. Etkinlik bu yıl iki koroya, Gökçen Koray yönetimindeki TRT Istanbul GencKk Korosuna ve Voku Pöpescu yönetimindeki Romanya RadyosuÇo- cuk Korosu'na ev sahipliği yapacak. Usta davulcu ManuKatche ve Quar- tet Muartet de programda. Bu yılki konuk ülke Italya. Bu kap- samda ISolistidellaScala ve Bocche- rini, Paganini ve Manuelde Faua'nm yapıtlannı yorumlayacak olan Duo Arcadia di Roma dinlenebilecek. Ay- nca festival süresince Anadolu Üni- versitesi Sinema Salonu'nda ttalyan sinemasından örnekler izlenebilecek. çoculdardan İtalya reslmlerl Istanbul Devlet Opera ve Balesi, Metroda balesi ve FoDdorama-Türk Büyüsü'yle Eskişehir'de. Festivalin kapanış konserini, AnadotuÜniversi- tesi Festival Orkestrası gerçekleştire- cek. Şef Burak Tüzün AJi Poyrazoğlu Tiyatrosu Kobay. Akbank Kültür SanatMerkezi-Prodük- siyon Tiyatrosu, FernandoKrapp Ba- na Mektup Vazmış ve Kent Oyuncu- lan da İnishmorelu Yüzbaşı ile perde diyecekler. Festivalin geleneksel resimyanşma- sının bu yılki konusu, İtalya. Eskişe- hirli Genç Ressamlar Sergisi'nde ço- cuklann ttalyakonulu resimleri görü- lebikcek.(02]2279 A vrupa smemasının seçkin örneklerini Türkiye'nin çeşitli kentlerine taşıyan 'Avrupa Filmleri Festivali- Gezici Festival', 10. yılında 21ülkedenll2filmi, Ankara'da (7 Ekim'e dek), Bursa (8-14 Ekim), Izmir (15-21 Ekim), Kars (22-24 Ekim), Van (25-28 Ekim) ve Kayseri'de (29-31 Ekim) sinemaseverlerle buluşturacak. Ai\KARA(CumhurijetBürosu)- Avrupa sinemasının seçkin örnekle- rini Türkiye'nin çeşitli kentlerine ta- şıyan "AtTupaFBmJeriFes- thuli-Gezici Festh'al", 10. yılında21ülkedenll2fü- mi sinemaseverlerle buluş- turacak. 1-31 Ekimtarihle- nnde gerçekleştirilecek olan etkinlikte, usta yönetmen MetinErksan'a onurödülü verilecek ve 'Susuz Yaz' ad- lı filmi gösterilecek. Prof. Dr. Kurttıluş Kayalı'nın yazdığı 'Metin Erksan Sinemasını Okumayı Denemek' adlı ki- öbın sımumu yapılırken Agâh Ozgüç'ün arşhinden derledi- ğı \Vletin Erksan FflrnleriAfiş- leri Sergisi' açılacak. Festival kapsamında, 'Yıldız: Hülya Koçyiğit' adlı, 20 yazann kat- kıda bulunduğu bir kitap ha- zırlandı. unutulmaz klaslkler 7 Ekim'e dek Ankara'da, 8-14 Ekim'de Bursa'da, 15-21 Ekim'delz- mir'de, 22-24 Ekım'de Kars'ta, 25-28 Ekim'de Van'da ve, 29-31 Eldm'de de Kayseri'de sanatse\erlerle buluşacak olan festival, Avrupa'nın En İyfleri, Özel Gösterimler, Kafka ve Sinema. Avrupa Avrupa, Çocuklar İçin baş- lıklı bölümlerden oluşuyor. A\Tupa'nın En îyileri bölümünde "Amarcord, SevgiH Günhîgüm, Güz Sanaû, Kibritçi Kız, Berün Üzerinde Gökyüzü, ÜlkedeHuzurHükümSü- rüyor adlı filmler gösterilecek. Ozel gösterimler bölümünde. Ser- gei Ayzenştayn'ın unutulmaz yapıtı Ekim ın yanında, PaulGrimault'un son filmi DönerMasa, sessiz sinema- nm önemli yönetmenlerinden Carl Theodor Drej'erın Tütku. Marcel- lo Mastroianni ve Sophia Loren ın ltahanysulüE\fflik:I>ün.Bugüa Ya- nn ve Özd Bir Gün; Krzystof Kies- lowski'nin ÖldürmeÜzerineKüçük Bir Fflm \e Aşk Üzerine küçük Bir Fîlm, sinema oyuncusu SergeReggi- ani'nin Alün Başhk adlı filmleri iz- leyici ile buluşacak. Avrupa'nın en İyfleri Kafka ve Sinema bölümünde, Fran- sız yazar Kafka'nın yapıtlanndan uyarlanmış filmlere yer verilecek. Michael Haneke'nin Şato filminin yanında RiderOntheBucket,TheCo- untry Doctor, The Chamberstork, FranzKafka, The Flatve FranzKaf- ka's It's a Wonderfiıl Life adlı bsa filmler de gösterilecek. Avrupa Avrupa bölümünde, çoğu uluslararası festıvallerde ödül almış - 4- Avrupa 'nın En îyileri, Özel Gösterimler, Kafka ve Sinema, Avrupa Avrupa, Çocuklar İçin başlıklı bölümlerden oluşanfestivalde 'The Perfect Human' füstte) ile efsane oyuncular Marcello Mastroianni ve Sophia Loren 'li 'Dün Bugün Yann 'ın da (solda) aralannda yer aldığı eskiyeni her yelpazeden nitelikli filmler izlenebilecek. 2003-2004 yapımı uzun metrajh film- ler yer alıyor. Festivalde bu yıldan başlayarak 'Çocuklarİçin' başlığı al- tında, 6-12 yaş arasındaki çocuklara yönelik sözsüz tasa fimlerden oluşan özel gösterimler düzenlenecek. Kısa film festivallerinden Qer- montFerrand'ın seçtiği çocuk film- lerinin yanı sıra Çek Cumhuriyetin- den Kratky Film'in özel olarak ha- zırla±ğı izlence ücretsiz sunulacak. Ankara Sinema Derneği, belediye- lerle işbirliğine girerek öğrencilerin okullanndan topluca sinemaya ta- şınmasını sağlayacak. Festivalde aynca 'Avrupa Panora- ması' başhğı altında 2003 ve 2004 'te A\rupa'da yapılmış kısa filmlerden oluşan 28 filmlik bir seçki sunulacak Izleyicilerin oylanyla seçilecek en iyi kısa filme 1000 Euro tutanndaki izleyici ödülü verilecek. (0 312 46634 84) YAZIODASI SELİMİLERİ Edebiyatımıza Oğul Dumas'dan Yankılar Namık Kemal, Abdülhak Hamide yazdığı mek- tupta Kamelyalı Kadın'ı över. Baba Dumas'nın Üç Silahşörler'ini, Monte Cristo'sunu hem akıcı, hem parlak bir üslupla yazıldıklanndan önemsemekte- dir. Oğul Dumas ise, daha çok Paris hayatından konuşmaktadır ve Kamelyalı Kadın'ın tadına va- rabilmek için bu özgül yaşamı az çok bilmek ge- rekmektedir... Kamelyalı Kadın çeşitli sebepler dolayısıyla o günün yenileşme edebiyatında, Osmanlı yazarla- nnı epey etkilemiştir. Biryandan gelişen tiyatro, bir yandan yabana gruplann opera sergilemeleri, Ver- di ve La Traviata, Oğul Dumas'nın eserini gün- deme getirir. Esinlenme açısından, Kamelyalı Kadın, en çok Namık Kemal'in Intibah'ında karşımıza çıkar. Ne var ki, intibah'takı Kamelyalı Kadın motifleri, törel çatışmalar uğruna silinip gider. Namık Kemal, görkemli, ıstırap çeken, özveri- lerde bulunan, bu özellikleriyle Verdi'ye devrimci bir opera eseri kazandıran Margueritte Gauti- er'yi duyumsamış, ama kendi toplumunda sere- serpe ifade edememiştir. Oğul Dumas'nın, vücudunu para karşılığında satmasına rağmen ruhunu anndırabilmiş fahişe- sinden ürkünç, zalim, gözü dönük Mahpeykerdo- ğar. Intibah'taki fahişe, mazbut aile yuvasına düşen yıldınmdır adeta. Onu erkekler baştan çıkarmaz, tam tersine, Mahpeyker erkekleri yoldan çıkara- rak, evler barklar yıkar. Kamelyalı Kadın'ın o kadar yapay dekorunda, Magueritte Cautier için bir geçmiş unutulmamış- tır. Oğul Dumas, genç fahişesini yıkıma gotüren top- lumsal ve bireysel öyküleri bize anlatır. Daha ro- manın başlangıcında, Kamelyalı Kadın'ın hüznü oku- ru da sarar. Mahpeyker'in mazisi ise silik soluk anlatılmış, bu yosma kadın için macerasını açıklayacak hemen hiçbir şey kaleme getirilmemiştir. O kadar ki, Na- mık Kemal'e, zavallı fahışesine kamelya sunmayı unutmuş yazar diyebiliriz. Böylesi bir unutuşun sebepleri üzerinde durur- sak; toplumdaki cemaat ahlakının, kemikleşmiş tö- rel değerlerin ilk romancılanmızı yazı alanında ne çok etkilediğini saptarız: Yola çıkış, yerleşik düze- ninkine aykın bir ahlakı savunuyorken; yol alışta, birtakım baskın yargılayışlara yenik düşülerek, tek- rar başlangıç noktasına, cemaat ahlakına geri dö- nülür. Dahası, mazbut aile yuvasına düşen yıldırım, Mahpeyker, hak ettiği cezayı bulur... Duyuş açısından Oğul Dumas'ya. Namık Kemal şüphesiz çok daha yakındır. Ama ondaki karanlık söylem, Ahmet Mithat Efendi'de belli belirsiz bir aydınhğa evrilecektir. Kendi toplumunun insanı ol- maktan hemen hiçbir zaman tedirginlik duymamış, muhafazakâr, evrimci Ahmet Mithat Efendi, fahi- şelik kurumunun çirkinliğine ve acılanna çözüm ara- mayı, 'merhamet' adına gereksinir. Daha romanın isminden hissederiz bu merha- meti: Henüz On Yedi Yaşında!.. Henüz on yedi yaşındayken fahişeliğe itilmiş genç kızı toplum tekrar nasıl kazanabilir? Toplu- ma yol gösterici Mithat Efendi, elbette bazı çapak- lann bilincindedir: Roman, on yedi yaşındaki fahişesini Hıristiyan azınlık arasından seçerek, cemaat ahlakına hiç değinmemeyi yeğler. Zavallı fahişe, kurtuluşu, ken- disini, geçmişini hoş görüp bağışlayabilecek birer- kekle evlilikte bulacaktır... Kamelyalı Kadın'daki fahişe, bu dünyada alım- satıma bilerek bilmeyerek karşı çıkıyordu. Birçok insanı insanlıktan çıkaran 'para düzeni'ne bilerek bilmeyerek meydan okuyordu. Bizim ilk romancılanmtz ise ya acıma duygu- suyla, ya da -çok geçmeden cemaat ahlakına ye- nik düşecek- isyanlayetiniyorlardı. öyleyken, kö- tücül karakter Mahpeyker, Kamelyalı Kadın olama- dığı gibi, Zola'nın Nana'sı da olamaz. Bununla birlikte, Namık Kemal'in fahişe bir Müs- lüman-Türk kadınından söz açabilmek cesareti, dö- nemi için şaşırtıcı bir çabadır. Öneriler Kitap / İki Soylu Akraba, Shakespeare, Özdemir Nutku'nun çevirisi, Alkım Yayınlan, 2004. (özde- mir Nutku'dan Shakespeare külliyatımıza büyük bir armağan.) K Ü L T Ü R » Ç İ Z İ K K  M İ L M A S A R A C I